Εκκλησιαστικά αξιώματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 99:
== Οφφίκια του Οικουμενικού Πατριαρχείου ==
Τα κάτωθι οφφίκια απονέμονταν ή εξακολουθούν να απονέμονται στον ανώτερο ή τον κατώτερο κλήρο από το Οικομενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Σύμφωνα με την ερμηνεία οφφικίων της Μεγάλης Εκκλησίας,<ref>βλ. Σύνταγμα Ιερών Κανόνων Ράλλη - Ποτλή.</ref><ref>βλ. Ευχολόγιον το Μέγα, εν ω περιέχονται κατά τάξιν αι των επτά μυστηρίων ακολουθίαι, εν τω του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως Τυπογραφείω, έτει 1803.</ref> τα οφφίκια κατατάσσονταν σε δύο χορούς: τον '''Δεξιό''' και τον '''Ευώνυμο'''.
===
Τα οφφίκια του δεξιού χορού ήταν ιεραρχημένα και διαιρούνταν σε τρεις πεντάδες. Κάθε κληρικός προβιβαζόταν από ένα οφφίκιο στο αμέσως ανώτερο. Το τελευταίο οφφίκιο κάθε πεντάδας λέγεται '''οικέτης της πεντάδος''' δηλ. υπηρέτης της πεντάδας.
====Πρώτη Πεντάδα====
* '''''[[Οικονόμος|Μέγας Οικονόμος]]''''': Ο Μέγας Οικονόμος, φορώντας μόνο το στιχάριό του, στεκόταν στο δεξί μέρος της [[Αγία Τράπεζα|Αγίας Τράπεζας]], όταν λειτουργούσε ο Αρχιερέας, βαστώντας το Άγιο Ριπίδιο (εξαπτέρυγο). Κατά την [[Ορθόδοξο Πάσχα|Αγία και Μεγάλη Κυριακή του Πάσχα]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ προσήγαγε στον Αρχιερέα το μέλλοντα χειροτονόμενο ιερέα. Κρατούσε τους λογαριασμούς εσόδων και εξόδων της Επισκοπής. Με τη βοήθεια ενός [[Χαρτουλάριος|Χαρτουλάρη]] καταγράφει όλα τα κτήματα και τα πράγματα, που εισέρχονταν, και δύο φορές το χρόνο έδινε αναφορά στον Αρχιερέα. Επίσης, διένειμε και τα δικαιώματα των αδελφών του από τις εισφορές της Επισκοπής. Κρατούσε την Επισκοπή μετά την παρέλευση του Αρχιερέα μέχρι την έλευση του επόμενου, ενώ προηγούνταν στην εκλογή του νέου Επισκόπου.
* '''''[[Σακελλάριος|Μέγας Σακελλάριος]]''''': Ο Μέγας Σακελλάριος, φορώντας μόνο το στιχάριο και το οράριό του, στεκόταν στο αριστερό μέρος της [[Αγία Τράπεζα|Αγίας Τράπεζας]], όταν λειτουργούσε ο Αρχιερέας, βαστώντας το Άγιο Ριπίδιο. Κατά την [[Μεγάλη Τετάρτη|Αγία και Μεγάλη Τετάρτη]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ προσήγαγε στον Αρχιερέα το μέλλοντα χειροτονόμενο ιερέα, στεκόμενος κοντά στον Μεγάλο Οικονόμο. Είχε σαν έργο του να επισκέπτεται τα ανδρικά μοναστήρια και να καταγράφει, με τη βοήθεια ενός [[Χαρτουλάριος|Χαρτουλάρη]], τα έσοδα και τα έξοδα, το βίο και την πολιτεία των [[μοναχός|μοναχών]] και τρεις φορές τον χρόνο έδινε αναφορά στον Αρχιερέα.
* '''''[[Σκευοφύλαξ|Μέγας Σκευοφύλαξ]]''''': Ο Μέγας Σκευοφύλακας στεκόταν μπροστά στο Σκευοφυλάκιο, όταν λειτουργούσε ο Αρχιερέας. Εκείνος έδινε, ό,τι ζητούνταν από το Σκευοφυλάκιο, όπως κάποιο σκεύος, ιερό βιβλίο, κεριά και αλλαγές. Κατά το [[Μεγάλο Σαββάτο|Άγιο και Μεγάλο Σαββάτο]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ κρατούσε το Σκευοφυλάκιο της Επισκοπής και κάθε σκεύος της Εκκλησίας. Επισκεπτόταν, επίσης, τις Εκκλησίες, που χήρευαν, και όλα τους τα Ιερά. Ακόμη, φύλασε τα δίκαια από τις εισφορές της Εκκλησίας για τους Κληρικούς, μέχρι να τους τα δώσει.
* '''''[[Χαρτοφύλαξ]]''''': Ο Χαρτοφύλακας στεκόταν κοντά στις Αγίες Θύρες και κατά την [[Αγία Μετάληψη]], αυτός έλεγε το «Ιερείς προσέλθετε». Κατά την [[Μεγάλη Πέμπτη|Αγία και Μεγάλη Πέμπτη]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ προσέφερε και την ψήφο του στους Αρχιερείς, για την ανάδειξη νέου Επισκόπου. Ήταν ο εκπρόσωπος του Αρχιερέα σε κάθε κρίση εξέδιδε τις αποφάσεις. Τελούσε επίσης και αρραβώνες και ανέγραφε σχετικά με τον ιερέα, που επρόκειτο να ευλογήσει τους γάμους.
* '''''[[Σακελλίου]]''''' ή Σακελλίων: Ήταν ο υπηρέτης της πρώτης πεντάδας, και κρατούσε τη Φυλακή (φύλαξη) της Επισκοπής. Αναλάμβανε και το έργο της επίσκεψης των γυναικείων μοναστηριών.
====Δεύτερη Πεντάδα====
* '''''[[Πρωτονοτάριος]]''''': Ο Πρωτονοτάριος ήταν στην υπηρεσία του Αρχιερέα μέσα στην Εκκλησία. Χαρακτηριστικά, έδιδε τα απαραίτητα στον Αρχιερέα, για να πλυθεί την ώρα της [[Θεία Λειτουργία|Θείας Λειτουργίας]]. Κατά την [[Κυριακή των Βαΐων]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ αυτός έγραφε και ότι χρειαζόταν όπως διατάξεις, ελευθερίες, προστάγματα και άλλα τέτοια. Αναθεωρούσε και τους νομικούς δύο φορές το χρόνο.
* '''''[[Καστρήνσιος]]''''': Ο Καστρήνσιος άλλασε τον Αρχιερέα, ενώ κρατούσε το θυμιατό και τον αέρα. Την ώρα του [[Τριαδικός Ύμνος|τριαδικού ύμνου]] ράντιζε το λαό με αγίασμα. Κατά την [[Μεγάλη Τρίτη|Αγία και Μεγάλη Τρίτη]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ Φύλασε τα αξιώματα του Αρχιερέα και κρατούσε το κιβώτιο των αρωμάτων.
* '''''[[Ρεφερενδάριος]]''''': Ο Ρεφερενδάριος αποστελλόταν από τον Αρχιερέα στους άρχοντες και σε μεγάλους ανθρώπους, για να τους μεταφέρει μηνύματα και ότι άλλο χρειαζόταν.
* '''''[[Λογοθέτης]]''''': Ο Λογοθέτης κατείχε τη σφραγίδα του Αρχιερέα και σφράγιζε όλα τα έγγραφα. Στην Εκκλησία, κρατούσε το δίσκο με το Άγιο Αντίδωρο και το έδινε στον κατακλαστή του Αρχιερέα. Στον Πατριαρχικό Ναό, στεκόταν στα δεξιά του Πατριάρχη κατά τις επίσημες [[Θεία Λειτουργία|Θείες Λειτουργίες]] και λοιπές τελετές. Επίσης, κατά τας Πατριαρχικάς ή Συνοδικάς [[Θεία Λειτουργία|Λειτουργίες]] απήγγελε το Σύμβολον της πίστεως (Πιστεύω) και την Κυριακήν προσευχήν (Πάτερ ημών). Έφερε και τον τίτλο «ενδοξότατος άρχων».
* '''''[[Υπομνηματογράφος]]''''': Είναι ο υπηρέτης της δεύτερης πεντάδας. Έργο του ήταν τα διάφορα υπομνηματικά έργα της Εκκλησίας, όπως διάφορες προσευχές, νόμους και κανονισμούς, ως και άλλα σχετικά θέματα. Ως βοηθός του Επισκόπου παρευρισκόταν στις συνεδριάσεις της Ιεραρχίας και κατέγραφε τα πρακτικά των αρχιερατικών εκλογών, γράφονταν και ό,τι άλλο πρόσταζαν οι Αρχιερείς.
====Τρίτη Πεντάδα====
* '''''[[Πρωτέκδικος]]''''': Ο Πρωτέκδικος δίκαζε εκ μέρους του Αρχιερέα. Έκρινε μικρές υποθέσεις της Επισκοπής, μαζί με τους δύο [[Έκδικος|Έκδικους]]. Σύμφωνα με τις αναφορές των οφφικιαλίων της Μεγάλης Εκκλησίας Ματθαίου μοναχού και Κωδίνου Κουροπαλάτη, συνάγεται ότι ενώ σε παλαιότερες εποχές το αξίωμα του ιερομνήμονος ήταν υψηλότερο από εκείνο του πρωτέκδικου, αυτό άλλαξε αργότερα.
* '''''[[Ιερομνήμων]]''''': Ο Ιερομνήμων βοηθούσε στις Κυριακάτικες [[Θεία Λειτουργία|Θείες Λειτουργίες]] και κρατούσε το βιβλίο απ' όπου ο αρχιερέας διάβαζε τις ευχές. Κατά την [[Μεγάλη Δευτέρα|Αγία και Μεγάλη Δευτέρα]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ την [[Μεγάλη Πέμπτη|Αγία και Μεγάλη Πέμπτη]] βοηθούσε τον Πατριάρχη να εκπλύνει την [[Αγία Τράπεζα]]. Επίσης, βοηθούσε τον αρχιερέα στις αρχιερατικές χειροτονίες, κυρίως κρατώντας το κοντάκιο της χειροτονίας του αρχιερέα και ακολουθώντας τον προοριζόμενο να χειροτονηθεί αρχιερέα. Εαν ακόμη ο οφφικιούχος ήταν πρεσβύτερος, μπορούσε να εγκαινιάζει ναούς και να σφραγίζει αναγνώστες, μόνο όταν η επισκοπή, στην οποία υπαγόταν, χήρευε. Τέλος, κρατούσε φυλαγμένο το Κώδικα της Εκκλησίας ως Αρχειοφύξ (ταβουλάριος) και συνέτασσε έγγραφα σχετικά με δικαιοπραξίες.
* '''''[[Επί γονάτων]]''''': Ο Επί γονάτων, φορούσε στον Αρχιερέα το επιγονάτιό του, όταν εκείνος ιερουργούσε. Κρατούσε και το δίσκο με το Άγιο Αντίδωρο και το έδινε στον κατακλαστή του Αρχιερέα. Ακολουθούσε τον Αρχιερέα στις διάφορες επισκέψεις σε ναούς της Επαρχία του, πληροφορώντας τον Επίσκοπο τα διάφορα ζητήματα και προβλήματα της πόλης και της Εκκλησίας, ενώ καθόριζε το πρόγραμμα παραμονής του Επισκόπου σε κάθε πόλη, που επσκέπτονταν.
* '''''[[Υπομνημίσκων]]''''': Ο Υπομνημίσκων, δεχόμενος τις υπομνήσεις του λαού, που έρχονταν στην Αγία Εκκλησία, τις ανέφερε στον Αρχιερέα. Επίσης, έθετε υπ' όψιν του Επισκόπου, διάφορες υποθέσεις δικαστικής φύσεως καθώς και διάφορα λειτουργικά θέματα αναγόμενα στην ευταξία της Εκκλησίας ή και στην συμπεριφορά των ιερέων. Ακολουθούσε τον Επίσκοπο στις επισκέψεις του και παρευρισκόταν στις συνεδριάσεις, εκθέτοντας στον Αρχιερέα τις αναγκαίες πληροφορίες για κάθε θέμα, που συζητούνταν.
* '''''[[Διδάσκαλος]]''''': Ο Διδάσκαλος είναι ο υπηρέτης της τρίτης πεντάδας. Ερμηνεύει το Άγιο Ευαγγέλιο, όπως επίσης και το Ψαλτήριο, όταν ιερουργεί ο Αρχιερέας. Κρατά και τα διδασκαλεία της Επισκοπής.
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[]]''''':
* '''''[[Δεποτάτος]]''''':
* '''''[[Κανστρίνσιος]]''''' ή Κανστρίσιος: είναι εκκλησιαστικό, ως και πολιτικό και στρατιωτικό αξίωμα στην Ορθοδοξη Εκκλησία και βυζαντινή αυτοκρατορία. Ο τίτλος αυτός είναι συνδεδεμένος με την αρχαία ρωμαϊκή ιστορία και τον ρωμαϊκό στρατό ο οποίος ευρίσκετο στις ακριτικές περιοχές και τα διάφορα φρούρια, κάστρα, στην λατανική "castra", γι΄αυτό και οι στρατιωτικοί οι οποίοι υπηρετούσαν στις περιοχές αυτές εκαλούντο στρατοφύλακες "castrensis". καστρίνσιοι. Ομοίως είναι και εκκλησιαστικό αξίωμα. Αυτό εδίδετο σε κληρικούς, σε διακόνους, σπάνια δε σε πρεσβυτέρους. Ο καστρίνσιος ήταν βοηθός κατά τις ιερές ακολουθίες και στο Ιερό Βήμα.
* '''''[[Πριμικήριος]]''''':
* '''''[[Χαρτουλάριος]]''''':
* '''''[[Διερμηνεύς]]''''': Είναι πολιτικό και εκκλησιαστικό αξίωμα στην αρχαία έλληνο-ρωμαϊκή ιστορία, βυζαντινή αυτοκρατορία και Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία. Το αξίωμα αυτό είναι πολύ παλαιό στη ζωή των διαφόρων λαών, αν και με όχι επίσημο χαρακτήρα, διακρίνεται δε σε πολλές μορφές. Στην αρχή ο διερμηνέας θεωρείται ο ερμηνευτής των λογίων του Θεού. Η λέξη διερμηνεύς προέρχεται από το ρήμα "ερμηνεύω" το οποίο έχει διπλή μορφή και σημαίνει, πρώτο, ότι κάποιος δύναται να εξηγήσει την έννοια ενός πράγματος, ή ότι δύναται να συλλάβει υπό το φως της ατομικής του πίστεως, της κρίσεως ή και των περιστάσεων, το νόημα ενός πράγματος και να δώσει μια ερμηνεία σε αυτό, και δεύτερο, ο διερμηνεύς δύναται να εκπροσωπήσει κάτι διά της εκτελέσεως ενός έργου, ή να ενεργήσει ως διερμηνεύς μεταξύ δυο ή και πλέον ομιλητών διαφόρων γλωσσών.
* '''''[[Έκδικος]]''''': Εκκλησιαστικό αξίωμα του 2ου αιώνα που αποδιδόταν σε όσους ήταν επιφορτισμένοι με την υπεράσπιση των δικαίων της Εκκλησίας. Στην Κωνσταντινούπολη ο ακριβής τίτλος ήταν «εκκλησιέκδικος». Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός με ειδική νομοθεσία ορίζει τον [[Έκδικος|έκδικο]] ως νομικό σύμβουλο της Εκκλησίας.
* '''''[[Νοτάριος]]''''':
* '''''[[Ακτουάριος]]''''':
* '''''[[Ορφανοτρόφος]]''''': Ο [[Ορφανοτρόφος]] ήταν ένα από τα αξιώματα "έξω της τάξεως της Εκκλησίας" και αναφερόταν στον διευθυντή ενός ή περισσοτέρων ορφανοτροφείων (υπό κρατικό οικονομικό έλεγχο) στην Κωνσταντινούπολη, κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Συνήθως ήταν κληρικός αλλά ήταν και κοσμικό αξίωμα. Ορισμένοι από τους κληρικούς Ορφανοτρόφους ανήλθαν στο αξίωμα του Πατριάρχη ενώ οι εκτός κλήρου Ορφανοτρόφοι, ήταν κυρίως ευγενείς, μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας. Ο προϊστάμενος όλων των ευαγών ιδρυμάτων ονομαζόταν Μέγας Ορφανοτρόφος.
* '''''[[Νομοφύλαξ]]''''':
* '''''[[Ιερομνήμων]]''''':
* '''''[[Μυρεψός]]''''': [[Μυρεψός]] ήταν τιμητικός τίτλος, ο οποίος αποδιδόταν κατά τους βυζαντινούς χρόνους σε γιατρούς. Ο τίτλος αυτός διατηρείται μέχρι και σήμερα και απονέμεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στην έδρα του οποίου εξάλλου κάθε 10 χρόνια παρασκευάζεται το Άγιο Μύρο.
* '''''[[Δικαιοφύλαξ]]''''':
* '''''[[Υπομνηματογράφος]]''''':
* '''''[[Ρεφερενδάριος]]''''':
* '''''[[Μέγας Χαρτοφύλαξ]]''''':
* '''''[[Ρήτωρ]]''''':
* '''''[[Μέγας Λογοθέτης]]''''':
* '''''[[Δομέστικος]]''''':
* '''''[[Λαμπαδάριος]]''''': είναι εκκλησιαστικό και πολιτικό αξίωμα. Στα Βυζαντινά χρόνια ήταν ο υπεύθυνος για το άναμμα των φώτων θα λέγαμε της Εκκλησίας η μίας Περιοχής. Σταδιακά περιορίστηκε να ονομάζεται ο αριστερός Πρώτος Ψάλτης του Χορού (Χορωδίας) και αντιπροσωπεύει τις γυναίκες κατά την απόδοση των ύμνων. Ο τίτλος του Λαμπαδάριου δίδεται σε άντρες στους οποίους προηγήθηκε η χειροθεσία τους σε Αναγνώστη.
| |||