Ανδρέας Ίσκος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

=== Δεύτερο έτος της Επανάστασης ===

Στις 22.02 στη σύγκληση της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας στο Βραχώρι, ο καπετάν Ανδρέας Ίσκος προβιβάστηκε στο βαθμό του χιλίαρχου. Του ανατέθηκε επίσης η επιστασία για τη συγκέντρωση των χρηματικών συνεισφορών, εκτός του Βάλτου και των επαρχιών Κραβάρων και [[Καρπενήσι|Καρπενησίου]]<ref>Ιστορικό αρχείο Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου(5 τόμοι, στη σειρά Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, εισαγ.- επιμ. Εμμ. Πρωτοψάλτη) τομ. 5, τευχ.2, σ.104</ref>. Ο Μαυροκορδάτος με επιστολή τον καλεί να ετοιμαστεί για εκστρατεία στην  Ήπειρο<ref>Ιστορικό αρχείο Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου(5 τόμοι, στη σειρά Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, εισαγ.- επιμ. Εμμ. Πρωτοψάλτη) τομ. 5, τευχ.2, σ. 69-70</ref>. Ο Ίσκος, αν και απρόθυμος ξεκινά στις 02.06 με μικρό στρατιωτικό σώμα που συγκρότησε στο Μεσολόγγι. Στρατοπέδευσε στη Λάσπη, όπου συγκεντρώθηκαν και άλλοι 3.000 αγωνιστές. Τοποθετείται στην εμπροσθοφυλακή. Στις 09.06 φτάνει στο Κομπότι. Στην ξαφνική επίθεση Τούρκων ιππέων  πιάνει τη θέση Βαγγελίστρα, για να διαφυλάξει τα νώτα και οι υπόλοιποι καταδιώκουν τους Τούρκους ιππείς ως την Άρτα. Στο αίτημα των [[Σουλιώτες|Σουλιωτών]] για βοήθεια, αφού συγκρότησε εκστρατευτικό σώμα συμμετέχει, παρόλο που διστάζει. Χτυπήθηκε αιφνιδιαστικά και υποχώρησε. Διασκορπίζονται και καταλήγουν σε άθλια κατάσταση στο Πέτα <ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ.39-40</ref>. Σε αυτό  έχουν στρέψει την προσοχή τους ο [[Κιουταχής]] και ο Ομέρ Βρυώνης. Στα υψώματα γύρω από το χωριό τοποθετήθηκαν σώματα Ελλήνων ατάκτων 1.500 ανδρών, ο Βαρνακιώτης στο κέντρο και ο Βλαχόπουλος, αριστερά ο Μπότσαρης και δεξιά ο Μπακόλας. Από τους άλλους Έλληνες οπλαρχηγούς επίκαιρες θέσεις είχαν καταλάβει ο Ανδρέας Ίσκος, ο Γάτσος και ο Τσέλιος<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Η καταστροφή στο Πέτα . Τόμος ΙΒ'Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., 1975.σ.267</ref>. Οι Έλληνες καταστράφηκαν ολοσχερώς. Η εκστρατεία της Ηπείρου τελείωσε τραγικά. Οι Τούρκοι πλέον θα κατέπνιγαν την  επανάσταση στο Κάρλελι<ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ.41</ref>. Κιουταχής, Ισμαήλ και Βρυώνης καταφθάνουν στο Λουτράκι. 3000 Έλληνες μαζί τους και ο Ίσκος που είχε έρθει από τη Λαγκάδα αποφασίζουν να τους χτυπήσουν αιφνιδιαστικά. Οι Τούρκοι τους  αποκρούουν. Ο Ίσκος αποσύρεται στο Μακρυνόρους.<ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ.45</ref> Στο επόμενο διάστημα μαζί με το  Βαρνακιώτη, το Ράγκο και το Βαλτινό  προσχωρούν στον Ομέρ Βρυώνη, ο οποίος χάρη στους « προσκυνημένους» οπλαρχηγούς του Βάλτου εξασφάλισε το πέρασμα του από τα στενά του Μακρυνόρους και κίνησε με 8.000 Αλβανούς και πέρασε  χωρίς την παραμικρή ενόχληση, βαδίζοντας για το Μεσολόγγι<ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ.49</ref>.  Ο Κασομούλης αναφέρει ότι ο Ανδρέας Ίσκος, όπως ο ίδιος του αποκάλυψε, « προσωρινώς υπό της ανάγκης εδέχθη και αυτός την προσκύνησιν του, διότι δεν εδύνατο να βαστάξει το πλήθος των Τούρκων και βεβαίωνε ότι «… και οι άλλοι πολιτεύονται έως να τους εμβάσωμεν μέσα και έπειτα να τους αποκλέισωμεν γύρωθεν»<ref>Κασομούλης Νικόλαος, Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833, τόμοι Α-Γ,Εισαγωγή Γ. Βλαχογιάννη,Αθήνα 1977, Α, σ. 257</ref>. Στις 25.10 οι Τούρκοι υπό τον Ομέρ Βρυώνη και τον Κιουταχή βρίσκονται έξω από το Μεσολόγγι, αφού λεηλάτησαν τα χωριά Μποχώρι και Γαλατά. Αμέσως τα στρατεύματα τους χωρίσθηκαν. Ο Βρυώνης στρατοπέδευσε κοντά στον Άγιο Δημήτριο, ενώ ο Κιουταχής και ο Ισμαήλ κοντά στον Άγιο Αθανάσιο. Μαζί τους βρίσκονταν ο Βαρνακιώτης, ο Μπακόλας, ο Ίσκος , ο Ράγκος και ο Βαλτινός που είχαν δηλώσει υποταγή <ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Πρώτη Πολιορκία του Μεσολογγίου,τόμος ΙΒ' Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1975, σ.273</ref>. Ο Μικρούλης Στασινός, αποδίδοντας το 1824 έμμετρα την πρώτη αυτή  εκστρατεία των Τούρκων και την πολιορκία του Μεσολογγίου, αναφερόμενος στην παρουσία του Ίσκου έξω από την πόλη, πιστεύει ότι « ο Ίσκος το έκαμεν χωρίς την όρεξιν του»<ref>Στασινός Μικρούλης, Ιστορία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας εν Μεσολογγίω 1824, σ. 4</ref>. Η  πολιορκία της πόλης έληξε νικηφόρα για τους Έλληνες. Ειδοποιημένοι από τον Έλληνα κυνηγό του Βρυώνη, Γιάννη Γούναρη, απέκρουσαν ξημερώματα των Χριστουγέννων την έφοδο των Τούρκων, οι οποίοι αποτραβήχτηκαν.<ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ.52</ref> Η επιτυχία μάλιστα έγινε ακόμα μεγαλύτερη, γιατί αμέσως μετά την αναχώρηση των Τούρκων από το Μεσολόγγι, ενώθηκαν με τους Έλληνες και οι οπλαρχηγοί Ανδρέας Ίσκος και Βαλτινός που λίγους μήνες πριν είχαν προσχωρήσει στους Τούρκους.<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Πρώτη Πολιορκία του Μεσολογγίου, τόμος ΙΒ', Εκδοτική Αθηνών Α.Ε, 1975,σ. 275</ref>

=== Τρίτο έτος της Επανάστασης ===

=== Στα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα ===

[[File:Iskos sintagmatarxis.jpg|left|thumb|299x299px|''Προβιβασμός του Ίσκου σε συνταγματάρχη.''<ref>''Αρχείο Ανδρέα Ίσκου, έγγρ''.'' 18, 17/29-5-1837 και Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας  Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα''

Τον Απρίλιο του 1833 με διάταγμα της Αντιβασιλείας συστήθηκε ο νομός Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Βία, αταξία, ληστεία παντού. Ο νομός είναι ακυβέρνητος και παραδομένος στην αναρχία. Ξεκινούν εστίες κινημάτων και αντιδυναστικών εξεγέρσεων, από παλιούς αγωνιστές. Η ύπαιθρος μαστιζόταν από συμμορίες ανταρτών και ληστών χωρίς καμία κρατική επέμβαση. Η είδηση για ανελέητη καταδίωξη ληστο-συμμοριών από τον Ίσκο, μαρτυρά τη στάση του στην κατάσταση που διαμορφώθηκε<ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ. 112.</ref>. Η έκρυθμη κατάσταση στην Αιτωλοακαρνανία καταλήγει σε επανάσταση κατά του καθεστώτος. Ο Ίσκος αρχικά υποσχέθηκε να στηρίξει την επανάσταση όμως πολλοί αμφέβαλλαν, γνωρίζοντας τον καλύτερα. Του απεύθυναν επιστολές, ζητώντας τη συνδρομή του όμως η κυβέρνηση όχι τυχαία στις 14.02 προβιβάζει τον Ίσκο σε συνταγματάρχη. Το δίπλωμα του επιδόθηκε το Μάιο του 1837. Στις 23.02 ο συνταγματάρχης Ίσκος με επιστολή προς τον επιθεωρητή στρατού Αιτωλοακαρνανίας κ. Μπότσαρη γνωστοποίησε την πρόθεση του να ταχθεί στην Οθωνική πλευρά. Στην επανάσταση του 1836 στην Ακαρνανία ο Ίσκος συγκαταλέχθηκε σε αυτούς οι οποίοι έτρεξαν<code> « ''….πιστώς από αρχής και με αφοσίωσιν υπέρ του θρόνου''»</code><ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ. 117.</ref>.[[File:Iskos antistratigos.jpg|thumb|328x328px|''Προβιβασμός του  Ίσκου σε υποστράτηγο.'<nowiki/>''<ref>''Αρχείο Ανδρέα Ίσκου, έγγρ''.'' 23, 10-5-1843 και Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας  Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα''

Στις 25.05.1836 ο Τσωρτς διατάζει τον Ίσκο να πάρει <code>«''δραστήρια και έντονα μέτρα''»</code>, γιατί έλαβε είδηση για μετακίνηση ληστών στα βόρεια της επαρχίας του. Προκειμένου να αντιμετωπίσει τους στασιαστές και τους ληστές, συγκέντρωσε όσους περισσότερους στρατιώτες μπορούσε, πάνω από 240. Ο Τσωρτς τον διατάζει για λόγους οικονομίας να κρατήσει μόνο 100. Πληρώνει τους απολυμένους με δικά του χρήματα. Ζητά από την κυβέρνηση την πληρωμή των στρατιωτών που δίκαια δυσανασχετούσαν. Παρακαλεί τον [[Όθων της Ελλάδας|Όθωνα]] να τον<code> «''απαλλάξει του μεγάλου βάρους και να μην ανεχθή την ζημίαν…..ενός υπηκόου, όστις εθυσίασεν ότι ηδυνήθη δια να δείξη την πίστιν του εις τον βασιλέα''»</code> <ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ. 120</ref><ref>Αρχείο Ανδρέα Ίσκου, έγγραφο 10, 26-07-1836.</ref>. Ο Ίσκος διέμεινε στο Βάλτο και συγκεκριμένα στη Μηλιά, από όπου επικοινωνούσε με τις αρχές για διάφορα ζητήματα. Ενημερώθηκε ότι η Διοίκηση Ακαρνανίας τον προτείνει για τη δημιουργία συνοικισμού στο Βάλτο. Στις 17.05 εκδόθηκε το δίπλωμα της προαγωγής του σε συνταγματάρχη. Στις 20.05 1843 ο Ανδρέας Ίσκος προβιβάστηκε σε υποστράτηγο. Μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ο Ανδρέας Λόντος ως υπεύθυνος του Υπουργείου των Στρατιωτικών του στέλνει επιστολή, ζητώντας του να προσπαθεί για τη διατήρηση της ησυχίας και της τάξης στις επαρχίες όπου είναι τοποθετημένος<ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ. 120, 122.</ref>. Στις 05.05 1844 ειδοποιήθηκε από τη Διοίκηση της Ακαρνανίας να χτυπήσει το στασιαστή Ακαρνάνα υποστράτηγο Θοδωράκη Γρίβα. Διενεργούνται εκλογές και με νοθεία στην κυβέρνηση έρχεται το γαλλικό κόμμα, το οποίο υποστήριζε και ο Ίσκος<ref>Ευθύμιος Α. Πριόβολος, Ανδρέας Ίσκος, Καραΐσκος, Η οδοιπορία του στον αγώνα της ανεξαρτησίας, Αθηναϊκές εκδόσεις « Φοίνιξ» 2008, σ. 125.</ref>.