Μπουργκάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 331:
== Ιστορία ==
[[File:Bronze-Alexander Severus-Deultum AE25 Moushmov 3583.jpg|thumb|left|250px|Νόμισμα του [[Αλέξανδρος Σεβήρος|Αλέξανδρου Σεβήρου]] από την ''Colonia Flavia Deultemsium'']]
Τα αρχαιότερα ίχνη ζωής στην περιοχή χρονολογούνται πριν 3000 χρόνια, από την [[Εποχή του Ορείχαλκου|Εποχή του Χαλκού]] και τις αρχές της [[Εποχή του Σιδήρου|Εποχής του Σιδήρου]]. Οι ευνοϊκές συνθήκες, της εύφορης πεδιάδας γύρω από τη θάλασσα, προσέλκυσαν εδώ ανθρώπους από την πρώιμη αρχαθιότητα.Τα μεγαλύτερα ίχνη άφησαν οι [[Θράκες]], που κατέστησαν την περιοχή πλούσια σε αρχαιολογικά ευρήματα (περίπου από τον 4ο αιώνα π.Χ.). Μεταξύ αυτών είναι το ιερό τους στο Μπεγκλίκ Τας στη νότια ακτή και ένας ταφικός τύμβος κοντά στο θέρετρο Σλάντσεφ Μπριάγκ. Κατασκεύασαν επίσης τα ιαματικά λουτρά Ακουε Καλίντε και το φρούριο Τύρσις.
Οι [[Θράκες]] έχτισαν τους πρώτους οικισμούς στην περιοχή, που είναι σήμερα γνωστής ως Μπουργκάς: τα ιαματικά λουτρά Ακουε Καλίντε και το φρούριο Τύρσις. Υπό το [[Δαρείος Α΄ της Περσίας|Δαρείο Α΄]] έγινε τμήμα της Αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, πριν ιδρυθεί το [[Οδρύσοι|βασίλειο των Οδρυσών]]. Ελληνες από την [[Σωζόπολη|Απολλωνία]] ίδρυσαν στην περιοχή ΄Σλάντκιτε Κλαντένζι΄ (σήμερα συνοικία Πομπέντα) μια αγορά, με το όνομα Πύργος, για εμπόριο με τους Θράκες βασιλιάδες. Κατά την κυριαρχία των [[Αρχαία Ρώμη|Αρχαίων Ρωμαίων]] ιδρύθηκε κοντά στο Μπουργκάς η Colonia Flavia Deultemsium (ή Dibaltum, ή Develtum) σαν στρατιωτική αποικία για βετεράνους από το [[Βεσπασιανός|Βεσπασιανό]]. Οι Ρωμαίοι ίδρυσαν την Κολονία στον κύριο δρόμο Βία Πόντικα (αρχαίο Ρωμαϊκό δρόμο στη [[Θράκη]] κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας, από το Βυζάντιο μέχρι τη σημερινή Ρουμανία). Ήταν η δεύτερη σημαντικότερη πόλη στην επαρχία Αιμίμοντος. Το 376 οι [[Γότθοι]] κατέστρεψαν μια επίλεκτη Ρωμαϊκή στρατιωτική μονάδα κοντά στο Ντεβέλτουμ. ▼
▲
===Βουλγαρικός και Βυζαντινός Μεσαίωνας===
Το [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] υπήρχαν στην περιοχοί μερικοί σημαντικοί οικισμοί : το φρούριο Σκαφίδα, ο Πόρος, το [[Φρούριο Ρουσόκαστρο|Ρουσόκαστρον]] (Μάχη του Ρουσόκαστρου 1332), τα Λουτρά των Βυζαντινών, Βουλγάρων και Οθωμανών Αυτοκρατόρων Ακουε Καλίντε και χτίστηκε ένα μικρό φρούριο ονόματι Πύργος, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το Μπουργκάς, που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο. Υπό τη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] έγινε σημαντική πόλη στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Ο Βούλγαρος βασιλιάς Κρούμος ανήγειρε ένα μεθοριακό τείχος (Ερκέσιγια) μήκους 140 χιλιομέτρων από τη Μαύρη Θάλασσα (κοντά στο Γκόρνο Εζέροβο) μέχρι τον [[Έβρος (Θράκη)|Ποταμό Εβρο]].
Το 1206 ο [[Λατινική Αυτοκρατορία|Λατίνος Αυτοκράτορας]] [[Ερρίκος της Φλάνδρας]] (βλέπε [[Δ΄ Σταυροφορία]]) κατέστρεψε την Ακουα Καλίντε, που ήταν τώρα γνωστή αυτή την εποχή ως Θερμόπολις. Τα Λουτρά ξαναχτίστηκαν αργότερα από τους Βυζαντινούς και τους Βουλγάρους. Ο Πόρος μνημονευόταν το 1270 σε ένα έγγραφο του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Κοντά στον Πόρο έλαβε χώρα το 1304 η Μάχη της Σκαφίδας, όπου ο Βούλγαρος Τσάρος [[Θεόδωρος Σβετοσλάβ]] νίκησε τους Βυζαντινούς και κατέκτησε τις νότιες ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Στην αρχή του 14ου αιώνα η περιοχή λεηλατήθηκε από την [[Καταλανική Εταιρεία]]. Το 13ο αιώνα η πόλη αναφέρεται με το όνομα Μπουργκάς από το Βυζαντινό ποιητή Μανουήλ ===Οθωμανική κυριαρχία===
[[File:Nicolaas Witsen. Pontus Euxinus of niewe en naaukeurige paskaart van de zwarte zee uyt verscheydene stucken van die gewelten toegesonden, ontworpen door (18th century) Gulf of Burgas Part.jpg|thumb|right|Λεπτομέρεια χάρτη της Μαύρης Θάλασσας του 18ου αιώνα του Ολλανδού Νικόλαες Βίτσεν, που δείχνει το Μπουργκάς και τη γύρω περιοχή]]
Μόνο κατά το 17ο αιώνα αναπτύχθηκε, στη σημερινή περιοχή της πόλης, ένας οικισμός, που μετονομάστηκε ''Αχελο-Πιργάς''. Αργότερα μετονομάστηκε πάλι σε Μπουργκάς και είχε μόνο 3000 κατοίκους. Στις αρχές του 19ου αιώνα το Μπουργκάς αποδεκατίστηκε μετά από επιδρομές συμμοριών ''κιρτζαλήδων''. Από τα μέσα του 19ου αιώνα είχε ανακτήσει την οικονομική του σημασία μέσω της χειροτεχνίας και της εξαγωγής σιτηρών. Το Μπουργκάς ήταν μια μικρή πόλη στο σαντζάκι του Ισλίμιγιε ([[Σλίβεν]]), αρχικά του Εγιαλέτ της Ρούμελης και στη συνέχεια εκείνου της [[Σιλίστρα]]ς και της [[Αδριανούπολη]]ς, πριν την απελευθέρωση του 1878. Το 17ο και 18ο αιώνα το Μπουργκάς έγινε σημαντικό κέντρο δημητριακών και διέθετε τη δική του μονάδα σιτηρών, το ''Μπουργκάς-Κιλέ''. H πόλη ήταν το τοπικό εμπορικό κέντρο και διοικητικό κέντρο του Καζά του Μπουργκάς. Το 1865 το λιμάνι του Μπουργκάς ήταν, μετά την [[Τραπεζούντα]], το δεύτερο σημαντικότερο Οθωμανικό λιμάνι στη Μαύρη Θάλασσα και το μεγαλύτερο κέντρο της νότιας Βουλγαρικής Ακτής της Μαύρης Θάλασσας.
===Από την απελευθέρωση ως το 1945===
[[File:Burgas-alexandrovska-street-1906.jpg|thumb|left|Οδός Αλεξανδρόφσκα το 1906]]
Ηταν έδρα διαμερίσματος στην [[Ανατολική Ρωμυλία]] πριν ενσωματωθεί στο Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας το 1885. Από τα τέλη του 19ου αιώνα το Μπουργκάς έγινε σημαντικό οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο. Το πρώτο αναπτυξιακό σχέδιο της πόλης υιοθετήθηκε το 1891 και η διάταξη και η όψη της πόλης άλλαξε, ιδιαίτερα μέσω των νεόδμητων δημοσίων κτιρίων. Το 1888 ιδρύθηκε η δημοτική βιβλιοθήκη, το 1891 δημιουργήθηκε ο θαλάσσιος κήπος και το 1897 ανεγέρθηκε ο Καθεδρικός των αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου. Το 1895 ο Γκεόργκι Ιβάνοφ άνοιξε στο Μπουργκάς το πρώτο τυπογραφείο, ακολουθούμενο από εκείνο του ''Χρίστο Βέλτσεφ'' το 1897, που μετονομάστηκε το 1900 σε ''Τυπογραφείο Αδελφών Βελτσέβι''.
[[File:Burgas Plan 1913.jpg|thumb|right|Σχέδιο της πόλης του 1913]]
Tα εγκαίνια της σιδηροδρομικής γραμμής προς τη [[Φιλιππούπολη]] στις 27 Μαίου 1890 και το βαθέων υδάτων λιμάνι το 1903 ήταν σημαντικές φάσεις αυτής της άνθησης και οδήγησαν στη γρήγορη εκβιομηχάνιση της πόλης. Την περίοδο που ακολούθησε ιδρύθηκαν 151 εργοστάσια. Ανάμεσά τους το ''Εργοστάσιο ζάχαρης'' από τον Αβράμ Χαλιόφσκι, οι ''Μεγάλοι Βουλγαρικοί Μύλοι'' του Ιβάν Χατζιπέτροφ και η ελαιουργεία και σαπωνοποιία ''Καμπάνα''. Το 1900 οι ιαματικές πηγές των αρχαίων Ακουε Καλίντε περιελήφθησαν στην αστική περιοχή. Το 1903 εγκαινιάσθηκε το νέο κτίριο του Κεντρικού Σιδηροδρομικού Σταθμού του Μπουργκάς.
Ιδρυμένο στο Μπουργκάς το 1924 το ''Deweko'' (σήμερα HemusMark AD) ήταν το πρώτο εργοστάσιο μολυβιών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και έγινε το 1937 επίσημος προμηθευτής της Βουλγαρικής Μοναρχίας. Το 1925 άνοιξε στο Μπουργκάς μια ειδικευμένη ανώτερη σχολή μηχανικής και τεχνολογιών και την επόμενη χρονιά μια μεγάλη σκεπαστή αγορά. Λόγω του ψυχρού κύματος το χειμώνα 1928/29 η Μαύρη Θάλασσα πάγωσε στα τέλη Ιανουαρίου και τις αρχές Φεβρουαρίου, ώστε το κοντινό νησί Σβέτα Αναστάσια ήταν προσπελάσιμο με τα πόδια. Το 1934 το Μπουργκάς είχε ήδη 34.260 κατοίκους.
===Κομμουνισμός===
Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 στρατεύματα του [[Κόκκινος Στρατός|Κόκκινου Στρατού]] κατέλαβαν την πόλη και σύντομα ολόκληρη τη χώρα. Στα Λαικά Δικαστήρια που ακολούθησαν καταδικάστηκαν ιδιαίτερα μέλη πλούσιων οικογενειών της διανόησης και μέλη του Δικηγορικού Συλλόγου. Οι δύο Δίκες των Λαικών Δικαστηρίων έγιναν στο πρώην κτίριο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου του Μπουργκάς (σήμερα έδρα του Κυβερνήτη της Επαρχίας). Αφότου οι Κομμουνιστές πήραν την εξουσία το 1945 έκλεισαν η Γερμανική και η Ιταλική Σχολή και το Λαικό Πανεπιστήμιο και πάνω από 160 εργοστάσια και επιχειρήσεις (ανάμεσά τους οι μεγάλες εταιρείες ''Μεγάλοι Βουλγαρικοί Μύλοι'', ''Βέριγκα'', ''Πλαγκ'', ''Ντάμπ'' κ.α.), καταστήματα, λουτρά και άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις εθνικοποιήθηκαν. Η [[εθνικοποίηση]] και η ανικανότητα διοίκησης από τους νέους επικεφαλής οδήγησε τις εταιρείες σε κατάρρευση του εφοδιασμού τροφίμων και στην έλλειψη ειδών πρώτης ανάγκης στην πόλη. Οι πολιτικές διώξεις κατά του πληθυσμού του Μπουργκάς συνεχίστηκαν τα λίγα χρόνια που ακολούθησαν. Η πρόσβαση στα πανεπιστήμια και άλλα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα στη Βουλγαρική πρωτεύουσα ήταν απαγορευμένη για τους νέους του Μπουργκάς και μερικοί από αυτούς κλείστηκαν στη φυλακή και σε στρατόπεδα εργασίας.
[[File:Neftochim-vaya-dinev cropped.jpg|thumb|right|Tα διυλιστήρια Νεφτοχήμ, ένα από τα μεγαλύτερα Βουλγαρικά βιομηχανικά συγκροτήματα, που κατασκευάστηκαν τη Σοσιαλιστική περίοδο]]
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Χαγκανάχ (Εβραϊκή παραστρατιωτική οργάνωση) οργάνωσε αρκετές αποστολές για τους Ευρωπαίους επιζώντες του [[Ολοκαυτώματος]], που κατέληγαν στο Μπουργκάς για πλοία προς την Παλαιστίνη. Με αυτές τις αποστολές μετανάστευσαν περίπου 12.000 άνθρωποι, μεταξύ αυτών και ο Εβραϊκός πληθυσμός της πόλης. Τα επόμενα χρόνια το κέντρο της πόλης του Μπουργκάς, σε αντίθεση με πολλές άλλες Βουλγαρικές πόλεις, δεν επηρεάστηκε πολύ από την Κομμουνιστικού τύπου αστικοποίηση και έχει διατηρήσει το μεγαλύτερο μέρος της αρχιτεκτονικής του, του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Σταδιακά ιδρύθηκαν μερικές πετρελαϊκές και χημικές βιομηχανίες.
Γραμμή 353 ⟶ 369 :
Σήμερα το τοπικό λιμάνι είναι το μεγαλύτερο στη Βουλγαρία, συμβάλλοντας σημαντικά στην τοπική οικονομία. Το Μπουργκάς φιλοξενεί επίσης ετήσιες εθνικές εκθέσεις και διεθνή φεστιβάλ και έχει ένα ζωντανό φοιτητικό πληθυσμό πάνω από 6000, που αυξάνει την ελκυστικότητα της πόλης. Η ιστορική εταιρεία διατηρεί επίσης ένα υπαίθριο μουσείο στο Μπεγκλίκ Τας και το Ντεβέλτουμ. Αρκετές χώρες έχουν προξενεία στο Μπουργκάς, ανάμεσά τους η Ελλάδα, η [[Τουρκία]], η [[Λευκορωσία]], η [[Ρουμανία]], η [[Ρωσία]] και η [[Ουκρανία]].
Στις 18 Ιουλίου 2012 πραγματοποιήθηκε μια τρομοκρατική επίθεση από ένα βομβιστή αυτοκτονίας σε ένα επιβατικό λεωφορείο, που μετέφερε Ισραηλινούς τουρίστες, στο Αεροδρόμιο του Μπουργκάς. Το λεωφορείο μετέφερε 42 Ισραηλινούς, κυρίως νέους, από το αεροδρόμιο στα ξενοδοχεία τους, μετά την άφιξή τους με πτήση από το [[Τελ Αβίβ]]. Η έκρηξη σκότωσε το Βούλγαρο οδηγό του λεωφορείου και 5 Ισραηλινούς.
==Πληθυσμός==
===Δημογραφικά===
Την πρώτη δεκαετία μετά την απελευθέρωση της Βουλγαρίας, του 1880, ο πληθυσμός του Μπουργκάς ήταν περίπου 6.000 κάτοικοι. Από τότε άρχισε να αυξάνει κυρίως λόγω της μετανάστευσης από τις αγροτικές περιοχές και τις γύρω μικρότερες πόλεις, φθάνοντας στην κορύφωσή του την περίοδο 1988-1991, ξεπερνώντας τις 200.000.
{{Historical populations
|shading = off
|1887|5749
|1910|14897
|1934|36230
|1946|44449
|1956|72526
|1965|106185
|1975|144755
|1985|182856
|1992|195986
|2001|192390
|2011|200271
}}
| |||