Χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Με την έλευση του ανήλικου Βασιλέα [[Όθων της Ελλάδας|Όθωνα]], ο αντιβασιλέας Μάουρερ με βασικό σύμβουλός του σε εκκλησιαστικά ζητήματα τον [[Θεόκλητος Φαρμακίδης|Θεόκλητο Φαρμακίδη]] προώθησε την ανεξαρτησία της Ελλαδικής Εκκλησίας. Με ενέργειες του Φαρμακίδη στις [[23 Ιουλίου]]/[[4 Αυγούστου]] [[1833]] εξεδόθη Βασιλικό Διάταγμα για την κήρυξη του αυτοκεφάλου της Ελλαδικής Εκκλησίας και την ανεξαρτησία της από το [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως]]<ref>{{cite book|last=Καραγιάννης|first=Γιώργος|title=Εκκλησία και Κράτος 1833-1997|year=1997|publisher=Το Ποντίκι|location=Αθήνα|isbn=9608402492|pages=13}}</ref>. Βασικό επιχείρημα του ήταν ότι δεν μπορούσε το ελεύθερο ελληνικό κράτος να εξαρτά την εκκλησιαστική του διοίκηση από έναν [[Πατριάρχης|Πατριάρχη]] δέσμιο του Τούρκου Σουλτάνου. Με βάση το διάταγμα αυτό, αρχηγός ορίζεται ο ([[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία|ρωμαιοκαθολικός]]) βασιλιάς<ref>{{cite book|last=Καραγιάννης|first=Γιώργος|title=Εκκλησία και Κράτος 1833-1997|year=1997|publisher=Το Ποντίκι|location=Αθήνα|isbn=9608402492|pages=13}}</ref>. Στις [[25 Σεπτεμβρίου]] του ίδιου χρόνου, βασιλικό διάταγμα διέλυσε 412 από τα 545 ανδρικά μοναστήρια και διέθεσε την κινητή και ακίνητη περιουσία τους για τους σκοπούς που όριζε το από [[2 Αυγούστου]] [[1829]] ψήφισμα του Καποδίστρια «περί αγαθής διαθέσεως των εισοδημάτων των μονών υπέρ των εκκλησιών και σχολείων<ref>{{cite book|last=Καραγιάννης|first=Γιώργος|title=Εκκλησία και Κράτος 1833-1997|year=1997|publisher=Το Ποντίκι|location=Αθήνα|isbn=9608402492|pages=15}}</ref>».

 

Η πολιτική ζωή της χώρας διαταράχθηκε στις [[8 Νοεμβρίου]] του [[1901]] από εκτεταμένα αιματηρά επεισόδια, γνωστά ως «[[Ευαγγελικά]]» ή Ευαγγελιακά, που έλαβαν χώρα στην Αθήνα με αφορμή τη δημοσίευση από την εφημερίδα [[Ακρόπολις (εφημερίδα)|Ακρόπολις]] των [[Ευαγγέλιο|Ευαγγελίων]] μεταφρασμένων, (στην πραγματικότητα μεταγλωττισμένων) —ή αλλιώς, παραφρασμένων— , κατά την τρέχουσα τότε άποψη, στη [[δημοτική γλώσσα]]. Λόγω των συγκρούσεων, ο βασιλιάς και η κυβέρνηση υποχρέωσαν σε παραίτηση τον Αρχιεπίσκοπο [[Προκόπιος Οικονομίδης|Προκόπιο]], ενώ στις [[12 Νοεμβρίου]] παραιτήθηκε και η [[Κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη 1899|Κυβέρνηση Θεοτόκη]]<ref>{{cite book|last=Καραγιάννης|first=Γιώργος|title=Εκκλησία και Κράτος 1833-1997|year=1997|publisher=Το Ποντίκι|location=Αθήνα|isbn=9608402492|pages=29}}</ref>.

 

Το [[1938]], μετά τον θάνατο του [[Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α΄|Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου]], η Ιερά Σύνοδος εξέλεξε νέο Αρχιεπίσκοπο τον Κορινθίας [[Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός|Δαμασκηνό]]. Η Κυβέρνηση [[Ιωάννης Μεταξάς|Μεταξά]], θεωρώντας τον Δαμασκηνό οπαδό του βενιζελισμού<ref>''"Η αρχή έγινε με την ακύρωση της εκλογής του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού (Παπανδρέου), γνωστού για τα δημοκρατικά του φρονήματα"''I.Μ. Κονιδάρης, ''150 χρόνια μετά το αυτοκέφαλο'', Άρθρο στην εφημερίδα το Βήμα, 15 Οκτωβρίου 2000 - [http://archive.is/20120715034155/tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=13083&m=A62&aa=1 Αρ. Φύλλου 13083]</ref> και ως εκ τούτου ανεπιθύμητο για την ανάληψη της διοίκησης της Εκκλησίας<ref>''"Ο δικτάτορας Ι. Μεταξάς δεν τον ήθελε, έβαλε μητροπολίτες και έκαναν προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας"'' Ιωάννη Ε. Αναστασίου, ''Εκκλησιαστική Ιστορία'', Τόμος Β', Εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη σελ.681</ref>, προέτρεψε μία ομάδα ιεραρχών να καταθέσουν προσφυγή για ακύρωση της εκλογής στο [[Συμβούλιο της Επικρατείας]], ενώ στις [[3 Δεκεμβρίου]] του [[1938]] εξέδωσε αναγκαστικό Νόμο (Α.Ν. 1493/3-12-1938), ο οποίος προέβλεπε ότι αριστίνδην Σύνοδος εκλέγει τριπρόσωπο, από το οποίο η κυβέρνηση θα επέλεγε τον νέο Αρχιεπίσκοπο<ref>{{cite book|last=Καραγιάννης|first=Γιώργος|title=Εκκλησία και Κράτος 1833-1997|year=1997|publisher=Το Ποντίκι|location=Αθήνα|isbn=9608402492|pages=56}}</ref>. Το [[1941]], ο Χρύσανθος αρνήθηκε να ορκίσει την κυβέρνηση που ορίστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές και με αφορμή τον τρόπο εκλογής του συνεκλήθη στις [[2 Ιουλίου]] του [[1941]], βάσει του Νομικού Διατάγματος της [[17 Ιουνίου|17ης Ιουνίου]] [[1941]], Μείζων Σύνοδος από 23 αρχιερείς, που ακύρωσε τις πράξεις της Αριστίνδην Συνόδου και όρισε Αρχιεπίσκοπο τον Δαμασκηνό. Το [[1944]] ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός ανέλαβε και Αντιβασιλεύς.

 

Το [[Χούντα των Συνταγματαρχών|καθεστώς της 21ης Απριλίου]] επίσης όρισε εκλογή Αρχιεπισκόπου με επιλογή από τριπρόσωπο που εκλέγει αριστίνδην Σύνοδος, προωθώντας έτσι στον αρχιεπισκοπικό θρόνο τον ευνοούμενό της, [[Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Α´|Ιερώνυμο Κοτσώνη]]<ref>{{cite book|last=Καραγιάννης|first=Γιώργος|title=Εκκλησία και Κράτος 1833-1997|year=1997|publisher=Το Ποντίκι|location=Αθήνα|isbn=9608402492|pages=163}}</ref>. Ο Ιερώνυμος με τη σειρά του απομακρύνθηκε από την [[Χούντα του Ιωαννίδη|Δικτατορία Ιωαννίδη]] τον Δεκέμβριο του [[1973]].