Ξεσηκωμός της Πάτρας (1821): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
→‎Ιστορικό της εξέγερσης: προσθήκη κειμένου
Γραμμή 4:
== Ιστορικό της εξέγερσης ==
[[File:Courier Ain 1821 Patra+title.JPG|thumb|right|360px|Η είδηση για την επανάσταση στην Πάτρα την 25 Μαρτίου (6 Απριλ. Ν.Ημ.) 1821, στη γαλλική εφημερίδα Courrier de l' Ain, 29-5-1821 (Ν.Ημ.)<ref>Le Courrier de l' Ain, 29-5-1821, σελ. 4. Διαθέσιμο [http://www.archives-numerisees.ain.fr/archives/resultats/journauxnumerises/n:100?RECH_nom%5B0%5D=Courrier+de+l%27Ain&type=journauxnumerises]</ref>]]
Σε πολλά μέρη της Πελοποννήσου, γίνονταν επαναστατικές προετοιμασίες αρκετούς μήνες πριν την επίσημη κήρυξη της Επανάστασης. Στην Πάτρα από τον Φεβρουάριο του 1821 οι πατρινοί είχαν αρνηθεί να πληρώσουν τους φόρους και άρχισαν να κυκλοφορούν στην πόλη ένοπλοι. Για την ολιγοήμερη και ώριμη φάση της εξέγερσης ελάχιστα αναφέρουν οι Έλληνες ιστορικοί και απομνημονευματογράφοι. Ακόμη και ο αυτόπτης Παλαιών Πατρών Γερμανός δίνει μόνο το περίγραμμα των γεγονότων στα ενθυμήματά του.<ref>Σιμόπουλος Κυριάκος, "Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του '21", έκδοση 2004, τ. Α', σ. 183.</ref>
 
Αμέσως μετά το ξέσπασμα της επανάστασης στα [[Καλάβρυτα]] που γενικεύτηκε στις 21 Μαρτίου του 1821 με την κατάληψη της πόλης, άρχισε να εκδηλώνεται ένας έντονος αναβρασμός στην πόλη της Πάτρας με απειλές κατά των Ελλήνων. Στις 22 Μαρτίου, κατ΄ άλλους 23, Τούρκοι εξαγριωμένοι αφού μετέφεραν την προηγουμένη τις οικογένειές τους στο κάστρο της πόλης και ενισχυόμενοι από 150 ομοεθνείς τους από το φρούριο του Ρίου, που προηγουμένως οι τελευταίοι είχαν μεταβεί σε κάποιο ρακοπωλείο και σκότωσαν τον ρακοπώλη<ref>Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τομ.15ος, σελ.612</ref> ξεχύθηκαν στην πόλη και πυρπόλησαν την οικία του προεστού [[Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος (Πρεσβύτερος)|Ι. Παπαδιαμαντοπούλου]] βάζοντας φωτιά και στα γύρω οικήματα, τρομοκρατώντας τον [[Έλληνες|ελληνικό πληθυσμό]]. Ταυτόχρονα τα κανόνια του κάστρου άρχισαν να βάλουν κατά της μητρόπολης και άλλων σημείων της Άνω πόλης με αποτέλεσμα ν΄ ακολουθήσει ένα χάος.<ref>Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britanica τομ.48ος, σελ.252.</ref><br />
Τότε βρίσκονταν στην Πάτρα πολλοί Επτανήσιοι, μεταξύ των οποίων και Φιλικοί. Αυτοί βλέποντες τις φλόγες και τους πυροβολισμούς οπλίστηκαν και οχυρώθηκαν σε διάφορα μέρη. Μερικοί, μαζί με Πατρινούς, προχώρησαν προς την περιοχή Τάσι όπου συνήθως μαζεύονταν ΤουρκοιΤούρκοι. Εκεί συγκρούστηκαν για πρώτη φορά και σκοτώθηκε ο Κεφαλλονίτης Βασίλης Ορκουλάτος. Από εκεί αποσύρθηκαν προς την ενορία του Αγ. Γεωργίου. Από το βράδυ της ίδιας μέρας άρχισαν να αποσύρονται προς τα πλοία οι πρόξενοι ευρωπαϊκών κρατών για να σωθούν από την οργή των Τούρκων. Την ίδια μέρα εμφανίστηκε στο προσκήνιο ένοπλος ο ηρωικός τσαγκάρης [[Παναγιώτης Καρατζάς]] ο οποίος είχε αποκτήσει φήμη λόγω της ανδρείας και του πατριωτισμού του. Αυτός, θέλοντας να δώσει χρόνο στους Πατρινούς να απομακρύνουν τις οικογένειες και τα πράγματά τους, συνεννοήθηκε με τους Επτανήσιους Βαγγέλη Λιβαδά, (έμπορο), Νικόλαο Γερακάρη (φαρμακοποιό) και άλλους, και το βράδυ βγήκαν στους δρόμους φωνάζοντας "γρηγορείτε", ώστε οι Τούρκοι να νομίσουν ότι οι Έλληνες είναι πολλοί και σε επαγρύπνηση και να μήν τολμήσουν νυχτερινή έφοδο. Ο άμαχος πληθυσμός κυρίως γυναικόπαιδα, έτρεχε στη "Ντογάνα" (=Τελωνείο) μπαίνοντας στη θάλασσα μέχρι το λαιμό ζητώντας να σωθεί από τα ελλιμενισμένα εκεί πλοία. Την επομένη (22 Μαρτίου) οι Τούρκοι βρέθηκαν όλοι συγκεντρωμένοι στο κάστρο της Πάτρας απ' όπου κανονιοβολούσαν την πόλη. Σύντομα, οι σημαντικοί Αχαιοί της γύρω περιοχής άρχισαν να εισέρχονται στην πόλη με όσους οπλοφόρους μπόρεσε να συγκεντρώσει ο καθένας. Πρώτος εισήλθε περί το μεσημέρι ο Παπαδιαμαντόπουλος και μετά από αυτόν ο Λόντος με κόκκινη σημαία με μαύρο σταυρό. Κατά τον Τρικούπη την ίδια ημέρα εισήλθαν στην Πάτρα και ο Π. Πατρών Γερμανός, ο επίσκοπος Κερνίτσης, ο Ζαΐμης και ο Ρούφος, ακολουθούμενοι από πλήθος οπλοφόρων και ροπαλοφόρων. Με την είσοδό τους οι Πατρινοί και άλλοι Έλληνες ζητωκραύγαζαν με ενθουσιασμό "Ζήτω η ελευθερία, ζήτωσαν οι αρχηγοί, και εις την Πόλιν να δώση ο Θεός".<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/8/8/5/metadata-02-0000351.tkl&do=109673_01.pdf&pageno=87&width=368&height=581&maxpage=413&lang=el Τρικούπης Σπ., Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, έκδ. 1853, σ. 79 κ.ε.]</ref>
 
Με ιδιαίτερη ζωντάνια και υποβλητικότητα των δραματικών εκείνων εξελίξεων που συνέβαιναν στην Πάτρα περιγράφει στο ημερολόγιό του ο εκεί τότε πρόξενος της Γαλλίας Ούγος Πουκεβίλ (αδελφός του [[Φρανσουά Πουκεβίλ]]). Μόνο ως προς την ημερομηνία έναρξης των γεγονότων έχει υπάρξει διαφωνία με τους ιστορικούς. Γράφει λοιπόν ο Πουκεβίλ<ref>Α. Βακαλόπουλου "Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης" (Αθήναι 1971) σελ.63</ref>:
Γραμμή 12 ⟶ 14 :
Στο μεταξύ ο [[Νικόλαος Λόντος]] κάλεσε τον [[Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄|Παλαιών Πατρών Γερμανό Γ΄]] που ήταν στα [[Καλάβρυτα]]<ref>Γ. Βαλέτας (εκδότης) (1962) "''Δημητρίου Ανιάνος Άπαντα Απομνημονεύματα Καραϊσκάκη και άλλων αγωνιστών''", Εκδόσεις "Ο.Ε.Ε. Άτλας", Αθήνα, 1962, σελ. 370, 371.<br />
"''Οι κατά τας Πάτρας κατοικούντες Οθωμανοί βλέποντες επιβαρυνόμενον πανταχόθεν τον πολιτικόν ορίζοντα και θέλοντες να ασφαλισθώσιν απέναντι της επαπειλουένης καταιγίδος, μετέφερον τας οικογενείας αυτών εις το φρούριον .... Το βίαιον τούτο μέτρον των Τούρκων (δηλ. πυρπόληση οικιών) έδωκεν εις όλους τους χριστιανούς κατοίκους να εννοήσωσιν εις όν ευρίσκονται κίνδυνον, και ... επεκαλέσθησαν δια του εκεί έτι διαμένοντος ιεράρχου αυτών (εννοεί τον Π.Π.Γ.) την σύμπραξιν των Καλαβρυτινών, δια να διασώσωσι τας οικογενείας των ... Ο Γερμανός ... έσπευσε να δράμη εις βοήθειαν, επικαλεσθείς την συνδρομήν των Καλαβρυτινών, οίτινες '''συνηκολούθησαν προθύμως αυτόν''' ... και συγκαλέσας εις πολιορκίαν της πόλεως (δηλ. της Πάτρας)...''"</ref>, καθώς και όλους τους οπλαρχηγούς της περιοχής, να σπεύσουν με τις ομάδες τους προς βοήθεια των Πατρινών. Έτσι τις ημέρες που ακολούθησαν άρχισαν να συρρέουν στην Πάτρα οπλισμένοι χωρικοί με τους αρχηγούς τους και να παίρνουν μέρος στον Αγώνα της πολιορκίας του Κάστρου.
 
===Ο ρόλος των Άγγλων===
Η φιλοτουρκική δράση του προξένου της Αγγλίας στην Πάτρα, του Philip James Green, σε συνδυασμό με άλλα γεγονότα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέγερση και ίσως στη μετέπειτα πορεία της Επανάστασης. Οι Τούρκοι προειδοποιήθηκαν έγκαιρα για την εξέγερση και βοηθήθηκαν να αμυνθούν τις πρώτες ημέρες, έτσι ώστε κατάφεραν να κρατήσουν το κάστρο της Πάτρας έως το τέλος της Επανάστασης. Εκτιμάται ότι αν το κάστρο είχε πέσει στα χέρια των επαναστατών θα ήταν διαφορετική η τύχη του Μεσολογγίου και της Ρούμελης. Ο Γκρην υπήρξε φιλότουρκος και κατάσκοπος των Οθωμανών. Αντίθετα ο Γάλλος πρόξενος Υγκ Πουκεβίλ κράτησε ουδετερότητα αλλά πρόσφερε ανθρωπιστική βοήθεια στον ελληνικό πληθυσμό. <br /> Οι Άγγλοι είχαν υιοθετήσει εχθρική στάση προς την Επανάσταση από την αρχή της. Επισήμως δήλωναν ότι τηρούσαν ουδετερότητα, αλλά στην πράξη συνεργάζονταν με τους Τούρκους και προκάλεσαν πολλά δεινά στους Έλληνες. Στη δράση αυτή συνέβαλε και ο Thomas Maitland, Ύπατος Αρμοστής της Βρετανίας στα Επτάνησα. Ο Γκρην με τον αδελφό του είχαν οργανώσει δίκτυο πρακτόρων και επικοινωνούσαν με του Χουρσίτ (που βρισκόταν στα Ιωάννινά) και με τους έγκλειστους στο κάστρο της Πάτρας Τούρκους, δίνοντάς τους πληροφορίες για τις κινήσεις των Ελλήνων. Ταυτόχρονα ο Γκρην ενημέρωνε τους προϊσταμένους του. Τις αναφορές του αυτές και άλλα σχετικά με την Επανάσταση εξέδωσε σε βιβλίο το 1827. <br />
Ο Γκρην είχε ενημερωθεί για την επικείμενη επανάσταση μήνες πριν, από τον πρόξενο της Αγγλίας στην Αρκαδιά (Κυπαρισσία) Αναστάσιο Πασχαλίγκο. Στα χέρια του βοεβόδα της Κυπαρισσίας είχε πέσει γράμμα του Κολοκοτρώνη από τη Ζάκυνθο που επικοινωνούσε με Πελοποννήσιους και τους ανέφερε ότι ετοιμάζεται να διεκπεραιωθεί στο Μωριά με Επτανήσιους ενόπλους. Ο βοεβόδας ενημέρωσε τον αντικαταστάτη του Χουρσίτ στην Τριπολιτσά.
 
== Ορκωμοσία αγωνιστών ==