Βοηθητικό ρήμα

Βοηθητικό ρήμα λέγεται εκείνο που χρησιμοποιείται για το σχηματισμό άλλου ρήματος.

Σχηματισμός Χρόνων

Στην ελληνική γλώσσα, τα ρήματα “έχω” και “είμαι” χρησιμοποιούνται για το σχηματισμό του παρακείμενου και του υπερσυντέλικου. Παραδείγματα:

= Ενεργητική Φωνή

• Παρακείμενος: έχω γράψει / έχω γραμμένο
• Μετοχή παρακείμενου: έχοντας γράψει / έχοντας γραμμένο
• Υπερσυντέλικος: είχα γράψει / είχα γραμμένο

Η πρώτη μορφή, που χρησιμοποιείται πιο συχνά, σχηματίζεται με το ενεργητικό απαρέμφατο, ενώ η δεύτερη με τη μετοχή του παθητικού παρακείμενου στην αιτιατική.

Παθητική Φωνή

• Παρακείμενος: έχω χτενιστεί / είμαι χτενισμένος
• Υπερσυντέλικος: είχα χτενιστεί / ήμουν χτενισμένος

Σχηματισμός Περιφραστικών Ρημάτων

Όλες οι γλώσσες υιοθετούν μερικές λέξεις από άλλες γλώσσες ακόμα κι όταν έχουν δικές τους. Στην ελληνική, δύσκολα μπορεί να σχηματιστεί ρήμα από ξενικό ουσιαστικό και σε τέτοιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται το ρήμα “κάνω”. Για παράδειγμα, “κάνω ντεμπούτο” αντί “πρωτοεμφανίζομαι”. Αλλά κάποτε και ουσιαστικά με ελληνική κατάληξη δεν έχουν ρήμα και απαιτείται η περιφραστική προσέγγιση: “κάνω φασαρία”.

Το “κάνω” και το “είμαι” πολλές φορές χρησιμοποιούνται χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος. Σε τέτοια περίπτωση, φτωχοποιούν τη γλώσσα. Παραδείγματα:

• “Ο γιατρός έκανε λόγο για νέα δεδομένα” αντί “Ο γιατρός μίλησε για νέα δεδομένα”.
• “Ο Ρωμανός Δ’ ήταν καλός στρατηγός, αλλά έχασε στο Μανζικέρτ διότι τον πρόδωσε ο Κωνσταντίνος Δούκας” αντί “Άνκαι ικανός στρατηγός, ο Ρωμανός Δ’ έχασε στο Μανζικέρτ διότι τον πρόδωσε ο Κωνσταντίνος Δούκας”.