Μπίτολα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από το 1382 έως το 1912, το «Μοναστίρ» ή «Μαναστίρ»<ref>βλ για την προφορά [http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=12454 Μαναστίρ Μεστσιντί]</ref> (Μοναστήρι, Μπίτολα) υπήρξε τμήμα της [[Οθωμανική αυτοκρατορία|οθωμανικής αυτοκρατορίας]]. Σφοδρές ήταν οι μάχες που έλαβαν χώρα κοντά στην πόλη κατά την άφιξη των οθωμανικών στρατευμάτων. Η οθωμανική επικυριαρχία οριστικοποιήθηκε μετά τον θάνατο του [[Πρίγκιπας Μάρκο|πρίγκιπα Μάρκο]] το 1395 όταν οι Οθωμανοί εγκαθίδρυσαν το [[σαντζάκι της Αχρίδας]] το οποίο υπαγόταν στο Εγιαλέτι της Ρουμελίας και ένα από τα πρώτα σαντζάκια στην [[Ευρώπη]].<ref name="%2525252525CE%25252525259A%2525252525CE%252525252591%2525252525CE%252525252592%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CE%2525252525BA%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CF%25252525258C%2525252525CF%252525252580%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CF%252525252585%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CF%252525252582ΚΑΒακαλόπουλος-1981"/><ref name="AStojanovski"/> Πριν γίνει τμήμα της οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1395 η περιοχή ανήκε στο βασίλειο του πρίγκιπα Μάρκο.<ref name="AStojanovski"/><ref name="Hazim%252525252520%2525252525C5%2525252525A0abanovi%2525252525C4%252525252587 Šabanović"/> Ως τα μέσα του 19ου αιώνα, η διοικητική διάρθρωση της περιοχής Μοναστηρίου, όπως και όλης της αυτοκρατορίας, στηριζόταν στό σύστημα των [[βιλαέτι|εγιαλετίων]] και των υποδιαιρέσεων τους.<ref name="%2525252525CE%252525252599%2525252525CE%252525252595%2525252525CE%252525252595%2525252525CE%2525252525951987ΙΕΕΕ1987"/>

Αρχικά κύρια περιοχή ήταν τα Μπίτολα και αργότερα η Οχρίδα για αυτό αναφερόταν αρχικά ως ''«Σαντζάκι των Βιτωλίων»'' ή ''«Σαντζάκι Μοναστηρίου»''.<ref name="HSBosniaHerzegovina"/> Επί σειρά αιώνων, οι Τούρκοι αποτελούσαν τον κύριο πληθυσμό της πόλης, ενώ τα χωριά κατοικούνταν κυρίως από Σλάβους. Ο [[Εβλιγιά Τσελεμπί]] αναφέρει στο ''Βιβλίο των Ταξιδίων'' του ότι η πόλη είχε 70 τζαμιά, αρκετά καφε-τεϊοποτεία, παζάρι με σιδερένιες πύλες και 900 καταστήματα. Μετά τους Οθωμανικούς πολέμους στην Ευρώπη -στην προκειμένη περίπτωση τους Αυστρο-οθωμανικούς πολέμους, η ανάπτυξη του εμπορίου αναστάλθηκε. Ωστόσο, στα τέλη του 19ου αιώνα έγινε πάλι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην ευρύτερη βαλκανική περιοχή μετά τη Θεσσαλονίκη. Το 1864, η πόλη έγινε κέντρο του [[βιλαέτι|βιλαετίου]] Μοναστηρίου, στο οποίο υπάγονταν τα σαντζάκια Μοναστηρίου, [[Δίβρα]]ς, [[Ελμπασάν]], [[Κορυτσά]]ς και οι πόλεις [[Κίτσεβο]], [[Πρίλεπ]], [[Φλώρινα]], [[Καστοριά]] και [[Γρεβενά]].<ref name="%2525252525CE%25252525259A%2525252525CE%252525252591%2525252525CE%252525252592%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CE%2525252525BA%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CF%25252525258C%2525252525CF%252525252580%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CF%252525252585%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CF%252525252582ΚΑΒακαλόπουλος"/><ref name="%2525252525CE%25252525259C%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CE%2525252525BA%2525252525CE%2525252525B5%2525252525CE%2525252525B4%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CE%2525252525BD%2525252525CE%2525252525B9%2525252525CE%2525252525BA%2525252525CE%2525252525ACΜακεδονικά"/>

Υπάρχουν αντιθετικά εθνογραφικά στοιχεία από αυτή την περίοδο, αλλά φαίνεται πως δεν υπήρχε ιδιαίτερη εθνική ή θρησκευτική ομάδα που θα μπορούσε να διεκδικήσει την απόλυτη πλειοψηφία του πληθυσμού. Σύμφωνα με την οθωμανική απογραφή,<ref name="UnivTrieste"/> οι [[Έλληνες]] αποτελούσαν τον μεγαλύτερο χριστιανικό πληθυσμό του βιλαετίου με αναλογία 740.000 Έλληνες, 517.000 Βουλγάρους και 1.061.000 Μουσουλμάνους στα βιλαέτια της Θεσσαλονίκης και του Μοναστηρίου. Ωστόσο η βάση των οθωμανικών απογραφών ήταν το σύστημα του [[μιλέτ]]. Οι λαοί κατατάσσονταν σε εθνικότητες ανάλογα με τη θρησκεία τους. Έτσι όλοι οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι κατηγοριοποιήθηκαν ως Τούρκοι, αν και πολλοί από αυτούς ήταν Αλβανοί και όλα τα μέλη της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας ως Έλληνες, αν και ανάμεσά τους υπήρχαν καιπολλοί λίγοιΑρωμάνοι και Νοτιοαλβανοί<ref group="σημ.">[http://www.gutenberg.org/dirs/1/9/6/6/19669/19669.txt Durham M. Edith: Title: Twenty Years Of Balkan Tangle]</ref> και ορισμένοι Σλάβοι. Οι υπόλοιποι ήταν μοιρασμένοι ανάμεσα στη Βουλγαρική και τη Σερβική ορθόδοξη εκκλησία.<ref name = "Ortayli"/><ref group="σημ.">"Υπήρχε μεγάλος ελληνικός πληθυσμός τόσο στην πόλη όσο και στα περίχωρα, αλλά από αυτούς ένα μεγάλο μέρος ήταν Βλάχοι, πολλοί ήταν Νοτιοαλβανοί, άλλοι ήταν Σλάβοι. Λίγοι ήταν πιθανώς αυθεντικοί Έλληνες. Ωστόσο, ανήκαν στον ελληνικό κλάδο της ορθόδοξης εκκλησίας και καταγράφονταν ως Έλληνες στην απογραφή." [http://www.gutenberg.org/dirs/1/9/6/6/19669/19669.txt Durham M. Edith: Title: Twenty Years Of Balkan Tangle]</ref>

Το 1821, με το ξέσπασμα της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής επανάστασης]], οι Έλληνες της πόλης έλαβαν μέρος στον πανελλήνιο ξεσηκωμό. Στην Πρώτη Προσωρινή Ελληνική Κυβέρνηση του 1822, συστάθηκε τριμελής επιτροπή Βορειομακεδόνων, το ένα μέλος της οποίας ήταν εκπρόσωπος των κατοίκων των Μπίτολα<ref name="%2525252525CE%25252525259D%2525252525CE%252525252592%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CF%252525252583%2525252525CE%2525252525B9%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CE%2525252525B5%2525252525CE%2525252525B9%2525252525CE%2525252525AC%2525252525CE%2525252525B4%2525252525CE%2525252525B7%2525252525CF%252525252582ΝΒασιλειάδης"/> Σημαντικοί αγωνιστές της περιόδου ήταν ο οπλαρχηγός της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής επανάστασης του 1821]] [[Σωτήριος Δαμιάνοβιτς]],<ref name="%2525252525CE%252525252595%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CE%2525252525B5%2525252525CF%252525252585%2525252525CE%2525252525B8%2525252525CE%2525252525B5%2525252525CF%252525252581%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CF%252525252585%2525252525CE%2525252525B4%2525252525CE%2525252525AC%2525252525CE%2525252525BA%2525252525CE%2525252525B7%2525252525CF%2525252525821928Ελευθερουδάκης1928"/><ref name="%2525252525CE%2525252525A3%2525252525CF%252525252584%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CF%252525252583%2525252525CE%2525252525B9%2525252525CE%2525252525BD%2525252525CF%25252525258C%2525252525CF%252525252580%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CF%252525252585%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CF%252525252582Στασινόπουλος"/> ο [[Δημήτριος Βούλγαρης (αγωνιστής του 1821)|Δημήτριος Βούλγαρης]], ο [[Στέργιος Νικολάου]], ο [[Νικόλαος Σακκούλας]], ο [[Νικόλαος Αδάμης]]<ref name="Chionidis"/> και ο [[Φορτομάρης]] που πολέμησε, μεταξύ άλλων και στο [[Ναύπλιο]].

Το 1894, το Μοναστήρι συνδέθηκε σιδηροδρομικώς με τη [[Θεσσαλονίκη]] με το ''«Σιδηρόδρομο Θεσσαλονίκης – Μοναστηρίου»''.<ref name="%2525252525CE%25252525259F%2525252525CE%2525252525A3%2525252525CE%252525252595ΟΣΕ"/><ref name="sfs"/> Η πρώτη ταινία των Βαλκανίων κινηματογραφήθηκε από τους Βλάχους [[Αδελφοί Μανάκη|αδελφούς Μανάκη]] το 1903. Κάθε Σεπτέμβρη στα Μπίτολα γίνεται το διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου και φωτογραφίας στην μνήμη των αδελφών Μανάκη (''«Manaki brothers film festival»''), οι οποίοι θεωρούνται οι πρωτοπόροι κινηματογραφιστές στα Βαλκάνια.

Το Νοέμβριο του 1905 ιδρύθηκε από τον Μπάγιο Τοπούλι (Bajo Topulli) και άλλους Αλβανούς εθνικιστές και διανοούμενους η [[Μυστική Επιτροπή για την Απελευθέρωση της Αλβανίας]], οργανισμός που προοριζόταν να πολεμήσει για την απελευθέρωση της Αλβανίας από την οθωμανική αυτοκρατορία.<ref name="Elsie2010"/> Τρία χρόνια αργότερα, το 1908, έγινε στην πόλη το πρώτο [[Συνέδριο Μοναστηρίου (1908)|Συνέδριο Μοναστηρίου]],<ref name="%2525252525CE%252525252592%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CE%2525252525BA%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CE%2525252525BD%2525252525CE%2525252525B9%2525252525CE%2525252525BA%2525252525CE%2525252525AE%2525252525CE%2525252525B2%2525252525CE%2525252525B9%2525252525CE%2525252525B2%2525252525CE%2525252525BB%2525252525CE%2525252525B9%2525252525CE%2525252525BF%2525252525CE%2525252525B3%2525252525CF%252525252581%2525252525CE%2525252525B1%2525252525CF%252525252586%2525252525CE%2525252525AF%2525252525CE%2525252525B1Βαλκανικήβιβλιογραφία"/> στο οποίο καθορίστηκε το σύγχρονο αλβανικό αλφάβητο.<ref name="Campbell2000"/>