Διορατικότητα στην επίλυση προβλημάτων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η διορατικότητα στην επίλυση προβημάτων αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο καθώς επιφέρει την λύση του. Συμβαίνει όταν αδυνατούμε να βρούμε τη λύση και ξαφνικά  «αχά» διαπιστώνουμε ότι γνωρίζουμε τη λύση του προβλήματος  αφου έχει προηγηθεί αδιέξοδος.(Kaplan&Simon, 1990). Κατ’ επέκταση βοηθά το άτομο να ολοκληρώσει με επιτυχία το έργο του και να ερευνήσει  τους παράγοντες που τον οδήγησαν σε αδιέξοδο. Δυο σύγχρονες  θεωρίες δίνουν ερμηνείες για την  διορατικότητα  στην επίλυση προβλημάτων. Η πρώτη, η αναπαραστατική θεωρία της αλλαγής (e.g. Knoblichetal.,2001) υποστήριξε ότι η διορατικότητα για την ξαφνική λύση εμφανίζεται κατα την χαλάρωση των αυτοπεριορισμών  στο επικείμενο πρόβλημα και απο την ανάλυση του προβλήματος σε επιμέρους κομμάτια. Η δεύτερη θεωρία , η θεωρία παρακολούθηση της προόδου (e.g. MacGregoretal.,2001)  υποστηρίζει ότι η διορατικότητα επιζητείται μόνο μια φορά καθώς στην πορεία ο στόχος γίνεται φανερός και εφικτός  απο τις κινήσεις που απομένουν για την επίλυση του προβλήματος. Στις πολλαπλές εφαρμογές αυτών των δύο θεωριών, η πρώτη, η αναπαραστατική θεωρία της αλλαγής αποτέλεσε καλύτερο δείκτη  απόδοσης. Ωστόσο  με ελέγξιμες αντίθετες προβλέψεις  μπορούμε να εξετάσουμε τις θεωρίες τις διορατικότητας. Επιπλέον, τα δεδομένα που απορρέουν απο τις κινήσεις των ματιών  αποτελούν σημαντική μέθοδο για την εξέταση της διορατικότητας στις θεωρίες αυτές.<ref>{{Cite web|url = https://www.researchgate.net/profile/Damon_Navandi/publication/268871700_2001_Knoblich_eye_movement_in_insight/links/547a09a70cf205d1687fab95.pdf|title = An eye movement study of insight problem solving|date = 2001|accessdate = |website = |publisher = |last = GÜNTHER KNOBLICH|first = }}</ref>

Στον αρχαίο Έλληνα Αρχιμήδη τέθηκε το ερώτημα της περιεκτικότητας σε χρυσό του στέμματος του βασιλιά.  Αν αποτελούνταν από χρυσό 100% ή αν έχει υπάρξει νοθεία. Ο Αρχιμήδης θα έπρεπε να απαντήσει στην ερώτηση χωρίς να επέμβει στη δομή του στέμματος παρά υπολογίζοντας μόνο τον όγκο του. Ωστόσο, αν και υπήρχαν μαθηματικές εξισώσεις που υπολόγιζαν τον όγκο των κύβων και των σφαιρών δεν υπήρχαν μαθηματικές φόρμουλες ικανές να υπολογίσουν τον όγκο περίεργων αντικειμένων όπως οι κορώνες. Κατά τη διάρκεια του μπάνιου, η ιδέα έλαμψε στο μυαλό του Αρχιμήδη.  Θα μπορούσε να υπολογίσει τον όγκο του στέμματος αφαιρώντας τον όγκου του νερού στη μπανιέρα με το στέμμα μέσα σε αυτή από τον όγκο του νερού της μπανιέρας χωρίς να περιλαμβάνει το στέμμα Σε ένα άλλο κλασικό παράδειγμα ο Poincare ανεβαίνοντας σε ένα λεωφορείο ενώ ήταν σε διακοπές παρατήρησε ότι οι μετασχηματισμοί των εξισώσεων Fuchs ήταν ίδιες με εκείνες της μη-Ευκλείδεια γεωμετρίας.<ref>{{Cite web|title = Problem Solving|url = http://somepsychology.com/psispbslv.htm|website = somepsychology.com|accessdate = 2016-02-08}}</ref>

 

 

Αν θα έπρεπε να καταλήξουμε σε ένα γενικότερο συμπέρασμα για την διορατικότητα στην επίλυση προβλημάτωνθα ήταν ότι ποικίλει ανάλογα με το πρόβλημα εν μέρει επειδή το πεδίο είναι τόσο καινούριο αλλά και επειδή ως επί το πλείστον θεωρείται ως απλά ένα υπο-θέμα της δημιουργικότητας, στην οποία έχει δοθεί μεγάλη προσοχή από τη γνωστική ψυχολογία. Παρόλα αυτά η διαφορετικότητα των ερευνών διορατικότητας έχει και τα πλεονεκτήματα της.  το επιστημονικό πεδίο μπορεί δώσει πιθανότατα περισσότερα αποτελέσματα εφόσον προσεγγίζεται από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες που διερευνήθηκαν με πολλά διαφορετικά μέτρα και σταθμά ενώ αντίθετα από την άλλη θα μπορούσε να καταλήξει σε ένα πύργο της Βαβελ όπου ο ένας ερευνητής δε θα μπορεί να κατανοήσει τον άλλον.  Το ερώτημα είναι: μπορούμε να κρατήσουμε την ποικιλομορφία χωρίς να δημιουργήσουμε σύγχυση <ref>{{Cite web|url = http://www.phil.uu.nl/preprints/ckiscripties/SCRIPTIES/018_pols.pdf|title = Thesis. Insight in problem solving|date = |accessdate = |website = |publisher = |last = A.J.K Pols|first = }}</ref>

Οισυγγραφείς AlanNewell και Herbert Simon (1972)παρείχαν μια επίσημη θεωρία για τα προβλήματα που περιλαμβάνουν κινήσεις η οποία ονομάζεται «Γενική Επίλυση Προβλημάτων» (G.P.S). Η θεωρία αυτή ήταν απο τις πρώτες θεωρίες επεξεργασίας πληροφοριών που ξεκίνησε και αναπτύσσεται στην επιστήμη της γνωστικής ψυχολογίας. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή τα προβλήματα που είναι σαφώς προδιορισμένα και περιλαμβάνουν κινήσεις αποτελούνται απο μια κατάσταση έναρξης, μια περιγραφή της κατάστασης για την μετάβαση στον στόχο,τους παράγοντες που επιτρέπουν την επίτευξη της λύσης και τους περιορισμούς. Κατά την επίλυση των προβλημάτων που περιλαμβάνουν κινήσεις μπορεί να απαιτείται ενόραση για την επιλογή παραγωγικών κινήσεων ώστε να φτάσουμε στον στόχο.

 

Insight Problem Solving: A Critical Examination of the Possibility

of Formal Theory|date = 2012|accessdate = |website = |publisher = |last = William H. Batchelder and Gregory E. Alexander|first = }}</ref>

Οι ψυχολόγοι της Gestalt εισήγαγαν την έννοια της διορατικότητας στην μελέτη της επίλυσης προβλημάτων στις αρχές του 20ου αιώνα ως μια απάντηση στην θεωρία της συν-εμφάνισης των ιδεών ή των αισθήσεων όσο αφορά την γνωστική θεωρία που ισχύει σήμερα. Στην θεωρία αυτή η ενόραση δεν είναι τίποτα απο μια άσκηση μετά απο μια σειρά ενώσεων ιδεών ή αιρεθισμάτων που οδηγούν στην λύση.(Mayer,1995). Επίσης υποστήριξαν μια εναλλακτική άποψη ότι «η ενόραση αποτελεί μια διαδικασία που διαφέρει όσο αφορά το είδος από τα συνηθισμένα είδη διαδικασιών της πληροφόρησης» (Sternberg&Davidson,1999). Επιπλέον πρότειναν ότι θα μπορούσαμε να επιτύχουμε διορατικότητα σε ένα πρόβλημα, να βρούμε τη λύση δηλαδή ακόμη και αν δεν είχαμε μεγάλη εμπειρία στο θέμα του προβλήματος.Αυτό φυσικά θα συναίβενε μέσω της ανάλυσης του προβλήματος Σύμφωνα με τους ψυχολόγους της Gestalt ο λύτης του προβλήματος δεν θα χρειαστεί να υλοποιήσει παραγωγικές σκέψεις οι οποίες ορίζουν τη δυνατότητα να προχωρήσει πέρα απο την εμπειρία του παρελθόντος στην παραγωγή κάτι νέου όσο αφορά το αίτημα του προβλήματος(Weisberg,1995)