Διορατικότητα στην επίλυση προβλημάτων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

'''Διορατικότητα-Ενόραση'''

'''Ιστορική Αναδρομή'''

Στον αρχαίο Έλληνα Αρχιμήδη τέθηκε το ερώτημα της περιεκτικότητας σε χρυσό του στέμματος του βασιλιά.  Αν αποτελούνταν από χρυσό 100% ή αν έχει υπάρξει νοθεία. Ο Αρχιμήδης θα έπρεπε να απαντήσει στην ερώτηση χωρίς να επέμβει στη δομή του στέμματος παρά υπολογίζοντας μόνο τον όγκο του. Ωστόσο, αν και υπήρχαν μαθηματικές εξισώσεις που υπολόγιζαν τον όγκο των κύβων και των σφαιρών δεν υπήρχαν μαθηματικές φόρμουλες ικανές να υπολογίσουν τον όγκο περίεργων αντικειμένων όπως οι κορώνες. Κατά τη διάρκεια του μπάνιου, η ιδέα έλαμψε στο μυαλό του Αρχιμήδη.  Θα μπορούσε να υπολογίσει τον όγκο του στέμματος αφαιρώντας τον όγκου του νερού στη μπανιέρα με το στέμμα μέσα σε αυτή από τον όγκο του νερού της μπανιέρας χωρίς να περιλαμβάνει το στέμμα Σε ένα άλλο κλασικό παράδειγμα ο Poincare ανεβαίνοντας σε ένα λεωφορείο ενώ ήταν σε διακοπές παρατήρησε ότι οι μετασχηματισμοί των εξισώσεων Fuchs ήταν ίδιες με εκείνες της μη-Ευκλείδεια γεωμετρίας.<ref>{{Cite web|title = Problem Solving|url = http://somepsychology.com/psispbslv.htm|website = somepsychology.com|accessdate = 2016-02-08}}</ref>

Στην προσπάθεια προς τη διορατικότητα, το άτομο έχει την τάση να προσανατολίζεται ισχυρά προς την κατανόηση των αξιωμάτων που θα επιφέρουν την επιδιωκόμενη λύση.  Το άτομο συνειδητά κατανοεί τις απαιτήσεις του προβλήματος και επιδιώκει κάποιο κανόνα ο οποίος μπορεί να οδηγήσει στην άμεση επίτευξη του στόχου. Το διορατικό άτομο πιθανότατα θα επικεντρωθεί στις απαιτήσεις του προβλήματος, θα οργανώσει τους διαθέσιμους πόρους και θα επανέλθει στο πρόβλημα προσπαθώντας να εφαρμόσει οποιοδήποτε υποσχόμενο κανόνα.Η ευελιξία και ο προσανατολισμός στην επίλυση του προβλήματος αποτελούν χαρακτηριστικά ενός διορατικού ανθρώπου.  Ο στοχαστής κατευθύνει ή οδηγεί τα βήματά του προς την επίλυση σύμφωνα με κάποιο ευέλικτο πρόγραμμα ικανό να τροποποιηθεί ή να προσαρμοστεί ανάλογα με τις συνθήκες.  Και τα δύο χαρακτηριστικά επηρεάζονται από τη νοοτροπία του στοχαστή και από τις περιβαλλοντικές συνθήκες.<ref>{{Cite web|title = Problem Solving|url = http://abyss.uoregon.edu/~js/glossary/problem_solving.html|website = abyss.uoregon.edu|accessdate = 2016-02-08}}</ref>

 

'''Θεωρίες για την επίλυση προβημάτων με ενόραση'''

Οισυγγραφείς AlanNewell και Herbert Simon (1972)παρείχαν μια επίσημη θεωρία για τα προβλήματα που περιλαμβάνουν κινήσεις η οποία ονομάζεται «Γενική Επίλυση Προβλημάτων» (G.P.S). Η θεωρία αυτή ήταν απο τις πρώτες θεωρίες επεξεργασίας πληροφοριών που ξεκίνησε και αναπτύσσεται στην επιστήμη της γνωστικής ψυχολογίας. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή τα προβλήματα που είναι σαφώς προδιορισμένα και περιλαμβάνουν κινήσεις αποτελούνται απο μια κατάσταση έναρξης, μια περιγραφή της κατάστασης για την μετάβαση στον στόχο,τους παράγοντες που επιτρέπουν την επίτευξη της λύσης και τους περιορισμούς. Κατά την επίλυση των προβλημάτων που περιλαμβάνουν κινήσεις μπορεί να απαιτείται ενόραση για την επιλογή παραγωγικών κινήσεων ώστε να φτάσουμε στον στόχο.

 

 

Το πασίγνωστο πείραμα τους «Tower of Honoi task»το οποίο είναι ένα puzzle και εντάσσεται στα σαφώς προσδιορισμένα προβλήματα.Περιλαμβάνει 3 στύλους και μερικούς δίσκους διαφόρων μεγεθών που μπορεί να μπαίνουν σε κάθε στύλο.Το συγκεκριμένο puzzle αρχίζει με τους δίσκους να είναι τοποθετημένοι στους στύλους.σε άυξουσα σειρά ανάλογα με το μέγεθος. Στόχος αυτού του puzzle είναι να μετακινήσουμε τους δίσκους αυτούς σε έναν στύλο ακολουθώντας τους συγκεκριμένους κανόνες. Πρώτον, μόνο ένας δίσκος μπορεί να μετακινηθεί τη φορά. Δεύτερον, οι δίσκοι πρέπει να μετακινηθούν μονο σε στύλους και πουθενά αλλού. Τρίτον, δεν μπορεί να τοποθετηθεί δίσκος πάνω σε μικρότερο του.Το συγκεκριμένο puzzle μαζί με άλλα αινιγματικά προβλήματα ομοίου τύπου χρησιμοποιήθηκε σε ασθενής με μετωπική βλάβη ώστε να αξιολογηθεί η αποδοσή τους Σύμφωνα με τα αποτελέσματα δεν υπήρχε καλή απόδοση των ασθενών και ο βαθμός δυσκολίας ήταν μεγαλύτερος σε σχέση με τα υπόλοιπα αινιγματικά προβλήματα που χρησιμοποήθηκαν.Αν και η ερμηνεία απο τη συγκεκριμένη έρευνα  δεν επιβεβαιώνει τόσο την τυπική ερμηνεία  που δίνεται στον πύργο του Ανόι στην βιβλιογραφία της νευροψυχολογίας, η οποία αναφέρει τις ικανότητες του «σχεδιαζω» ή «κοιτάω μπροστά» ώστόσο συμφωνεί με τις θεωρίες της δυσλειτουργίας του μετωπιαίου λοβού στην οποία  οφείλεται η αποτυχία και η κακή απόδοση του ασθενούς,<ref>{{Cite web|url = http://www.yorku.ca/vgoel/reprints/ToH_Goel.pdf|title = Are the frontal lobes implicated in “planning” functions? Interpreting data from the Tower of Hanoi.|date = 1995|accessdate = |website = |publisher = |last = Vinod Goel,Jordan Grafman|first = }}</ref>

of Formal Theory|date = 2012|accessdate = |website = |publisher = |last = William H. Batchelder and Gregory E. Alexander|first = }}</ref>

'''Θεωρία της Gestalt'''

 

 

Οι ψυχολόγοι της Gestalt  παρείχαν σπουδαία έργα στην σύγχρονη ψυχολογία και έκανα διάφορες δοκιμασίες για να συλλάβουν την στιγμή της έμπνευσης. Το πιο σπουδαίο ήταν το πείραμα με τους χιμπατζίδες (Kohler, 1925). Το πείραμα αυτό έγινε σε χιμπατζίδες τους οποίους τους είχαν σε ένα κλουβί και τους είχαν αφήσει μόνο δύο καλάμια. Έξω απο το κλουβί είχαν τοποθετήσει τις μπανάνες. Οι χιμπατζίδες έβλεπαν τις μπανάνες και δεν μπορούσαν να τις πάρουν, είχαν φτάσει σε αδιέξοδο.Τότε έρχεται η στιγμή της έμπνευσης σύμφωνα με την γκεσταλτική θεωρία και οι χιμπατζίδες χρησιμοποίησαν τα δυο καλάμια για να φτάσουν τις μπανάνες οι οποίες ήταν ο στόχος. Σε γενικές γραμμές ο Kohler(1925)  στα πειράματα του δημιουργούσε μια κατάσταση στην οποία η άμεση διαδρομή προς τον στόχο ήταν αποκλεισμένη άλλα πάντα υπήρχε ένας έμμεσος τρόπος. Ωστόσο αυτό δημιούργησε κάποια ερωτήματα ώς προς το τί είναι αυτό που εμποδίζει το ζώο στην προκειμένη φάση να βρεί κατευθείαν την έμμεση λύση; και τί είναι αυτό που τον οδηγεί στην πορεία να χρησιμοποιήσει την έμμεση λύση; Η γκεσταλτική απάντηση όσο αφορά το πρώτο  ερώτημα ήταν ότι αυτό που εμποδίζει το υποκείμενο να δεί την «κυκλική διαδρομή» δεν οφείλεται στην στην προκατάληψη των παρελθοντικών του εμπειριών αλλά στη εστίαση της προσοχής στον άμμεσο στόχο.(Lewin,1936) και όσο για τη απάντηση στο δέυτερο ερώτημα ήταν όπως του Ohlson(1984) , η αναδιάρθρωση ή διαφυγή καθώς η ενόραση αποτελεί μια διαδικασία αναδόμησης.<ref>{{T.C. Ormerod, J.N. MacGregor, E.P.Chronicle,(2002), Dynamics and Constraints in Insight Problem Solving, Journal of Experimental Psychology,28 (4), 791-799}}</ref>) Σε ένα απο τα κλασικά πειράματα στην επίλυση προβλημάτων ο  Duncker(1945)  υποστήριξε ότι υπάρχει «λειτουργική ακαμψία» Ένα παράδειγμα ήταν το πείραμα του με το κερί. Το πείραμα αυτό περιελάμβανε ένα κουτί με καρφιάκαι  ένα κουτί με σπίρτα .Ζητήθηκε από τα άτομα να στερεώσουν το κερί στον τοίχο χωρίς να στάξει μόνο με τη χρήση των αντικειμένων που είχαν μπροστά τους.Για τη λύση αυτού του πειράματος έπρεπε να χρησιμοποιήσουν το κουτί απο τα καρφιά και να τοποθετήσουν πάνω το κερί, τα καρφιά για να το κρεμάσουν στον τοίχο και τα σπίρτα για το άναμα του κεριού. Η «λειτουργική ακαμψία» στο πείραμα αυτό σημαίνει τα άτομα παρέλειψαν ή άργησαν να κάνουν τη χρήση του σωστού αντικειμένου, δηλαδή να αδειάσουν το κουτί με τα καρφιά και να το χρησιμοποιήσουν ώς βάση.Μέσα απο το πείραμα του διαπιστώνεται ότι πολλές φορές υπάρχει μια προκατάλυψη απο προηγούμενη εμπειρί και τα άτομα προσκολλούνται σε μια συγκεκριμένη μόνο λειτουργία η οποία τους εμποδίζει στην επίτευξη του στόχου.Σε μια έρευνα παρόμοια πειράματα όπως αυτό με το κερί έγιναν σε παιδιά ηλικίας πέντε ,εξι και εφτά χρονών.Διαπιστώθηκε ότι η «λειτουργική ακαμψία» εμφανίζεται στα παιδιά έξι και εφτά χρονών σε σχέση με τα παιδιά ηλικίας πέντε χρονών, τα οποία εμφανίζουν ανοσία στο φαινόμενο αυτό και καλύτερη απόδοση αφού δεν τους επιρεάζει ακόμη.<ref>{{T.P.German ,M.A. Defeyter (2000) Immunity to functional fixedness in young children. Psychonomic Bulletin & Review.7(4)707-712}}</ref>