Χρωμόσωμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''χρωμόσωμα''' είναι μια οργανωμένη δομή [[DNA]] και [[πρωτεΐνη|πρωτεϊνών]] που βρίσκεται στα [[κύτταρο|κύτταρα]]. Είναι ένα μοναδικό κομμάτι περιελιγμένου DNA που περιλαμβάνει πολλά [[γονίδιο|γονίδια]] και άλλες ακολουθίες [[νουκλεοτίδιο|νουκλεοτιδίων]]. Τα χρωμοσώματα περιέχουν τις συνδεδεμένες πρωτεΐνες, οι οποίες χρησιμεύουν για να συσκευάσουν το DNA και να ελέγξουν τις λειτουργίες του. Η λέξη ''χρωμόσωμα'' προέρχεται από τις λέξεις ''χρώμα'' και ''σώμα'' και το όνομα που οφείλεται στην ιδιότητα του χρωμοσώματος να χρωματίζεται πολύ έντονα από ιδιαίτερες χρωστικές ουσίες.

Τα χρωμοσώματα ποικίλλουν μεταξύ διαφορετικών [[οργανισμός (βιολογία)|οργανισμών]]. Το μόριο DNA μπορεί να είναι κυκλικό ή γραμμικό, και μπορεί να αποτελείται από 10.000 έως 1.000.000.000<ref>{{cite journal |author=Paux E, Sourdille P, Salse J, ''et al.'' |title=A Physical Map of the 1-Gigabase Bread Wheat Chromosome 3B |journal=Science |volume=322 |issue=5898 |pages=101–104 |year=2008 |doi=10.1126/science.1161847 |pmid=18832645}}</ref> νουκλεοτίδια, σε μια μακριά αλυσίδα. Χαρακτηριστικά τα [[ευκαρυωτικά κύτταρα]] (κύτταρα που περιέχουν σχηματισμένο πυρήνα) έχουν μεγάλα, γραμμικά χρωμοσώματα. Τα [[προκαρυωτικά κύτταρα]] (κύτταρα χωρίς σχηματισμένο πυρήνα) έχουν μικρότερα κυκλικά χρωμοσώματα, αν και υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα. Επιπλέον, τα κύτταρα μπορούν να περιέχουν περισσότερους από έναν τύπους χρωμοσώματος, για παράδειγμα τα [[μιτοχόνδριο|μιτοχόνδρια]] στα περισσότερουςπερισσότερα ευκαρυωτικά κύτταρα, και επίσης οι [[Χλωροπλάστης|χλωροπλάστες]] των φυτών διαθέτουν το δικό τους DNA, γι' αυτό και αποκαλούνται ημιαυτόνομα οργανίδια.

Στην πράξη "χρωμοσώμαχρωμόσωμα" είναι ένας μάλλον αόριστα καθορισμένος όρος. Στα προκαρυωτικά κύτταρα ένα μικρό κυκλικό μόριο DNA ονομάζεται είτε [[πλασμίδιο]] είτε μικρό χρωμόσωμα. Αυτά τα μικρά κυκλικά γονιδιώματα βρίσκονται επίσης στα μιτοχόνδρια και στους χλωροπλάστες, απεικονίζοντας τη βακτηριακή προέλευσή τους. Τα απλούστερα χρωμοσώματα βρίσκονται στους ιούς: αυτά τα μόρια DNA ή RNA είναι κοντά γραμμικά ή κυκλικά χρωμοσώματα που στερούνται συχνά οποιεσδήποτε δομικές πρωτεΐνες.

Η προέλευση αυτής της επαναστατικής ιδέας βρίσκεται σε κάποιες προτάσεις στο βιβλίο Generelle Morphologie του [[Ερνστ Χέκελ]] από το 1866.<ref>Haeckel E. 1866. ''Generelle Morphologie der Organismen: Allgemeine Gründzuge der organischen Formen-Wissenschaft''. 2 vols, Reimer, Berlin.</ref>. Τα στοιχεία για αυτήν την ιδέα συσσωρεύθηκαν βαθμιαία μέσα σε είκοσι χρόνια. Δύο από τους μεγαλύτερους Γερμανούς επιστήμονες επινόησαν την έννοια. O [[Άουγκουστ Βάισμαν]] πρότεινε ότι η γραμμή [[μικρόβιο|μικροβίων]] είναι χωριστή από το σώμα και ότι ο πυρήνας των κυττάρων είναι η αποθήκη του κληρονομικού υλικού, το οποίο τακτοποιείται κατά μήκος των χρωμοσωμάτων κατά τρόπο γραμμικό. Περαιτέρω, ο [[Άουγκουστ Βάισμαν]] πρότεινε ότι κατά την αναπαραγωγή διαμορφωνόταν ένας νέος συνδυασμός χρωμοσωμάτων (και κληρονομικού υλικόυλικού).

Είναι ενδιαφέρον να δει κανείς ότι ο Μπόβερι επηρέασε δύο γενεές αμερικανικών κυτολόγων: οι Έντμουντ Μπίτσερ Ουίλσον, Γουόλτερ Σάτον και Θεόφιλος Πέιντερ όλοι επηρεάστηκαν από τον Μπόβερι (Ουίλσον και Πέιντερ συνεργάζονταν μαζί). Στο διάσημο εγχειρίδιό του "The Cell" (Το Κύτταρο), ο Ουίλσον συνέδεσε τοντους Μπόβερι και Σάτον με τη θεωρία Μπόβερι-Σάτον. Ο Μάιρ παρατήρησε ότι η θεωρία αμφισβητήθηκε θερμά από μερικούς διάσημους γενετησιολόγους, όπως ο Γουίλιαμ Μπέιτσον, ο Βίλχελμ Γιόχανσεν, ο Ρίτσαρντ Γκόλντσμιτ και ο T.H. Μόργκαν. Η τελικά πλήρης απόδειξη προήλθε από τους χάρτες χρωμοσωμάτων στο εργαστήριο του Μόργκαν.

=== Χρωματίνη ===

=== Χρωμοσώματα σε Προκαρυώτες ===

=== Συσκευασία DNA ===

Οι Προκαρυώτες δεν διαθέτουν σχηματισμένο πυρήνα. Για αυτό τον λόγο το DNA τους οργανώνεται σε μια δομή αποκαλούμενη πυρηνοειδή. οΟ πυρηνοειδής είναι μια ευδιάκριτη δομή και καταλαμβάνει μια καθορισμένη περιοχή του βακτηριακού κυττάρου. Αυτή η δομή είναι, εντούτοις, δυναμική και διατηρείται και αναδιαμορφώνεται από τις ενέργειες μιας σειράς πρωτεϊνών, οι οποίες συνδέονται με το βακτηριακό χρωμόσωμα. Στα archaea, το DNA στα χρωμοσώματα είναι οργανωμένο, με το DNA να συσκευάζεται μέσα στιςσε δομές παρόμοιες με τα ευκαρυωτικά νουκλεοσώματα. Τα βακτηριακά χρωμοσώματα τείνουν να δένονται στη μεμβράνη του πλάσματος των βακτηρίων.

Αυτοί οι πίνακες δίνουν το συνολικό αριθμό των χρωμοσωμάτων (συμπεριλαμβανομένων των φυλετικών χρωμοσωμάτων) σε έναν πυρήνα κυττάρων. Παραδείγματος χάριν, τα ανθρώπινα κύτταρα είναι [[διπλοειδή]] και έχουν 22 διαφορετικούς τύπους [[αυτόσωμα|αυτοσωμάτων]]. Κάθε χρωμοσωμαχρωμόσωμα έχει ως δύο αντίγραφα και δύο [[φυλετικά χρωμοσώματα]]. Αυτό δίνει 46 χρωμοσώματα στο σύνολο. Άλλοι οργανισμοί έχουν περισσότερα από δύο αντίγραφα των χρωμοσωμάτων τους, όπως ο [[κοινός σίτος|σίτος ψωμιού]], ο οποίος είναι εξαπλοειδής και έτσι έχει έξι αντίγραφα επτά διαφορετικών χρωμοσωμάτων - 42 χρωμοσώματα στο σύνολο.