Γαζής: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Μορφοποίηση |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 3:
== Προέλευση ==
Η λέξη "γαζής" είναι αραβική, από τη λέξη '''Ghazw''' (غزو, ''ġazw),'' που προϊσλαμικά είχε την έννοια της επιδρομής με σκοπό το πλιάτσικο.<ref name=":0">Maxime (2006), σελ. 33.</ref> Μετά τις [[Άραβες|Αραβικές]] κατακτήσεις του 7ου αιώνα η λέξη ανασημασιοδοτείται και παίρνει την έννοια του "μαχητή της πίστης" (βλ. [[Τζιχάντ]]). Επίσης, χρησιμοποιείται ως τίτλος τιμής στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] από τους [[Μουσουλμάνοι|Μουσουλμάνους]], που συνήθως μεταφράζεται ως "ο θριαμβευτής", και δίδεται σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους του στρατού, οι οποίοι έχουν διακριθεί στη μάχη εναντίον εχθρών μη-Μουσουλμάνων.<ref name="eb1911">EB (1911), σελ. 917.</ref>
== Γαζήδες και Οθωμανική Αυτοκρατορία ==
Για τον ρόλο των γαζήδων στην δημιουργία του Οθωμανικού [[Εμιράτο]]υ αρχικά, και έπειτα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Πωλ Βίττεκ (Paul Wittek) διατύπωσε τη ''Θέση του Γαζά'' (''Gaza Thesis''), σε μια σειρά διαλέξεων στο School of Oriental and African Studies (SOAS) του [[Πανεπιστήμιο του Λονδίνου|Πανεπιστημίου του Λονδίνου]]. Ο Βίττεκ υποστήριξε πως ο [[Τζιχάντ|Ιερός Πόλεμος]] κατά των απίστων [[Χριστιανοί|χριστιανών]], ήταν ο κύριος ενοποιητικός παράγοντας μεταξύ των μουσουλμάνων τουρκόφωνων νομάδων της [[Μεσαίωνας|Μεσαιωνικής]] [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], στην οποία είχαν εγκατασταθεί μόνιμα από το 1071 και εξής. Οι νομάδες κατά τον Βίττεκ διέθεταν θρησκευτικό ζήλο ο οποίος εκδηλωνόταν με το γαζά και άρα την εδαφική επέκταση και την μεγέθυνση της σφαίρας επιρροής.<ref>Βίττεκ (1991), σελ. 43.</ref>
Ο Κεμάλ Καφαντάρ (Cemal Kafadar), μεθοδικά διάνθισε αυτή τη θέση, εστιάζοντας στο χώρο της μεθορίου μεταξύ της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] και των Μουσουλμανικών Εμιράτων της Μικράς Ασίας από τον 13ο αιώνα και εξής, και συγκεκριμένα στον χώρο της [[Βιθυνία]]ς, όπου έζησε, διαμορφώθηκε και έδρασε ο γενάρχης της Οθωμανικής δυναστείας, [[Οσμάν Α΄]]. Ο Καφαντάρ συγκρίνοντας σημαντικά χρονικά της μεθορίου, μιας και οι πηγές της εποχής είναι περιορισμένες, βλέπει πως ο γαζής μπορούσε να συνδυάζει θρησκευτικό ζήλο με επικερδείς δραστηριότητες. Η ισλαμική ηθική δεν απαγόρευε ακόμα και σε [[δερβίσηδες]], δηλαδή μουσουλμάνους μυστικιστές, να περηφανεύονται για τη λεία που απέκτησαν με γενναιότητα σε κάποια επιδρομή. Στις τάξεις των γαζήδων συμμετείχαν και πρώην χριστιανοί όπως ο Κιοσέ Μιχάλ, γενάρχης της οικογένειας των Μιχάλογλου και άλλοι, φανερώνοντας έτσι την δεκτική πλευρά των μαχητών της μεθορίου, όπου οι κοινοί στόχοι, δηλαδή το κέρδος, υπερτερούσαν της μισαλλοδοξίας και της απομόνωσης. Οι γαζήδες είχαν βεβαίως
== Ο τίτλος του "γαζή" στην Οθωμανική πολιτική ζωή ==
[[Αρχείο:Η Επιγραφή της Προύσας.jpg|thumb|Η Επιγραφή της Προύσας στο Σεχαντέτ Τζαμί όπως φαίνεται σήμερα στο σημείο.]]
Ο τίτλος του γαζή έφερε σαφή πολιτικά συμφραζόμενα μεταξύ των νομαδικών πληθυσμών της μεθορίου. O γαζής αρχικά συνείσφερε οικονομικά μέσα από την λεία του στην οικεία του κοινωνία, γεγονός το οποίο σίγουρα του έδινε κύρος και σεβασμό. Δεν ήταν όμως ληστής, αλλά μαχόταν κατά του "Οίκου του Πολέμου", δηλαδή κατά των απίστων, ως εκπρόσωπος της ''ούμμα'' ή του "Οίκου του Θεού", δηλαδή των μουσουλμάνων. Δεν πρέπει να συγχέουμε σε καμία περίπτωση το "γαζά" που ασκούσε ο γαζής με την "τζιχάντ". Η "τζιχάντ" διακρίνεται σε μικρή και μεγάλη "τζιχάντ" ανάλογα με το μέγεθος και τους λόγους για τους οποίους ξεσπά και θεωρείται ύψιστο καθήκον για κάθε μουσουλμάνο. Το γαζά δεν ανταποκρίνεται σε αυτή την κατηγορία καθηκόντων, θεωρείται ελάσσων καθήκον<ref name=":0" />. Ο γαζής είχε σαν τους ιππότες της Μεσαιωνικής Δυτικής Ευρώπης, έναν συγκεκριμένο κώδικα συμπεριφοράς τον οποίο όφειλε να ακολουθεί. Οι Οθωμανοί σουλτάνοι χρησιμοποιούν τον τίτλο του γαζή αρχικά. Αργότερα με τις κατακτήσεις του [[Σελίμ Α΄]], μεταξύ άλλων και των ιερών πόλεων του Ισλάμ, της Μέκκα και Μεδίνα, χρησιμοποίησαν, όχι τόσο διαδεδομένα, τον τίτλο του Χαλίφη. Ο τελευταίος τίτλος σημαίνει τον επικεφαλής του διεθνούς μουσουλμανικού κόσμου και σημαίνει στα αραβικά "διάδοχος". Οι τίτλοι του γαζή και του Χαλίφη λοιπόν, έδιναν θρησκευτική νομιμοποίηση στο πρόσωπο του σουλτάνου, ισχυροποιούσαν δηλαδή το κύρος και την εξουσία του στους κύκλους των υπηκόων και των αντιπάλων του [http://ottpol.ims.forth.gr/?q=el/el/content/welcome]. Χαρακτηριστική είναι η λεγόμενη "Επιγραφή της Προύσας", η οποία τοποθετήθηκε στο Σεχαντέτ Τζαμί (şehadet Camii) το 1337 από τον δεύτερο σουλτάνο της Οθωμανικής δυναστείας, [[Ορχάν]]. Εκεί ο σουλτάνος, περιγράφει τον εαυτό του ως "γαζή γιο γαζή", και "πολεμιστή στο πλευρό του Θεού"<ref>{{Cite book|title=Η φύση του πρώϊμου οθωμανικού κράτους|last=Lowry|first=Heath W.|publisher=Εκδόσεις Παπαζήση|year=2004|isbn=960-02-1779-3|location=Αθήνα|page=98-101}}</ref> Αν εντάξουμε τα συμφραζόμενα στην ιστορική συγκυρία όπου εκτυλίσσεται το παραπάνω περιστατικό, θα δούμε πως ο τίτλος του γαζή χρησιμοποιείται από τον [[Ορχάν]] σε μια καίρια περίοδο για τη διαμόρφωση του Οθωμανικού Εμιράτου, το οποίο έχει πλέον πρωτεύουσα μια σημαντική πόλη, την [[Προύσα]] και αναπτύσσει παράλληλα μια γραφειοκρατική μηχανή. Με άλλα λόγια ο Ορχάν χρησιμοποιεί στην δημόσια εικόνα του αυτό τον τίτλο, μια περίοδο παγιοποίησης της εξουσίας των Οθωμανών στην "ρευστή" περιοχή της Μικράς Ασίας του 14ο αιώνα, η οποία χαρακτηρίζεται από πολιτική αστάθεια και χάος.
== Γνωστοί γαζήδες ==
Γραμμή 25 ⟶ 29 :
* {{Cite book |last=Marozzi |first=Justin |title=Tamerlane: sword of Islam, conqueror of the world |year=2004 |location=Μεγάλη Βρετανία |publisher=Harper-Collins-Publisher}}
* {{Cite book |last=Maxime |first=Rodinson |title=Μωάμεθ |year=2006 |location=Ηράκλειο |publisher=Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης |isbn=960-524-223-0}}
* Lowry, Heath W. (2004). ''Η φύση του πρώιμου οθωμανικού κράτους.'' Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση. ISBN 960-02-1779-3
{{DEFAULTSORT:Γαζης}}
| |||