Ηλιακό σύστημα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:Solar sys.jpg|right|350px|thumb|Παρουσίαση του ηλιακού συστήματος (όχι υπό κλίμακα)]]

 

 

Σχηματίστηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια έτη, από την βαρυτική κατάρρευση ενός γιγάντιου μοριακού νέφους. Τα αντικείμενα με τη μεγαλύτερη μάζα που περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο, ο οποίος συγκεντρώνει την κύρια μάζα του Ηλιακού συστήματος (99,86%), είναι οι οκτώ πλανήτες που σχηματίζουν το [[πλανητικό σύστημα]], των οποίων οι τροχιές είναι σχεδόν ελλειπτικές και βρίσκονται πάνω στο επίπεδο που ορίζει η [[εκλειπτική]]. Οι τέσσερις εσώτεροι, ο [[Ερμής (πλανήτης)|Ερμής]], η [[Αφροδίτη (πλανήτης)|Αφροδίτη]], η [[Γη]] και ο [[Άρης (πλανήτης)|Άρης]] αποτελούν τους λεγόμενους γήινους πλανήτες και αποτελούνται κυρίως από πετρώματα και μέταλλα. Οι τέσσερις εξώτεροι πλανήτες ονομάζονται αέριοι γίγαντες. Από αυτούς, οι δύο μεγαλύτεροι, ο [[Δίας (πλανήτης)|Δίας]] και ο [[Κρόνος (πλανήτης)|Κρόνος]] αποτελούνται από [[υδρογόνο]] και [[ήλιο]] και οι άλλοι δύο, ο [[Ουρανός (πλανήτης)|Ουρανός]] και ο [[Ποσειδώνας (πλανήτης)|Ποσειδώνας]] αποτελούνται από [[νερό]], [[αμμωνία]] και [[μεθάνιο]]. Με εξαίρεση τον Ερμή και την Αφροδίτη οι υπόλοιποι πλανήτες διαθέτουν [[φυσικός δορυφόρος|φυσικούς δορυφόρους]], ενώ οι αέριοι γίγαντες διαθέτουν επιπλέον και δακτυλίους, οι οποίοι αποτελούνται από πάγο και [[σκόνη]].

Επόμενος πλανήτης, στις 0,72 [[Αστρονομική μονάδα|AU]], είναι η [[Αφροδίτη (πλανήτης)|Αφροδίτη]]. Έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τον δικό μας, γι' αυτό παλιά λεγόταν και «αδελφός πλανήτης» της Γης. Εκτός από το μέγεθος όμως, ως περιβάλλον δεν έχει σχεδόν κανένα κοινό με τον πλανήτη μας. Καλύπτεται από μια πυκνή ατμόσφαιρα [[Θειικό οξύ|θειικού οξέος]] και [[Διοξείδιο του άνθρακα|διοξειδίου του άνθρακα]], με αποτέλεσμα η επιφάνειά της να μην είναι ποτέ ορατή. Περιστρέφεται αργά γύρω από τον άξονά της και η πυκνή της ατμόσφαιρα δημιουργεί ένα ακραίο [[φαινόμενο θερμοκηπίου]], το οποίο κρατά την μέση θερμοκρασία του πλανήτη σε πολύ υψηλά επίπεδα ακόμα και στις περιοχές που, λόγω της αργής περιστροφής γύρω από τον άξονα της (243 γήινες μέρες), δεν φωτίζονται από τον Ήλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα.

 

Είναι ο μοναδικός πλανήτης στο σύστημα που έχει θάλασσες (κάτι που υποστηριζόταν παλιότερα για την Αφροδίτη και μέχρι πρόσφατα για το δορυφόρο του Κρόνου, Τιτάνα), ο μόνος με έντονη γεωλογική δραστηριότητα και ο μοναδικός (απ' όσο ξέρουμε μέχρι σήμερα) που φιλοξενεί ζωή. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται από [[άζωτο]] και [[οξυγόνο]], και είναι ο μεγαλύτερος από τους εσωτερικούς πλανήτες. Είναι ο πρώτος, από τον Ήλιο, πλανήτης ο οποίος έχει φυσικό δορυφόρο, την [[Σελήνη]].

Ο αστρονομικός συμβολισμός της γης αποτελείται από έναν περικυκλωμένο σταυρό, αναπαριστώντας έναν μεσημβρινό και έναν παράλληλο· μία παραλλαγή, τοποθετεί τον σταυρό πάνω από τον κύκλο (Unicode: ⊕ ή ♁).

Ο [[Δίας (πλανήτης)|Δίας]], στις 5,2 [[Αστρονομική μονάδα|AU]], είναι ο μεγαλύτερος από τους πλανήτες (έχει τη διπλάσια μάζα από όλους τους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος μαζί). Ο Δίας περιστρέφεται τόσο γρήγορα, ώστε η μέρα και η νύχτα του διαρκούν λιγότερο από 10 γήινες ώρες. Η διάμετρός του είναι 11 φορές αυτή της Γης. Αποτελείται από τεράστιες ποσότητες αερίων -κυρίως [[υδρογόνο]] και [[ήλιο]]- που περιστρέφονται γύρω από ένα μικρό στερεό πυρήνα. Μερικές φορές χαρακτηρίζεται και ως «αποτυχημένο άστρο», λόγω ακριβώς της μεγάλης περιεκτικότητας στα δύο αυτά στοιχεία. Είναι τόσο θερμός που θα μπορούσε να λάμπει σαν άστρο, αν ήταν 10 φορές μεγαλύτερος. Είναι γνωστός για την περίφημη Μεγάλη Κόκκινη Κηλίδα, μια καταιγίδα στην ατμόσφαιρά του, που υπάρχει τουλάχιστον από τότε που παρατηρούμε το Δία (και πιθανόν από πολύ πιο πριν). Έχει [[Δορυφόροι του Δία|67 δορυφόρους]], δυο από τους οποίους (η [[Ευρώπη (δορυφόρος)|Ευρώπη]] κι ο [[Γανυμήδης (δορυφόρος)|Γανυμήδης]]) είναι πιθανό να έχουν ωκεανούς κάτω από την παγωμένη επιφάνειά τους.

 

Ο [[Κρόνος (πλανήτης)|Κρόνος]] (9,5 [[Αστρονομική μονάδα|AU]]) είναι λίγο πιο μικρός (και πολύ πιο ελαφρύς) από τον Δία και του μοιάζει σε αρκετά χαρακτηριστικά.

Αποτελείται και αυτός κυρίως από αέρια -με λιγότερο [[υδρογόνο]] και περισσότερη [[αμμωνία]] όμως- έχει και αυτός πολλούς δορυφόρους και είναι γνωστός για τους δακτυλίους του. Ο Δίας μαζί με τον Κρόνο αποτελούν το 93% της μάζας όλων των πλανητών. Είναι ίσως ο πιο εντυπωσιακός απ' τους πλανήτες αλλά κι ο ελαφρύτερος, με μέση [[πυκνότητα]] μικρότερη απ' αυτή του [[Νερό|νερού]]. Ο δορυφόρος του [[Τιτάνας (δορυφόρος)|Τιτάνας]], που είναι μεγαλύτερος απ' τον [[Ερμής (πλανήτης)|Ερμή]], έχει ατμόσφαιρα από [[άζωτο]] και υδρογονάνθρακες και, αν και είναι πολύ ψυχρός, πιθανολογείται ότι μπορεί να φιλοξενεί ζωή. Το σύστημα του Κρόνου θα μελετηθεί τα επόμενα χρόνια από τη διαστημοσυσκευή [[Κασσίνι - Χόιχενς]], που βρίσκεται εκεί από το καλοκαίρι του [[2004]]. Μέχρι σήμερα, έχουν επιβεβαιωθεί οι τροχιές [[Δορυφόροι του Κρόνου|62 δορυφόρων]] του πλανήτη, από τους οποίους οι 53 έχουν λάβει όνομα.

Ο [[Ουίλιαμ Χέρσελ]] ανακοίνωσε την ανακάλυψή του τις 13 Μαρτίου [[1781]], επεκτείνοντας για πρώτη φορά στην ιστορία τα όρια του ηλιακού συστήματος. Ο Ουρανός ήταν ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε με τηλεσκόπιο.

 

Τελευταίος μεγάλος πλανήτης είναι ο [[Ποσειδώνας (πλανήτης)|Ποσειδώνας]], σε απόσταση 30 [[Αστρονομική μονάδα|AU]] από τον Ήλιο. Είναι ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε βάσει μαθηματικών προβλέψεων για τη θέση του (από τη μελέτη διαταραχών στην τροχιά του [[Ουρανός (πλανήτης)|Ουρανού]]). Αποτελείται κυρίως από αέριο [[μεθάνιο|μεθανίου]], [[νερό|νερού]] και [[αμμωνία]]ς και, σε αντίθεση με τον Ουρανό, η ατμόσφαιρά του παρουσιάζει έντονη δραστηριότητα, κάτι απρόσμενο, μιας και βρίσκεται πολύ μακριά από τον Ήλιο και η θερμότητα που λαμβάνει από αυτόν είναι ελάχιστη. Σαν τον Δία, έχει κι αυτός μια χαρακτηριστική κηλίδα στην ατμόσφαιρα, μόνο που η δική του είναι σκούρα μπλε. Για αρκετά χρόνια ήταν ο πιο μακρινός πλανήτης του συστήματος, καθώς η τροχιά του Πλούτωνα μπαίνει μέσα στη δική του. Ο Ποσειδώνας έχει [[Δορυφόροι του Ποσειδώνα|14 γνωστούς δορυφόρους]].