Άγιος Ιωάννης Εύβοιας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Νέα σελίδα: Ο Άγιος Ιωάννης είναι χωριό του νομού Ευβοίας στην πρώην επαρχία Καρυστίας.... |
μ Πρόσθεσα περισσότερα στοιχεία και εικόνες |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Άγιος Ιωάννης.jpg|thumb|400x400px|'''Άγιος Ιωάννης''']]
Ο Άγιος Ιωάννης είναι χωριό του [[Νομός Ευβοίας|νομού Ευβοίας]] στην πρώην [[επαρχία Καρυστίας]]. == Άγιος Ιωάννης-Κουστουμάλου ==
Ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) μαζί με το Κουστουμάλου αποτελούν μια Κοινότητα με περισσότερους από 1.000 κατοίκους. Βρίσκονται 5-7 χιλ. βορειοδυτικά του [[Αλιβέρι|Αλιβερίου]]. Η Κοινότητα Αγίου Ιωάννη ανήκει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση του [[Δήμου Ταμυνέων]] με δύο ενορίες και δύο σχολεία (Δημοτικό-Νηπιαγωγείο). Στην Κοινότητα Αγίου Ιωάννη ανήκει και ο νέος οικισμός [[Ακτή Νηρέως]].
== Άγιος Ιωάννης ==
Για την ίδρυση του Αγίου Ιωάννη υπάρχουν δύο εκδοχές. Κατά την πρώτη εκδοχή, το χωριό στη σημερινή θέση ιδρύθηκε αρχικά στη Μέση Βυζαντινή Εποχή από κατοίκους της παραλίας, που αναζητούσαν ασφάλεια στο εσωτερικό, διότι η θέση αυτή ήταν δασώδη με φυσικά κρησφύγετα. Το κέντρο του χωριού, όπου είναι σήμερα η εκκλησία, προσφερόταν ως τέτοια ικανή αμυντική θέση. Αυτό ίσχυε ακόμα και αν δεν υπήρχε τότε ο Πύργος. Κατά την δεύτερη εκδοχή, το χωριό ιδρύθηκε στα χρόνια της Ενετοκρατίας πιθανότατα τον [[15ος αιώνας|15ο αιώνα]], ίσως το 1470, αλλά πάντως στα χρόνια της μεγάλης καταστροφής που έφερε στη ζωή των παραλιακών πόλεων ο Ενετοτουρκικός πόλεμος (1463-1479).
== Κουστουμάλου ==
Στα χρόνια της [[Φραγκοκρατία|Φραγκοκρατίας]] περί το [[1470]] μ.Χ. μετοίκησαν 5-6 οικογένειες βοσκών από το [[Μαρούσι]] Αττικής και θεμελίωσαν ποιμενικό οικισμό με το όνομα «Καλοστούμαλο». Πήγαν εκεί για λόγους ασφάλειας και για αναζήτηση βοσκοτόπων. Τα ονόματα τους δεν τα γνωρίζουμε, δε διασώθηκαν, αλλά ξέρουμε ότι μεταξύ αυτών, κάποιος λεγόταν Κατσιμεντές. Τα σπίτια τους τα έφτιαχναν μικρά και χαμηλά, χαμόσπιτα, όσο το επέτρεπαν οι Τούρκοι, περίπου 2,50 μέτρα. Από το «Καλοστούμαλο» μόνο το όνομα Κατσιμεντέ συναντάμε να συνυπάρχει με τους Σουλιώτες και μαζί να κτίζουν την εκκλησία «[[Μεταμόρφωση Του Σωτήρος]]». Μέχρι το [[1521]] ο οικισμός ονομάζετε «Καλοστούμαλο». Το [[1830]] όταν τελείωσαν οι εχθροπραξίες με τους Τούρκους το επίσημο όνομα του οικισμού είναι «Κουτσουμάλο» αλλά λανθασμένα θα το συναντήσουμε και ως «Κουτσουμάλι, Κουσουμάλο, Κουσομάλο, Κοστουμάλο, Κουτσουμάλο=κουτσό+ομαλό». Το πρώτο συνθετικό σημαίνει μείωση του δεύτερου συνθετικού. Ομαλό σημαίνει πεδινό. Δηλαδή Κουτσουμάλο σημαίνει μικρή πεδινή έκταση. Μετά την άφιξη των [[Σουλιώτες|Σουλιωτών]] από το χωριό Μεταμόρφωση [[Σούλι (αποσαφήνιση)|Σουλίου]], στο όνομα
== Σερβούνι ==
Δυτικά του χωριού και σε απόσταση 3 χιλιομέτρων υψώνεται το βουνό Σερβούνι. Το βουνό αυτό έσωσε τους κατοίκους του χωριού από την φτώχεια και την πείνα την δεκαετία του '40. Οι κάτοικοι του χωριού έβοσκαν τα πρόβατα και έκοβαν ξύλα τα οποία πουλούσαν στο [[Αλιβέρι]] και στην [[Αθήνα]]. Στους πρόποδες του βουνού οι κάτοικοι είχαν σχηματίσει ελαιώνα, έναν από τους μεγαλύτερους της περιοχής. Πολλοί κάτοικοι ήταν κυνηγοί, διότι το βουνό ήταν πλούσιο σε θηράματα. Δυστυχώς το βουνό κάηκε από την καταστροφική πυρκαγιά της 25/08/[[2007]].
== Αρχαιολογικά-ιστορικά μνημεία ==
* '''Ο Πύργος''': στην κεντρική πλατεία του Αγίου Ιωάννη (όπου είναι και το υψηλότερο σημείο του χωριού) υπήρχε ορθογώνιος ψηλός πύργος. Επρόκειτο για «φυτώριο», δηλαδή παρατηρητήριο που μπορούσε να είναι και αμυντικό οχυρό. Ο Πύργος σωζόταν σε αρκετό ύψος μέχρι το [[1905]]. Όσο για την χρονολογία του, υπάρχουν μαρτυρίες ότι αποτελείτε από μικρές πέτρες και ασβεστοκονίαμα. Αυτά τα χαρακτηριστικά το χρονολογούν στα χρόνια της [[Φραγκοκρατία|Φραγκοκρατίας,]] μετά το [[1204]]. Υπάρχουν και άλλες όμως μαρτυρίες για ύπαρξη κεραμιδιών ανάμεσα στις πέτρες. Αυτό το χαρακτηριστικό σημαίνει ότι ο Πύργος υπήρχε από την [[Βυζαντινή εποχή]]. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 κατεδαφίστηκε και τα δομικά υλικά χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του σημερινού ναού του Αγίου Δημητρίου.
* '''Ο Άγιος Δημήτριος''': Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου έχει χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικό μνημείο. Δημιουργήθηκε τον 11° αιώνα. Ο ναός είναι μονόκλιτος Βασιλικού ρυθμού.
Στο χωριό υπάρχουν και άλλα μνημεία όπως η Κουστουμαλέικη βρύση, το βαθιό (βαθύ) πηγάδι κ.α..
== Εκκλησίες του χωριού ==
* '''Μονή Αγίου Νικολάου Κορακιών''': (σώζετε μόνον το καθολικό και όχι τα κελιά) είναι ένα αξιόλογο χριστιανικό μνημείο. Ο ναός είναι κατάγραφος. Οι τοιχογραφείες είναι πρωτότυπες, μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας και άριστης τέχνης. Εξαίρετη είναι η τοιχογραφία της [[Σταύρωση|Σταύρωσης]] στα δυτικά. Μοναδική και η μικρή είσοδος στο δυτικό μέρος. Το πότε ιδρύθηκε είναι άγνωστο. Η θέση του ονομάζετε Μοναστήρι ή Κορακιές.
* '''Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου''' (σημερινή εκκλησία) ή Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου: θεμελιώθηκε το [[1897]], αποπερατώθηκε το [[1927]] και εγκαινιάστηκε το [[1933]]. Η εκκλησία είναι Τρισυπόστατη, Βυζαντινού ρυθμού και είναι αφιερωμένη στον [[Άγιος Δημήτριος|Άγιο Δημήτριο]], στον [[Άγιος Νικόλαος|Άγιο Νικόλαο]] και στον [[Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο]].
* [[Αρχείο:Μεταμορφωση.jpg|thumb|Μεταμόρφωση Του Σωτήρος, Κουστουμάλου]]'''Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως Του Σωτήρος''': ήταν κτήμα της Μονής του Αγίου Νικολάου. Έπειτα το αγόρασαν κάτοικοι του χωριού από τον τσιφλικά Κοντόσταυλο και το δώρισαν για να γίνει η εκκλησία και το νεκροταφείο του Κουστουμάλου. Θεμελιώθηκε το [[1894]] και τελείωσε γρήγορα, σε τέσσερα με πέντε χρόνια. Το [[1964]] η εκκλησία ανακαινίστηκε και έλαβε τη σημερινή της μορφή. Η Μεταμόρφωση Του Σωτήρος είναι το στολίδι του Κουστουμάλου και είναι άξιον απορίας, πως ένα τόσο μικρό χωριό (περίπου 15 οικογένειες) έχει μία τόσο μεγάλη και ωραία εκκλησία.
== Διάφορα πράγματα για το χωριό ==
* Στις 16/05/[[2004]] ο [[Γεώργιος Βοτυρόπουλος]] έγινε ο πρώτος Έλληνας που ανέβηκε το [[Έβερεστ]](8.848 μ.).
* Τον Άγιο Ιωάννη τον ονομάζουν οι γύρω κάτοικοι και Δασκαλοχώρι αφού σπούδασαν 41 δάσκαλοι, 10 νηπιαγωγοί και 39 καθηγητές.
* Το χωριό έχει και πολλά ποτάμια όπως ο Βηρός στο Κοστουμάλου, ο Παρθενιάτης στον Αγιάννη (Άγιο Ιωάννη), πολλά ρέματα όπως το ρέμα στα Κατήφορα, τη Δάφνη, τους Τσήπους(κήπους), τα Σταυρορέματα και πηγάδια όπως το βαθιό και το Αγιαννίτικο πηγάδι.[[Αρχείο:Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης.jpg|thumb|Ο Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης]]
* Στο Σερβούνι υπήρχε φίδι-δράκοντας, όπως στην εικόνα του [[Άγιος Γεώργιος|Αγίου Γεωργίου]], τον οποίο τον σκότωσε ένας κάτοικος του χωριού.
* Το [[1910]]-[[1915]] πολλοί κάτοικοι έφυγαν για την [[Αμερική]], τον [[Παναμάς|Παναμά]].
* Το [[1953]] πολλοί κάτοικοι δούλεψαν στο [[Λιγνιτωρυχείο Αλιβερίου]]. Το [[1968]] έγινε έκρηξη στις υπόγειες στοές με αποτέλεσμα να χαθούν πολλές ζωές.
* Από το χωριό αυτό καταγόταν και ο [[Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης]].
* Το χωριό έχει και αμφιθέατρο.
== Βιβλιογραφία ==
* Ευαγγελία Ασημάκου-Μάντζαρη: «Η ιστορία του Αγιάννη και του Κουστουμάλου (ένα χωριό, δύο διαφορετικές ιστορίες)» (Ιούλιος 2010), σσ. 7-11, 16-23, 41-44, 50, 57.
| |||