Σαλβαδόρ Αλιέντε: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Γεννήθηκε στο [[Βαλπαραΐσο]] το [[1908]] και αυτοκτόνησε<ref>{{Cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt4136148/|title=Βιογραφικό ντοκιμαντέρ|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> στο [[Σαντιάγο]] το [[1973]]. Καταγόταν από μεγαλοαστική τάξηοικογένεια και σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο, απ΄ όπου και έλαβε το δίπλωμα το 1932. Ασχολήθηκε έντονα με την πολιτική αναπτύσσοντας μαρξιστική δράση. Ένα χρόνο μετά συνέβαλε στην ίδρυση του σοσιαλιστικού κόμματος της Χιλής. Το [[1937]] συμμετείχε στη κυβέρνηση του [[Πέδρο Αγκίρρε Σέντρα|Πέδρο Αγκίρρε Σέντρα,]] όπουστην οποία και ανέλαβε για τέσσερα χρόνια υπουργός Υγιεινής. Το [[1945]] εκλέχθηκε για πρώτη φορά μέλος της [[Γερουσία]]ς.

Το [[1952|1952,]] όταν έβαλε υποψηφιότητα για την Προεδρία, επειδή είχε δεχθεί την υποστήριξη του παράνομου τότε κομουνιστικού κόμματος, διαγράφτηκε από το σοσιαλιστικό κόμμα με συνέπεια να εκλεγείκαταταγεί τελευταίος των τεσσάρων υποψηφίων. Επανήλθε όμως στις εκλογές του [[1958]] με την υποστήριξη των σοσιαλιστών και των κομουνιστών, των όπουοποίων το κόμμα τους είχε πλέον νομιμοποιηθεί. Παρά ταύτα εκλέχθηκεκατατάχθηκε δεύτερος των υποψηφίων. Τελικά εκλέχθηκε πρόεδρος της Χιλής το [[1970]] με τη βοήθεια του κομμουνιστικού κόμματος και άλλων αριστερών δυνάμεων, με μικρή διαφορά από τουτον δεύτερουδεύτερο υποψηφίουυποψήφιο. Στην ομιλία του μετά την νίκη του, ο Αγιέντε είπε: «''Αξιώνουμε να δημιουργήσουμε έναν διαφορετικό κόσμο, να αποδείξουμε ότι μπορούν να γίνουν βαθιές αλλαγές που αποτελούν επανάσταση. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια κυβέρνηση δημοκρατική, εθνική, επαναστατική και λαϊκή που θα οδηγήσει στον Σοσιαλισμό''». Αμέσως μετά την ορκωμοσία του, στις [[3 Νοεμβρίου]] του [[1970]], άρχισε να εφαρμόζει ένα ευρύτατο πρόγραμμα σοσιαλιστικών μεταρρυθμίσεων κρατικοποιώντας μεγάλες εκτάσεις γης, τον ορυκτό πλούτο της χώρας και τις τράπεζες.

Το πρόγραμμα του Αγιέντε περιλάμβανε αναβάθμιση των συμφερόντων των εργατών, εφαρμογή της αγροτικής μεταρρύθμισης, αναδιοργάνωση της εθνικής οικονομίας σε δημόσιο, μικτό και ιδιωτικό τομέα, εξωτερική πολιτική διεθνούς αλληλεγγύης και εθνικής ανεξαρτησίας, καθώς και νέα θεσμική οργάνωση (του κράτους, ως λαϊκόλαϊκού κράτος)πλέον κράτους, με την ίδρυση ενός ενιαίου σώματος αντιπροσώπων. Το πρόγραμμα της Λαϊκής Ένωσης πρότεινε επίσης την [[εθνικοποίηση]] των κύριων [[ορυχείο|ορυχείων]] χαλκού της Χιλής, που άνηκαν σε ξένα συμφέροντα, (κυρίως των ΗΠΑ). Ορισμένες χαρακτηριστικές μεταρρυθμίσεις κατά το πρώτο διάστημα της προεδρίας του Αγιέντε περιλάμβαναν την ανακατανομή εκατομμυρίων [[στρέμμα|στρεμμάτων]] γης σε ακτήμονες ως μέρος της αγροτικής μεταρρύθμισης, αύξηση μισθών στις [[ένοπλες δυνάμεις]], και παροχή δωρεάν [[γάλα|γάλατος]] στα παιδιά. Επίσης, ιδρύθηκαν ο Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός Ιθαγενών Πληθυσμών και το Ινστιτούτο Εκπαίδευσης των Μαπούτσε, για να καλύψουν τις ανάγκες των αυτοχθόνων κατοίκων της Χιλής.

Παράλληλα ο Αγιέντε εφάρμοσε νέα εξωτερική πολιτική, ξεκινώντας τη συνεργασία πρώτα με τη [[Κίνα]] και στη συνέχεια με την [[Κούβα]]. Η πολιτική του αυτή τον έφερε σε αντιπαράθεση με τα συμφέροντα των [[ΗΠΑ]], με συνέπεια οι σχέσεις των δύο χωρών να ψυχραθούν. Ο τότε κάτοικοςένοικος του λευκού οίκου Νίξον είπε χαρακτηριστικά : "Τώρα με τον Κάστρο στην Κούβα και τον Αγιέντε στη Χιλή έχουμε στην Λατινική Αμερική ένα κόκκινο σάντουιτς και μοιραία όλη θα γίνει κόκκινη". Δύο χρόνια αργότερα, από τηςτην εκλογήςεκλογή του, άρχισε να καλπάζει ο πληθωρισμός και να πλήττεται βεβαίως η μεσαία τάξη.

Επειδή ο Αγιέντε είχε στο πρόγραμμα του να κρατικοποιήσει τα μεταλλεία χαλκού, (τα οποία ανήκαν σε Αμερικάνους ιδιώτες), έπρεπε να ανατραπεί. Έτσι, ο [[Ρίτσαρντ Νίξον|Νίξον]] ορκίζεται να ανατρέψει τον Αγιέντε. Το έργο αυτό το αναθέτει στην C.I.A. και οργανωτής του πραξικοπήματος επιλέγεται ο [[Χένρυ Κίσινγκερ]]. Οι μυστικές υπηρεσίες των Η.Π.Α. προσπαθούν να δωροδοκήσουν τον στρατό της Χιλής, αλλά ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, Ρενέ Σνάιντερ ήταν πιστός στο σύνταγμα και η πρώτη απόπειρα πραξικοπήματος απέτυχε. Ο Σνάιντερ βρέθηκε δολοφονημένος λίγες μέρες μετά.

Έπειτα από αυτό, ο Λευκός Οίκος διέταξε τον οικονομικό στραγγαλισμό της χώρας. Η δεύτερη απόπειρα δωροδοκίας στέφθηκε με επιτυχία. Οι φορτηγατζήδες που μετέφεραν τα τρόφιμα σταμάτησαν να κάνουν την δουλειά τους. Το κόστος αυτής της απεργίας ήταν 200 εκατομμύρια δολάρια για το κράτος της Χιλής, ενώ η C.I.A. είχε ξόδεψεξοδέψει τα διπλάσια. Παρ’ όλα τα δεινά που περνούσε η χώρα, η δημοτικότητα του Αγιέντε συνεχώς αυξανόταν. Κατόπιν αυτού, οι Αμερικανοί οργάνωσαν το σχέδιο Ζ. Τον Ιούνιο του 1973 οργανώνεται ένα δεύτερο πραξικόπημα, που κατεστάλη από τη νόμιμη ηγεσία του στρατού και τον στρατηγό Πρατς. Μετά την καταστολή, ο στρατηγός Πρατς συμβούλεψε τον Αγιέντε να δώσει όπλα στο λαό ανοίγοντας τα οπλοστάσια. Ο Αγιέντε όμως, όντας πιστός στις αξίες του, του απάντησε: "Όχι. Αυτή η επανάσταση θα γίνει χωρίς σταγόνα αίμα. Βασίζεται σε ειρηνικές αξίες και όχι στην βία".

Μετά από αυτά τα γεγονότα ο Αγιέντε αποφασίζει να αλλάξει την ηγεσία του στρατού και στην θέση του Πρατς τοποθετεί τον [[Αουγούστο Πινοσέτ]]. Την Τρίτη, [[11 Σεπτεμβρίου]] [[1973]], γίνεται συγχρονισμένη επίθεση από ξηρά και αέρα στο προεδρικό μέγαρο. Η δημοκρατία καταλύεται και στην εξουσία ανεβαίνει ο Πινοσέτ.<br />