Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

| μάχη = Ναυμαχία της Ναυπάκτου

| εκστρατεία = 5ος Ενετικός πόλεμος κατά των Τούρκων

| πόλεμος =

| χρονολογία = [[7 Οκτωβρίου]] [[1571]]

Οι Οθωμανικές γαλέρες επανδρώθηκαν από 13.000 έμπειρους ναύτες, γενικά από ναυτικά έθνη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ονομαστικά από Βέρβερους, Έλληνες, Σύριους και Αιγύπτιους, και 34.000στρατιώτες. Έπλεε κι εκείνος προς συνάντηση του χριστιανικού. Αποτελείτο από 222 πολεμικές γαλέρες και 56 γαλιότες και μερικά μικρότερα πλοία. Αρχιναύαρχος του οθωμανικού στόλου ήταν ο [[Καπουδάν πασάς]] [[Αλή Ζαζέ μουεζίν]] έχοντας υπ' αυτόν τον αρνησίθρησκο [[Νάπολη|Ναπολιτάνο]] [[Μπέης|Μπέη]] του [[Αλγέρι|Αλγερίου]] [[Ουλούτς Αλή]] και τον Μπέη της [[Αλεξάνδρεια|Αλεξανδρείας]] [[Μεχμέτ Σιρρόκο]].

== Ναυμαχία ==

Οι δύο στόλοι βρέθηκαν «εν αλλήλοις» (συναντήθηκαν) στις [[7 Οκτωβρίου]] οπότε και έλαβαν αμφότεροι παράταξη μάχης (''τάξη μάχης''). Το κέντρο του συμμαχικού στόλου κατείχε ο Δον Ιωάννης, την διοίκηση της αριστερής πτέρυγας της παράταξης ανέλαβε ο Ενετός ναύαρχος Βαρβαρίγος, της δε δεξιάς ο Γενουάτης ναύαρχος Ντόρια, ενώ όπισθεν του κέντρου είχε παραταχθεί εφεδρική δύναμη. Αντίθετα ο οθωμανικός στόλος απέβλεψε εξ αρχής στην κύκλωση των χριστιανικών πλοίων. Και πράγματι, ενώ φαινόταν πως είχε παρακάμψει την αριστερή πτέρυγα του συμμαχικού στόλου, επιτέθηκαν οι Ενετοί οι οποίοι και διασπούν την αιγυπτιακή γραμμή επιφέροντας την τέλεια καταστροφή της. Στην αρχική αυτή μάχη φονεύθηκαν ο Ενετός αλλά και Αιγύπτιος ναύαρχος, ενώ διακρίθηκαν ιδιαίτερα τα επτανησιακά των Ενετών. Στον ίδιο χρόνο στο κέντρο των παρατάξεων η μάχη ήταν σφοδρότερη, έφθασε μάλιστα να γίνεται "εκ του συστάδην" όταν τα πλοία άρχισαν να πλευρίζουν. Οι δε δύο ναυαρχίδες, του Δον Ιωάννη και του Καπουδάν Πασά, έφθασαν πολύ κοντά βάλλοντας με τα τηλεβόλα τους, υπερτερούσε όμως η ισπανική, από το πυρ της οποίας φονεύθηκε ο Καπουδάν Πασάς και η ναυαρχίδα του τελικά κατελήφθη.

Στη δεξιά όμως πτέρυγα υπερτερούσαν τα αλγερινά πλοία και, προσπαθώντας να τα περικυκλώσουν, τα πλοία του Ντόρια αναγκάσθηκαν ν΄ ανοιχθούν με τα ιστία (πανιά) γρήγορα στο πέλαγος, απομονώθηκαν όμως και κινδύνεψαν. Τότε έσπευσαν προς βοήθειά του τα εφεδρικά πλοία της δεύτερης γραμμής που ανέκοψαν τα αλγερινά και τα έτρεψαν σε υποχώρηση.

Έτσι η ναυμαχία αυτή έληξε με πλήρη νίκη των συμμαχικών πλοίων εκ των οποίων μόνο 15 βυθίστηκαν και φονεύθηκαν περί τους 8.000 εκ των πληρωμάτων τους. Οι απώλειες του οθωμανικού στόλου ήταν τεράστιες, μόλις 40 πλοία εκ των 273 διέφυγαν την καταστροφή ή την αιχμαλωσία, υπό τον Ουλούτς Αλή ή [[Κιλίτζ Αλή Πασάς|Κιλίτζ Αλή Πασά]], (όπως ήταν το μετέπειτα όνομά του), στο δε έμψυχο οι απώλειες υπολογίσθηκαν σε 30.000 νεκρούς, και 15.000 αιχμαλώτους εκ των οποίων 1.500 ήταν Έλληνες των ελλαδικών και τουρκικών παραλίων που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στόλο και απελευθερώθηκαν.<br />Την καταστροφή του τουρκικού στόλου συμπλήρωσε νυκτερινή καταιγίδα με μεγάλη τρικυμία στη θαλάσσια περιοχή, η οποία έπληξε τα τουρκικά πλοία που είχαν διαφύγει στα ανοικτά, εκ των οποίων σώθηκε μόνο η αλγερινή ναυαρχίδα.

 

== Λαογραφία ==

:''Όταν απαντηθήκανε''

:''οι δυο χοντρές αρμάδες''

* Στη Ναυμαχία αυτή έλαβε μέρος ως υπαξιωματικός της γαλέρας ''Μαρκέσα (Marquesa)'', ο μετέπειτα διάσημος Ισπανός συγγραφέας [[Μιγκέλ ντε Θερβάντες]]. Αν και άρρωστος με πυρετό την ημέρα εκείνη, ο Θερβάντες πολέμησε και πληγώθηκε τρεις φορές από σφαίρα, δύο στο στήθος και μία που του άφησε μόνιμη αναπηρία στο αριστερό του χέρι. Στο «Ταξίδι στον Παρνασσό» (1614) αναφέρει ότι στη Ναύπακτο αχρηστεύτηκε το αριστερό του χέρι «προς δόξαν του δεξιού» (υπαινισσόμενος την κατοπινή επιτυχία του πρώτου μέρους του Δον Κιχώτη). Ο Θερβάντες πάντα ένοιωθε υπερήφανος για τη συμμετοχή του στη Ναυμαχία, και πίστευε ότι είχε λάβει μέρος στην πιο ένδοξη μάχη που είδαν ή θα δουν οι αιώνες,<ref>«Δον Κιχώτης» μέρος Β΄, εισαγωγή.</ref> (που όπως αποδείχθηκε ιστορικά δεν είχε άδικο), ενώ συμπλήρωνε σε κείμενό του γι' αυτήν: «''την ημέρα εκείνη διαλύθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο η μέχρι τότε υφιστάμενη πεποίθηση, ότι οι Τούρκοι ήταν στη θάλασσα αήττητοι''».<ref>C. Qualia, ''Cervantes, Soldier and Humanist'', 1</ref> Δυστυχώς όμως οι τότε Ηγεμόνες άργησαν πολύ να επωφεληθούν των νέων αυτών δυναμικών που παρουσίασε εκείνη η ναυμαχία σε αντίθεση με τη ναυτική τέχνη και βεβαίως τη ναυπηγική που έσπευσαν αμέσως να προσαρμοστούν επ΄ αυτών.

* Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου υπήρξε το τέλος των κωπήλατων πολεμικών πλοίων και η ανατολή των ιστιοφόρων στους κατά θάλασσα αγώνες. Μια ιστορική διαδρομή 2.500 ετών και πλέον, του [[κουπί|κουπιού]], που είχε ξεκινήσει από την Αργοναυτική εκστρατεία έφθασε στο τέλος της για να δώσει τη σειρά του στο [[πανί]] ως κύριο μέσο πρόωσης, που βεβαίως είχε ξεκινήσει εξ ανάγκης στα εμπορικά πλοία, λόγω των μεγάλων αποστάσεων που έπρεπε να καλύψουν, αλλά που δεν είχε όμως δοκιμασθεί για περιορισμένες κατ΄ έκταση ναυμαχίες. Σ΄ αυτή την τότε σύγχρονη εξέλιξη, η ναυτική τέχνη και η ναυπηγική προσαρμοζόμενες άρχισαν να παρουσιάζουν τεράστια [[ιστιοφόρα]] για να καταλήξουν στα λεγόμενα [[Δίκροτο|Δίκροτα]] και [[Τρίκροτο|Τρίκροτα]] που θα καλύψουν ανάγκες των επόμενων πέντε αιώνων προκειμένου και αυτά να υποκλιθούν στη νεότερη γενιά του [[ατμός|ατμού]] και του [[σίδηρος|σιδήρου]]. Η ναυμαχία αυτή σήμανε επίσης το τέλος των επιδιώξεων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας για μιαν έξοδο στον Ατλαντικό.

== Παραπομπές ==

==Πηγές==

*Αλεξάνδρα Κραντονέλλη, «Η σημασία της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου στην ανάπτυξη της Ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας'', στο: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών-Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών, ''Μνήμη Δ.Α. Ζακυθινού'', μέρος Α΄, επιμ. Ν. Γ. Μοσχονάς, Σύμμεικτα τ.9 (1994) σελ. 269-284''