Βόρεια Μακεδονία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2.85.249.243 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό [[Χρήστ...
MitsosX (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 3:
{{coord|41.65|21.7167|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας|
εθνικό_όνομα = Република МакедонијаВардар|
εθνικό όνομα ελληνικά = Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΒαρδαρίας|
κοινό_όνομα = π.Γ.Δ.ΜΒ.|
σημαία = Flag of Macedonia.svg |
άρθρο σημαίας = Σημαία της πΓΔΜ|
Γραμμή 11:
άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της πΓΔΜ|
χάρτης = Europe-Macedonia.svg|
λεζάντα_χάρτη=Η θέση της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της ΜακεδονίαςΒαρδαρίας (πράσινο) στην [[Ευρώπη|Ευρωπαϊκή ήπειρο]] (σκούρο γκρι)|
εθνικός_ύμνος = <br />[[Ντένες ναντ Μακεντόνιγια]]<br/>(Σήμερα πάνω απ' τη ΜακεδονίαΒαρδαρία)|
επίσημες_γλώσσες = [[Σλαβομακεδονική γλώσσα|ΣλαβομακεδονικάΣερβοβουλγάρικα]]<sup>1</sup> |
πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Σκόπια]] |
πληθυσμός_πρωτεύουσας = 506.926|
Γραμμή 59:
}}
 
Η '''πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΒαρδαρίας''' ([[Σλαβομακεδονική γλώσσα|σλαβομακεδονικάσερβοβουλγάρικα]]: поранешна Југословенска Република МакедонијаВардар<ref>{{cite web|title=Делегација на Европската Унија во поранешна Југословенска Република Македонија|url=http://eeas.europa.eu/delegations/the_former_yugoslav_republic_of_macedonia/index_mk.htm|accessdate=15-09-2013}}</ref><ref>δείτε Ιgor Janev, ''Legal Aspects of the Use of a Provisional Name for Macedonia in the United Nations System'', AJIL, Vol. 93. no. 1, 1999.</ref>, προφέρεται: ποράνεσνα Γιουγκοσλοβένσκα Ρεπούμπλικα ΜακεντόνιγιαΒαρνταρίγια), για συντομία '''πΓΔΜπΓΔΒ''', ή με το συνταγματικό της όνομα '''Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΒαρδαρίας''' (σλαβομακεδονικάβαρδαρικά: ''Република Македонија'' Вардар, {{προφορά|rɛˈpublika makɛˈdɔnija|Mk-Republika Makedonija.ogg}}) είναι [[Μεσόγειο κράτος|ηπειρωτική χώρα]] της νοτιοανατολικής [[Ευρώπη]]ς. Βρίσκεται στα [[Βαλκάνια|κεντρικά Βαλκάνια]], μεταξύ [[Σερβία]]ς, [[Κοσσυφοπέδιο|Κοσσυφοπεδίου]], [[Αλβανία]]ς, [[Ελλάδα]]ς και [[Βουλγαρία]]ς. Καταλαμβάνει συνολική έκταση 25.333 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικών χιλιομέτρων]] (ξηρά: 24.856 τ.χλμ., ύδατα: 477 τ.χλμ.) και έχει συνολικό πληθυσμό 2.071.278 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του 2015.<ref name="stat"/> Μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της χώρας είναι τα [[Σκόπια]] και γνωστότερο τουριστικό αξιοθέατό της η λίμνη [[Οχρίδα]] στα δυτικά σύνορα με την Αλβανία.
 
Η ιδέα της ύπαρξης χωριστού [[Σλαβομακεδόνες|σλαβομακεδονικούΒαρδαρικού έθνους]] γεννήθηκε αρχικά σε έναν μικρό κύκλο Σλάβων διανοουμένων της ΜακεδονίαςΒαρδαρίας στο μεταίχμιο 19ου και 20ου αιώνα. Με τους [[Βαλκανικοί πόλεμοι|Βαλκανικούς πολέμους]], η [[Μακεδονία (περιοχή)|περιοχή της Μακεδονίας-Βαρδαρίας]] διανεμήθηκε μεταξύ [[Βουλγαρία]]ς, [[Σερβία]]ς και [[Ελλάδα]]ς,<ref name="EncMacedNationalism">{{cite book|title=Encyclopedia of Nationalism|chapter=Macedonian nationalism|volume=2|year=2001|publisher=Academic Press|pages=309-310}}</ref> αλλά ο μακεδονικόςβαρδαρικός εθνικισμός υποστηρίχθηκε από τα κομμουνιστικά κόμματα της περιοχής κατά το [[Μεσοπόλεμος|μεσοπόλεμο]] και η διάδοσή του ευνοήθηκε από τα προβλήματα που δημιούργησε η [[Μπανόβινα του Βαρδάρη|Γιουγκοσλαβική διοίκηση]].<ref>{{cite book|title=Yugoslavia: A History of its Demise|author=Viktor Meier|year=1999|publisher=Routledge|page=180}}</ref> Κατά το [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο]], στην κατεχόμενη [[Μακεδονία του Βαρδάρη|Βαρδαρία]] αναπτύχθηκε ένα αντιφασιστικό αντάρτικο, που μετά τον πόλεμο οδήγησε στην ίδρυση της [[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας|Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της ΜακεδονίαςΒαρδαρίας]] ως ομόσπονδης δημοκρατίας της [[Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας|Γιουγκοσλαβίας]]. Το 1991, με τη [[διάλυση της Γιουγκοσλαβίας]], η πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία έγινε ανεξάρτητο κράτος με τη συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας».<ref name="EncMacedNationalism"/>
 
Η χώρα έχει καθιερωθεί διεθνώς (εκτός [[Ελλάδα]]ς) στον καθημερινό δημόσιο λόγο ως «'''Μακεδονία'''»,<ref>{{cite book|last=Βούλγαρης|first=Γιάννης|editor-first=Βασίλης|editor-last=Παναγιωτόπουλος||series=Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000|title=Η Ελλάδα της ομαλότητας, 1974-2000: Δημοκρατικές κατακτήσεις - Οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα|volume=10|publisher=Ελληνικά γράμματα|location=Αθήνα|year=2003|chapter=Η δημοκρατική Ελλάδα, 1974-2004|page=41}}</ref> όνομα με το οποίο είναι επίσης γνωστό το ελληνικό γεωγραφικό διαμέρισμα της [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονίας]] και η ευρύτερη περιοχή της [[Μακεδονία]]ς. Οι επίσημες Ελληνικές αρχές αναφέρονται στο κράτος ως «'''η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΒαρδαρίας'''»,<ref>{{cite web|url=http://www.mfa.gr/to-zitima-tou-onomatos-tis-pgdm/ |title=Το Ζήτημα του Ονόματος της ΠΓΔΜ - Ελληνική Δημοκρατία - Υπουργείο Εξωτερικών|accessdate=25-03-2013}}</ref> όρος ο οποίος χρησιμοποιείται και από όλους τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών]],<ref>H αναγνώριση της Δημοκρατίας των Σκοπίων από τον [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|O.H.E.]] ως fYROM <sup>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations A/RES/47/225]</sup>.</ref> η [[Ευρωπαϊκή Ένωση]],<ref>{{cite web|title=The former Yugoslav Republic of Macedonia|url=http://ec.europa.eu/enlargement/countries/detailed-country-information/former-yugoslav-republic-of-macedonia/index_en.htm|accessdate=06-01-2014}}</ref> το [[Συμβούλιο της Ευρώπης|Συμβούλιο της Ευρώπης,]]<ref>{{cite web|title=''The former Yugoslav Republic of Macedonia''|url=http://www.coe.int/en/web/portal/-the-former-yugoslav-republic-of-macedonia-|accessdate=06-01-2014}}</ref> το [[ΝΑΤΟ]]<ref>{{cite web|title=NATO’s relations with the former Yugoslav Republic of Macedonia|url=http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_48830.htm|accessdate=06-01-2014}}</ref> και πολλά κράτη. Στον καθημερινό δημόσιο λόγο εντός Ελλάδος η χώρα αναφέρεται ως «'''Σκόπια'''» ή «'''κράτος των ΣκοπίωνΒαρδαρία'''». Πολλά κράτη την έχουν αναγνωρίσει και με το συνταγματικό της όνομα, όσον αφορά στις κατ' ιδίαν διμερείς τους σχέσεις, ενώ σε διεθνές επίπεδο συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τον όρο με τον οποίο αναφέρεται προσωρινά από τον ΟΗΕ.
 
Η πΓΔΜπΓΔΒ είναι από τον Δεκέμβριο του [[2005]] υποψήφια προς ένταξη στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]]. Διπλωματικά ζητήματα της χώρας είναι η διαμάχη με την [[Ελλάδα]] σχετικά με τη χρήση του ονόματος Μακεδονία και οι ψυχρές σχέσεις με τη [[Βουλγαρία]]. Αν και συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του [[ΝΑΤΟ]] στο [[Βουκουρέστι]] στις [[2 Απριλίου]] του [[2008]], δεν έλαβε τελικά πρόσκληση για την ένταξή της στη συμμαχία λόγω της [[Ζήτημα της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας|διαφωνίας με την Ελλάδα σχετικά με το όνομα]].<ref>[http://www.nato.int/docu/pr/2008/p08-049e.html Ανακοινωθέν της συνδιάσκεψης του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι] www.nato.int, ανακτήθηκε 9/4/2008.</ref>
 
== Γεωγραφία ==
===Φυσική γεωγραφία===
[[Αρχείο:R.o.Macedonia topography.svg|thumb|left|Τοπογραφικός χάρτης της πΓΔΜ.]]
Η πΓΔΜπΓΔΒ είναι [[Μεσόγειο κράτος|περίκλειστο]] κράτος της νοτιοανατολικής Ευρώπης, ευρισκόμενο στο κέντρο της [[Βαλκάνια|Βαλκανικής χερσονήσου]]. Χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα, συνορεύει στο νότο με την [[Ελλάδα]], στην ανατολή με τη [[Βουλγαρία]], στο βορρά με τη [[Σερβία]] και το [[Κόσοβο]] και στη δύση με την [[Αλβανία]]. Έχει συνολική έκταση 25.713 τ.χλμ., επιφάνεια συγκρίσιμη με εκείνη της [[Ολλανδία]]ς.<ref name="geo">{{harvnb|Georgieva|Konechni|1998|p=1}}</ref> Η επιφάνειά της βρίσκεται μεταξύ 40°50' και 42°20' βόρειου [[γεωγραφικό πλάτος|γεωγραφικού πλάτους]] και 20°27' και 23°05' ανατολικού [[γεωγραφικό μήκος|γεωγραφικού μήκους]].<ref name="kabranova">{{en}} {{cite web|url=http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/57349/2/Kabranova%20Romina%20cover.pdf|title=Territorial and Natural Priorities of Macedonia - Important Factor for Tobacco Production Development|author=Romina Kabranova et Zlatko Arsov|publisher=EEA|date=2009|accessdate=28 novembre 2012}}</ref>
 
Η χώρα είναι κατά κύριο λόγο ορεινή και αριθμεί 34 βουνοκορφές ψηλότερες από 2.000 μέτρα. Το ψηλότερο σημείο της, το όρος Κοράμπ, φτάνει τα 2.764 μέτρα.<ref name="geo"/> Η χώρα έχει επίσης λόφους, πεδιάδες, φαράγγια και ποτάμιες κοιλάδες.<ref name="kabranova"/> Η κύρια υδάτινη ροή της χώρας είναι ο [[Αξιός]] (Βαρδάρης), ποταμός που διασχίζει τη χώρα για 301 χιλιόμετρα.<ref name="geo"/> Οι πηγές του βρίσκονται στα βορειοδυτικά της χώρας, διασχίζει τα σύνορα με την Ελλάδα στο νότο και καταλήγει στο [[Αιγαίο]] κοντά στη [[Θεσσαλονίκη]]. Έχει πολλούς παραποτάμους, όπως ο [[Μπρεγκάλνιτσα]], μήκους 225 χλμ, ή ο [[Εριγώνας]], μήκους 207 χλμ.<ref name="geo2">{{harvnb|Georgieva|Konechni|1998|p=249}}</ref> Η λεκάνη του [[Αξιός|Αξιού]] περιλαμβάνει 80% της επιφάνειας της χώρας<ref name="geo2"/> και μόνο δύο μεγάλες υδάτινες ροές δε συμβάλλουν στον ποταμό: πρόκειται για το [[Μαύρος Δρίνος|Μαύρο Δρίνο]], που χύνεται στην Αλβανία και εκβάλλει στην [[Αδριατική]], και το [[Στρωμνιτσιώτης|Στρωμνιτσιώτη]], που συμβάλλει στο Στρυμώνα στη Βουλγαρία.<ref>{{cite book|chapter=Drin noir et Stroumitsa|title=Meeting of the Parties to the Convention on the Protection and Use of Transboundary Watercourses and International Lakes|author=Economic Commission for Europe|publisher=Nations unies|year=2011|pages=30, 53}}</ref>
 
[[Αρχείο:LakeMavrovo.jpg|thumb|Λίμνη του [[Μαύροβο (πόλη)|Μαύροβου]].]]
Η χώρα έχει επίσης 53 φυσικές και τεχνητές λίμνες. Η μεγαλύτερη, που είναι επίσης η παλαιότερη στην Ευρώπη, είναι η λίμνη [[Οχρίδα]] με έκταση 349 τ.χλμ., που θεωρείται μία από τις παλαιότερες λίμνες και βιότοπους στον κόσμο.<ref>{{cite web|url=http://www.moe.gov.mk/soer2/ohrid_a.htm |title=Macedonian Ministry of Environment |publisher=Web.archive.org |date= |accessdate=2010-04-28 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20080119010740/http://www.moe.gov.mk/soer2/ohrid_a.htm |archivedate = 2008-01-19}}</ref> Ακολουθεί η [[Μεγάλη Πρέσπα|Πρέσπα]], με έκταση 274 τ.χλμ. Αυτές οι δύο λίμνες είναι συνοριακές: την Οχρίδα τη μοιράζεται με την Αλβανία και την Πρέσπα με την Αλβανία και την Ελλάδα. Ωστόσο, στην πΓΔΜπΓΔΒ ανήκει το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειάς τους.<ref name="geo"/> Η πιο μεγάλη τεχνητή λίμνη είναι εκείνη του [[Τίκφες]], με έκταση 14 τ.χλμ., 30 χλμ μήκος και βάθος 95 μέτρα·<ref name="climat">{{cite web|url=http://www.macedonia.co.uk/client/index1.aspx?page=249|title=Macedonian climate and waters|publisher=Macedonian cultural and information centre|accessdate=15-12-2013}}</ref> δημιουργήθηκε το [[1968]] χάρη σε ένα [[υδροηλεκτρικό φράγμα]].<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.macedonia.co.uk/client/index1.aspx?page=334|title=Macedonian Cities -- Kavadarci Monuments|publisher=Macedonian cultural and information centre|accessdate=15-12-2013}}</ref> Η χώρα έχει τέλος αρκετές θερμές πηγές, που έχουν αξιοποιηθεί από την αρχαιότητα. Η πιο θερμή από αυτές τις πηγές έχει νερό θερμοκρασίας 73&nbsp;°C.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.kingmarkoland.com/Upload/Content/Documents/Thermal%20spas%20in%20Macedonia.pdf|title=Thermal waters in Macedonia|author=Mira Gorgieva et Kiril Popovski|accessdate=15-12-2013}}</ref>
 
Η κοιλάδα του [[Αξιός|Αξιού]] διαχωρίζει δύο διακριτά γεωγραφικά σύνολα. Στα δυτικά, το ανάγλυφο είναι πολύ έντονο: μεγάλες οροσειρές που ανήκουν στο [[Δειναρικές Άλπεις|Δειναρικό σύστημα]], όπως το [[όρος Σάρος]], και η μάζα της [[Πίνδος|Πίνδου]], εναλλάσσονται με περίκλειστες πεδιάδες όπως το [[Πόλογκ]] ή της [[Πελαγονία]]ς. Στα ανατολικά, το ανάγλυφο είναι παλαιότερο και για αυτό πιο ήπιο· και εδώ διασταυρώνεται με πεδιάδες και ανήκει στο σύστημα της [[Ροδόπη]]ς.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.macedonia.co.uk/client/index1.aspx?page=245|title=Macedonian relief|publisher=Macedonian cultural and information centre|accessdate=15-12-2013}}</ref> Στο έδαφος της χώρας, που σχηματίστηκε κυρίως κατά την [[Καινοζωική εποχή]], σημειώνεται σημαντική σεισμική δραστηριότητα,<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.geosociety.org/maps/2004-dumurdzanov-macedonia/|title=Cenozoic Sedimentary and Volcanic Rocks of Macedonia|publisher=Geological society of America|accessdate=15-12-2013}}</ref> αν και πετρώδεις μάζες χρονολογούνται στο [[Προκάμβριο]].<ref>{{en}} {{cite web|url=http://eprints.ugd.edu.mk/2931/1/granitoid_formationsBoev.pdf|title=Granitoid formations in the Republic of Macedonia|publisher=Σχολή Ορυκτών και Γεωλογίας του Στιπ|accessdate=15-12-2013}}</ref> Η περιοχή είναι σεισμικά ενεργή· ο τελευταίος μεγάλος σεισμός έλαβε χώρα το [[1963]] και κατέστρεψε το 80% των [[Σκόπια|Σκοπίων]], της πρωτεύουσας, αφήνοντας πίσω του περισσότερα από 1.000 θύματα.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/26/newsid_2721000/2721635.stm|title=1963: Thousands killed in Yugoslav earthquake|website=BBC On this Day|accessdate=26-12-2013}}</ref><ref>{{cite journal|author=Jakim T. Petrovski|url=http://www.meseisforum.net/1963_skopje.pdf|title=Damaging Effects of July 26, 1963 Skopje Earthquake|journal=Cyber Journal of Geoscience|volume=2}}</ref> Κατάλοιπα αρχαίας ηφαιστειακής δραστηριότητας είναι υπόγειοι θύλακες [[υδρόθειο|υδροθείου]].<ref>{{harvnb|Georgieva|Konechni|1998|p=91}}</ref>
 
Τα σύνορά της χώρας έχουν συνολικό μήκος 748 χιλιομέτρων, τα οποία κατανέμεται ως εξής ως προς τις γειτονικές χώρες: 221 χλμ. στα βόρεια με την [[Σερβία]], 151 χλμ. στα δυτικά με την [[Αλβανία]], 148 χλμ. στα ανατολικά με την [[Βουλγαρία]], 228 χλμ. στα νότια με την [[Ελλάδα]]. Αποτελείται από τις περιοχές της κοιλάδας των [[Σκόπια|Σκοπίων]] και του υψιπέδου του [[Τέτοβο|Καλκάνδελε ''(Τετόβου)'']] ([[Παλαιά Σερβία]]), καθώς και από ένα μικρό τμήμα του βόρειου τμήματος της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της [[Μακεδονία|Μακεδονίας-Βαρδαρία]]ς, ''(η οποία περιλαμβάνει επίσης την [[Μακεδονία (Ελλάδα)|Ελληνική Μακεδονία]] στη βόρεια [[Ελλάδα]], καθώς και τη [[Βουλγαρική Μακεδονία]] στη νοτιοδυτική [[Βουλγαρία]])''.{{πηγή}}
 
Η πΓΔΜπΓΔΒ που γεωγραφικά ορίζεται ξεκάθαρα από τη κεντρική πεδιάδα που δημιουργείται από τον [[Αξιός|Αξιό ''(Βαρδάρη)'']] ποταμό και περικλείεται από διάφορες οροσειρές, οπού βρίσκονται και τα σύνορα του κράτους. Το έδαφος χαρακτηρίζεται ως άγριο και βρίσκεται μεταξύ των οροσειρών [[Όρος Σάρος|Σκάρδος ''(Σαρ)'']] και [[οροσειρά Οσογκόφσκα|Οσογκόφσκα]] που πλαισιώνουν την πεδιάδα που δημιουργεί ο [[Αξιός|Αξιός ''(Βαρδάρης)'']] ποταμός. Τρεις μεγάλες λίμνες&nbsp;— η [[Λίμνη Οχρίδα|Αχρίδα ''(Οχρίδα)'']], η [[Μεγάλη Πρέσπα]] και η [[Λίμνη Δοϊράνη|Δοϊράνη]]&nbsp;— βρίσκονται στα νότια σύνορα και διχοτομούνται από τα σύνορα της [[Αλβανία]]ς και της [[Ελλάδα]]ς.{{πηγή}}
 
=== Κλίμα ===
Γραμμή 91:
===Χλωρίδα και πανίδα===
[[Αρχείο:Pelister Molika.jpg|thumb|[[Βαλκανικό πεύκο|Βαλκανικά πεύκα]] στον [[εθνικό δρυμό του Πελιστέρ]].]]
Η πΓΔΜπΓΔΒ διαθέτει μεγάλο φυσικό πλούτο.<ref>{{harvnb|Georgieva|Konechni|1998|p=101}}</ref> Τα δάση καλύπτουν 35% της επικράτειάς της·<ref name="nature">{{harvnb|Knowlton|2005|p=11}}</ref> στις χαμηλότερες ορεινές περιοχές, κυριαρχούν η [[Δασική οξιά|οξιά]] και η [[καστανιά]], ενώ κάτω από τα 1200 μέτρα υψόμετρο, κυρίως [[κωνοφόρα]], όπως το [[πεύκο]] και η [[ελάτη]]. Η [[συκιά]], το [[κυπαρίσσι]] και η [[καρυδιά (φυτό)|καρυδιά]] φύονται γύρω από την Αχρίδα και την Πρέσπα. Τα δάση σε χαμηλό υψόμετρο φιλοκενούν πολλά άγρια ζώα, όπως [[ελάφι]]α, [[νυφίτσα|νυφίτσες]] και [[αγριόχοιρος|αγριόχοιροι]]. Στα βουνά ζουν [[σαμουά]], [[αίγαγρος|αίγαγροι]], [[λύγκας|λύγκες]] και [[αρκούδα|αρκούδες]]. Οι μεγάλες λίμνες είναι τόποι πλούσιοι σε ψάρια, μερικά από τα οποία, όπως η [[πέστροφα]] της Αχρίδας, είναι ενδημικά, και πτηνά, κυρίως κορμοράνοι και πελεκάνοι.<ref>{{harvnb|Knowlton|2005|p=12}}</ref> Για την προστασία των πιο πλούσιων φυσικών περιοχών, δημιουργήθηκαν τρεις εθνικοί δρυμοί: της [[Εθνικός δρυμός Γκαλιτσίτσα|Γκαλιτσίτσα]], που περιλαμβάνει το ομώνυμο βουνό, ανάμεσα στις λίμνες Οχρίδα και Πρέσπα, του [[Εθνικός δρυμός Μαύροβου|Μαύροβου]], που βρίσκεται στα βουνά στα βορειοανατολικά, και του [[Εθνικός δρυμος Πέλιστερ|Πέλιστερ]] που περικλείει το [[Βαρνούντας|επώνυμο όρος]] και βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της χώρας. Μαζί, καλύπτουν επιφάνεια 1064.88 τετραγωνικών χιλιομέτρων ή 4% της εθνικής επικράτειας.<ref>{{harvnb|Georgieva|Konechni|1998|p=173}}</ref> Η λίμνη της Οχρίδας έχει ταξινομηθεί ως [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] από την [[UNESCO]].<ref name="nature"/>
 
Σε [[Βιογεωγραφία|βιογεωγραφικό]] επίπεδο, η χώρα είναι καλύπτεται κυρίως από [[Δάση φυλοβόλλων και μικτά εύκρατα δάση|εύκρατα δάση]] της [[Επίγεια οικοπεριοχή του WWF|οικοπεριοχής]] των μικτών δασών των Βαλκανίων. Περιλαμβάνει επίσης μικρό μέρος των μικτών δασών της Ροδόπης (στην [[Ανατολική περιφέρεια (ΠΓΔΜ)|ανατολική περιοχή]]) και των [[σκληρόφυλλων και μικτών δασών του Αιγαίου και της Δυτικής Τουρκίας]] ( στη [[Νοτιοανατολική περιφέρεια (ΠΓΔΜ)|νοτιοανατολική περιφέρεια]]), καθώς και τη βόρεια προέκταση των [[μικτών δασών της Πίνδου]] (ορεινοί όγκοι [[Βαρνούντας|Πελιστέρ]] και η [[Γκαλιτσίτσα]]).
Γραμμή 99:
===Κατανομή πληθυσμού===
[[Αρχείο:Prilep from Towers of Marko.jpg|thumb|Πανόραμα του [[Πρίλεπ]], τέταρτης μεγαλύτερης πόλης της χώρας.]]
Η πΓΔΜπΓΔΒ χαρακτηρίζεται από υδροκέφαλη πρωτεύουσα, που συγκεντρώνει το εν τρίτο του πληθυσμού της χώρας και από μεγάλο αριθμό μεσαίων και μικρών πόλεων, 29 στο σύνολο. Η χώρα αριθμεί επίσης 1.637 χωριά και οικισμούς.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.soros.org.mk/konkurs/077/eko-sostojba_eng.htmh|title=The State of the Environment|publisher=Open Society Institute Macedonia|accessdate=14-12-2013}}{{Dead link|date=June 2015}}</ref> Το 2010 το 59% του πληθυσμού ζούσε σε αστικό περιβάλλον.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mk.html CIA World Factbook]</ref> Η αγροτική έξοδος, που δεν έχει σταματήσει καθόλου, άφησε 150 χωριά εγκαταλειμμένα και περισσότερα από 450 απειλούμενα από ερήμωση.<ref name="unfpa">{{en}} {{cite web|url=http://www.unfpa.org/public/home/news/pid/8591|title=Addressing Low Fertility in a World of 7 Billion: Macedonians Try Financial Incentives|publisher=Ταμείο Ηνωμένων Εθνών για τον πληθυσμό|date=13-10-2011|accessdate=14-12-2013}}</ref>
 
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι εκείνες των [[Περιφέρεια Σκοπίων|Σκοπίων]] και του [[Κοιλάδα Πόλογκ|Πόλογκ]], που μαζί σχηματίζουν ένα τόξο στα βορειοδυτικά της χώρας, στην άνω κοιλάδα του [[Αξιός|Αξιού]]. Συμπεριλαμβάνουν τις πόλεις του [[Τέτοβο|Τετόβου]], του [[Γκόστιβαρ]] και των [[Σκόπια|Σκοπίων]] και συγκεντρώνουν περίπου το 43% του σλαβομακεδονικού πληθυσμού. Γνωρίζουν την ισχυρότερη δημογραφική ανάπτυξη, που εξηγείται από την αγροτική έξοδο προς τα Σκόπια όπως και από το μεγάλο αριθμό γεννήσεων στην [[Αλβανοί της πΓΔΜ|αλβανική μειονότητα]], που αποτελεί τη μεγάλη πλειονότητα στο Πόλογκ. Οι περιοχές του νότου και της ανατολής έχουν ισχνή δημογραφική αύξηση και σημαντικό αγροτικό πληθυσμό, αλλά αριθμούν επίσης μεσαίες πόλεις, όπως τα [[Μπίτολα]], το [[Πρίλεπ]], το [[Στιπ]] και τη [[Στρώμνιτσα]].<ref>{{en}} {{cite web|url=http://xa.yimg.com/kq/groups/23456932/1235201237/name/FDI_Regional_Development_Macedonia.pdf|title=The Challenge of Regional Development in the Republic of Macedonia: The State of the Matter, Issues and Considerations|publisher=The Fiscal Decentralization Initiative for Central and Eastern Europe|author=Risto Karajkov|accessdate=14-12-2013}}{{Dead link|date=June 2015}}</ref>
Γραμμή 119:
{{δείτε|Μακεδονία (ορολογία)}}
[[Αρχείο:Macedonia overview.svg|thumb|Η [[αρχαία Μακεδονία]] και η νεώτερη [[Μακεδονία (περιοχή)|περιοχή της Μακεδονίας]].]]
Η ονομασία ''Μακεδονία'', η οποία είναι ελληνική, όριζε αρχικά ένα [[Βασίλειο της Μακεδονίας|αρχαίο βασίλειο]], του οποίου πλέον γνωστός μονάρχης ήταν ο [[Μέγας Αλέξανδρος]]. Οι κάτοικοι του αρχαίου αυτού βασιλείου αποκαλούνταν ''Μακεδόνες'', όρος που προερχόταν από το ''μακεδνόςμακεδόνας'' που σήμαινε «μεγάλος» (το επίθετο αυτό είχε κοινή ρίζα με το ουσιαστικό ''μάκρος''). Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι η ονομασία αυτή, ''Μακεδόνες'', αποδόθηκε στους Μακεδόνες καθώς ήταν γνωστό ότι κατοικούσαν σε μεγάλο υψόμετρο<ref>{{harvsp|Hammond|1986|p=12}}</ref>.
 
Η Μακεδονία όριζε με το πέρασμα του χρόνου μια περιοχή με ποικιλόμορφη γεωγραφική έκταση. Έτσι, πριν από τις κατακτήσεις του [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας]], αντιστοιχούσε στην σημερινή [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|ελληνική Μακεδονία]], ενώ κατά τα τέλη του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]], περιελάμβανε όχι μόνο την ελληνική περιοχή, αλλά και τα εδάφη που σήμερα βρίσκονται υπό βουλγαρικό και αλβανικό έλεγχο, καθώς και το νότιο τμήμα της σημερινής πΓΔΜπΓΔΒ. Η μεταγενέστερη αυτή μορφή της Μακεδονίας{{ασαφές}} ήταν διαιρεμένη σε τρία οθωμανικά [[βιλαέτι]]α, και πιο συγκεκριμένα αυτά της [[Θεσσαλονίκη]]ς, των [[Βιλαέτι του Κοσόβου|Κοσσυφοπεδίου]] και του [[Βιλαέτι του Μοναστίρ|Μοναστηρίου]],<ref>{{cite book | title=Définition de la Macédoine - Encyclopædia Britannica| year=1911| coauthors=| pages= 216}}</ref> χωρίς ωστόσο να διατηρεί μία ενιαία γεωγραφική ονομασία καθ' όλη την περίοδο της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Τουρκοκρατίας]]. Οι Σλάβοι αποτελούσαν την μεγαλύτερη αριθμητικά εθνική μειονότητα, χωρίς ωστόσο να αποτελούν και την πλειοψηφία ''(η πλειοψηφία ήταν [[Έλληνες]])''<ref>{{cite book | title=Population de la Macédoine - Encyclopædia Britannica| year=1911|pages=217}}</ref>. Η περιοχή κατελήφθη και στη συνέχεια διαιρέθηκε το 1912 μεταξύ της [[Βουλγαρία]]ς, της [[Ελλάδα]]ς και της [[Σερβία]]ς. Οι σλαβικοί πληθυσμοί σύντομα αφομοιώθηκαν, ωστόσο οι σερβικές και μετέπειτα γιουγκοσλάβικες αρχές συνάντησαν μεγαλύτερη δυσκολία, καθώς η σλαβομακεδονική εθνική ταυτότητα ήταν ανθεκτικότερη εντός της σερβικής Μακεδονίας<ref>{{harvsp|Poulton|2000|p=77}}</ref>. Μετά τον [[ΒΠΠ|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], ο [[Τίτο]] παραχώρησε στους Σλαβομακεδόνες το καταστατικό του έθνους και τους υποσχέθηκε μια ομοσπονδιακή δημοκρατία, η οποία έλαβε την ονομασία «[[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας]]». Κατά την ανεξαρτητοποίηση της χώρας το 1991, η τελευταία πήρε, την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
 
Πριν από τις πρώτες προσπάθειες των ΣλαβομακεδόνωνΒαρδάρων να διεκδικήσουν την κληρονομιά του [[Μέγας Αλέξανδρος|Μεγάλου Αλεξάνδρου]] στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, υπήρχε ήδη αντιπαράθεση με την [[Ελλάδα]] αναφορικά με την χρήση του όρου «Μακεδονία». Πράγματι, σύμφωνα με τους Έλληνες, το δικαίωμα χρήσης του όρου αυτού δεν ανήκε παρά μόνο σε αυτούς, καθώς οι αρχαίοι Μακεδόνες ήσαν πρόγονοί τους, σε αντίθεση με τους Σλάβους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή παρά μόνο τον 7ο αιώνα μ.Χ. και ουδέποτε χρησιμοποίησαν αυτόν τον όρο, παρά μόνο μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Για τους Σλάβους, ο όρος αυτός τους ανήκει καθώς θεωρούν ότι ήταν το πολυπληθέστερο έθνος στην περιοχή πριν από την εκκίνηση των προγραμμάτων αφομοίωσής τους και την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ των γειτονικών κρατών που έλαβε χώρα μετά το 1912. Επίσης, πέραν του ζητήματος της κληρονομιάς της αρχαίας μακεδονικής ιστορίας, η χρήση του όρου «Μακεδονία» από την πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία θεωρείτο από τους Έλληνες ως κίνηση που θα επέφερε εδαφικές διεκδικήσεις επί της [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|ελληνικής Μακεδονίας]], όπου κατοικεί, έως σήμερα, σλαβική μειονότητα<ref>{{en}} {{cite book | title=Claiming Macedonia: the struggle for the heritage, territory and name of the historic Hellenic land, 1862-2004| authorlink=George Constantine Papavizas| publisher=McFarland & Company| year=2006| id=ISBN 9780786423231}}</ref>. Τέλος, η χρήση του όρου από την πΓΔΜπΓΔΒ, δημιουργεί σύγχυση και πρόβλημα αυτοπροσδιοριμού των σύγχρονων Μακεδόνων που κατοικούν κυρίως στην [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Ελληνική Μακεδονία]], σήμερα.
 
Το διεθνές όνομά της το οφείλει στον [[Κίρο Γκλιγκόροφ]] που χειρίστηκε τις διαπραγματεύσεις της ονομασίας ως πρωθυπουργός της υπό ίδρυσης χώρας, του οποίου ο ρόλος υποβαθμίστηκε από τις μετέπειτα κυβερνήσεις και ο ίδιος κατηγορήθηκε ως προδότης από τους Μακεδονιστές για την υποστήριξη της σλαβικής ταυτότητας του έθνους του.<ref>[http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_100055_03/01/2012_467915 «Ο ιδρυτής των Σκοπίων έφυγε συκοφαντημένος από τους επιγόνους»], άρθρο στην εφημερίδα «Η Καθημερινή», 3 Ιανουαρίου 2012.</ref>
Γραμμή 136:
[[Αρχείο:Heraclea Lyncestis 2.JPG|thumb|left|Τα ρωμαϊκά ερείπια της [[Ηράκλεια Λυγκηστίς|Ηράκλειας Λυγκηστίδος]].]]
 
Η περιοχή γνώρισε νέες εισβολές την περίοδο μεταξύ του 1300 και του 1200 π.Χ. Υπεύθυνα γι'αυτές ήταν φύλα του [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίου]]<ref name="sainsbury"/> και [[Ιλλυρία|Ιλλυριοί]]<ref name="georgievap5">{{harvsp|Georgieva|Konechni|1998|p=5}}</ref> που διέσχισαν την χώρα και σταδιακά αφομοιώθηκαν με τον τοπικό πληθυσμό. Μαζί τους έφεραν την χρήση και επεξεργασία του [[Σίδηρος|σιδήρου]]<ref name="sainsbury"/> και ενθάρρυναν το εμπόριο με τις ιωνικές αποικίες οι οποίες βρίσκονταν επί των ακτών της Αδριατικής<ref name="georgievap5"/>. Η [[Εποχή του Σιδήρου]] στην περιοχή της πΓΔΜ ξεκίνησε περί το 1200 π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 400 π.Χ. Η περιοχή της πΓΔΜ επηρεάστηκε αυτό το διάστημα από το [[Βασίλειο της Μακεδονίας]] που βρίσκονταν λίγο νοτιότερα και χαρακτηρίζονταν από την κατασκευή μεγάλων νεκροπόλεων για τους ευγενείς, κάτι που έδειχνε την ύπαρξη οργανωμένου μοναρχικού πολιτεύματος, οργανωμένου κατά την [[Αρχαία Ελλάδα|αρχαιοελληνική]] παράδοση. Το βασίλειο της [[Παιονία]]ς είναι ένα από τα βασίλεια της περιοχής που επηρεάστηκε από τους [[Έλληνες]].<ref>{{harvsp|Hammond|1986|p=38}}</ref> Ήταν εκείνη την εποχή που το [[Βασίλειο της Μακεδονίας]] έκανε την εμφάνισή του στα νότια της [[Ελλάδα]]ς. Τα βόρεια σύνορά του αντιστοιχούσαν με τα σημερινά νότια σύνορα της πΓΔΜπΓΔΒ<ref name="soros2">{{en}} {{cite web |url=http://www.soros.org.mk/archive/G01/A01/aar0101.htm|title=ANCIENT MACEDONIA (from the Neolithic Age to the Middle Ages)|author= |date= |work= |publisher=Foundation Open Society Institute Macedonia|accessdate=20 Μαρτίου 2011}}{{Dead link|date=June 2015}}</ref>.
 
Μετά τον 6ο αιώνα π.Χ., η ελληνική επιρροή συνεχώς αυξανόταν στην περιοχή<ref name="unet">{{en}} {{cite web |url=http://www.unet.com.mk/mian/precul.htm|title=Pre-Slavic Culture in Macedonia|date=1996|author=Jovan Pavlovski et Mishel Pavlovski|publisher=MI-An Publishing|accessdate=28 Νοεμβρίου 2012}}</ref> και η τελευταία καλύφθηκε από οχυρωμένες πόλεις οι οποίες κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την περσική εισβολή του 490 π.Χ. Το Βασίλειο της Παιονίας, του οποίου το έδαφος αντιστοιχούσε στο μεγαλύτερο μέρος της σημερινής πΓΔΜ, τελικώς κατελήφθη από τον [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φίλιππο Β΄ της Μακεδονίας]] το 358 π.Χ.<ref name="britannica">{{en}} {{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/438110/Paeonia|title=Paeonia|date=2011|author=|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=18 Μαρτίου 2011}}</ref> Οι Ρωμαίοι προσάρτησαν οριστικά την περιοχή τον 2ο αιώνα π.Χ. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν [[ρωμαϊκή οδός|οδούς]], ίδρυσαν πόλεις, όπως τα ''[[Scupi]]'' (σημερινά [[Σκόπια]]) και αναδιοργάνωσαν τις πόλεις των οποίων η κατασκευή ήταν παλαιότερη, όπως η [[Ηράκλεια Λυγκηστίς]] (σημερινά [[Μπίτολα]]) ή οι [[Στόβοι]], οι οποίοι έγιναν κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ. η δεύτερη μεγαλύτερη μακεδονική πόλη μετά την [[Θεσσαλονίκη]].<ref>{{harvsp|Georgieva|Konechni|1998|p=7}}</ref> Ο [[Χριστιανισμός]] βρήκε πρόσφορο έδαφος στην περιοχή κυρίως μετά τον 3ο και 4ο αιώνα μ.Χ., ενώ περίπου 130 βασιλικές που χρονολογούνται από εκείνη την περίοδο έχουν ανακαλυφθεί στα εδάφη της πΓΔΜ<ref name="unet"/>. Η ευρύτερη περιοχή, ωστόσο, παρέμενε υπό ελληνική πολιτισμική επιρροή<ref>{{cite book | title=Ligne Jirecek - Где се налазила Србија од VII до XII века (историјско-географско разматрајње) проблеми и знања| first=Relja | last=Novaković | authorlink=Relja Novaković| year=2008| pages=218| publisher=Ιστορικό Ινστιτούτο Βελιγραδίου, Σερβία}}</ref>.
Γραμμή 143:
[[Αρχείο:Europe around 650.jpg|thumb|300px|right|Οι Σλάβοι στην Ευρώπη κατά το 650]]
 
Η Γιουγκοσλαβική Στρατιωτική Εγκυκλοπαίδεια κατατάσσει τους προγόνους της πλειονότητας των σημερινών κατοίκων της πΓΔΜπΓΔΒ ως [[Σλάβοι|Σλάβους]], ανθρώπους των πρώτων Σλαβικών φυλών: [[Βερζήτες]], [[Σαγουδάτες]], [[Στρουμιάνοι]] και άλλοι, οι οποίοι κατέφτασαν στην περιοχή τον 6ο [[Κ.Χ.]] αιώνα. Στην περιοχή της Αχρίδας κατέφθασε η Σλαβική φυλή των Βερζητών και εποίκησε τις σημερινές πόλεις της Αχρίδας, Καβανταρτσίου, Πρίλαπου, Μοναστηρίου και Δίβρης και όλη την περιοχή που αυτές περιβάλλουν. Οι Βυζαντινοί συγγραφείς άρχισαν να αποκαλούν αυτήν την περιοχή Σκλαβηνία<ref>[http://www.ohrid.org.mk/eng/istorija/sloveni.htm History of Ohrid THE ARRIVAL OF THE SLAVS.]{{Dead link|date=June 2015}}</ref>. Στο κέντρο της σημερινής πΓΔΜ εγκαταστάθηκαν οι σλάβοι Σαγουδάτες εποικίζοντας την περιοχή κατά μήκος του ποταμού Μπρεγκάλνιτσα (Καμένιτσα, Κότσανη, Βίνιτσα, Στιπ) και τις δυτικές, προς το νότο, όχθες του ποταμού Βαρδάρη (Αξιού).<ref>[http://books.google.gr/books?id=GlABAAAAMAAJ&q=sagudati&dq=sagudati&hl=en&sa=X&ei=rUjFUfOMIsmtPPO9gZAI&ved=0CD4Q6AEwAzge Izvori za historiju naroda Jugoslavije: srednji vijek]</ref><ref>[http://books.google.gr/books?id=hE5PxJjrI8AC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=sagudati&source=bl&ots=3dlG78sQyo&sig=NFnPVVM17n0eL_lu-re-7F5kqpo&hl=en&ei=YMhOTMbRDoWkONGC8N8C&sa=X&oi=book_result&ct=result&redir_esc=y Macedonia and the Macedonians: A History]</ref> Στην ανατολική πλευρά της χώρας εγκαταστάθηκαν οι Στρουμνιάνοι. Η σλαβική αυτή φυλή πήρε το όνομα της από τον ποταμό Στρούμιτσα (Στρωμνιτσιώτης), εποίκησε τη Στρώμνιτσα και όλη την ανατολική περιοχή<ref>[http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000047/st023.shtml ВТОРЖЕНИЯ СЛАВЯН И ИХ РАССЕЛЕНИЕ НА ТЕРРИТОРИИ ВИЗАНТИЙСКОЙ ИМПЕРИИ]</ref>.
 
Υπό τη βασιλεία του Χαν των Βουλγάρων [[Πρεσιάν]] (836-852) η Βουλγαρία φάνηκε να επεκτείνεται ελέγχοντας πλέον πολλές Σλαβικές φυλές που ζούσαν στην περιοχή της πΓΔΜ. Οι Σλάβοι της περιοχής δέχτηκαν το Χριστιανισμό ως δική τους θρησκεία γύρω στον 9ο αιώνα, όταν Τσάρος της Βουλγαρίας ήταν ο [[Μπόρις Α']].