|
Η '''ρικίνη''' είναι μια εξαιρετικά τοξική φυσικώς απαντώμενη [[λεκτίνη]] που απαντάνταιαπαντάται στους σπόρους του φυτού [[ρετσινολαδιά]] (Ricinus communis). Μία δόση καθαρής ρικίνης σε σκόνη με μέγεθος ολίγων κόκκων επιτραπέζιου αλατιού μπορεί να επιφέρει τον θάνατο σε ενήλικα άνθρωπο.<ref>{{cite web|url=http://www.wilx.com/home/headlines/What-Makes-Ricin-So-Deadly-203512561.html|title=What Makes Ricin So Deadly[1] - What Makes Ricin So Deadly |publisher= Anthony Sabella |accessdate=2013-04-24}}</ref> Η μέση θανατηφόρος δόση (LD 50) ρικίνης είναι περίπου 22 μικρογραμμάρια ανά χιλιόγραμμο σωματικού βάρους (1,78 χιλιοστόγραμμα για τον μέσο ενήλικα). ΧαρηΧάρη σύγκρισης, ένα τυπικό δισκίο [[παρακεταμόλη]]ς (ακεταμινοφαίνη) περιέχει 500 mg ακεταμινοφαίνης και μια χαμηλή δόση [[ασπιρίνη]]ς περιέχει 81 mg ασπιρίνης.<ref name="Efsa.europa.eu">{{cite web|url=http://www.efsa.europa.eu/EFSA/efsa_locale-1178620753812_1211902083375.htm |title=EFSA Scientific Opinion: Ricin (from Ricinus communis) as undesirable substances in animal feed [1] - Scientific Opinion of the Panel on Contaminants in the Food Chain |publisher=Efsa.europa.eu |accessdate=2010-09-01}}</ref> Η στοματική πρόσληψη ρικίνης αποβαίνει πολύ λιγότερο τοξικέήτοξική και εκτιμάται ότι η θανατηφόρος δόση στον άνθρωπο είναι περίπου 1 χιλιοστόγραμμο ανά χιλιόγραμμο.<ref name="Efsa.europa.eu"/>
==Τοξικότητα==
Επειδή τα συμπτώματα που προκαλούνται προέρχονται από την αποτυχία σύνθεσης πρωτεϊνών από τα κύτταρα, κάνουν την εμφάνισή τους μετά από μια όχι σταθερή καθυστέρηση που εκτείνεται από λίγες ώρες μέχρι μια πλήρη ημέρα μετά την έκθεση. Αντίδοτο έχει αναπτυχθεί από τον στρατό του Ηνωμένου Βασιλείου, αν και δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί σε ανθρώπους.<ref>{{cite news| author = Rincon P |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/8351666.stm |title=Ricin 'antidote' to be produced |publisher=[[BBC News]] |date=2009-11-11 |accessdate=2010-09-01}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.utsouthwestern.edu/utsw/cda/dept37389/files/271161.html |title=Human trial proves ricin vaccine safe, induces neutralizing antibodies; further tests planned |publisher=[[University of Texas Southwestern Medical Center]] |date=2006-01-30 |accessdate=2012-05-07}}</ref> Ένα άλλο αντίδοτο που αναπτύχθηκε από τον στρατό των ΗΠΑ, έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλές και αποτελεσματικό σε πειραματόζωα (ποντίκια) με ένεση όταν αίμα πλούσιο σε αντισώματα αναμιγνύεται με ρικίνη, ενώ έγιναν και κάποιες δοκιμές σε ανθρώπους.<ref>{{cite web|author=Karen Fleming-Michael |url=http://www.dcmilitary.com/dcmilitary_archives/stories/090105/36813-1.shtml |title=Vaccine for ricin toxin developed at Detrick lab |publisher=Dcmilitary.com |date=2005-09-01 |accessdate=2010-09-01}}</ref> Συμπτωματική και υποστηρικτική θεραπεία είναι διαθέσιμες. Οι επιζώντες συχνά αναπτύσσουν μακροχρόνια βλάβη ορισμένων οργάνων. Η ρικίνη προκαλεί ισχυρή διάρροια και τα θύματα μπορεί να πεθάνουν από το κυκλοφορικό σοκ. Ο θάνατος επέρχεται συνήθως μέσα σε 3-5 ημέρες από την έκθεση.<ref>{{cite web | url=http://www.cdc.gov/niosh/ershdb/EmergencyResponseCard_29750002.html |title=The Emergency Response Safety and Health Database: Biotoxin: RICIN | publisher=Centers for Disease Control and Prevention (CDC)| date=2008-08-01 | accessdate=2011-02-17}}</ref>
Οι σπόροι συνθλίβονται σε μια μορφή ελαιοτριβείου για την εξαγωγή καστορελαίου. Αυτή η διαδικασία αφήνει ως κατάλοιπο τα στερεά τμήματα των σπερμάτων, που ονομάζονται "πίτα", "πίτα τουελαίουτου ελαίου", και "πίτα σύνπλιψηςσύνθλιψης". Ενώ οι "πίτες" που προέρχονται από σύνθλιψη καρύδας, φιστικιών και βαμβακιού μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε ως <nowiki>[[ζωοτροφή|ζωοτροφές]]</nowiki> ή / και [[λίπασμα|λιπάσματα]], η τοξική φύση τουςτουςτους τις εμποδίζει από τοτη ναχρήση χρησιμοποιούνταιτους ως ζωοτροφές, εκτός εάν η ρικίνη πρώτα απενεργοποιηθεί με κλίβανο.<ref name="urloil cake (chemistry) -- Encyclopedia Britannica">{{cite web | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/426145/oil-cake | title = Oil cake (chemistry) | publisher = Encyclopedia Britannica}}</ref> Τυχαία κατάποση "πίτας" από σπέρματα του ricinus communis που έχει χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα έχει αναφερθεί ότι είναι υπεύθυνη για θανατηφόρα δηλητηρίαση από ρικίνη σε ζώα.<ref name="Ujváry_2010"/><ref name="pmid12046967">{{cite journal | author = Soto-Blanco B, Sinhorini IL, Gorniak SL, Schumaher-Henrique B | title = Ricinus communis cake poisoning in a dog | journal = Vet Hum Toxicol | volume = 44 | issue = 3 | pages = 155–6 |date=June 2002 | pmid = 12046967 | doi = }}</ref>
Οι θάνατοι από κατάποση σπόρων του φυτού είναι σπάνιοι, εν μέρει λόγω του δύσπεπτου περιβλήματός τους, και επειδή το σώμα μπορεί, αν και με δυσκολία, να υποβάλει σε διαδικασία [[πέψη]]ς τη ρικίνη.<ref name=aplin>{{cite journal | author = Aplin PJ, Eliseo T | title = Ingestion of castor oil plant seeds | journal = Med. J. Aust. | volume = 167 | issue = 5 | pages = 260–1 |date=September 1997 | pmid = 9315014 | doi = }}</ref> Ο πολτός από οκτώ σπέρματα θεωρείται επικίνδυνος για ενήλικο άτομο.<ref name="pmid3964368">{{cite journal | author = Wedin GP, Neal JS, Everson GW, Krenzelok EP | title = Castor bean poisoning | journal = Am J Emerg Med | volume = 4 | issue = 3 | pages = 259–61 |date=May 1986 | pmid = 3964368 | doi = 10.1016/0735-6757(86)90080-X }}</ref> Οι Rauber και Heard αναφέρουν ότι η προσεκτική εξέταση μελετών περιπτώσεων (case studies) των αρχών του 20ού αιώνα, δείχνουν ότι δημόσιες και επαγγελματικές αντιλήψεις της τοξικότητας της ρικίνης «δεν αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια τις δυνατότητες της σύγχρονης ιατρικής διαχείρισης».<ref name="pmid4082461">{{cite journal | author = Rauber A, Heard J | title = Castor bean toxicity re-examined: a new perspective | journal = Vet Hum Toxicol | volume = 27 | issue = 6 | pages = 498–502 |date=December 1985 | pmid = 4082461 | doi = }}</ref>
===Υπερδοσολογία===
Πιο σοβαρά επεισόδια δηλητηρίασης στον άνθρωπο είναι το αποτέλεσμα της από του στόματος κατάποσηκατάποσης σπερμάτων του φυτού, 5-20 των οποίων θα μπορούσεμπορούσαν να αποδειχθείαποδειχθούν μοιραίομοιραία για έναν ενήλικα. Ωστόσο, υπήρχε μία περίπτωση 37χρονης γυναίκας που επέζησε ύστερα από πρόσληψη 30 σπερμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2013.<ref>{{cite news |url=http://www.sltrib.com/sltrib/news/56953989-78/amp-woman-north-ricin.html.csp |title=Survived after injesting 30 castor beans |accessdate=2014-08-03 |publisher=The Salt Lake Tribune | date=October 3, 2013}}</ref> Τα θύματα συχνά εμφανίζουν πρόδηλη ναυτία, διάρροια, ταχυκαρδία, και υπόταση, και επιληπτικές κρίσεις εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι και για μια εβδομάδα.<ref name="Ujváry_2010"/> Οι συγκεντρώσεις ρικίνης ή ρικινίνης στο αίμα, στο πλάσμα ή στα ούρα μπορούν να μετρηθούν για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.Οι εργαστηριακές εξετάσεις συνήθως περιλαμβάνουν ανοσοδοκιμασία ή υγρή χρωματογραφία-φασματομετρία μάζας.<ref name="isbn0-9626523-7-7">{{cite book | author = Baselt RC | title = Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man | publisher = Biomedical Publications | location = Seal Beach, California | year = 2011 | pages = 1497–1499| isbn = 978-0-9626523-8-7 | edition = Ninth }}</ref>
==Θεραπεία δηλητηρίασης==
==Βιοχημεία==
Η ρικίνη έχει ταξινομηθεί ως τύπου 2 πρωτεΐνη αδρανοποίησης ριβοσώματος (RIP). Ενώ οιο τύπουτύπος 1 RIP αποτελούνταιαποτελείται από πρωτεΐνηπρωτεΐνες απλής αλυσίδας που έχειέχουν καταλυτική δράση, οοι τύποςτύπου 2 RIPs, επίσης γνωστόςγνωστές ως ολοτοξίνες, αποτελούνται από δύο διαφορετικές αλυσίδες πρωτεϊνών που σχηματίζουν ένα ετεροδιμερές σύμπλοκο. Στον τύποςτύπο 2 RIP οι πρωτεΐνες αποτελούνται από μια Α αλυσίδα που είναι λειτουργικά ισοδύναμη με τον τύπο 1RIP1 RIP, ομοιοπολικά συνδεδεμένη με ένα μόνο δισουλφιδικό δεσμό με μια αλυσίδα Β, η οποία είναι καταλυτικά αδρανής, αλλά χρησιμεύει για να μεσολαβήσει στη μεταφορά του συμπλόκου πρωτεΐνης ΑΒ από την επιφάνεια του κυττάρου, μέσω φορέων κυστιδίων, στον αυλό του ενδοπλασματικού δικτύου (ER). Αμφότερες οι τύπου 1 και τύπου 2 RIP είναι λειτουργικά δραστικά έναντι των ριβοσωμάτων in vitro, ωστόσο μόνο οι τύπου 2 RIPs εμφανίζουν κυτταροτοξικότητα που οφείλεται στις λεκτινικές ιδιότητες της Β αλυσίδας. Για να εμφανίσετε τη λειτουργία αδρανοποίησης ριβοσώματος, ο δισουλφιδικός δεσμός στη ρικίνη πρέπει να διασπαστεί με αναγωγή του.<ref name="pmid3606124">{{cite journal | author = Wright HT, Robertus JD | title = The intersubunit disulfide bridge of ricin is essential for cytotoxicity | journal = Arch. Biochem. Biophys. | volume = 256 | issue = 1 | pages = 280–4 |date=July 1987 | pmid = 3606124 | doi = 10.1016/0003-9861(87)90447-4 }}</ref>
===Βιοσύνθεση===
Η τεταρτοταγής δομή της ρικίνης είναι ένα σφαιρικό, γλυκοζυλιωμένο ετεροδιμερές περίπου 60-65 kDa.<ref name=aplin/> Η αλυσίδα Α και η αλυσίδα Β έχουν παρόμοια μοριακά βάρη περίπου 32 kDa και 34 kDa, αντίστοιχα.
* Η αλυσίδα Α της ρικίνης (RTA) είναι μία Νγλυκοσίδη - υδρολάση που αποτελείται από 267 αμινοξέα.<ref name="pmid4730499">{{cite journal | author = Olsnes S, Pihl A | title = Different biological properties of the two constituent polypeptide chains of ricin, a toxic protein inhibiting protein synthesis | journal = Biochemistry | volume = 12 | issue = 16 | pages = 3121–6 |date=July 1973 | pmid = 4730499 | doi = 10.1021/bi00740a028 }}</ref> Έχει τρεις δομικές περιοχές με περίπου το 50% του πολυπεπτιδίου να διατάσσεται σε άλφα-έλικες και βήτα-φύλλα.<ref name="pmid7990130">{{cite journal | author = Weston SA, Tucker AD, Thatcher DR, Derbyshire DJ, Pauptit RA | title = X-ray structure of recombinant ricin A-chain at 1.8 A resolution | journal = J. Mol. Biol. | volume = 244 | issue = 4 | pages = 410–22 |date=December 1994 | pmid = 7990130 | doi = 10.1006/jmbi.1994.1739 }}</ref> Σχηματίζει τρεις διακριτές περιοχές, με μια έντονη σχισμή που αποτελεί το ενεργό κέντρο της RTA.
* Η Β αλυσίδα της ρικίνης (RTB) είναι μια λεκτίνη που αποτελείται από 262 αμινοξέα που είναι σε θέση να δεσμεύουν τα τερματικά κατάλοιπα της γαλακτόζης στις επιφάνειες των κυττάρων.<ref name="pmid1717462">{{cite journal | author = Wales R, Richardson PT, Roberts LM, Woodland HR, Lord JM | title = Mutational analysis of the galactose binding ability of recombinant ricin B chain | journal = J. Biol. Chem. | volume = 266 | issue = 29 | pages = 19172–9 |date=October 1991 | pmid = 1717462 | doi = }}</ref> Η RTB σχηματίζει διλοβική δομή που μοιάζει με έλλειψη άλφα-έλικες ή βήτα-φύλλα όπου οι ατομικοί λοβοί περιέχουν τρεις υποτομείς. Τουλάχιστον μίαένας από αυτέςαυτούς τους τρεις υποτομείς σε κάθε ομόλογο λοβού διαθέτει έναέναν θύλακα δέσμευσης σακχάρου, που προσδίδει στηστην RTB τον λειτουργικό χαρακτήρα της.
Πολλά φυτά όπως το κριθάρι έχουν την αλυσίδα Α, αλλά όχι ητη Β αλυσίδα. Οι άνθρωποι δεν αρρωσταίνουν από την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων των εν λόγω τροφίμων, όπωςενώ η ρικίνη Α εμφανίζει εξαιρετικά χαμηλή τοξικότητα για όσο διάστημα η αλυσίδα Β δεν είναι παρούσα.
==Παραπομπές==
|
