Αραγωνία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|όνομα = ΑραγονίαΑραγωνία <br />Aragón

|ύμνος = Ύμνος της ΑραγονίαςΑραγωνίας

Η '''ΑραγονίαΑραγωνία''', ή '''Αραγών''', ή '''ΑραγωνίαΑραγονία''', ([[ισπανικά]]: ''Aragón''), [[Καταλανική γλώσσα|καταλανικά]]: ''Aragó'') είναι μια από τις [[Αυτόνομες Κοινότητες Ισπανίας|αυτόνομες κοινότητες]] (περιφέρειες) της [[Ισπανία]]ς. Ευρισκόμενη στην βορειοανατολική Ισπανία, η περιοχή περιλαμβάνει τρεις [[επαρχίες της Ισπανίας|επαρχίες]] από τα βόρεια προς τα νότια: την [[Ουέσκα (επαρχία)|Ουέσκα]], τη [[Σαραγόσα (επαρχία)|Σαραγόσα]], και το [[Τερουέλ (επαρχία)|Τερουέλ]]. Η πρωτεύουσα της είναι η [[Σαραγόσα]].

Η βορειότερη επαρχία, της ΟυέσκαΟυέσκας, συνορεύει με τη [[Γαλλία]] και βρίσκεται στο μέσο των [[Πυρηναία|Πυρηναίων]]. Μέσα στην Ισπανία, η περιοχή περικλείεται από την [[Καταλονία]] στα ανατολικά, τη [[Βαλένθια (αυτόνομη κοινότητα)|Βαλένθια]] και την [[Καστίλη-Λα Μάντσα]] στα νότια, και την [[Καστίλη και Λεόν]], τη [[Λα Ριόχα (αυτόνομη κοινότητα)|Λα Ριόχα]], και τη [[Ναβάρρα]] στα δυτικά.

Καλύπτοντας μια περιοχή 47719&nbsp;km², το έδαφος της περιοχής κυμαίνεται ποικίλως από μόνιμους παγετώνες, ως χλοερές κοιλάδες, πλούσια βοσκοτόπια και περιβόλια, μέχρι τις άνυδρες στέπες-πεδιάδες των κεντρικών κάμπων. Η Αραγονία είναι σπίτι πολλών ποταμών — περισσότερο, του ποταμού [[Έβρος (Ισπανία)|Έβρου]] — του μεγαλύτερου ποταμού της Ισπανίας σε όγκο, ο οποίος κυλά δυτικά-ανατολικά κατά πλάτος όλης της περιοχής μέσω της επαρχίας της ΣαραγόσαΣαραγόσας. Είναι επίσης σπίτι του [[Ανέτο]], του υψηλότερου βουνού στα [[Πυρηναία]].

Επιπροσθέτως στις τρεις επαρχίες της, η ΑραγονίαΑραγωνία υποδιαιρείται σε 33 [[Κομάρκας της Αραγονίας|κομάρκας]] ή κομητείες· όλες με μια πλούσια [[γεωπολιτική]] και πολιτισμική ιστορία από τις [[Προρωμαίοι της Ιβηρικής Χερσονήσου|προρωμαϊκές]] και [[Hispania|Ρωμαϊκές]] ημέρες· και από τους τέσσερις αιώνες Ισλαμικής περιόδου ως ''Marca Superior'' της [[Al-Andalus]] ή βασιλείου των (ή [[ταϊφά]]) της [[Ταϊφά της Θαραγόθα|Σαρακούστα]], και ως γαίες που κάποτε ανήκαν στην Φραγκική Ισπανική Παραμεθόριο ή [[Marca Hispanica]]· και χώρες που αργότερα σχημάτισαν το [[Βασίλειο της ΑραγονίαςΑραγωνίας]] και στη συνέχεια ανήκαν [[Στέμμα της ΑραγονίαςΑραγωνίας]].

Το 2006, ο μισός πληθυσμός της ΑραγονίαςΑραγωνίας, 50.8%, ζει στην πρωτεύουσα της [[θαραγόθα|Σαραγόσα|Σαραγόσας]]. Η [[Ουέσκα]] είναι η μόνη άλλη πόλη στην περιοχή με πληθυσμό άνω των 50.000.

Η πλειοψηφία των ΑραγονέζωνΑραγωνέζων, 71,8%, ζει στην επαρχία της ΘαραγόθαΣαραγόσας· το 17,1% στην Ουέσκα και το 11,1% στο Τερουέλ.<ref>[http://www.ine.es/pob06/pob06menu.htm Cifras completas]{{dead link|date=April 2010}}</ref> Η πληθυσμιακή πυκνότητα της περιοχής είναι η δεύτερη χαμηλότερη της Ισπανίας: μόνο 26,8/km²· μετά την [[Καστίλη-Λα Μάντσα]]. Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι γύρω από την κοιλάδα του ποταμού [[Έμπρο]], ειδικά γύρω από τη ΘαραγόθαΣαραγόσα, και στους Πυρηναϊκούς πρόποδες, ενώ οι περιοχές με τους λιγότερους κατοίκους τείνουν να είναι αυτές που είναι ψηλότερα στα Πυρηναία, και στο περισσότερο της επαρχίας του Τερουέλ.

Μόνο τέσσερις πόλεις έχουν περισσότερους από 20.000 κατοίκους: η ΘαραγόθαΣαραγόσα 650,000· η Ουέσκα 50.000· το [[Τερουέλ]] 33.700 και η [[Καταλαγιούδ]] 20,000.

[[Αρχείο:Aragon languages-en.png|thumb|left|230px|Κατανομή γλωσσών στην ΑραγονίαΑραγωνία. Τα Ισπανικά ομιλούνται σε όλη την ΑραγονίαΑραγωνία, και είναι η μόνη επίσημη γλώσσα.]]

Τα [[Ισπανική γλώσσα|Ισπανικά]] είναι η μητρική γλώσσα των περισσότερων κατοίκων της ΑραγονίαςΑραγωνίας. Παράλληλα με αυτή, η [[ΑραγονικήΑραγωνική γλώσσα]] συνεχίζει να ομιλείται στις ορεινές βόρειες κομητείες των [[Πυρηναία|Πυρηναίων]] και συγκεκριμένα στην δυτική [[Ριβαγόρθα]], το [[Σοβράρβε]], την [[Χαθετανία]] και το [[Σομοντάνο]]. Οι ανατολικότερες περιοχές της, κατά μήκος του συνόρου με την [[Καταλονία]], είναι παραδοσιακά [[Καταλανικά|καταλανόφωνες]]. [[Καταλανική γλώσσα|Καταλανικής γλώσσας]] ομιλούνται, περιλαμβανομένων των κομάρκας της ανατολικής [[Ριμπαχόρθα]], της [[Λα Λιτέρα]], της [[Μπάχο Θίνθα]], της [[Μπάχο Αραγόν-Θάσπε]], της [[Μπάχο Αραγόν]] και της [[Ματαρράνια]]. Η λωριδόσχημη Καταλανόφωνη περιοχή στην Αραγωνία συχνά καλείται ''[[Λα Φράνχα]]''.

* [http://www.aragonguide.com Πλήρης οδηγός για την ΑραγονίαΑραγωνία]

[[Κατηγορία:ΑραγονίαΑραγωνία|*]]