Δημαρχείο Ερμούπολης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Είναι κτισμένο στη βόρεια πλευρά της κεντρικής πλατειας της Ερμούπολης,στον άξονα ακριβώς του μεγάλου εμπορικού δρόμου της οδού Ερμού (σημερινής Ελευθερίου Βενιζέλου) <ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ80</ref> ▼

[[Αρχείο:Syros El. Venizelou Ermoupoli.jpg|350px|right|thumb|Το δημαρχείο της Ερμούπολης από την πλευρά του άξονα του μεγάλου εμπορικού δρόμου της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου]]▼

==Ιστορική αναδρομή==▼

Το 1834 η [[Ερμούπολη]]<ref>Για μια ιστορία της Ερμούπολης από άποψη πληθυσμιακή και οικονομικοικοινωνική δες: Emile Y. Kolondy, «Ερμούπολις-Σύρος. Γέννησις και εξέλιξις μιας Ελληνικής νησιωτικής πόλεως»,Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, τομ.8 (1969-1970),σελ249-286</ref> ορίζεται δήμος Α' τάξης και το 1835 εκλέγεται ο πρώτος δήμαρχος της πόλης ο Γεώργιος Πετρίτσης.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, Ε.Τσίλλερ: ''Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.8</ref>▼

Οι δημοτικές υπηρεσίες αρχικά στεγάζονταν σε κτίριο ιδιωτικό αντί ενοικίου χωρίς να διαθέτουν ιδίου μεγάρου. Από το 1856 αρχίζει να συζητείται σοβαρά η ανάγκη ανέγερσης δημοτικού καταστήματος.<ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ74</ref>Ωστόσο από πιο παλιά είχε προβλευθεί χώρος στο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης για την ανέγερση δημαρχείου. Το 1854 ο τότε διευθυντής του Μηχανικού Κυκλάδων Αλέξανδρος Γεωργαντάς έκανε τα πρώτα σχέδια.<ref>Ιωάννης Τραυλός, Αγγελική Κόκκου, Ερμούπολη. Η δημιουργία μιας νέας πόλης στη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα,εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα,1980,σελ. 138</ref>▼

==Η δρομολόγηση ανέγερσης δημαρχιακού μεγάρου Ερμούπολης==▼

Στις 26 Μαΐου 1858 το δημοτικό συμβούλιο συστήνει επιτροπή για την ανέγερση δημοτικών κτιρίων και στις 14 Μαΐου 1868 αποφασίζει τον διορισμό κάποιου Ελευθεριάδη ως δημομιχανικού.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.9</ref>▼

Στα 1872 επί δημαρχείας Δημητρίου Βαφειαδάκη αποφασίζεται η χορήγηση πίστωσης στον [[ Ερνέστος Τσίλλερ|Τσίλλερ]] ύψους 3.000 δραχμών για τα σχέδια του Δημαρχείου και την κατασκευή Ηρώου.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.10</ref>Φαίνεται πως οι δημοτικές αρχές είχαν έρθει σε συνεννόηση με τον Τσίλλερ αρκετό καιρό νωρίτερα, επειδή τα αρχικά του σχέδια, τα οποία σώζονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους Κυκλάδων χρονολογούνται ήδη από το 1871.<ref>Ερνέστος Τσίλλερ Αρχιτέκτων, 1837-1923,εκδ. Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα,2010,σελ.153</ref>▼

Όμως το κόστος ανέγερσης υπολογίζεται σε 650.000 δραχμές και λόγω του υπέρογκου ποσού η πρόταση εγκαταλήφθηκε και άρχισαν να μελετούν άλλη ανάλογη. Ωστόσο στην πορεία ανακοινώθηκε πως το σχέδιο ανάγερσης δημαρχιακού μεγάρου εγκαταλήφθηκε με σκοπό στο ίδιο οικόπεδο να κτισθεί κτήριο της Πυροσβεστικής.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.10</ref>▼

Στις 26 Μαΐου 1875 αποφασίζεται απότο δημοτικό συμβούλιο η χορήγηση πίστως ύψους 100.000 δραχμών για να ξεκινησει η ανέγερση του Δημοτικού Αρχείου ενώ το έργο θα εκτελείτο κατά τμήματα. Στις 6 Νοεμβρίου 1875 ξεκινά το σκάψιμο των θεμελίων. Τον Δεκέμβριο του 1875 τροποποιείται το σχέδιο της Πλατείας Λεωτσάκου για τις ανάγκες του κτηρίου και αγοράζεται γειτονικό οικόπεδο για τον ίδιο σκοπό. Στις 11 Ιανουαρίου 1876 στις τρεις το μεσημέρι πραγματοποιείται η τελετή θεμελίωσης του Δημαρχείου.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.11</ref>▼

Οι εφημερίδες της Σύρου επικρίνουν το δυσανάλογα μεγάλο κόστος ανέγερσης του μεγάρου σε σχέση με τα οικονομικά του Δήμου.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.12</ref>▼

[[Αρχείο: Ernst Ziller, portrait (vers 1880).jpg|thumbnail|left|Ο Ερνέστος Τσίλλερ με σχέδια του οποίου κτίστηκε το Δημαρχείο Ερμούπολης ]]▼

Στα 1879 το δημοτικό συμβούλιο απορρίπτει τον προϋπολογισμό του Τσίλλερ για τοιχοδομία, ξυλουργικές και μαρμαρουργικές εργασίες και τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς εφεσιβάλει την απόφαση της Νομαρχίας να διακόψει την εκτέλεση του έργου.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.12</ref>Όπως σχολιάζει η Ελένη Καλαφάτη, «[...]οι δημοτικές αρχές, ακόμα και σε σημαντικές πόλεις του Βασιλείου,δεν αποδέχονται,συχνά ή παρερμηνεύουν, ακόμη συχνότερα, τις κρατικές επιλογές όπως αυτές εκφράζονται είτε σε θεσμικό πλαίσιο είτε σε συγκεκριμένες παρεμβάσσεις γραμματειών και νομαρχιών»<ref>Ελένη Καλαφάτη, «Κράτος,δημοτική διοίκηση και οργάνωση του χώρου τον 19ο αιώνα», στο: Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, Πρακτικά του Διεθνούς Συμποσίου Ιστορίας, Νεοελληνική Πόλη.Οθωμανικές κληρονομιές και Ελληνικό κράτος, (Αθήνα 26-28 Σεπτεμβρίου 1984, Ερμούπολη 29-30 Σεπτεμβρίου 1984), Β Τόμος, Αθήνα, 1985, σελ370</ref>▼

Στα 1886 το κτήριο έχει φτάσει στο ύψος το δώματος καθώς πληροφορούμαστε από τα αρχέια του δημοτικού συμβουλίου την απόφαση αγοράς σιδερένιων δοκών για την ισχυροποίηση των πύργων και της στέγης.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.13</ref>▼

Τον Δεκέμβριο του 1890 παραλαμβάνονται τα κουφώματα και τα έπιπλα του μεγάρου, ενώ αρχίζει η διαμόρφωση των πεζοδρομίων γύρω από το κτήριο και τη λέσχη ''Ελλάς''<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.14</ref>▼

Επειδή στις 3 Ιουνίου 1891 συζητείται η ενοικίαση της ανατολικής πλευράς του κτηρίου στο Πρωτοδικείο Σύρου για 10 χρόνια και με μίσθωμα 500 δραχμές, συμπεραίνουμε πως τότε περίπου ολοκληρώθηκε η ανέγερση του κτηρίου.<ref>Γ. Κνιθάκης,Μ. Κνιθάκη-Αδαμάκου,Α. Ακρωτηριανάκη, Γ.Καρνούτσος, Ε.Κονάξη, Μ. Κουρμπανά, Ε.Μιχαηλίδου, Ν.Μπογδάνος, Γ.Παπανικολάου, ''Ε.Τσίλλερ: Το Δημαρχείο της Ερμούπολης(ιστορική, αρχιτεκτονική, χρωματική προσέγγιση)'',εκδ.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Πολυτεχνική Σχολή, Σπουδαστήριο Ιστορίας της Αρχιετεκτονικής, σειρά μελετών ιστορίας της αρχιτεκτονικής ν.1, Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 1978, σελ.15</ref>▼

===Οι συχνές αλλεγές στο σχεδιασμό του κτιρίου===▼

Στην διάρκεια της ανέγερσής του πραγματοπιήθηκαν αρκετές αλλαγές επί της αρχικής πρότασης, όπως η μεταφορά της κεντρικής εισόδου από το εισόγειο στον όροφο, το πλατύ μαρμάρινο κλιμακοστάσιο που προστέθηκε.<ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ.80</ref>Τέλος στις τρεις πλευρές του κτιρίου εκτός από την πρόσοψη,προβλεπόταν τρίτος όροφος που θα ένωνε ουσιαστικά του πύργους που υπάρχουν στις τέσσερις γωνίες του κτίσματος.<ref>Ιωάννης Τραυλός, Αγγελική Κόκκου, Ερμούπολη. Η δημιουργία μιας νέας πόλης στη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα,εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα,1980,σελ. 139</ref>▼

==Αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά==▼

Το Δημαρχείο της Ερμούπολης είναι ένα τριώροφο στην όψη και διόροφο στην πίσω πλευρά κτίριο λόγω της μεγάλης υψοεμτρικής διαφοράς του γηπέδου, με προεξέχον το κεντρικό πρόπυλο και τους γωνιακούς πύργους. Στην κάτοψη αποτελεί ορθογώνιο οι χώροι του οποίου οργανώνονονατι περιμετρικά γύρω από τοξοστοιχίες με πεσσούς και στους δύο ορόφους και καλύπτονται με σιδερένια δίκλιτη υαλόφρακτη στέγη. Οι περιμετρικές τοξοστοιχίες καλύπτονται με κυλινδρικούς θόλους στους διαδρόμους και σταυροθόλια στις γωνίες.<ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ.80</ref>▼

Στην οριζόντια όψη η οποία χωρίζεται σε τέσσερις ζώνες με επάλληλους ρυθμούς, το ισόγειο βρίσκεται σε ισχυρό βάθρο, ολομάρμαρο, διακοπτόμενο από τα ανοίγματα των καταστημάτων προς την πλευρά της πλατείας, ώστε να μην βαραίνει το σύνολο. Οι ζώνες του πρώτου και του δεύτερου ορόφου είναι τοσκανικού και ιωνικού ρυθμού αντίστοιχα.<ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ.80</ref>Το οσίγειο είναι ύψους 7 μ. και είναι το ιο μνημειακό τμήμα χτισμένο από μαρμάρινη λαξευτή τοιχοποιία. <ref>Ιωάννης Τραυλός, Αγγελική Κόκκου, Ερμούπολη. Η δημιουργία μιας νέας πόλης στη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα,εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα,1980, σελ. 139</ref>Πύργοι τονίζουν τις γωνίες κτου κτιρίου ενλω οι πεσσοί των πύργων αυτών είναι κορινθιακού ρυθμού.Οι ρωμανικού ρυθμού τρούλλοι που σχεδιάστηκαν από τον Τσίλλερ για να καλύψουν τους γωνιακούς πύργους, δεν κατασκευάστηκαν ποτέ.<ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ.80</ref>▼

Υπάρχει ένα μεγάλο κλιμακοστάσιο, πλάτους 15,5 μ. που οδηγει σε ένα μεγάλο πρόπυλο και που επιστέφεται από χαμηλό αέτωμα. Από το πρόπυλο μπάινουμε στον προθάλαμο που διακοσμείται με τοσκανικού ρυθμού κίονες. Το κεντρικό κλιμακοστάσιο καλύπτεται από γυάλινη οροφή και οδηγεί σε όροφο.<ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ.82</ref>Η σκάλα έχει πλάτος 1,95μ.<ref>Ιωάννης Τραυλός, Αγγελική Κόκκου, Ερμούπολη. Η δημιουργία μιας νέας πόλης στη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα,εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα,1980, σελ.142</ref> Απέναντι από το πλατυσκαλο βρίσκεται η αίθουσα συνεδριάσεων ιωνικού ρυθμού. Στο κτίριο υπάρχουν επίσης δύο ακόμα κλιμακοστάσια που σήμερα δεν χρησιμοποιούνται.<ref>Ερνστ Τσίλλερ 1837-1923.Η τέχνη του κλασικού, κείμενα Μάρω-Κραδαμίτση-Αδάμη, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2006,σελ.82</ref>▼

Τα πλαίασια των παραθύρων,τα γείσα ,οι βάσεις και τα επίκρανα των παραστάδων είναι από μάρμαρο, ενώ τα ιωνικά κιονόκρανα των παραστάδων του δευτέρου ορόφου, τα φουρούσια και τα κολονάκια στο στηθαίο είναι από πηλό.<ref>Ιωάννης Τραυλός, Αγγελική Κόκκου, Ερμούπολη. Η δημιουργία μιας νέας πόλης στη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα,εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα,1980, σελ.142</ref>▼

Απλά μωσαϊκά πλακάκια καλύπτουν τα δάπεδα των διαδρόμων και την αυλή. Διπλές σιρές αιθουσών υπάρχουν γυρω από τα περιστύλια. Οι εσωτερικές φωτίζονται από το περίστύλιον και οι εξωτερικές από το δρόμο. Τα δάπεδά τους είναι ξύλινα και ο οροφές μεχαμηλά τόξα,που στηρίζονται σε σιδηροδοκούς, λύση πο εφάρμοσε για πρώτη φορά ο Τσίλλερ στην Ελλάδα. Η αίθουσα των δμοτικών συνεδριάσεων είναι με πλούσιο διάκοσμο, οι άλλες είναι απλές και σοβατισμένες<ref>Ιωάννης Τραυλός, Αγγελική Κόκκου, Ερμούπολη. Η δημιουργία μιας νέας πόλης στη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα,εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα,1980, σελ.142</ref>▼

==Παραπομπές==▼