Στάση του Νίκα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αντικατάσταση της σελίδας με 'μαλκιες {{DEFAULTSORT:Νικα}} Κατηγορία:Εξεγέρσεις στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ...' Ετικέτες: μεγάλη αφαίρεση Οπτική επεξεργασία |
μ Αναίρεση έκδοσης 6060248 από τον 46.12.49.79 (Συζήτηση) |
||
Γραμμή 1:
{{Πηγές|4|10|2009}}
{{Επιμέλεια|1=Επαναλαμβάνεται κείμενο στην ενότητα "Η εξέλιξη των γεγονότων"}}
[[Αρχείο:Justinian mosaik ravenna.jpg|thumb|300px|Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός]]
{{Χρονολόγιο βυζαντινής Κωνσταντινούπολης}}
Η '''''Στάση του Νίκα''''' (στάση = εξέγερση) έλαβε χώρα στην [[Κωνσταντινούπολη]] το [[532]] μ.Χ. και είχε διάρκεια μίας εβδομάδας. Ήταν η πιο βίαιη ταραχή στην ιστορία της Κωνσταντινούπολης, με τη μισή σχεδόν πόλη να καίγεται ή να καταστρέφεται και με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να σκοτώνονται.
==Η εξέλιξη των γεγονότων==
[[Αρχείο:Κέντρο της Βυζαντινής Κωνσταντινούπολης.svg|thumb|345x345px|Τμήμα του Παλατιού με τον Ιππόδρομο]]
Η [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκή]] και η [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινή αυτοκρατορία]] είχαν αναπτύξει οργανώσεις φιλάθλων του [[Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης|ιπποδρόμου]], ειδικά για τις αρματοδρομίες, μία δημοφιλή ενασχόληση για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Υπήρχαν τέσσερις κύριοι σύνδεσμοι, καθορισμένοι ανάλογα με το χρώμα της στολής της αγαπημένης τους αγωνιστικής ομάδας. Αυτοί ήταν οι [[Βένετοι]] (Γαλάζιοι), οι [[Ρούσσοι]] (Κόκκινοι), οι Πράσινοι και οι [[Λευκοί]], αν και κατά τη Βυζαντινή περίοδο οι μόνες ομάδες που εξακολουθούσαν να διαθέτουν κάποια επιρροή και πολιτική δύναμη ήταν οι Βένετοι και οι Πράσινοι. Οι αυτοκράτορες συχνά υποστήριζαν τη μία ομάδα έναντι της άλλης. Ο [[Ιουστινιανός Α'|Ιουστινιανός]] ήταν υποστηρικτής των Βένετων, τουλάχιστον μέχρι τη Στάση.
Κάποτε είχαν καταδικαστεί, με την κατηγορία της δολοφονίας, σε απαγχονισμό στον ιππόδρομο μέλη Βενετών και Πρασίνων αλλά εξαιτίας κάποιων προβλημάτων της αγχόνης, γλίτωσαν κι οι δύο.
Κάποιοι από τους συγκλητικούς είδαν τη στάση σαν ευκαιρία να ανατρέψουν τον Ιουστινιανό, δυσαρεστημένοι από νέους, βαρείς φόρους που αυτός είχε επιβάλει και τον ψαλιδισμό των δικαιωμάτων των ευγενών γενικότερα. Οι στασιαστές, οπλισμένοι και μάλλον ελεγχόμενοι από τους συμμάχους τους στη Σύγκλητο,πυρπολούν κτίρια, πολιορκούν το παλάτι προξενούν ζημιές ακόμη και στην Αγία Σοφία
και απαιτούσαν την αποπομπή του Έπαρχου [[Ιωάννης ο Καππαδόκης|Ιωάννη του Καππαδόκη]], ο οποίος ήταν αρμόδιος για τη συλλογή των φόρων, καθώς και του αυλικού [[Τριβωνιανός|Τριβωνιανού]], ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την αναθεώρηση του ποινικού κώδικα. Ο Ιουστινιανός υποσχέθηκε να απομακρύνει από τις θέσεις τους τον [[Τριβωνιανός|Τριβωνιανό]] και τον Ιωάννη Καππαδόκη, αλλά η έκκλησή του στον Ιππόδρομο δεν πέτυχε και ανακηρύχθηκε νέος αυτοκράτορας ο [[Υπάτιος]], ανιψιός του Αυτοκράτορα [[Αναστάσιος Α'|Αναστάσιου Α']].
Ο Ιουστινιανός ετοιμαζόταν να εγκαταλείψει την Πόλη, αλλά η σύζυγός του [[Θεοδώρα (6ος αιώνας)|Θεοδώρα]] τον έπεισε να παραμείνει. Ο Ιουστινιανός διέταξε τότε τους στρατηγούς του [[Βελισάριος|Βελισάριο]] και [[Μούνδος|Μούνδο]] να καταστείλουν την εξέγερση. Αυτοί δωροδοκώντας κάποιους αρχηγούς των στασιαστών τους έφεραν με το μέρος του αυτοκράτορα, προκαλώντας έτσι διχόνοια μεταξύ των στασιαστών. Σε κάθε περίπτωση, οι εξεγερθέντες εγκλωβίστηκαν στον [[Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης|Ιππόδρομο]], όπου και σφαγιάστηκαν. Οι πηγές αναφέρουν ως θύματα συνολικά περίπου τριάντα πέντε χιλιάδες στασιαστές. Την επομένη, διατάχθηκε να εκτελεσθούν ο Υπάτιος και ο αδελφός του, ενώ η περιουσία τους δημεύθηκε, όπως και πολλών συγκλητικών που εξορίστηκαν επειδή είχαν υποστηρίξει τη στάση.
Με αυτή την ονομασία έμεινε στην ιστορία η λαϊκή εξέγερση που συνέβη στο Βυζάντιο την εποχή του Ιουστινιανού και πνίγηκε στο αίμα από τον αυτοκράτορα. Πληροφορίες από «πρώτο χέρι» μας δίνει ο σύγχρονος του Ιουστινιανού, ιστορικός [[Προκόπιος (ιστορικός)|Προκόπιος]], στο βιβλίο του «Η ιστορία των Πολέμων».
Πρωταγωνιστές της εξέγερσης ήταν οι δήμοι των «Πράσινων και «Βένετων» (μπλε), οργανώσεις φιλάθλων με λαϊκή καταγωγή, που ζούσαν για τις αρματοδρομίες στις εξέδρες του [[Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης|Ιπποδρόμου της Κωνσταντινούπολης]]. Οι «Ρούσσοι» και οι «Λευκοί» υπολείπονταν αρκετά σε δημοτικότητα των άλλων δύο δήμων. Οι αρματοδρομίες ήταν ένα ιδιαίτερα δημοφιλές άθλημα εκείνη την περίοδο, όπως σήμερα είναι το ποδόσφαιρο.
Οι ιστορικοί χαρακτηρίζουν του δήμους κάτι ανάμεσα σε συμμορία και πολιτικό κόμμα, καθώς συχνά προσπαθούσαν να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις.
Το 531, ένας «βένετος» και ένας «πράσινος» συλλαμβάνονται με την κατηγορία της δολοφονίας και καταδικάζονται σε θάνατο δια απαγχονισμού. Ο Ιουστινιανός, δεδηλωμένος οπαδός των Βένετων, μετατρέπει τη θανατική ποινή σε φυλάκιση. Οι «Πράσινοι» και «Βένετοι» αξιώνουν την πλήρη απαλλαγή τους. Ο αυτοκράτωρ, όμως, τους αγνοεί.
Στις 11 Ιανουαρίου του 532 ξεσηκώνονται, πυρπολούν κτίρια, πολιορκούν το παλάτι και προξενούν ζημιές ακόμη και στην [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγία Σοφία]]. Η ιαχή «Νίκα» δονεί την ατμόσφαιρα. Είναι το σύνθημα που φώναζαν στον Ιππόδρομο για να εμψυχώσουν τους αρματοδρόμους.
Το πλήθος των εξεγερμένων όλο και μεγαλώνει, καθώς ο λαός δυσφορούσε για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις του αυτοκράτορα, τη βαριά φορολογία και την κρατική αυθαιρεσία. Απαιτεί την παραίτηση του Ιωάννη Καππαδόκη (Υπουργού Οικονομικών της εποχής) και του διάσημου νομομαθούς Τριβωνιανού.
Την κατάσταση επιχειρούν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους οι συγκλητικοί και οι ευγενείς, που έβλεπαν τα δικαιώματά τους να ψαλιδίζονται από τις μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού. Συγκεντρώνονται στον Ιππόδρομο και ανεβάζουν στο θρόνο τον Υπάτιο, ανιψιό του πρώην αυτοκράτορα Αναστάσιου.
Ο Ιουστινιανός αδυνατεί να ελέγξει την κατάσταση. Είναι καινούργιος στην εξουσία και έχει ένα σωρό προβλήματα, με τους Πέρσες στα ανατολικά της αυτοκρατορίας. Για μια στιγμή περνά από το νου να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη. Η αυτοκρατορική σύζυγος, η δυναμική και αποφασιστική Θεοδώρα, γρήγορα τον μεταπείθει και οι στρατηγοί Βελισάριος και Μούνδος αναλαμβάνουν δράση. Εγκλωβίζουν τους επαναστάτες στον Ιππόδρομο και κυριολεκτικά τους κατασφάζουν. Η καταστολή της «Στάσης του Νίκα» στις 18 Ιανουαρίου του 532 άφησε πίσω της 30.000 νεκρούς.
Ο Ιουστινιανός πατούσε πλέον γερά στα πόδια του και την επομένη μέρα έδωσε εντολή να εκτελεσθούν ο σφετεριστής του θρόνου Υπάτιος και ο αδελφός του. Η περιουσία τους δημεύθηκε, όπως και πολλών ευγενών, που εξορίστηκαν, επειδή είχαν υποστηρίξει την εξέγερση. Η αυτοκρατορική θητεία μιας από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες του Βυζαντίου, όπως ήταν ο Ιουστινιανός, ξεκίνησε με τη χειρότερη περίοδο βίας και αναρχίας που γνώρισε η Βασιλεύουσα.
Συνέπειες της εξέγερσης ήταν η ενίσχυση της αυτοκρατορικής εξουσίας και ο περιορισμός της δύναμης των δήμων.
==Πηγές==
*{{cite journal
| last = Meier | first = Mischa
| authorlink = Mischa Meier
| year = 2003
| title = Die Inszenierung einer Katastrophe: Justinian und der Nika-Aufstand
| journal = [[Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik]]
| volume = 142 | issue = | pages = 273 - 300
| jstor = 20191600
| mr =
| zbl =
}}
{{ιστορία-επέκταση}}
{{DEFAULTSORT:Νικα}}
| |||