Βελά Αχαΐας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
προσθήκες + παραπομπές
Γραμμή 1:
{{πηγές}}
{{Κωμόπολη χωριό
| όνομα = Βελλά
Γραμμή 23 ⟶ 22 :
}}
 
Η '''Βελλά''' (επίσημα '''Βελά''', μέχρι το 1928 ''τα Βελλά''<ref name=":0">Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βαμβά Σταματελάτου, ''Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας'', ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 129.</ref>) είναι ορεινό χωριό του [[Δήμος Αιγιαλείας|δήμου Αιγιαλείας]] του [[Νομός Αχαΐας|νομού Αχαΐας]]. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 23 μόνιμους κατοίκους<ref>{{Cite web|url=http://www.dhmos.gr/bela-dimos-aigialeias/|title=Βελά (η) Δήμου Αιγιαλείας Τοπική Κοινότητα Βελάς. Αχαΐα – Πελοπόννησος|last=|first=|date=|website=dhmos.gr|publisher=Δήμοι, πόλεις και χωριά Ελλάδας|accessdate=12 Οκτωβρίου 2016}}</ref>.
Η '''Βελλά''', όπως έχει επικρατήσει η γραφή του ονόματος, ή '''Βελά''', όπως είναι η επίσημη ονομασία, είναι ορεινό χωριό του νομού Αχαΐας σε υψόμετρο 838 μέτρα, της πρώην [[επαρχία Αιγιαλείας|επαρχίας Αιγιαλείας]]. Ανεξάρτητη κοινότητα έως την εφαρμογή του [[σχέδιο Καποδίστριας|σχεδίου Καποδίστριας]] και αργότερα [[τοπικό διαμέρισμα]] του [[Δήμος Αιγείρας|Δήμου Αιγείρας]]. Με την εφαρμογή του [[Πρόγραμμα Καλλικράτης|προγράμματος Καλλικράτης]] υπάχθηκε διοικητικά στον [[Δήμος Αιγιαλείας|Δήμο Αιγιαλείας]].
 
== Τοποθεσία ==
==Ιστορία==
Η Βελλά είναι κτισμένη σε υψόμετρο 838 μέτρων, στις πλαγιές της κορυφής Μαρμάρι της οροσειράς του [[Χελμός|Χελμού]], νοτιοανατολικά<ref name=":0" /> από την πρωτεύουσα του νομού, [[Πάτρα]] και το [[Αίγιο]] και βορειοανατολικά από τα [[Καλάβρυτα]].
Η ίδρυση του χωριού ξεκινά τον 11ο αιώνα από κατοίκους και μοναχούς της ομώνυμης [[Μονή Βελλάς]] του νομού Ιωαννίνων. Σε ανάμνηση της γενέτειράς τους αφιερώνουν την εκκλησία στην Κοίμηση της Θεοτόκου όπως στον τόπο καταγωγής τους. Εορτάζουν όμως την θρησκευτική πανήγυρη στις 15 Αυγούστου σε αντίθεση με τον εορτασμό στον τόπο καταγωγής τους (8 Σεπτεμβρίου). Στη Βελλά γεννήθηκε ο επίσκοπος Ηλείας και Ωλένης, [[Δαμασκηνός Σπηλιωτόπουλος]] (1848 - 1917)<ref>''[[Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια]]'', τόμος 11ος, Αθήναι 1965, σελ. 915 - 916.</ref>.
 
== Γενικά και ιστορικά στοιχεία ==
Ο οικισμός αναφέρεται ήδη από την περίοδο πριν την [[Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα|Τουρκοκρατία]]<ref name=":0" /> και σύμφωνα με μια τοπική παράδοση οφείλει το όνομά του στη βυζαντινή πόλη της Ηπείρου, Βελλά, κάτοικοι της οποίας φέρονται να εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Η Βελλά αναφέρεται το [[1853]] στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του [[Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής|Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή]] ως υπαγόμενη στο δήμο Φελλόης της [[Επαρχία Καλαβρύτων|επαρχίας Καλαβρύτων]] ενώ ο πληθυσμός της ανερχόταν, σύμφωνα με την απογραφή του 1851, στους 378 κατοίκους<ref>[[Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής|Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή]], ''[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/a/d/6/metadata-91-0000023.tkl&do=244393_02.pdf&pageno=102&width=841&height=595&maxpage=368&lang=el Τα Ελληνικά]'', Εν Αθήναις, 1853, τόμος Β΄, σελ. 203.</ref>. Στις επόμενες δεκαετίες ο μόνιμος πληθυσμός της Βελλάς μειώθηκε κατακόρυφα καθώς η πλειοψηφία των κατοίκων - οι οποίοι εργάζονταν κυρίως ως γεωργοί και κτηνοτρόφοι - μετακινούταν κατά τους χειμερινούς μήνες στην ευρύτερη περιοχή της Αιγιαλείας, με αποτέλεσμα κατά την απογραφή του 1920 να καταμετρηθούν στον οικισμό μόλις οκτώ κάτοικοι<ref>''Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη,'' έκδοσις πέμπτη, εκσυγχρονισμένη δια συμπληρώματος κατά τόμον, Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε., Αθήναι, τόμος πέμπτος, σελ. 106.</ref>.
 
Διοικητικά η Βελλά υπήχθη το 1835 στην επαρχία Καλαβρύτων του [[Νομός Αχαΐας και Ήλιδος|νομού Αχαΐας και Ήλιδος]] ενώ με τον οριστικό διαχωρισμό του νομού, προσαρτάται στην Αχαΐα. Το 1944 υπήχθη στην [[επαρχία Αιγιαλείας|επαρχία Αιγιαλείας]] και το 1997, μετά τις αλλαγές που προήλθαν στην τοπική αυτοδιοίκηση μέσω του [[σχέδιο Καποδίστριας|σχεδίου Καποδίστριας]], ορίστηκε [[τοπικό διαμέρισμα]] του [[Δήμος Αιγείρας|δήμου Αιγείρας]]. Με την εφαρμογή του [[Πρόγραμμα Καλλικράτης|προγράμματος Καλλικράτης]] υπάχθηκε διοικητικά στον [[Δήμος Αιγιαλείας|δήμο Αιγιαλείας]]<ref>{{Cite web|url=http://web3.eetaa.gr:8080/metaboles/show_metaboles_oik.jsp?toponymio_code=10886|title=Διοικητικές μεταβολές Οικισμών των ΟΤΑ: Βελά Ν. Αχαΐας|last=|first=|date=|website=eetaa.gr|publisher=Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης|accessdate=12 Οκτωβρίου 2016}}</ref>.
 
Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στην [[Κοίμηση της Θεοτόκου]] και γιορτάζει κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου. Στη Βελλά γεννήθηκε ο [[Ιερά Μητρόπολις Ηλείας και Ωλένης|επίσκοπος Ηλείας και Ωλένης]], [[Δαμασκηνός Σπηλιωτόπουλος]] (1848 - 1917)<ref>''[[Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια]]'', τόμος 11ος, Αθήναι 1965, σελ. 915 - 916.</ref>.
 
==Παραπομπές==