Βικιπαίδεια

Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
επιμέλεια
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες επιστήμονα}}
O '''Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος''' ([[Κωνσταντινούπολη]] [[1815]] – [[14 Απριλίου]] [[1891]] [[Αθήνα]]) ήταν [[Ιστορία|ιστορικός]] που χαρακτηρίζεται από τους σύγχρονους ιστορικούς ως ο «πατέρας» της ελληνικής [[ιστοριογραφία]]ς. Είναι ο θεμελιωτής της αντίληψης της ιστορικής συνέχειας της Ελλάδας[[Ελλάδα]]ς από την αρχαιότητα έως σήμερα, αφού καθιέρωσε στην διδασκαλία του στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]] την τριμερή διαίρεση της [[ελληνική ιστορία|ελληνικής ιστορίας]] (αρχαία, μεσαιωνική και νέα) και επιδίωξε να αναιρέσει τις κυρίαρχες εκείνη την εποχή απόψεις ότι η [[Βυζαντινή αυτοκρατορία]] ήταν περίοδος παρακμής και εκφυλισμού που δεν αναγνωριζόταν ως τμήμα της ελληνικής ιστορίας. Πιστεύεται ότι έθεσε τις βάσεις για τη διαμόρφωση της [[εθνική ταυτότητα|εθνικής ταυτότητας]] της νεοελληνικής κοινωνίας.<ref>Α. Πολίτης,{{Cite book|title=Ρομαντικά χρόνια. Ιδεολογίες και νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880'', Ε.Μ.Ν.Ε|last=Πολίτης|first=Α.|publisher=ΕΜΝΕ-Μνήμων, |year=1998, σελ. |location=Αθήνα|page=39 και& 47}}</ref>
 
== Βιογραφία ==
 
=== Νεανικά χρόνια ===
Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος γεννήθηκε το [[1815]] στην [[Κωνσταντινούπολη]] και ήταν γιος του Δημήτριου Παπαρρηγόπουλου, τραπεζίτη από τη [[Βυτίνα Αρκαδίας|Βυτίνα]] και προκρίτου της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολη και της Ταρσίας Νικοκλή.<ref>[[{{Cite book|title=Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος|last=Δημαράς|Κ.first=Κωνσταντίνος Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος,|authorlink=Κωνσταντίνος Δημαράς|publisher=εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, ΜΙΕΤ|year=1986, σελ.|location=Αθήνα|page=109}}</ref>. Με την έκρηξη της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|επανάστασης του [[1821]] οι [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Τούρκοι]] θανάτωσαν τον πατέρα του, τον αδερφό του, Μιχαήλ, και άλλα μέλη της οικογένειάς του (τον θείο του, Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο και τον γαμπρό του πατέρα του, Δημήτριο Σκαναβή)<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 110</ref>, ενώ δήμευσαν και ολόκληρη την περιουσία του. Ύστερα από αυτά τα τραγικά γεγονότα η μητέρα του, Ταρσία Νικοκλή, κατέφυγε στην [[Οδησσός|Οδησσό]] μαζί με τα οκτώ παιδιά της.<ref>Τα οκτώ παιδιά ήταν οι Σκαρλάτος, Νικόλαος, [[Πέτρος Παπαρρηγόπουλος|Πέτρος]], Λουκία, Ζωή, Ραλλού, Ελένη, Ευφροσύνη και [[ΚωνσταντίνοςΕυφροσύνη. Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ. Αθήνα, 1986, σελ. 109-110</ref> Εκεί ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος σπούδασε ως υπότροφος του Τσάρου στο γαλλικό Λύκειο «Ρισελιέ» μέχρι το [[1830]], οπότε η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην [[Ελλάδα]] και συγκεκριμένα στο [[Ναύπλιο]].<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 111</ref>. Ο ίδιος παρακολουθούσε μαθήματα στην [[Κεντρική σχολή Αίγινας|κεντρική σχολή]] της [[Αίγινα]]ς με δάσκαλο τον [[Γεώργιος Γεννάδιος|Γεώργιο Γεννάδιο]], αλλά τελικά δεν κατάφερε να αποφοιτήσει. Παρ' όλο που γνώριζε πολλέςαρκετές ξένες γλώσσες ([[γαλλικά]], [[γερμανικά]] και [[ρωσικά]]) και μελετούσε πολύ, δεν ολοκλήρωσε ποτέ καμία βαθμίδα της εκπαίδευσης, γεγονός που έγινε αιτία για επικρίσεις που δέχτηκε όταν προσπαθούσε να διοριστεί στο Πανεπιστήμιο.<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 111, ''«ούτε Πανεπιστημίου, ούτε Γυμνασίου, ούτε Ελληνικού σχολείου, ούτε αλληλοδιδακτικού»''</ref>.▼
 
▲Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος γεννήθηκε το [[1815]] στην [[Κωνσταντινούπολη]] και ήταν γιος του Δημήτριου Παπαρρηγόπουλου, τραπεζίτη από τη [[Βυτίνα]] και προκρίτου της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολη και της Ταρσίας Νικοκλή<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.109</ref>. Με την έκρηξη της επανάστασης του [[1821]] οι Τούρκοι θανάτωσαν τον πατέρα του, τον αδερφό του, Μιχαήλ, και άλλα μέλη της οικογένειάς του (τον θείο του, Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο και τον γαμπρό του πατέρα του, Δημήτριο Σκαναβή)<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.110</ref>, ενώ δήμευσαν και ολόκληρη την περιουσία του. Ύστερα από αυτά τα τραγικά γεγονότα η μητέρα του, Ταρσία Νικοκλή, κατέφυγε στην [[Οδησσός|Οδησσό]] μαζί με τα οκτώ παιδιά της.<ref>Τα οκτώ παιδιά ήταν οι Σκαρλάτος, Νικόλαος, [[Πέτρος Παπαρρηγόπουλος|Πέτρος]], Λουκία, Ζωή, Ραλλού, Ελένη, Ευφροσύνη και [[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ. Αθήνα, 1986, σελ.109-110</ref> Εκεί ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος σπούδασε ως υπότροφος του Τσάρου στο γαλλικό Λύκειο «Ρισελιέ» μέχρι το [[1830]], οπότε η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην [[Ελλάδα]] και συγκεκριμένα στο [[Ναύπλιο]]<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.111</ref>. Ο ίδιος παρακολουθούσε μαθήματα στην κεντρική σχολή της [[Αίγινα]]ς με δάσκαλο τον [[Γεώργιος Γεννάδιος|Γεώργιο Γεννάδιο]], αλλά τελικά δεν κατάφερε να αποφοιτήσει. Παρ' όλο που γνώριζε πολλές ξένες γλώσσες (γαλλικά, γερμανικά και ρωσικά) και μελετούσε πολύ, δεν ολοκλήρωσε ποτέ καμία βαθμίδα της εκπαίδευσης, γεγονός που έγινε αιτία για επικρίσεις που δέχτηκε όταν προσπαθούσε να διοριστεί στο Πανεπιστήμιο<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.111, «ούτε Πανεπιστημίου, ούτε Γυμνασίου, ούτε Ελληνικού σχολείου, ούτε αλληλοδιδακτικού»</ref>.
 
=== Επαγγελματική σταδιοδρομία και λοιπά στοιχεία ===
Το 1833 διορίστηκε υπάλληλος στο [[Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων|υπουργείο Δικαιοσύνης]], φτάνοντας στο βαθμό του διευθυντή.<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 114, 116-117, ''Παρίσταται στη δίκη του Κολοκοτρώνη με σκοπό να συντάσσει στα γαλλικά, για λογαριασμό του Υπουργείου τα Πρακτικά της δίκης.''</ref>. Το 1845 απολύθηκε από το υπουργείο σύμφωνα με το ψήφισμα της [[Η της Γ΄ Σεπτεμβρίου εν Αθήναις Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις|Α΄ Εθνικής Συνελεύσεως]] σχετικά με τους ετερόχθονες. Το ίδιο έτος διορίστηκε καθηγητής ιστορίας στο Γυμνάσιο των Αθηνών, ύστερα από την δυσμενή μετάθεση του Γ. Γ. Παππαδόπουλου, με τον οποίο είχε στο παρελθόν δημόσιες διαφωνίες για ιστορικά θέματα. Το 1848 απορρίφθηκε η αίτησή του για να προσληφθεί ως υφηγητής της Αρχαίας Ιστορίας στο πανεπιστήμιο, λόγω έλλειψης πανεπιστημιακού [[Πτυχίο|πτυχίου]] και [[Διδακτορικό δίπλωμα|διδακτορικού]].<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 137</ref>. Το [[πανεπιστήμιο του [[Μόναχο|Μονάχου]] τον ανακήρυξε [[Διδάκτορας|διδάκτορα]] ''in absentia'',και τον ανακήρυξε όταν στις 10 Δεκεμβρίου του 1849 όταν ο Παπαρρηγόπουλος υπέγραψε ένα υπόμνημα, γραμμένο στα λατινικά, προς τη Φιλοσοφική Σχολή του Μονάχου, και ο [[Κωνσταντίνος Σχινάς]] το διαβίβασε στις 19 Ιανουαρίου του 1850. και στιςΣτις 22 του ίδιου του μήνα του παρείχε το σχετικό δίπλωμα.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 138</ref>. Τον Μάρτιο του 1850 υποβάλλεται στη διαδικασία του δοκιμαστικού μαθήματος στη [[Νομική Σχολή Αθηνών|Νομική Σχολή]] χωρίς όμως να διορισθεί σε αυτή.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 138-139</ref>. Έγινε καθηγητής της Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή, στη θέση του [[Κωνσταντίνος Σχινάς|Κωνσταντίνου Σχινά]], όπου θα δίδασκε ''«την από των αρχαιοτέρων μέχρι των σημερινών χρόνων τύχην του ελληνικού έθνους»''.Έκτακτος Ορίστηκε έκτακτος καθηγητής στις 6 Μαρτίου 1851.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 140</ref> Στις 17 Φεβρουαρίου του 1856 προήχθη σε τακτικό καθηγητή.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 455</ref> Το 1870 και 1871 διεκδίκησε την πρυτανεία χωρίς επιτυχία, τελικά όμως το [[1872]] κατάφερε να εκλεγεί πρύτανης.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος1986, εκδσελ.Μ 257</ref><ref>{{Cite journal|url=http://www.Ιuoa.Εgr/fileadmin/user_upload/PDF-files/organa/Epethrida_2014.Τ.Αθήνα,pdf|title=Πρυτάνεις 1986,Πανεπιστημίου σελΑθηνών|date=2015|journal=Επετηρίδα Πανεπιστημιακών Ετών 2012-2013|publisher=Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών|accessdate=16-10-2016|page=σ.257 25}}</ref>. Το [[1875]] ορίστηκε επίτιμος καθηγητής του [[Πανεπιστήμιο της Οδησσού|πανεπιστημίου]] της [[Οδησσός|Οδησσού]], ενώ το [[1881]] εξελέγη μέλος της [[Ακαδημία Επιστημών της Σερβίας|Ακαδημίας]] της [[Σερβία]]ς.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 329</ref>. Μέχρι το 1864 συμμετείχε κάθε χρόνο στην κριτική επιτροπή των [[Α'Α΄ Αθηναϊκή Σχολή#Ποιητικοί διαγωνισμοί|Ποιητικών Διαγωνισμών του Πανεπιστημίου Αθηνών]] και τις χρονιές 1858 και 1859 συνέταξε και την εισηγητική έκθεση της επιτροπής.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 193</ref>. Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του εξελέγη επίτιμος πρόεδρος του [[Φιλολογικός σύλλογος Παρνασσός|φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός»]].<ref>{{Cite web|url=http://lsparnas.gr/periigisi/fotografies/the-presidents-office-of-p-l-s-|title=Το γραφείο του προέδρου του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσού|website=lsparnas.gr|accessdate=2016-10-16}}</ref>▼
 
Το 1841 νυμφεύθηκε την Μαρία Αφθονίδη, κόρη του Γεωργίου Αφθονίδη, αξιωματούχου του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|Οικουμενικού Πατριαρχείου]]. Μαζί της απέκτησε τρία παιδιά: τον [[Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος|Δημήτριο]] ([[1843]]), ποιητή και θεατρικό συγγραφέα, την Αγλαΐα ([[1849]]) και την Ελένη ([[1854]]).<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 118</ref>. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος είχε την ατυχία να βιώσει τον θάνατο του γιου του, Δημητρίου ([[1873]]), καθώς και τον θάνατο της κόρης του, Ελένης και της γυναίκας του ([[1890]]), αλλά και του αδελφού του, του Πέτρου, ([[1891]]). Απεβίωσε τοστις [[189114 Απριλίου]] 1891 στην [[Αθήνα]].<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 414</ref>.▼
▲Το 1833 διορίστηκε υπάλληλος στο υπουργείο Δικαιοσύνης, φτάνοντας στο βαθμό του διευθυντή<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.114, 116-117 Παρίσταται στη δίκη του Κολοκοτρώνη με σκοπό να συντάσσει στα γαλλικά, για λογαριασμό του Υπουργείου τα Πρακτικά της δίκης.</ref>. Το 1845 απολύθηκε από το υπουργείο σύμφωνα με το ψήφισμα της Α΄ Εθνικής Συνελεύσεως σχετικά με τους ετερόχθονες. Το ίδιο έτος διορίστηκε καθηγητής ιστορίας στο Γυμνάσιο των Αθηνών, ύστερα από την δυσμενή μετάθεση του Γ. Γ. Παππαδόπουλου, με τον οποίο είχε στο παρελθόν δημόσιες διαφωνίες για ιστορικά θέματα. Το 1848 απορρίφθηκε η αίτησή του για να προσληφθεί ως υφηγητής της Αρχαίας Ιστορίας στο πανεπιστήμιο, λόγω έλλειψης πανεπιστημιακού πτυχίου και διδακτορικού<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.137</ref>. Το πανεπιστήμιο του [[Μόναχο|Μονάχου]] τον ανακήρυξε διδάκτορα ''in absentia'',και τον ανακήρυξε όταν στις 10 Δεκεμβρίου του 1849 ο Παπαρρηγόπουλος υπέγραψε ένα υπόμνημα, γραμμένο στα λατινικά, προς τη Φιλοσοφική Σχολή του Μονάχου, και ο [[Κωνσταντίνος Σχινάς]] το διαβίβασε στις 19 Ιανουαρίου του 1850 και στις 22 του ίδιου του μήνα του παρείχε το σχετικό δίπλωμα<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.138</ref>. Τον Μάρτιο του 1850 υποβάλλεται στη διαδικασία του δοκιμαστικού μαθήματος στη Νομική Σχολή χωρίς όμως να διορισθεί σε αυτή<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.138-139</ref>. Έγινε καθηγητής της Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή, στη θέση του [[Κωνσταντίνος Σχινάς|Κωνσταντίνου Σχινά]], όπου θα δίδασκε «την από των αρχαιοτέρων μέχρι των σημερινών χρόνων τύχην του ελληνικού έθνους».Έκτακτος καθηγητής στις 6 Μαρτίου 1851.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.140</ref> Στις 17 Φεβρουαρίου του 1856 προήχθη σε τακτικό καθηγητή.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.455</ref> Το 1870 και 1871 διεκδίκησε την πρυτανεία χωρίς επιτυχία, τελικά όμως το [[1872]] κατάφερε να εκλεγεί πρύτανης<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.257</ref>. Το [[1875]] ορίστηκε επίτιμος καθηγητής του πανεπιστημίου της [[Οδησσός|Οδησσού]], ενώ το [[1881]] εξελέγη μέλος της Ακαδημίας της [[Σερβία]]ς<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.329</ref>. Μέχρι το 1864 συμμετείχε κάθε χρόνο στην κριτική επιτροπή των [[Α' Αθηναϊκή Σχολή#Ποιητικοί διαγωνισμοί|Ποιητικών Διαγωνισμών του Πανεπιστημίου Αθηνών]] και τις χρονιές 1858 και 1859 συνέταξε και την εισηγητική έκθεση της επιτροπής<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.193</ref>. Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του εξελέγη επίτιμος πρόεδρος του [[Φιλολογικός σύλλογος Παρνασσός|φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός»]].
 
▲Το 1841 νυμφεύθηκε την Μαρία Αφθονίδη, κόρη του Γεωργίου Αφθονίδη, αξιωματούχου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Μαζί της απέκτησε τρία παιδιά: τον [[Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος|Δημήτριο]] ([[1843]]), ποιητή και θεατρικό συγγραφέα, την Αγλαΐα ([[1849]]) και την Ελένη ([[1854]])<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.118</ref>. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος είχε την ατυχία να βιώσει τον θάνατο του γιου του, Δημητρίου ([[1873]]), καθώς και τον θάνατο της κόρης του, Ελένης και της γυναίκας του ([[1890]]), αλλά και του αδελφού του, του Πέτρου, ([[1891]]). Απεβίωσε το [[1891]] στην [[Αθήνα]]<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.414</ref>.
 
== Επιστημονικό έργο ==
Το [[1843]] πρωτοεμφανίστηκε με μια διατριβή ''«Περὶ τῆς ἐποικήσεως σλαβικῶν τινῶν φυλῶν εἰς τὴν Πελοπόννησον»''<ref>[{{Cite book|url=http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/6/7/8/metadata-39-0000554.tkl |title=Περί της εποικήσεως Σλαβικών τινών φυλών εις την Πελοπόννησον]|last=Παπαρρηγόπουλος|first=Κωνσταντίνος|publisher=Εκ του Τυπογραφείου Εμ. Αντωνιάδου|year=1843|location=Εν Αθήναις|page=}}</ref><ref name="ReferenceA">Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 120</ref>, καταδεικνύοντας τα λάθη της θεωρίας του Φαλμεράυερ, ενώ δύο χρόνια νωρίτερα (1841) είχε μεταφράσει το έργο ''« Le Centaure »'' του M. De Guerin, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ευρωπαϊκός Ερανιστής».<ref name="ReferenceB">Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 118</ref>. Το 1844 δημοσιεύει μια πραγματεία σχετικά με την [[άλωση της Κορίνθου]] από τους [[Ρωμαίοι|Ρωμαίους]], ''«Το τελευταίον έτος της ελληνικής ελευθερίας»''<ref name="ReferenceA"/>, ενώ το [[1846]] συντάσσει ένα ''«Επίτομον Λεξικόν της γαλλικής γλώσσης»'' και συνεργάζεται στην σύνταξη μια γαλλικής μεθόδου.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 118-119</ref> Το 1849 δημοσίευσε το ''«Εγχειρίδιον Γενικής Ιστορίας»'' προορισμένηςπροορισμένο για ταμαθητές ΓυμνάσιαΓυμνασίου.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 129</ref>. Το [[1853]] εξέδωσε την πρώτη, σύντομη, μορφή του έργου του ''«Ιστορία του Ελληνικού Έθνους από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των νεοτέρων»''. Το [[1860]] ξεκίνησε η έκδοση της ''«Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους»'',<ref>Η ''«Ιστορία του Ελληνικού Έθνους»'' του Κ. Παπαρρηγόπουλου δεν πρέπει να συγχέεται με το μεταγενέστερο ομώνυμο πολύτομο έργο της ''Εκδοτικής Αθηνών''</ref> έργου που τον καθιέρωσε στον επιστημονικό χώρο. Το συγκεκριμένο έργο ήταν χωρισμένο σε 3 τόμους των 15 βιβλίων και η έκδοσή του τέλειωσε το [[1876]]. {{πηγή|Μαθητής του ήταν και ο ιστορικός, και μετέπειτα πρωθυπουργός, [[Σπυρίδων Λάμπρος]].}}
 
=== Απόψεις ===
 
Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος συνέδεσε ιστορικά την [[αρχαία Ελλάδα|αρχαιότητα]] με τη νεότερη Ελλάδα μέσω του [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντίου]]. Τις ίδιες απόψεις είχε υποστηρίξει νωρίτερα ο ιστορικός [[Σπυρίδων Ζαμπέλιος]], στην εισαγωγή του στον τόμο της έκδοσης των [[δημοτικό τραγούδι|δημοτικών τραγουδιών]], το 1852, καθώς επίσης και ο Βρετανός George[[Τζορτζ FinlayΦίνλεϊ]] τo 1851 στο ''"History of Greece, from its Conquest by the Crusaders to its Conquest by the Turks"'' και ο Γερμανός Τσινκάιτσεν.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 99 κ. εξ</ref>. Σύμφωνα με τον Παπαρρηγόπουλο, ο ελληνισμός δεν έσβησε ολοκληρωτικά με την ήττα των Ελλήνων από τους [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαίους]] το [[146]] π.Χ., αλλά συνέχισε να υπάρχει και μάλιστα κατόρθωσε να αναγεννηθεί με τη σύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία δεν ήταν εκφυλισμένο υπόλειμμα του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους, αλλά αποτελούσε την αναβίωση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Ως εναρκτήριο σημείο του Νέου Ελληνισμού προσδιόρισε το [[1204]], δηλαδή την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204)|άλωση της [[ΚωνσταντινούποληΚωνσταντινούπολης]]ς από τους [[Φράγκοι|Φράγκους]] της [[Δ΄ Σταυροφορία|Δ΄ Σταυροφορίας]]. Διαφώνησε με τον ιστορικό [[Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ]], ο οποίος στο έργο του ''«Ιστορία της χερσονήσου του Μωρέως κατά τον μεσαίωνα»'' ([[1830]] και [[1836]]) υποστήριζε ότι ο ελληνικός πληθυσμός είχε εξαφανιστεί τον 6ο αι. μ.Χ., ύστερα από την κάθοδο [[σλάβοι|σλαβικών φύλων]], επομένως οι νεότεροι Έλληνες δεν είχαν καμία φυλετική συγγένεια με τους αρχαίους.{{Πηγή}}
 
Επίσης, ο Παπαρρηγόπουλος ήταν ο πρώτος που μελέτησε αναλυτικά την περίοδο της βασιλείας των [[Δυναστεία Ισαύρων|Ισαύρων]], καθώς και ο πρώτος που αναγνώρισε θετικά στοιχεία στις μεταρρυθμίσεις τους. Κατέκρινε πολλά ιστορικά πρόσωπα για την φιλοτουρκική τους στάση, όπως τον [[Ιωάννης ΣΤ'´ Καντακουζηνός|Ιωάννη Στ'ΣΤ΄ Καντακουζηνό]], ενώ δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τον [[Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων|Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα]] ως τον ''«Έλληνα [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστή]] της ιε΄ εκατονταετηρίδος»''. Ο κύριος λόγος για τον οποίο απέδιδε μεγάλη σημασία στην [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] ήταν το γεγονός ότι πίστευε πως αποτελούσε τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του αρχαίου και του νέου ελληνισμού, καθώς η απόδειξη της ενότητας του ελληνικού έθνους ήταν βασική επιδίωξη του Παπαρρηγόπουλου. Για τον Παπαρρηγόπουλο "''«(...) Ἑλληνικόν ἔθνος ὀνομάζονται ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ὅσοι ὁμιλοῦσι τὴν Ἑλληνικὴν γλῶσσαν, ὡς ίδίαν αὐτῶν γλώσσαν."»''<ref>Κωνσταντίνος{{Cite Παπαρρηγόπουλος, «book|title=Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους», επιμέλεια Κ|last=Παπαρρηγόπουλος|first=Κωνσταντίνος|publisher=χ.Θε. Δημαρά, |year=1870|location=Αθήνα 1870, σ. |page=33}}</ref> {{πηγή|Ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο ο Παπαρρηγόπουλος θεωρούσε σημαντικό το Βυζάντιο ήταν και η επίτευξη της πολιτικής ενότητας των Ελλήνων, που απουσίαζε από την αρχαία Ελλάδα. Στις απόψεις του Παπαρρηγόπουλου για την εθνική ενότητα αναγνωρίζεται η επίδραση της [[Μεγάλη Ιδέα|Μεγάλης Ιδέας]], αλλά και της διδασκαλίας του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών [[Κωνσταντίνος Σχινάς|Κ.Κωνσταντίνο Σχινά]], με τον οποίο ο Παπαρρηγόπουλος είχε στενή σχέση.}}
 
=== Επικριτές ===
Όταν ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος δημοσιοποίησε την πρώτη μορφή της ''Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους'', το 1853, στους περισσότερους λογίους επικρατούσε η άποψη ότι η [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] ήταν ένα εκφυλισμένο κράτος, στο οποίο κυριαρχούσε η [[θρησκοληψία]] και η [[δεισιδαιμονία]].<ref>Κ.{{Cite book|title=Ελληνικός Ρωμαντισμός|last=Δημαράς|first=Κωνσταντίνος Θ.|authorlink=Κωνσταντίνος Δημαράς,|publisher=εκδ. «Ερμής|year=1994|editor-last=Ηλιού|editor-first=Φίλιππος|location=Αθήνα|page=376|chapter=Η ιδεολογική υποδομή του νεοελληνικού κράτους», ''Ελληνικός Ρωμαντισμός'', Ερμής, Αθήνα 1994, σ. 376}}</ref> Μια άλλη μερίδα ιστορικών, με κύριο εκπρόσωπο τον Κ. Τσοποτό, θεωρούσαν ότι οι ελληνικές κοινότητες ήταν προϊόν του οθωμανικού φορολογικού συστήματος και ότι δεν υπήρχε κανένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις κοινότητες του Βυζαντίου και της Νεότερης [[Ελλάδα]]ςΕλλάδας. Ο Παπαρρηγόπουλος αντέκρουσε αυτές τις απόψεις με επιχειρήματα, εξετάζοντας κυρίως τον λαϊκό πολιτισμό, δηλαδή τα έθιμα, τη γλώσσα κ.ά.{{Πηγή}}
 
Μεγάλη μερίδα λογίων της εποχής κατέκρινε την προσπάθεια του Παπαρρηγόπουλου να «ενσφηνώσει» το Βυζάντιο, το οποίο θεωρούσαν θρησκόληπτο, ανάμεσα στην αρχαία και τη νεότερη Ελλάδα. Για παράδειγμα, ο [[Στέφανος Κουμανούδης]] το [[1853]], λίγους μήνες μετά την έκδοση της μονότομης ''«Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους»'', σε δημοσίευμά του στράφηκε εναντίον όσων εξέφρασαν απόψεις για την σημασία του Βυζαντίου, αναφερόμενος στον Παπαρρηγόπουλο, τον [[Σπυρίδων Ζαμπέλιος|Ζαμπέλιο]] και τον [[Σκαρλάτος Βυζάντιος|Σκαρλάτο Βυζάντιο]].<ref>Το 1851 ο Βυζάντιος σε έκδοση βιβλίου του για την ιστορία της [[Κωνσταντινούπολη]]ς διατύπωνε την άποψη ότι η η βυζαντινή ιστορία είναι αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής ιστορίας{{Πηγή}}</ref> Ο Κουμανούδης μάλιστα χρησιμοποιούσε τον όρο ''«Ζαμπελιοπαπαρρηγοπούλειος σχολή»'' όταν αναφερόταν επικριτικά στις απόψεις του. Το 1856 ο Δημήτριος Μαυροφρύδης, σε άρθρο του στην εφημερίδα ''Αθηνά'' έγραφε: ''«η περί ενότητος των Ελλήνων μονομανία του [Παπαρρηγόπουλου] έφθασεν εις το μη περαιτέρω»'' και χαρακτήριζε τις ιδέες του «φαντασιοκοπήματα».<ref>Δημαράς 1994, σελ. 366</ref> Συχνά είχε επιστημονικές διαφωνίες και με τον [[Κωνσταντίνος Σάθας|Κωνσταντίνο Σάθα]]. Κατηγορήθηκε από πολλούς ως σλαβόφιλος,<ref>Κ.Θ.{{Cite book|title=Προλεγόμενα|last=Δημαράς,|first=Κωνσταντίνος Εισαγωγή στο: Κ. Παπαρρηγόπουλος, ''Προλεγόμενα'', επιμέλεια Κ.Θ.|authorlink=Κωνσταντίνος Δημαράς,|publisher=Βιβλιοπωλείον Ερμής,της Εστίας|year=1970, σ. |location=Αθήνα|page=27|chapter=Εισαγωγή}}</ref> ενώ εναντίον του εκφράστηκαν και προσωπικές επιθέσεις με αφορμή μη επιστημονικά ζητήματα, όπως ότι επιβουλευόταν την πανεπιστημιακή περιουσία (σε ανώνυμο φυλλάδιο του 1871, που αποκαλύφθηκε ότι ήταν κείμενο του [[Γεώργιος Μιστριώτης|Γεωργίου Μιστριώτη]], με αφορμή την υποψηφιότητά του για την πρυτανεία),<ref>Κ.Θ.{{Cite book|title=Νεοελληνικός Διαφωτισμός|last=Δημαράς,|first=Κωνσταντίνος|authorlink=Κωνσταντίνος «Δημαράς|publisher=εκδ. Ερμής|year=1980|location=Αθήνα|page=409|chapter=Η ανάσχεση του Διαφωτισμού και ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος», ''Νεοελληνικός Διαφωτισμός'', Ερμής, Αθήνα 1980<sup>2</sup>, σ. 409.}}</ref> ότι εξασφάλιζε κρατική χρηματοδότηση για να εκφράζει φιλοκυβερνητική πολιτική στην εφημερίδα ''«Ο Έλλην»'' και ότι είχε πολιτικές βλέψεις.<ref>Δημαράς 1970, σ. 26</ref>
 
Πολλές από τις επικρίσεις έγιναν από τοπικιστικό πνεύμα : ο Μ.[[Μαργαρίτης Δήμιτσας]] διορθώνει στα 1874, στοιχεία σχετικά με τη [[Μακεδονία]]. Ο [[Θεόδωρος ΔηληγιάννηςΔηλιγιάννης]] στατο 1876 διατυπώνει παρατηρήσεις σχετικά με τον [[Μωριάς|Μωριά]], ενώ ο Π. Βεργώτης επισημαίνει ελλείψεις της Ιστορίας του Παπαρρηγόπουλου σχετικά με τα [[Επτάνησα]]. Ο [[Παύλος Καρολίδης]], δυσφορεί, στατο 1888, για την αυστηρή κριτική του ιστοριογράφου περί των αρχαίων [[Μικρά Ασία|Μικρασιατών]]. Ο [[Νικόλαος Δραγούμης]], επίσης, διαφώνησε με τα στοιχεία που παρέθετε σχετικά με την ένωση των Επτανήσων με το Ελληνικό κράτος.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος1986, εκδσελ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986,σελ.319-322</ref>
 
== Δημοσιογραφική καριέρα ==
 
[[Αρχείο:Paparrigopoulos.JPG|thumb|right|200px|Προτομή Κ. Παπαρρηγόπουλου στο κήπο του Ζαππείου στην Αθήνα]]
Ξεκίνησε να ασχολείται με τη [[δημοσιογραφία]] το [[1833]], αρθρογραφώντας στην εφημερίδα ''«Τριπτόλεμος»'' του [[Ναύπλιο|Ναυπλίου]]<ref name="ReferenceB"/>. Στα επόμενα χρόνια ο Παπαρρηγόπουλος θα γίνειέγινε εκδότης, για μικρό χρονικό διάστημα, σε δύο εφημερίδες, τις ''«Εθνική»'' ([[1847]])<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 125-127</ref>, εφημερίδα φιλική προς τον [[Ιωάννης Κωλέττης|Ιωάννη Κωλέττη]] και ''«Έλλην»'' ([[1858]]-[[1860]]), δική του εφημερίδα με πολιτικό και φιλολογικό περιεχόμενο, η οποία υποστήριζε την πολιτική του [[Όθων της Ελλάδας|Όθωνα]]. Εκεί δημοσίευσε και την μελέτη του σχετικά με τον [[Γεώργιος Καραϊσκάκης|Γεώργιο Καραϊσκάκη]]. Ήταν συνιδρυτής και από το 1853 διευθυντής της γαλλόφωνης εφημερίδας ''« Spectateur de l'Orient »'', που ενημέρωνε τους ξένους για τα ελληνικά ζητήματα.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 176-177</ref>. Από το 1856 έως το 1858 ο Παπαρρηγόπουλος ήταν ανταποκριτής στην [[Αθήνα]] της ελληνικής εφημερίδας της [[Τεργέστη]]ς ''«Ημέρα»'' του [[Ιωάννης Σκυλίτσης|Ιωάννη Σκυλίτση]].<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 197-198</ref>.
 
Η σοβαρότερη παρουσία του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου στον δημοσιογραφικό στίβο είναι η συνεργασία του με το φιλολογικό περιοδικό ''[[Πανδώρα (περιοδικό)|Πανδώρα]]'' (από την άνοιξη του 1850)<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ. 139</ref>, το οποίο θεωρείται ως το σπουδαιότερο ελληνικό φύλλο του ΙΘ΄ αιώνα. Συνιδρυτές και εκδότες του περιοδικού ήταν οι Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, [[Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής]] και [[Νικόλαος Δραγούμης]]. Στο περιοδικό ο Παπαρρηγόπουλος ασχολιόταν κυρίως με ιστοριογραφικά θέματα και με βιβλιοκριτικές. Επίσης παρουσίαζε πολλές φορές διάφορες μελέτες του με θέμα την ιστορία. Τα κείμενά του στην ''Πανδώρα'' υπολογίζονται ότι είναι περίπου 50, αλλά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια ο αριθμός τους, αφού άφηνε πολλά ανυπόγραφα. Η ουσιαστική του συνεργασία με το περιοδικό τέλειωσε το [[1861]], όταν και σταμάτησε να γράφει κείμενα. Παρ' όλα αυτά περιστασιακά<ref>Τις περιόδους [[1862]]-[[1865]] και [[1867]]-[[1872]] απουσίαζε εντελώς από την έκδοση του περιοδικού, με εξαίρεση μια βιβλιοκριτική του το [[1870]].{{Πηγή}}</ref> έγραφε στο περιοδικό, ενώ συμμετείχε ενεργά, με δικές του δημοσιεύσεις, στην έκδοση των αθηναϊκών περιοδικών: ''«Παρνασσός»'', ''«[[Εστία (περιοδικό)|Εστία]]»'' κ.ά.
 
== Παραπομπές και σημειώσεις ==
{{παραπομπές|230em}}
 
==Πηγές==
* [[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ. Θ. Δημαράς]], ''Κ.Κωνταντίνος Παπαρρηγόπουλος'', εκδ. .Μ.Ι.Ε.Τ.ΜΙΕΤ, Αθήνα, 1986
* Αλέξης Πολίτης, ''Ρομαντικά χρόνια. Ιδεολογίες και νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880'', Ε.Μ.Ν.Ε.ΕΜΝΕ-Μνήμων, Αθήνα, 1998
 
== Βιβλιογραφία ==
{{βικιθήκη}}
* Παπαρρηγόπουλος, Κωνσταντίνος Δ., ''Ιστορία του ελληνικού έθνους: Από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα'' / Κ. Παπαρρηγόπουλου, Π. Καρολίδη, Γ. Αναστασιάδη, Ν. Μουτσόπουλου., 2η έκδ., Αθήνα, Αλέξανδρος, 2001 (15 τόμοι) ISBN 960-8092-13-2.▼
* Εγκυκλοπαίδεια ''Δομή''
* Κουμπουρλής Ιωάννης, «Εννοιολογικές πολυσημίες και πολιτικό πρόταγμα: ένα παράδειγμα από τον Κ. Παπαρρηγόπουλο», ''Τα Ιστορικά'', τόμος 15ος, τ/χτχ. 28-29 (Ιούνιος-Δεκέμβριος 1998), σελσσ. 31-58.▼
* Ε' ''Ιστορικά''
* Πελεκίδου- Νυσταζοπούλου, Μαρία, «Οι βυζαντινὲς ιστορικὲς σπουδὲς στην Ἑλλάδα. Απὸ τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο στον Διονύσιο Ζακυθηνό », ΜΝΗΜΗΜνήμη Δ. Α. ΖΑΚΥΘΗΝΟΥΖακυθηνού, ''Βυζαντινά Σύμμεικτα'', τομ. 9B9B΄ (1994), σελσσ. 153-176.▼
▲* Παπαρρηγόπουλος, Κωνσταντίνος Δ., ''Ιστορία του ελληνικού έθνους: Από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα'' / Κ. Παπαρρηγόπουλου, Π. Καρολίδη, Γ. Αναστασιάδη, Ν. Μουτσόπουλου., 2η έκδ., Αθήνα, Αλέξανδρος, 2001 (15 τόμοι) ISBN 960-8092-13-2
* Φωτιάδης Ε., «Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος-Βιογραφικά», στο ''Νεοελληνική Ιστοριογραφία'', τομ.Β'Β΄ <Βασική Βιβλιοθήκη 38>, εκδ. Αετός, Αθήναι, χ.χ., σελσσ. 7-14.▼
▲* Κουμπουρλής Ιωάννης, «Εννοιολογικές πολυσημίες και πολιτικό πρόταγμα: ένα παράδειγμα από τον Κ. Παπαρρηγόπουλο», ''Τα Ιστορικά'', τόμος 15ος, τ/χ. 28-29 (Ιούνιος-Δεκέμβριος 1998), σελ. 31-58
* Μιχαηλάρης Παναγιώτης, «Mια σύγκριση ανάμεσα στις δύο εκδόσεις της Iστορίας του Kων. Παπαρρηγόπουλου», ''O Eρανιστής'', 9 (1971),σελ σσ. 73-78.▼
▲* Πελεκίδου- Νυσταζοπούλου, Μαρία, «Οι βυζαντινὲς ιστορικὲς σπουδὲς στην Ἑλλάδα. Απὸ τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο στον Διονύσιο Ζακυθηνό », ΜΝΗΜΗ Δ.Α. ΖΑΚΥΘΗΝΟΥ, ''Βυζαντινά Σύμμεικτα'', τομ. 9B (1994), σελ.153-176
* [http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=159718&code=2777&zoom=800 Αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο: 100 χρόνια από το θάνατό του], ''[[Νέα Εστία]]'', τομ .130, τ/χτχ.1546 [http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=159718&code=2777&zoom=800]▼
▲* Φωτιάδης Ε., «Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος-Βιογραφικά», στο ''Νεοελληνική Ιστοριογραφία'', τομ.Β' <Βασική Βιβλιοθήκη 38>, εκδ. Αετός, Αθήναι, χ.χ., σελ.7-14
▲* Μιχαηλάρης Παναγιώτης, «Mια σύγκριση ανάμεσα στις δύο εκδόσεις της Iστορίας του Kων. Παπαρρηγόπουλου», ''O Eρανιστής'', 9 (1971),σελ. 73-78
▲* Αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο: 100 χρόνια από το θάνατό του, ''[[Νέα Εστία]]'', τομ .130, τ/χ.1546 [http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=159718&code=2777&zoom=800]
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [http://www.oceanida.gr/demo/index.php?op=modload&modname=Authors&authorid=324&language= Βιογραφία του Παπαρρηγόπουλου]
{{Authority control}}
 
{{DEFAULTSORT:Παπαρρηγοπουλος Κωνσταντινος}}
[[Κατηγορία:Έλληνες βυζαντινολόγοι]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Κωνσταντίνος_Παπαρρηγόπουλος"