Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Ρέτζιο Εμίλια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι γονείς είναι ένα συστατικό ζωτικής σημασίας στη φιλοσοφία του Ρέτζιο Εμίλια. Θεωρούνται ως σύντροφοι, συνεργάτες και υποστηρικτές για τα παιδιά τους. Οι εκπαιδευτικοί εκτιμούν την αξία των γονέων θεωρώντας τους ως τους πρώτους δασκάλους για το καθένα παιδί και τους συμπεριλαμβάνουν σε κάθε πτυχή του προγράμματος σπουδών. Δεν είναι ασυνήθιστο να δεις γονείς σε αίθουσες όλου του Ρέτζιο Εμίλια να βοηθούν εθελοντικά. Η φιλοσοφία του Ρέτζιο Εμίλια επεκτείνεται και εκτός του σχολικού χώρου, όταν τα παιδιά εγκαταλείπουν τις αίθουσες. Οι περισσότεροι γονείς που επιλέγουν να στείλουν τα παιδιά τους σε ένα πρόγραμμα του Ρέτζιο Εμίλια ενσωματώνουν πολλές από τις αρχές του στην ανατροφή των παιδιών τους και τη ζωή στο σπίτι. Ακόμη και με αυτή τη γέφυρα μεταξύ σχολείου και σπιτιού, πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται τι συμβαίνει στα παιδιά του Reggio όταν κάνουν τη μετάβαση από αυτό το ύφος της εκπαίδευσης σε ένα σχολείο διαφορετικής φιλοσοφίας από του Ρέτζιο Εμίλια. Η απάντηση είναι ότι υπάρχει κάποια προσαρμογή που πρέπει να πραγματοποιηθεί. Στα περισσότερα σχολικά περιβάλλοντα, η πνευματικά περιέργεια ανταμείβεται, έτσι οι μαθητές συνεχίζουν να αποκομίζουν τα προνόμια από το Ρέτζιο Εμίλια και μετά από την αποχώρησή τους από το πρόγραμμά του.

 

 

Στο πρόγραμμα του Ρέτζιο Εμίλια ο δάσκαλος θεωρείται συμμαθητής και συνεργάτης για το παιδί και όχι μόνο ένας εκπαιδευτικής. Οι δάσκαλοι ενθαρρύνονται να διευκολύνουν την μάθηση του παιδιού σχεδιάζοντας δραστηριότητες και μαθήματα βασισμένα στα ενδιαφέροντα του παιδιού κάνοντας ερωτήσεις για περαιτέρω κατανόηση και παίρνοντας ενεργά μέρος στις δραστηριότητες μαζί με το παιδί , αντί να απέχουν και απλά να παρατηρούν την διαδικασία μάθησης. Ως σύντροφος του παιδιού, ο δάσκαλος βρίσκεται μέσα στην διαδικασία της μάθησης. Μερικές εφαρμογές του πράγματος του Ρέτζιο Εμίλια συνειδητά αντιπαραθέτουν την ιδέα του δασκάλου ως αυτόνομο « συμμαθητή» με άλλες προσεγγίσεις. Η μακροπρόθεσμη υποχρέωση των δασκάλων να ενισχύουν την κατανόηση των παιδιών αποτελεί το κύριο σημείο στο πρόγραμμα του Ρέτζιο Εμίλια. Η αντίθεση τους στο να χρησιμοποιούν την αμερικάνικη ορολογία για να περιγράψουν το πρόγραμμα τους εκφράζει την συνεχή εξέλιξη των ιδεών τους και της εξάσκησης τους. Αυτοί πληρώνουν το τίμημα για την πενιχρή εκπαίδευση των Ιταλών νηπιαγωγών παρέχοντας εκτενείς ευκαιρίες για την ανάπτυξη του προσωπικού, με στόχους που καθορίζουν τους ίδιους τους δασκάλους. Η αυτονομία των δασκάλων είναι γεγονός με την απουσία εγχειριδίων για τον δάσκαλο, οδηγούς διδακτέας ύλης ή τεστ αξιολόγησης. Η απουσία εξωτερικών εντολών σε συνδυασμό με την επιταγή των δασκάλων να γίνουν ικανοί παρατηρητές παιδιών έτσι ώστε να κρατούν ενήμερο το πλάνο μαθημάτων και την υλοποίηση του. Καθώς δουλεύει σε εργασίες με το παιδί, ο δάσκαλος μπορεί επίσης να διευρύνει τη μάθηση του παιδιού συλλέγοντας πληροφορίες όπως φωτογραφίες, σημειώσεις, βίντεο και συζητήσεις που μπορούν να επανεξεταστούν αργότερα. Ο δάσκαλος χρειάζεται να διατηρεί μια ενεργή, κοινή συμμετοχή τις δραστηριότητες για να εξασφαλίσει ότι το παιδί καταλαβαίνει καθαρά τι του διδάσκουν.

 

 

===Το περιβάλλον ως ‘’τρίτος δάσκαλος’’===

Η οργάνωση του φυσικού περιβάλλοντος είναι ζωτικής σημασίας για το πρόγραμμα του νηπιαγωγείου του Ρέτζιο Εμίλια και συχνά αναφέρεται ως ‘’ τρίτος δάσκαλος του παιδιού’’. Βασικοί στόχοι στο σχεδιασμό καινούργιων χωρών και στη αναδιαμόρφωση των παλιών συμπεριλαμβάνουν την ενσωμάτωση κάθε αίθουσας και του σχολείου με τον περιβάλλοντα χώρο. Η σπουδαιότητα του περιβάλλοντος έγκειται στην αντίληψη ότι τα παιδιά μπορούν καλύτερα να βγάλουν νόημα και να κατανοήσουν τον κόσμο μέσω του περιβάλλοντος το οποίο υποστηρίζει ‘’σύνθετες, ποικίλες , συνεχείς και μεταβαλλόμενες σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τον κόσμο των εμπειριών, των ιδεών και πολλών τρόπων έκφρασης ιδεών. Τα νηπιαγωγεία, γενικά είναι γεμάτα με εσωτερικά φυτά και φρούτα και πλημμυρισμένα με φυσικό φώς. Οι τάξεις είναι ανοιχτές και ενώνονται σε ένα κεντρικό σημείο στην piazza( μικρή πλατεία, σάλα), η κουζίνα έχει θέα και πρόσβαση στον περιβάλλοντα χώρο η οποία διασφαλίζεται μέσα από μεγάλα παράθυρα τις αυλές και τις πόρτες που υπάρχουν μέσα σε κάθε τάξη. Οι είσοδοι αιχμαλωτίζουν την προσοχή και των ενηλίκων μέσω της χρήσης καθρεφτών ( πάνω στους τοίχους, στα πατώματα και στα ταβάνια) φωτογραφίες και εργασίες παιδιών συνοδευμένα από ηχογράφηση των συζητήσεων τους. Αυτά τα ίδια τα στοιχεία χαρακτηρίζουν το εσωτερικό των τάξεων, όπου οι δημιουργίες/εργασίες είναι τοποθετημένες σε διάταξη από αντικείμενα που έχουν βρεθεί και από υλικά τη τάξης. Άλλα βοηθητικά στοιχεία του χώρου συμπεριλαμβάνουν άφθονο χώρο για υλικά ο οποίος συχνά ταχτοποιείται για να τραβήξει την προσοχή των καλλιτεχνικών τους χαρακτηριστικών. Σε κάθε αίθουσα υπάρχουν μεγάλα μέρη τοποθετημένα στο κέντρο το atelier και ένα μικρότερο atelier, και ξεκάθαροι παρουσιασμένοι χώροι για εργασίες μεγάλων και μικρών ομάδων αντίστοιχα. Διαμέσου του σχολείου γίνεται προσπάθεια να δημιουργηθούν ευκαιρίες για να επικοινωνούν τα παιδιά. Συνεπώς το βεστιάριο βρίσκεται στην κεντρική αίθουσα , οι αίθουσες συνδέονται με τηλέφωνα , διαδρόμου ή παράθυρα και οι τραπεζαρίες και τα μπάνια είναι σχεδιασμένα να ενθαρρύνουν την επικοινωνία.

 

*Baldini, Belpoliti, Bonilauri, Bruner, Cavazzoni, T. Filippini, Rinaldi, Vecchi, Zini, Davoli, Ferri. Reggio Tutta, a guide to the city by the children. Reggio Children 2000.

*Branzi, Bruner, Rinaldi, Vecchi, Ceppi, Zini. Children, spaces, relations - Metaproject for an environment for young children. Reggio Children 1998.