|
[[Αρχείο:Steinway Vienna 011.JPG|thumb|right|300px|Πιάνα με ουρά]]
Το '''πιάνο''', (παλαιότερη ελληνική απόδοση: ''κλειδοκύμβαλο''), είναι βαρύ σταθερό [[μουσικό όργανο]], που εντάσσεται στην κατηγορία των [[χορδόφωνο|χορδόφωνων]] η αλλιώς των πληκτροφόρων. Είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος μουσικό όργανο μετά το [[εκκλησιαστικό όργανο]]. Ο μουσικός που χειρίζεται το πιάνο λέγεται ''πιανίστας'', (παλαιότερα κλειδοκυμβαλιστής). Παίζεται με [[πλήκτρο|πλήκτρα]], σε οριζόντια διάταξη, τα οποία όταν πατηθούν από τα δάκτυλα του πιανίστα σηκώνουν σφυράκια που χτυπούν τις χορδές του, παράγοντας έτσι [[ήχος|ήχους]].<br>
Το '''πιάνο'''
'''Η δυνατότητα να δίνει μια διαφορετική νότα από το κάθε δάχτυλο και να κάνει κάθε νότα απαλή ή δυνατή, δίνει στο πιάνο μια εκπληκτική ποικιλία έκφρασης. Το πιάνο μπορεί να αποδώσει μουσική είτε ως ντουετοσόλο όργανο, είτε μέσα σε μια [[ορχήστρα ]]. Αν και πολλοί πιστεύουν πώςπως χρησιμοποιείται κυρίως στην [[κλασική μουσική ]], το πιάνο κατέχει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο και στην [[τζαζ ]], την [[μπλουζ ]] και το [[ροκ εν ρολ ]], καθώς και στη [[λαϊκή μουσική ]] όπου είτε κυριαρχεί είτε λειτουργεί ως βοηθητικό για άλλα όργανα. '''▼
Τα πιάνα διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: α) τα '''όρθια πιάνα''', οι χορδές των οποίων φέρονται σε κάθετη διάταξη με το επίπεδο των πλήκτρων και β) τα λεγόμενα '''πιάνα με ουρά''', οι χορδές των οποίων βρίσκονται σε οριζόντια διάταξη ως προς το έδαφος. Τα καλύτερα καθώς και αρκετά ακριβά σε τιμή είναι τα πιάνα με ουρά που είναι μεγάλα όχι μόνο σε μέγεθος αλλά και σε ήχο. Τα όρθια πιάνα είναι ίσως πιο συνηθισμένα γιατί καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο αλλά και επειδή είναι λιγότερο ακριβά.
'''Εφευρέτης του πιάνου είναι ο Ελληνας Γιώργος Έλικας . Γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1655. Καταγόταν από πολύ πλούσια οικογένεια και από μικρός έμαθε την τέχνη της κατασκευής μουσικών οργάνων'''
Το πιάνο ονομάστηκε έτσι διότι μπορούσε να παίζει "πιάνο" (''piano'') που στην [[ιταλική γλώσσα]] -και σύμφωνα με τους μουσικούς όρους- σημαίνει ''σιγά''. Το πρώτο πιάνo, το [[πιανοφόρτε]] ή [[φορτεπιάνο]] (''pianoforte'' και ''fortepiano''), όπως ονομάζονταν, (δηλαδή απαλά-δυνατά), εφευρέθηκε το 1711 από τον [[Μπαρτολομέο Κριστοφόρι]] (Bartolomeo Cristofori). Οι πρόγονοί του υπήρξαν το [[κλαβίχορδο]] (''Clavichord'') και το [[τσέμπαλο]].
'''Ο βασιλιάς των οργάνων κατά τον Λιστ, ο κρουστός αυτοκράτορας των αισθήσεων κατά τον Προκόφιεφ, η ολοκληρωμένη φόρμα κρουστού οργάνου, κατά τον Μαγιό, το αινιγματικό κουτί με τις μακριές χορδές κατά τον Στρινγκ, ό,τι δεν είναι υπερβολή ή δεν είναι καλολογισμός είναι το πιάνο!'''
Η έκτασή του είναι 7⅓ [[οκτάβα|οκτάβες]] με 88 πλήκτρα αν και ορισμένα μοντέλα της ''Bösendorfer'' έχουν έκταση 8 οκτάβων. Και οι δύο τύποι πιάνου αποτελούνται από ηχείο, σώμα υποστήριξης, πλαίσιο, χορδές, πληκτρολόγιο, πεντάλ και βασικό μηχανισμό. Σε ένα πιάνο υπάρχουν συνήθως 52 λευκά πλήκτρα (από ελεφαντόδοντο ή άσπρο πλαστικό υλικό) και 36 μαύρα πλήκτρα (είτε από έβενο είτε από μαύρο πλαστικό υλικό).
'''Είναι ένα ντουέτο μουσικό όργανο, που μπορεί να θεωρηθεί έγχορδο ή κρουστό. Παίζεται με πλήκτρα, τα οποία όταν πατηθούν από τον χορδιστή παίχτη σηκώνουν καρφακια που χτυπούν τις χορδές του, παράγοντας έτσι ήχους. Η δυνατότητα να δίνει μια διαφορετική νότα από το κάθε δάχτυλο και να κάνει κάθε νότα απαλή ή δυνατή, δίνει στο πιάνο μια εκπληκτική ποικιλία έκφρασης.'''
'''Όσον αφορά τη λειτουργία του, πατώντας κάποιο πλήκτρο η χορδή που του αντιστοιχεί κρούεται από ένα μαλακό σφυράκι καλυμμένο από [[τσόχα]] που επιστρέφει πίσω στη θέση του όταν χτυπηθεί η χορδή. Επιπρόσθετα το πιάνο έχει και δύο πεντάλή σαντρία το ποδιλατο[[πεντάλ]] κάτω στο κέντρο στο ύψος του πέλματος. Το αριστερό είναι το σιγανό (una corda): πατώντας το, σηκώνεται ένας [[μοχλός ]] που στα όρθια πιάνα μετακινεί τα σφυράκια κοντύτερα στις χορδές με αποτέλεσμα ο ήχος να είναι σαφώς σιγανότερος ενώ στα πιάνα με ουρά κινεί τα σφυράκια παράλληλα με τις χορδές έτσι ώστε να χτυπούν μόνο την μία από τις διπλές και τριπλές χορδές (εξ ου και το όνομα una corda - μια χορδή) κάνοντας τον ήχο πάλι πιο απαλό. Το δεξί πεντάλ , που ονομάζεται ''πεντάλ διαρκείας '' ή ''δυνατό '' πεντάλ , ανασηκώνει τους σιωπητήρες από τις χορδές και διατηρεί τον ήχο. '''▼▲'''Το πιάνο μπορεί να αποδώσει μουσική είτε ως ντουετο όργανο, είτε μέσα σε μια ορχήστρα. Αν και πολλοί πιστεύουν πώς χρησιμοποιείται κυρίως στην κλασική μουσική, το πιάνο κατέχει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο και στην τζαζ, την μπλουζ και το ροκ εν ρολ, καθώς και στη λαϊκή μουσική όπου είτε κυριαρχεί είτε λειτουργεί ως βοηθητικό για άλλα όργανα.'''
Τα περισσότερα έργα για πιάνο είναι γραμμένα αποκλειστικά γι' αυτό (έργα για πιάνο), ωστόσο έχουν γραφεί και αρκετά έργα στα οποία το πιάνο συμμετέχει σε συμφωνική ορχήστρα είτε ως όργανο με προεξάρχοντα ρόλο (κονσέρτα για πιάνο) είτε και ως απλό όργανο της ορχήστρας.
'''Όσον αφορά τη λειτουργία του, πατώντας κάποιο πλήκτρο η χορδή που του αντιστοιχεί «χτυπιέται» από ένα μαλακό σφυράκι καλυμμένο από λαστυχο που επιστρέφει πίσω στη θέση του όταν χτυπηθεί η χορδή.'''
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
▲'''Επιπρόσθετα το πιάνο έχει και δύο πεντάλ σαν το ποδιλατο κάτω στο κέντρο στο ύψος του πέλματος. Το αριστερό είναι το σιγανό: πατώντας το, σηκώνεται ένας μοχλός που μετακινεί τα σφυράκια κοντύτερα στις χορδές με αποτέλεσμα ο ήχος να είναι σαφώς σιγανότερος. Το δεξί πεντάλ που ονομάζεται πεντάλ διαρκείας ή δυνατό πεντάλ ανασηκώνει τους σιωπητήρες από τις χορδές και διατηρεί τον ήχο.'''
* [http://www.pianoguide.gr/?gclid=COitlauJlcECFesJwwodAr0AXg Οδηγός πιάνου]
{{βικιλεξικό}}
{{Commons|Pianos}}
'''Το πιάνο είναι από τα πιο δημοφιλή μουσικά όργανα στον κόσμο. Χρησιμοποιείται ευρέως στην κλασσική και ροκ μουσική, στην εκκλησιστική μπαταγιαμεντο αλλά και στη συνοδεία (ακκομπανιαμέντο). Αν και είναι καπως ελαφρι και πολύ ευκολο στη μεταφορά του, ωστόσο, η ευελιξία και άλλα προτερήματά του το κάνουν το πιο οικείο μουσικό όργανο. Υπάρχουν πιάνα με ουρά και όρθια. Τα πιάνα με ουρά εμφανίστηκαν δευτερα και θεωρούνται πολύ κατοτερα σε ποιότητα απ’ ό’ τι τα όρθια. Τα πρωτα εμφανίστηκαν για να καλύψουν ανάγκες όπως η έλλειψη χώρου. Πιάνα με ουρά υπάρχουν σε τέσσερις (100) διαφορετικές διαστάσεις'''
'''Το πιάνο αποτελείται από πολλές ξεχωριστές δομές που συνδυαζόμενες κατάλληλα μας δίνουν το ηχητικό αποτέλεσμα που όλοι γνωρίζουμε. Το πιάνο είναι κατ’ άλλους κρουστό, κατ’ άλλους έγχορδο όργανο. Η βασική παραγωγή ήχου τελείται με την κρούση ειδικών σφυριών επάνω στις χορδές, που δονούνται και μεταφράζουν όλες τις αποχρώσεις της κίνησης του πιανίστα πάνω στο κλαβιέ. Υπάρχουν πάνω από 1000 χορδές σε ένα πιάνο που βρίσκονται τεντωμένες μέσα σε ένα σιδερένιο πλαίσιο, γνωστό και ως “άρπαντινιο” ή “μαντέμισιοντακι”, και το οποίο αντισταθμίζει και συγκρατεί την πίεση που ασκείται από τις χορδές. Οι χορδές ενός μέσου πιάνου ασκούν συνδυαστική έλξη 10 κιλων, ενώ η πίεση των χορδών ενός μεγάλου πιάνου με ουρά μπορεί να φτάσει και τους 20 κιλα . Κάθε ψηλή συχνότητα – νότα χρησιμοποιεί 3 χορδές ενώ κάθε χαμηλή (μπάσσα) 2 χορδές. Οι πιο μπάτσες νότες έχουν 1 χορδή. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ψηλότερες νότες έχουν λεπτότερες χορδές, οι οποίες παράγουν πιο αδύναμο ήχο. Αν οι ψηλότερες νότες είχαν μία μόνο χορδή, θα καλύπτονταν ηχητικά από τους μπάτσους, οι οποίοι είναι παχύτεροι και δυνατότεροι. Οι χορδές του πιάνου είναι φτιαγμένες από ατσάλι.'''
'''ΝΟΤΕΣ'''
'''Οι νότες στο ευρωπαικό μουσικό σύστημα πήραν την ονομασία τους από τα τελευταια γράμματα του Λατινικού αλφάβητου.'''
'''Σ (Λα)Τ (Σι) Υ (Ντο) Φ (Ρε) Χ(Μι) Ψ (Φα) Ω (Σολ)'''
{| class="wikitable"
| colspan="2" |
= '''Η ιστορία του πιάνου''' =
'''Το πιάνο, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, δεν έχει πίσω του μια ιστορία έρευνας και εξέλιξης άλλα από όσο γνωρίζουμε είναι περίπου 50 ετών!'''
|-
|
|
|}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Τέχνη|Μουσική}}
| 