Δουκάτο της Νάξου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Εικόνα:Duchy of Naxos locator.svg|thumb|250px|Το Δουκάτο της Νάξου κατά το 1450]]

[[Εικόνα:Naxos Venetian Tower.jpg|thumb|250px|Ενετικός πύργος στη Νάξο (πύργος της Αγιάς), βρίσκεται στη ΒΔ. Νάξο]]

 

Το Δουκάτο είχε έδρα τη [[Νάξος|Νάξο]] και περιελάμβανε επίσης τα νησιά [[Σύρος|Σύρο]], [[Σαντορίνη]], [[Πάρος|Πάρο]], [[Αντίπαρος|Αντίπαρο]], [[Μήλος|Μήλο]], [[Ίος|Ίο]], [[Κύθνος|Κύθνο]], [[Αμοργός|Αμοργό]], [[Κίμωλος|Κίμωλο]], [[Σίφνος|Σίφνο]], [[Σίκινος|Σίκινο]], και [[Φολέγανδρος|Φολέγανδρο]]. Η [[Μύκονος]] και η [[Τήνος]] κατακτήθηκαν επίσης από Βενετούς, τους αδελφούς Γκύζη (Ghisi), οι οποίοι όμως δεν αναγνώριζαν την επικυριαρχία του Σανούδο, αλλά έδιναν λόγο απευθείας στον Λατίνο Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης και αργότερα στη Βενετία, όπως συνέβη και στην περίπτωση της [[Άνδρος|Άνδρου]]. Σταδιακά, όμως, και αυτά τα νησιά βρέθηκαν υπό την επιρροή του Δουκάτου.

 

Σήμερα, πολλά κυκλαδίτικα επίθετα προδίδουν ιταλο-βενετική καταγωγή: Βενιέρης, Ραγκούσης, Δαμίγος, Γύζης, Δελλαπόρτας, Γρίσπος, Αλαβάνος, κτλ. Κληρονομιά των αιώνων του Δουκάτου είναι και η Καθολική κοινότητα των Κυκλάδων, με έντονη παρουσία και προσφορά, κυρίως στην Σύρο και την Τήνο.

Ο Σανούδο σε μια ριψοκίνδυνη κίνηση, έκαψε τις γαλέρες του, αναγκάζοντας τον εαυτό του και τους συντρόφους του ή να νικήσουν ή να πεθάνουν και μετά από 5 εβδομάδων πολιορκία, κατέλαβε το κάστρο του Απαλίρου. Η κυριαρχία του απλωνόταν κατ’ αρχήν στη Νάξο, που την εξέλεξε ως πρωτεύουσα του, την Πάρο, την Αντίπαρο, την Κίμωλο, τη Μήλο, την Αμοργό, την Ίο, την Κύθνο, τη Σίκινο, τη Σίφνο και τη Σύρο. Αρκετά από τα άλλα νησιά -πιστός στις υποσχέσεις του- τα έδωσε στους συντρόφους του. Ο άλλος ανιψιός του δόγη, ο Μαρίνο Δάνδολο κράτησε την εξουσία στο νησί που είχε κυριεύσει, την Άνδρο, ως υποτελής του Σανούδου. Ο Λεονάρντο Φώσκολο, αφού έγινε και αυτός υποτελής, πήρε την Ανάφη, ενώ η Σαντορίνη δόθηκε στον Τζάκοπο Βαρότζι και η Αστυπάλαια στον Ενετό Κουϊρίνι. Οι αδελφοί Αντρέα και Τζερεμία Γκύζη έγιναν αυθέντες της Τήνου και της Μυκόνου, αλλά άπλωσαν τη κυριαρχία τους κυριεύοντας τη Σκόπελο, τη Σκύρο, τη Σκιάθο, την Κέα και τη Σέριφο. Η Πάτμος κατάφερε να μείνει ανεξάρτητη λόγω της θρησκευτικής σημασίας που είχε και οι μοναχοί της απόλαυσαν αρκετά προνόμια. Το δουκάτο ονομάστηκε ''Αρχιπελάγους'' από παραφθορά του ''Αιγαίου πελάγους''.

 

 

 

== Η δυναστεία των Σανούδι ==

Από τότε και ύστερα αρχίζει μια ατέλειωτη διελκυστίνδα ανταγωνισμού μεταξύ των Βενετών αρχόντων για το ποιος θα κατέχει τι και για πόσο. Οι Σανούδο με τους απογόνους τους, Γουλιέλμο Α' και το γιο του Νικόλαο Α' –πιστοί υποτελείς του Πριγκιπάτου της Αχαΐας και του επικυριάρχου τους Ιωάννη της Γραβίνας- προσπαθούσαν να επεκτείνουν τη κυριαρχία τους και σε άλλα νησιά και στα 1335 κατάφεραν να πάρουν τη Σαντορίνη από τους Βαρότσι και την Ίο από τους Σκιάβι και μάλιστα τότε κόβουν και τα πρώτα χρυσά νομίσματα του Δουκάτου. Ο Δούκας είχε υπό την εξουσία του τα μεγαλύτερα και πλουσιότερα νησιά Νάξο, Ανδρο, Πάρο, Αντίπαρο, Μήλο, Κίμωλο, Σαντορίνη, Σύρο και Ιο, ενώ η Κύθνος και η Αμοργός είχαν παραχωρηθεί σε υποτελείς του. Το αντίπαλο δέος, οι Γκίζι εξακολουθούσαν να κατέχουν την Μύκονο και τη Τήνο σαν υποτελείς της Βενετίας.

 

{{Απόσπασμα| <center>''«…οι Τούρκοι εξαιρετικά λυμαίνονται αυτά τα νησιά, που υπάγονται στην ηγεμονία του Μοριά, κι αν δεν τους δοθεί βοήθεια θα χαθούν. Πραγματικά αν δεν υπήρχαν οι Ζακκαρία της Χίου και ο Νικόλας Σανούδο της Νάξου, και το ιερό τάγμα των [[Ιωαννίτες Ιππότες|Οσπιταλιέρων]], που υπεράσπισαν και εξακολουθούν να υπερασπίζουν αυτά τα νησιά, αυτά δεν θα υπήρχαν πλέον. Ούτε πιστεύω πως θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν χωρίς τη βοήθεια του Θεού και του Πάπα.»''}}<nowiki> </nowiki><ref> Sanudo, Secreta Fidellium Crusis </ref>