|
Οι ιστορικές αναφορές στους Βάσκους αρχίζουν από αρκετά αργά, δηλαδή από τον 1ο π.Χ. αιώνα με το Στράβωνα. Δυστυχώς δεν υπάρχουν πηγές για πρωτύτερα. Ανάλυση του γονιδιώματος των Βάσκων υποδηλώνει ότι πρέπει να ζούσαν εκεί από τη νεολιθική εποχή<ref>The Basque Paradigm: Genetic Evidence of a Maternal Continuity in the Franco-Cantabrian Region since Pre-Neolithic Times, έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2012 στην American Journal of Human Genetics</ref> Γύρω στο 50 π.Χ. η περιοχή είχε κατακτηθεί (αν όχι όλη, μεγάλο μέρος της) από τους Ρωμαίους, οι οποίοι πλέον θεωρούσαν ότι τους απομένει μόνον η δυτική Ιβηρική για να κατακτήσουν ολόκληρη την Ισπανία -άρα τα Πυρηναία είχαν κατακτηθεί. Στα μεταχριστιανικά χρόνια οι Βάσκοι θεωρούνταν ομάδα συγγενής με τους Γασκώνους και τους Ακουϊτανούς. Κατά το Μεσαίωνα η περιοχή μεταξύ των ποταμών [[Έβρος (Ισπανία)|Έβρου]] και [[Γαρούνας|Γαρούνα]] ονομαζόταν ''Βασκωνία'', χώρα που αγωνιζόταν να απωθήσει τους [[Βησιγότθοι|Βησιγότθους]] που ήδη είχαν συστήσει εκεί το [[Βησιγοτθικό βασίλειο]] και η οποία αργότερα αγωνιζόταν να σταματήσει την επέκταση των μωαμεθανών από το κέντρο και το νότο της [[Ισπανία]]ς. Η Βασκωνία επίσης αναφέρεται να προσπαθεί να απωθήσει και τους [[Φράγκοι|Φράγκους]] που επεκτείνονταν από το βορρά προς την [[Ιβηρική χερσόνησος|Ιβηρική]]. Παρουσία Βάσκων μαρτυρείται και στο ποταμό [[Λίγηρας|Λίγηρα]] που όμως βρίσκεται πολύ βορειότερα -αυτό κατά τον 7ο και 8ο αιώνα. Πιθανόν οι εκεί Βάσκοι να κατέβηκαν προς το νότο απωθούμενοι από άλλες φυλές ή να είναι εσφαλμένη η μαρτυρία.
[[Αρχείο:Harrespil Okabe.jpg|thumb]]
Στην ευρύτερη περιοχή (νότια Γαλλία και Πυρηναία) ιδρύθηκε το [[Δουκάτο της Γασκώνης|Δουκάτο της Βασκωνίας]] ή ΓασκωνίαςΓασκώνης (στα [[Βασκική γλώσσα|Βασκικά]] Baskoniako dukerria). Μέχρι τον 9ο αιώνα η περιοχή κατακερματίζεται λόγω του φεουδαρχικού συστήματος και σχηματίζονται [[κομητεία|κομητείες]] άλλες από αυτές καθαρά βασκικές άλλες καθόλου. Σχηματίζεται μεταξύ άλλων η κομητεία της Βασκωνίας και παράλληλα το [[Βασίλειο της Καστίλλης]], το [[Βασίλειο της Παμπλόνα]], η [[Κομητεία της Αραγωνίας]] κ.α. Το βασίλειο της Παμπλόνα, στην καρδιά της τότε βασκικής περιοχής (της [[Ναβάρρα|Ναβάρρας]]) κατακερματίζεται κι αυτό από τους φεουδάρχες και τελεί υπό την επιρροή και απειλή των πολύ μεγαλύτερων βασιλείων (της [[Αραγωνία|Αραγώνα]]ς, της [[Καστίλλη]]ς αλλά και των [[Γάλλοι|Γάλλων]] από το βορρά).
Κατά τον 12ο αιώνα η [[Καστίλλη]] στερεί από τη [[Ναβάρρα]] την έξοδο προς τη θάλασσα, γιατί της αφαιρεί τις περιοχές Αλάβα (Álava), Μπισκάι (Biscay) και Χιπουθκόα (Gipuzkoa).
Η περιοχή των Βάσκων υποφέρει εν τω μεταξύ τα πάνδεινα και από τους πολέμαρχους των ισχυρών γαιοκτημόνων, οπότε αποδυναμωμένη υποκύπτει οριστικά στο [[Βασίλειο της Καστίλλη]]ςΚαστίλλης -μετά από μια σειρά επιθέσεων (1512 έως 1524). Εντούτοις η συνέχεια της περιοχής της [[Ναβάρρα]]Ναβάρρας βόρεια των [[Πυρηναία|Πυρηναίων]] δεν περνάει στα χέρια της [[Καστίλλη]]ςΚαστίλλης και γενικά της [[Ισπανία]]ς. Ενσωματώνεται το 1620 στη [[Γαλλία]].
Παρόλα τα προβλήματά τους, οι Βάσκοι σε αυτό το διάστημα έχουν σημαντική αυτονομία -γεγονός στο οποίο συμβάλλει και το δυσπρόσιτο, ορεινό στοιχείο της περιοχής. Εντούτοις η [[Γαλλική επανάσταση]] και όσα ακολουθούν επηρεάζουν πολύ τη Χώρα των Βάσκων. Στη συνέχεια έρχονται οι λεγόμενοι [[Καρλισμός|Καρλικοί Πόλεμοι]], που έγιναν με διαλείμματα, από το 1872 έως ουσιαστικά το 1876. Όταν λήγουν με ήττα των Βάσκων και των Καταλανών, σημαίνουν και το τέλος της αυτονομίας τους. Οι Καρλικοί πόλεμοι που στοίχισαν τόσο πολύ στους Βάσκους έγιναν για πολλούς λόγους και για αντικρουόμενα συμφέροντα. Τυπικά αφορούσαν την γραμμή διαδοχής στο θρόνο και οι Βάσκοι συντάχθηκαν κατά της αλλαγής ώστε το στέμμα να μην πάει σε γυναίκα, στην [[Ισαβέλλα Β΄ της Ισπανίας|Ισαβέλλα]], αλλά στον αδελφό του νεκρού βασιλιά, στον [[Κάρλος Μαρία|Κάρλος]]. Στις τάξεις των Καρλιστών μπήκαν πολλοί. Άλλοι γιατί εναντιώνονταν στην προοπτική της γυναίκας βασίλισσας από θρησκευτικό φανατισμό και συντηρητισμό, άλλοι από εθνικισμό (ώστε η βασίλισσα να μην παντρευτεί βασιλιά άλλου κράτους και χαθεί η πλήρης ανεξαρτησία της χώρας), άλλοι -όπως οι Βάσκοι- επειδή διέβλεπαν τον κίνδυνο από έναν τυχόν γάμο της [[Ισαβέλλα]]ςΙσαβέλλας με Γάλλο βασιλιά. Σε αυτή την περίπτωση η χώρα τους θα βρισκόταν μεταξύ [[Συμπληγάδες|Συμπληγάδων]] και θα έχαναν σίγουρα την αυτονομία τους. Αυτό όμως τελικά δεν το απέφυγαν. Μια απο τις πρώτες ενέργειες της νέας βασίλισσας ήταν να εφαρμόσει συγκεντρωτικούς νόμους και να απολεσθεί έτσι πλήρως η αυτονομία που τυπικά και ουσιαστικά απολάμβαναν οι βόρειες περιοχές της Ισπανίας. Από τότε, και παρά τη σχετικά περιορισμένη αυτονόμηση τμήματος της περιοχής τους, ο βασκικός λαός δεν έπαψε με διάφορα μέσα να επιζητεί την πλήρη ανεξαρτησία του, χωρίς όμως να την επιτυγχάνει.
Όταν εξέπνευσε το κίνημα του [[Καρλισμός|Καρλισμού]], τη θέση του πήρε αμέσως το εθνικιστικό κίνημα των Βάσκων, κάτι που η ισπανική κυβέρνηση προσπάθησε να καταστείλει με κάθε τρόπο.
|
