Γροιλανδία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
CHE (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ μικροδιορθώσεις
Γραμμή 14:
|κυρίαρχο_κράτος= {{flagicon|Δανία}} [[Δανία|Βασίλειο της Δανίας]]
|πολίτευμα= [[Αυτονομία|Αυτόνομη]]<br />[[Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]]
|τίτλοι_ηγετών = [[Βασίλισσα]]<br />[[Ύπατος Αρμοστής της Δανίας στην ΓροινλανδίαΓροιλανδία|Ύπατος Αρμοστής]]<br />[[Πρωθυπουργός της Γροιλανδίας|Πρωθυπουργός]]
|ονόματα_ηγετών = [[Μαργαρίτα Β΄ της Δανίας|Μαργαρίτα Β'Β΄]] <br />[[Μικαέλα Ένγκελλ]]<br />[[Κιμ Κίλσεν]]
|έκταση= 2.166.086
|θέση_έκτασης = 12
Γραμμή 56:
 
== Ιστορία ==
Το νησί ανακαλύφθηκε το 982 από το [[Νορβηγία|Νορβηγό]] [[Έρικ ο Ερυθρός|Ερρίκο τον Ερυθρό]], ο οποίος μετά από τέσσερα χρόνια έφερε στο νησί και άλλους αποίκους. Μετά το 1000 οι [[Εσκιμώοι]] του νησιού άρχισαν να γίνονται χριστιανοί, από ιεραπόστολους που έφτασαν εκεί. Το 14ο αιώνα η νορβηγική αυτή [[αποικία]] λησμονήθηκε. Ανακαλύφτηκε για δεύτερη φορά το [[1585]] από τον εξερευνητή [[Ντέιβις]] και αργότερα από τον Μπάφιν. Το [[1721]] ιδρύθηκε από τους Σκανδιναβούς η πρώτη αποικία [[Γκόντχαμπ]], στη θέση της σημερινής πρωτεύουσας. Το [[1814]], που χωρίστηκε η [[Νορβηγία]] από τη [[Δανία]], η Γροιλανδία παρέμεινε στη Δανία. Χάρη στην προστατευτική πολιτική της Δανίας, ο πληθυσμός αυξήθηκε και δημιουργήθηκαν πολλοί οικισμοί. Κατά το β’Β΄ παγκόσμιο πόλεμο διαπιστώθηκε η μεγάλη στρατηγική σημασία του νησιού. Το [[1951]] η Δανία επέτρεψε στις ΗΠΑ την εγκατάσταση μεγάλης αεροπορικής βάσης στο Κάνακ.
Το [[1979]] η Γροιλανδία απέκτησε την αυτονομία της. Το [[1985]] οι Γροιλανδοί αποφάσισαν με δημοψήφισμα να αποχωρήσουν από την [[Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα|ΕΟΚ]] (σήμερα [[Ευρωπαϊκή Ένωση]]).
 
Γραμμή 66:
 
=== Ο εποικισμός των Νορβηγών ===
Από το 986 μ.Χ., οι δυτικές ακτές της Γροιλανδίας αποικήθηκαν από κατοίκους της [[Ισλανδία]]ς και της [[Νορβηγία]]ς, με την ίδρυση δύο οικισμών σε φιόρδ στη νοτιοδυτικότερη άκρη του νησιού. Η συμβίωση με τον πολιτισμό Ντόρσετ και στη συνέχεια με τους κατοίκους της Θούλης από το βορρά ήταν αρμονική. Οι Νορβηγοί άποικοι έγιναν υπόλογοι στην εξουσία της Νορβηγίας κατά το 13ο αιώνα, ενώ το βασίλειο της Νορβηγίας ενώθηκε με τη Δανία το 1380 ως βασιλική σύνοδος, και το 1397 με την επίσημη ένωση κάτω από τη Συνθήκη της [[Ένωση του Κάλμαρ|Ένωσης του Κάλμαρ]].
 
Οι οικισμοί, όπως το Μπραταλίντ, άκμασαν για αιώνες αλλά εξαφανίστηκαν γύρω στον 15ο αιώνα, ίσως λόγω της έναρξης μίας μικρής παγετωνικής περιόδου. Με βάση στοιχεία από παγετωνικές μελέτες, την περίοδο μεταξύ 800 και 1300, οι περιοχές των φιόρδ της νότιας Γροιλανδίας είχαν ένα ήπιο κλίμα, με δασική βλάστηση και πόες, ενώ υπήρχε οργανωμένη κτηνοτροφία.
Γραμμή 73:
 
[[File:Thule air base above.jpeg|thumb|right|Η Αεροπορική Βάση της Θούλης στον Κόλπο του Πολικού Αστέρα.]]
Στις [[21 Ιανουαρίου]] του [[1968]], ένα βομβαρδιστικό [[Boeing B-52 Stratofortress|B-52]] της [[Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία|αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας]] συνετρίβη στους πάγους του Κόλπου του Πολικού Αστέρα, στη βόρεια Γροιλανδία, 11 χιλιόμετρα νότια της [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|αμερικανικής]] βάσης της Θούλης. Από τα επτά μέλη του πληρώματος διασώθηκαν τα έξι, αλλά από τις τέσσερις πυρηνικές βόμβες δεν βρέθηκαν παρά μόνο ορισμένα ραδιενεργά θραύσματα. Αραιά τοποθετημένα, για να μην σπάσει ο πάγος πάνω στον οποίο στηρίχθηκαν, τα παραπήγματα της προσωρινής αμερικανικής "«βάσης Χάνζικερ"» αποτέλεσαν το ορμητήριο των ανδρών που έψαχναν για το θανατηφόρο χαμένο φορτίο του αεροπλάνου. Οι Αμερικανοί έσπευσαν να διαβεβαιώσουν ότι η ραδιενέργεια που εντοπίστηκε δεν είναι επικίνδυνη, χωρίς όμως να πείθουν κανένα. Ιδίως η κυβέρνηση της Δανίας, στην οποία ανήκει η Γροιλανδία, ήταν έξαλλη με τις Η.Π.Α., αφού η συμφωνία απαγόρευσης αποθήκευσης αμερικανικών πυρηνικών όπλων σε δανικό έδαφος συμπεριλάμβανε και τον αέρα και η πτώση του Β-52 απέδειξε ότι η Ουάσινγκτον την παραβίασε<ref>''Πυρηνικές βόμβες πέφτουν στη Γροιλανδία'', Ιστορικό Λεύκωμα 1968, σελ. 130, Καθημερινή (1998)</ref>.
 
== Οικονομία ==
Γραμμή 84:
 
== Δημογραφία ==
Η Γροιλανδία αποτελεί αυτόνομο τμήμα της Δανίας, στην οποία ανήκει από το 1721, με πρωτεύουσα το [[Νουούκ]] (πρώην Γκόντχαμπ, 12.181 κατ.), που είναι η μεγαλύτερη και παλαιότερη αποικία των Δανών στο νησί. Άλλες σημαντικές κωμοπόλεις είναι ητο [[ΘούλεΣισιμιούτ]] (πρώηνκαι Κανάκ), ητο [[ΑμάσαλικΙλούλισσατ]], η [[Ουμανάκ]] κ.ά.
Οι κάτοικοι, κυρίως [[Ινουίτ]] ([[Εσκιμώοι]]) που ήρθαν σε επιμειξία με τους πρώτους Ευρωπαίους αποίκους (δανικής-νορβηγικής καταγωγής), ανέρχονται σε 55.847 σύμφωνα με εκτιμήσεις για τον Ιανουάριο του 2016<ref name="stat"/>, η πλειοψηφία των οποίων διαμένει στη στενή νοτιοδυτική παράκτια περιοχή. Οι γλώσσες που ομιλούνται είναι η δανική και διάφορες διάλεκτοι των Εσκιμώων.
 
Γραμμή 95:
*Ανεξαρτησία.
*Ένωση με άλλη χώρα, κατά τα πρότυπα της Ισλανδίας (1918 – 1944).
*Ελεύθερη ένωση, όπως το καθεστώς μεταξύ του [[Πουέρτο Ρίκο]] και των [[ΗΠΑ]].
*Ομοσπονδία.
*Ενισχυμένη αυτοκυβέρνηση, πέρα από την αυτονομία που εγγυάται η απόφαση του 1979.
Γραμμή 106:
 
=== Νομοθετική εξουσία ===
Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το Κοινοβούλιο, που απαρτίζεται από 31 συνολικά έδρες. Τα μέλη εκλέγονται με απλή αναλογική σε πολυεδρικές περιφέρειες από το λαό και η θητεία τους διαρκεί 4 έτη. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia"/>. Στην πρωτεύουσα ΝούουκΝουούκ υπήρχε το 2013 μόνο ένα εκλογικό κέντρο.
 
== Εκλογές ==
Γραμμή 115:
 
== Μεταφορές ==
Οι εναέριες μεταφορές συνδέουν τις εγχώριες και κατοικημένες περιοχές της Γροιλανδίας, αλλά και στο εξωτερικό και άλλες χώρες. Όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές υπάρχουν προγραμματισμένες διαδρομές, αλλά για μεγάλες αποστάσεις το ταξίδι κρατάει αρκετές ώρες και τα δρομολόγια γίνονται σε χαμηλή συχνότητα,. Στις πόλεις υπάρχουν ελάχιστοι και μικροί δρόμοι. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Το 2008 λειτουργούσαν 15 αεροδρόμια. Κύριο λιμάνι είναι το [[Σισιμιούτ]].
 
Το Μάιο του 2007 η Air Greenland εγκαινίασε μια νέα διαδρομή από και προς την Βαλτιμόρη των ΗΠΑ, αλλά στις 10 Μαρτίου 2008 η διαδρομή ακυρώθηκε λόγω οικονομικών απωλειών. Το 2012 η Air Greenland εγκαινίασε νέες πτήσεις μεταξύ του NuukΝουούκ και του Iqaluit[[Ικαλούιτ]] μόνο την καλοκαιρινή περιόδο.
 
== Παραπομπές ==