Μισελληνισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

==Νεώτερη Ελληνική ιστορία==

Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, η ιδέα της ενοποίησης της Μολδοβλαχίας παρουσιάστηκε στην διεθνή κοινότητα ως αντίβαρο στον ρωσισμό. Το γεγονός ότι οι Έλληνες έδειχναν φιλικοί προς τους Ρώσους εξηγεί την εχθρότητα των Μολοδοβλάχων προς αυτούς. Με την ενοποίηση των παραδουνάβιων ηγεμονιών υπήρχε η σκέψη ότι επρόκειτο να εκτονωθούν οι διεκδικήσεις των Ελλήνων εις βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο φόβος του φαναριωτισμού λειτουργούσε ενωτικά. <ref>Stefan Petrescu, Οι Έλληνες ως άλλοι στη Ρουμανία : εσωτερική οικοδόμηση του Ρουμανικού έθνους-κράτους κατά το δέκατο ένατο αιώνα και οι Έλληνες,εκδ. Επίκεντρο, 2014,σελ.40</ref>Το ό,τι οι Έλληνες της Ρουμανίας έστελναν τα εμβάσματά τους στη Μακεδονία για την ενίσχυση των εκεί Ελληνικών σχολείων προκαλούσε δυσφορία της ρουμανικής κοινής γνώμης.<ref>Stefan Petrescu, Οι Έλληνες ως άλλοι στη Ρουμανία : εσωτερική οικοδόμηση του Ρουμανικού έθνους-κράτους κατά το δέκατο ένατο αιώνα και οι Έλληνες,εκδ. Επίκεντρο, 2014,σελ.253</ref> Η παρουσία της Ελλάδας ως κράτους έγινε αισθητή στη Μολδοβλαχία από τη στιγμή της ίδρυσης των ελληνικών προξενικών καταστημάτων κατά τη δεκαετία του 1830: <ref>Stefan Petrescu, Οι Έλληνες ως άλλοι στη Ρουμανία : εσωτερική οικοδόμηση του Ρουμανικού έθνους-κράτους κατά το δέκατο ένατο αιώνα και οι Έλληνες,εκδ. Επίκεντρο, 2014,σελ.97-102</ref> Η ίδρυση του Ελληνικού έθνους-κράτους οδήγησε τους Έλληνες της Ρουμανίας να οργανωθούν σε κοινότητες με δεσμούς ισχυρούς με το Ελληνικό κράτος στη δεκαετία του 1860. οι Ρουμάνοι εθνικιστές δυσφορούσαν για την ελληνική προστασία προς τους πρώην Οθωμανούς υπηκόους. έτσι η Ρουμανική κυβέρνηση κατήγγειλε το πρωτόκολλο που αφορούσε τη νομική αναγνώριση των ελληνικών κοινοτήτων<ref>Stefan Petrescu, Οι Έλληνες ως άλλοι στη Ρουμανία : εσωτερική οικοδόμηση του Ρουμανικού έθνους-κράτους κατά το δέκατο ένατο αιώνα και οι Έλληνες,εκδ. Επίκεντρο, 2014,σελ.250</ref> Το 1892 με αφορμή την υπόθεση Ζάππα –την διεκδίκηση της περιουσίας του Έλληνα αυτού ομογενή μετά το θάνατό του, τόσο από το Ρουμανικό κράτος όσο και από το Ελληνικό-προκλήθηκαν νέες ανθελληνικές ενέργειες .<ref>Stefan Petrescu, Οι Έλληνες ως άλλοι στη Ρουμανία : εσωτερική οικοδόμηση του Ρουμανικού έθνους-κράτους κατά το δέκατο ένατο αιώνα και οι Έλληνες,εκδ. Επίκεντρο, 2014, σελ. 242 κ.εξ</ref> Τα χρόνια 1905-1906 οι εξελίξεις του αρωμουνικού ζητήματος στάθηκαν αφορμή για νέα κύματα λαϊκής οργής κατά των Ελλήνων. Αυτή τη φορά, ο κρατικός μηχανισμός κινητοποιήθηκε υπό την πίεση της κοινής γνώμης με λήψη δραστικών μέτρων κατά των Ελλήνων. Τον Ιούλιο του 1905 συστήθηκε ο Ανθελληνικός Σύνδεσμος (Liga antigreeceasca) με επικεφαλής τον γερουσιαστή Consantin Dissescu <ref>Stefan Petrescu, Οι Έλληνες ως άλλοι στη Ρουμανία : εσωτερική οικοδόμηση του Ρουμανικού έθνους-κράτους κατά το δέκατο ένατο αιώνα και οι Έλληνες,εκδ. Επίκεντρο, 2014, σελ.249</ref> Πέρα από τις φλογερές δηλώσεις Ρουμάνων εθνικιστών και παραδειγματικές τιμωρίες Ελλήνων, Έλληνες μεγαλοεπιχειρηματίες ‘’συνωμοτούσαν’’ σε βάρος του Ρουμανικού κράτους και μαζί με προκρίτους απελάθηκαν (ο τραπεζίτης Νικόλαος Χρυσοβελώνης και οι πρόκριτοι Χρ. Ζάππας, Γ. Μηλιαρέσης και Αντώνιος Βαλσαμάκης) <ref>Stefan Petrescu, Οι Έλληνες ως άλλοι στη Ρουμανία : εσωτερική οικοδόμηση του Ρουμανικού έθνους-κράτους κατά το δέκατο ένατο αιώνα και οι Έλληνες,εκδ. Επίκεντρο, 2014, σελ.251-252</ref>τα μέτρα αυτά υπήρξαν αρκετά περιορισμένα τόσο σε έκταση όσο και σε διάρκεια. Μακεδορουμανικές οργανώσεις της Ρουμανίας οργάνωσαν συλλαλητήρια ανθελληνικά σε Βράιλα και Βουκουρέστι

 

Η εθνική αφύπνιση των Βουλγάρων συνδέεται με τον Παΐσιο Χιλαναδαρινό . Αυτός συνέγραψε την Ιστορία σλαβιονοβουλγαρική (ολοκλήρωση της συγγραφής της το 1762), έργο που αποτέλεσε το ευαγγέλιο της εθνικής αφύπνισης των Βουλγάρων. <ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Παρουσία,Αθήνα, 1999,σελ.115</ref>Χρησιμοποιώντας το μέσο της σύγκρισης και της υπερβολής προσπαθεί να πείσει τους Βούλγαρους πως σε τίποτε δεν υστερούν έναντι των Ελλήνων οι οποίοι είναι έμποροι, υπερπονηροί και αλαζόνες. Μεγιστοποιεί τις κακίες των Ελλήνων και τις αρετές των Βουλγάρων καλλιεργώντας αποστροφή για κάθε τι Ελληνικό. Οι ιστορικοί διαφωνούν για τον χαρακτήρα του έργου, αν είναι δηλαδή μισελληνικό ή ελληνοφοβικό. Ο καθηγητής Αντώνιος-Αιμίλιος Ταχιάος ομιλεί, έτσι, για ‘’έντονη ελληνοφοβια’’.<ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Παρουσία,Αθήνα, 1999,σελ.116</ref>

 

Μια ομάδα λογίων εμφανίζεται στα μέσα του 19ου αιώνα στη Βουλγαρία, η οποία συμβάλει στην αφύπνιση του βουλγαρικού λαού. Κάποιοι εξ αυτών ήταν πιο ακραίοι και πιο δογματικοί: θεωρούσαν πως πηγή του κακού των Βουλγάρων ήταν οι Έλληνες. Έτσι ο Γεόργκι Σάββα Ρακόβσκι, αν και αγαπούσε την αρχαία ελληνική γραμματεία (σελ. 75) και τον Ελληνικό λαό, ήταν εχθρός του Πατριαρχείου, του ανώτατου ελληνικού κλήρου, διότι συνέβαλε στον εξελληνισμό και την αφομοίωση των Βουλγάρων και των Φαναριωτών<ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.79, 81</ref>. Θεωρούσε τους Βυζαντινούς ιστορικούς ως αναξιόπιστες πηγές για όσα έγραφαν σχετικά με τους Βούλγαρους<ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.75</ref> και πως το Βυζάντιο πάντα ήθελε να υποτάξει τους Βούλγαρους.<ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.76</ref> Αγωνίστηκε ενάντια της εξάπλωσης της ελληνικής γλώσσας, γιατί θα οδηγούσε στον εξελληνισμό των Βουλγάρων.<ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.80</ref> Πάλεψε κατά της γραικομανίας με ιδιαίτερο ζήλο (σελ. 81). Οι πληθυσμοί της Θράκης και της Μακεδονίας ήταν γι αυτόν στην πλειοψηφία τους Βουλγαρικοί.<ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.81-82</ref> Ο Ρακόβσκι πολέμησε και τον Ελληνικό Μεγαλοϊδεατισμό ως κάτι επιζήμιο για τους Βουλγάρους.<ref> Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.82-83</ref> Ο Γρηγόριος Σταυρίδης-Παρλίτσεβ είναι μια ακόμα περίπτωση Βούλγαρου λόγιου που από φιλέλληνας μεταστρέφεται σε μισέλληνα. Για όλα τα δεινά των Βουλγάρων και για τον αναλφαβητισμό τους, ευθύνονταν οι Έλληνες. Με σειρά ποιημάτων του, οι Έλληνες χαρακτηρίζονταν ως ‘’μοχθηροί’’, ‘’με πρόσωπο αγγέλου και καρδιά λύκου’’.<ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.110</ref> Οι συμπατριώτες του, παροτρύνονταν να διώξουν τους Έλληνες από τις Βουλγαρικές πόλεις και να κάψουν τα ελληνικά βιβλία. <ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.111</ref> Το Ελληνικό Πατριαρχείο ήταν υπεύθυνο για την εξαφάνιση της βουλγαρικής γραμματείας.<ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.112</ref> Υποτιμούσε την ελληνική γλώσσα και το παρελθόν των Ελλήνων, «[…] η ελληνική γλώσσα είναι δυσνόητη και κανένα όφελος δεν έχεις, μόνο λόγια» <ref>Βαΐτσα Χάνη-Μωυσίδου, Οι Ελληνομαθείς λόγιοι Βούλγαροι του 19ου αιώνα, Η συμβολή τους στην πνευματική αφύπνιση της Βουλγαρίας, εκδ.University Studio Press,Θεσσαλονίκη, 2010, σελ.122</ref>

 

Αποτελώντας την βουλγαρική αντίδραση στις επιτυχίες των ελληνικών αντάρτικων σωμάτων στη Μακεδονία, την περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου 1906 ξεσπούν ανθελληνικοί διωγμοί σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το 1879, είχε υπογραφεί ο Οργανικός Νόμος από τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις, ο οποίος προέβλεπε την πλήρη ισοτιμία μεταξύ όλων των ιθαγενών κατοίκων της περιοχής. Παρόλα αυτά η κυβέρνηση της Ανατολικής Ρωμυλίας αποτελείτο από Βούλγαρους κυρίως, η ελληνική γλώσσα παραγκωνίστηκε στο δημόσιο βίο, η πολιτοφυλακή και χωροφυλακή συγκροτήθηκε από Βούλγαρους.

 

Από τον Σεπτέμβριο του 1906 κύματα προσφύγων ζήτησαν καταφύγιο στην Ελλάδα και στην ανατολική Θράκη. Δεν είναι γνωστός ακριβώς ο απολογισμός των ζημιών ούτε ο αριθμός των προσφύγων.<ref>Κυριακή Μαμώνη, «Θράκη. Καταστροφή του ελληνισμού της ανατολικής Ρωμυλίας», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΔ, (1977),σελ.362</ref>

 

 

Οι Αγγλοσαξωνικής καταγωγής Αμερικανοί αντιμετώπιζαν με εχθρότητα και περιφρόνηση τους Έλληνες μετανάστες. Επιχειρούσαν να τους συγκρίνουν με τους [[Αρχαίοι Έλληνες|αρχαίους Έλληνες]]. Ως μέτρο και μέσο σύγκρισης αποτελούσαν τα γενικά αποδεκτά εκείνη την εποχή φυλετικά κριτήρια. Έτσι, στο ''Λεξικό των Φυλών και των Λαών'' της Αμερικανικής Επιτροπής Μετανάστευσης (1911) αναφερόταν, «Οι αρχαίοι Έλληνες ανήκαν στο λεγόμενο Μεσογειακό τύπο,είχαν στενόμακρο κεφάλι και κανονικά χαρακτηριστικά. Παρόλο που αυτός ο τύπος ακόμα κυριαρχεί στην Ελλάδα, επιμειξία με ξένο αίμα έχει παράγει ένα τύπο , ιθαγενή σε κάποια μέρη της χώρας, ο οποίος διαφέρει κατά ουσιαστικό τρόπο από αυτόν των αρχαίων Ελλήνων ως προς το ότι έχει πλατύ κεφάλι και πρόσωπο[...]αν και ίσως πιο σκουρόχρωμος από τους αρχαίους»<ref>Αλέξανδρος Κιτροέφ, «Η υπερατλαντική μετανάστευση.Στάσεις απέναντι στους μετανάστες», Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα 1900-1922 Οι απαρχές, τομ. Α1, εκδ.Βιβλιόραμα,χ.χ. σελ. 159</ref>

Το 1952, Αυστραλός αξιωματούχος του Υπουργείου Μετανάστευσης σημείωνε στην έκθεσή του: «Οι Έλληνες μετανάστες είναι γενικά ανεπιθύμητοι τύποι. Εγκαθίστανται στις πόλεις και ανοίγουν καφενεία, ψαράδικα ή κάνουν άλλες λιγότερο αξιοπρεπείς δουλειές. Δεν προσθέτουν τίποτα στην ευημερία και ασφάλεια της χώρας. Κοινωνικά και οικονομικά, αυτός ο τύπος μετανάστη συνιστά απειλή για την κοινότητα στην οποία γίνεται μέλος, και θα ήταν προς όφελος της χώρας εάν η είσοδος τους απαγορευόταν εντελώς»<ref>Γιώργος Σταυράκης, Στα βήματα του Οδυσσέα. Κοινωνιολογική και ιστορική αναδρομή για την Ελληνική μετανάστευση Αμερική-Αυστραλία, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1999, σελ. 37</ref>

 

 

Στην περίοδο της βίαιης κολλεχτιβοποίησης αρχίζουν οι πρώτες διώξεις σε βάρος των Ελλήνων, που είναι κατεξοχήν αγροτικός πληθυσμός. Αν και αρχικά τα κριτήρια των διώξεων ήταν πολιτικά και ταξικά μετά το 1930 αποκτούν εθνικό χαρακτήρα, καθώς εμφανίζονται μέσα στο κόμμα «απόψεις μεγαλορωσικού σωβινισμού» Έτσι τα έθνη πρέπει να συγχωνευθούν σε ένα μεγάλο σύνολο και οι εθνικές γλώσσες τους να γίνουν μία. <ref>Βλάσης Αγτζίδης, Ποντιακός Ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και τον Σταλινισμό στην περεστρόϊκα, εκδ.Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 1995, σελ.227</ref>

Εκτός αυτών η ελληνική γλώσσα τίθεται εκτός νόμου , όπως και τα ελληνικά σχολεία που μετατρέπονται σε γεωργιανά,ρωσικά, ουκρανικά, αρμενικά, ανάλογα με τη δημοκρατία. Η ''ελληνική κουλτούρα'' θεωρήθηκε ''κατώτερη κουλτούρα'' και επιλέγεται η πολιτική ''της προσέλκυσης στην ανώτερη κουλτούρα''<ref>Βλάσης Αγτζίδης, Ποντιακός Ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και τον Σταλινισμό στην περεστρόϊκα, εκδ.Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 1995, σελ.239</ref>

 

{{παραπομπές}}