Νομός Λακωνίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
CHE (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 29:
O '''νομός Λακωνίας''' είναι ο νοτιότερος νομός της [[Πελοπόννησος|Πελοποννήσου]] και της ηπειρωτικής Ελλάδας. Βρέχεται από το [[Αιγαίο Πέλαγος]] ([[Μυρτώο Πέλαγος]]), το [[Μεσσηνιακός κόλπος|Μεσσηνιακό κόλπο]] και το [[Λακωνικός κόλπος|Λακωνικό κόλπο]]. Έχει δύο κύριες οροσειρές, του [[Ταΰγετος|Ταϋγέτου]] που είναι και η υψηλότερη κορυφή της Πελοποννήσου (2.407 μέτρα) και του [[Πάρνωνας|Πάρνωνα]] (1.961 μέτρα). Ανάμεσά τους βρίσκεται η κοιλάδα του ποταμού [[Ευρώτας ποταμός|Ευρώτα]] και η [[Σπάρτη]]. Συνορεύει στα βόρεια με το νομό [[Αρκαδία|Αρκαδίας]] και στα δυτικά με το νομό [[Μεσσηνία|Μεσσηνίας]]. Στο νομό Λακωνίας ανήκει και το κατοικημένο νησί της [[Πελοπόννησος|Πελοποννήσου]], η [[Ελαφόνησος]].
== Ιστορία ==
Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας έχουν εντοπιστεί στη νότια Λακωνία και ανάγονται στην [[Παλαιολιθική περίοδος|παλαιολοθική εποχή]]. Σε αυτή χρονολογούνται τα ευρήματα σε βραχώδεις περιοχές δυτικά της [[Αρεόπολη Λακωνίας|Αρεόπολης]] ([[σπήλαιο Απήδημα]] και θέση Καλαμάκια), στην περιοχή της Σελινίτσας (ανατολικά του [[Γύθειο|Γυθείου]]) και στην περιοχή της Κοκκινιάς ([[Ακραία (αρχαία πόλη)|Ακριαί]], κατά την αρχαιότητα).
=== Από τη νεολιθική στη γεωμετρική εποχή ===
Η [[Νεολιθική Ελλάδα|νεολιθική εποχή]] (6000 π.Χ.-3000 π.Χ.) που ακολούθησε έχει αφήσει σημαντικά ευρήματα ανθρώπινης κατοίκησης. Κύριες θέσεις είναι το Κουφόβουνο, ένας από τους μεγαλύτερους νεολιθικούς οικισμούς της Πελοποννήσου (νότια της Σπάρτης, στον οικισμό Άγιος Ιωάννης), καθώς και το σπήλαιο Αλεπότρυπα, στον Διρό, το οποίο κατοικήθηκε κατά τα τέλη της νεολιθικής εποχής. Η γεωγραφική εντόπιση των εν λόγω θέσεων δείχνει ότι κατά την εποχή αυτή οι κάτοικοι είχαν έρθει από τη θάλασσα και στη συνέχεια εξαπλώθηκαν στην ενδοχώρα.
Τα ευρήματα της εποχής του χαλκού είναι πιο πλούσια και εντοπίζονται κυρίως γύρω από τον Λακωνικό κόλπο. Ο πιο γνωστός οικισμός της περιόδου αυτής έχει εντοπιστεί στο [[Παυλοπέτρι]], τη μικρή βραχονησίδα ανάμεσα στην [[Ελαφόνησος|Ελαφόνησο]] και στη στεριά.
Κατά τη [[Μυκηναϊκός πολιτισμός|μυκηναϊκή εποχή]] η περιοχή γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Τα [[Όμηρος|ομηρικά]] έπη και ο μύθος του [[Μενέλαος|Μενέλαου]] και της ωραίας [[Ελένη (μυθολογία)|Ελένης]] απηχούν αυτή την πραγματικότητα. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούν και τα αρχαιολογικά ευρήματα (κυρίως νεκροταφεία με θαλαμωτούς τάφους). Σημαντικά μυκηναϊκά κέντρα υπήρξαν στις [[Αμύκλες]], στο [[Βαφειό Λακωνίας|Βαφειό]], στην [[Πελλάνα Λακωνίας|Πελλάνα]], στο Περιστέρι (δίπλα στη [[Σκάλα Λακωνίας|Σκάλα]]), στο Μενελάιο, στη Συκιά, στην [[Επίδαυρος Λιμηρά|Επίδαυρο Λιμηρά]] κ.α.
Η [[κάθοδος των Δωριέων]], γύρω στο 1100 π.Χ., έφερε ένα τμήμα τους στην καρδιά της κοιλάδας του Ευρώτα. Κατά τη διάρκεια του 10ου αι. π.Χ. εμφανίζεται στο προσκήνιο η [[αρχαία Σπάρτη]].
Κατά τη [[γεωμετρική εποχή]], η οποία δεν άφησε σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, η Σπάρτη αποτελούνταν από τέσσερις μικρές κώμες: την Πιτάνη, τις Λίμνες, τη Μεσόα και την Κυνόσουρα. Εκείνα τα χρόνια έζησαν ο νομοθέτης [[Λυκούργος (νομοθέτης)|Λυκούργος]] και οι ποιητές [[Τυρταίος]] και [[Αλκμάν]]. Την ίδια περίοδο έκαναν τα πρώτα τους βήματα η διπλή βασιλεία και το ιδιόμορφο στρατοκρατικό πλαίσιο.
Κατά τα μέσα του 8ου αι. π.Χ., η αρχαία Λακωνία περιλάμβανε επίσης τις Αμύκλες, τη Φάριδα, τη [[Σελλασία Λακωνίας|Σελλασία]], την Πελλάνα, τις [[Δήμος Γερονθρών|Γερόνθρες]], το [[Έλος Λακωνίας|Έλος]] και τη χερσόνησο της [[Μάνη|Μάνης]].
=== Η ακμή της Σπάρτης ===
[[Αρχείο:Ancient sparta theater.jpg|thumb|Τα ερείπια του θεάτρου της αρχαίας Σπάρτης]]
Η ακμή της Σπάρτης συνδέθηκε και με τη σταδιακή επέκτασή της, η οποία άρχισε με τους δύο [[Μεσσηνιακοί πόλεμοι|Μεσσηνιακούς πολέμους]] (735 π.Χ.-715 π.Χ. και μέσα του 7ου αι. π.Χ.) και την κατάκτηση της εύφορης Μεσσηνίας. Ενδιάμεσα οι Σπαρτιάτες είχαν αποικίσει τη Θήρα και τον [[Τάραντας|Τάραντα]] (708 π.Χ.), στη [[Μεγάλη Ελλάδα]]. Στη συνέχεια κατακτήθηκαν διαδοχικά η νότια Αρκαδία, η [[Τεγέα (αρχαία πόλη)|Τεγέα]], το Λεύκτρον (Λεοντάρι Μεγαλόπολης, μέσα 6ου αι. π.Χ.), το [[Άργος]], η υπόλοιπη [[Κυνουρία]], η χερσόνησος του Μαλέα και τα [[Κύθηρα]]. Την περίοδο εκείνη, η Σπάρτη ενεπλάκη και στα εσωτερικά της [[Αρχαία Αθήνα|Αθήνας]], απομακρύνοντας τον τύραννο [[Ιππίας ο τύραννος|Ιππία]], καθώς και σε αρκετές ανεπιτυχείς εκστρατείες. Παράλληλα ιδρύθηκε η [[Πελοποννησιακή Συμμαχία]], στην οποία συμμετείχαν όλες οι πόλεις της Πελοποννήσου (με εξαίρεση το Άργος και την [[Ήλιδα]]), η [[Αίγινα]] και τα [[Μέγαρα]].
Από τα μέσα του 6ου αι. η κατάσταση αλλάζει. Εδραιώνεται η οργάνωση της πόλης με βάση τους στρατιώτες-οπλίτες και η εφαρμογή της [[Μεγάλη Ρήτρα|Μεγάλης Ρήτρας]] του Λυκούργου. Κυρίαρχη μορφή στο εσωτερικό ήταν ο έφορος [[Χίλων ο Λακεδαιμόνιος|Χίλων]], ενώ στην εξωτερική πολιτική ήταν ο βασιλιάς [[Κλεομένης Α΄ της Σπάρτης]], ο οποίος συνέτριψε τους Αργείους στη Σήπεια ([[494 π.Χ.]]).
Τα χρόνια που ακολούθησαν σφραγίστηκαν από τους [[Περσικοί Πόλεμοι|Περσικούς πολέμους]]. Η Σπάρτη δεν συμμετείχε στη [[μάχη του Μαραθώνα]], όμως μετά το [[481 π.Χ.]] θα βρεθεί στις πρώτες γραμμές του αντιμηδικού αγώνα. Ο αποφασιστικός ρόλος της θα σηματοδοτηθεί με τη [[μάχη των Θερμοπυλών]] και τη συμμετοχή, υπό τον [[Παυσανίας (στρατηγός)|Παυσανία]], στη [[μάχη των Πλαταιών]].
Η επόμενη περίοδος έφερε στο προσκήνιο τον ανταγωνισμό Σπάρτης-Αθήνας. Η Σπάρτη επιβεβαίωσε την ισχύ της στις μάχες που έγιναν στην Τεγέα ([[471 π.Χ.]]) και τη [[Δίπαια Αρκαδίας]] ([[469 π.Χ.]]), λίγο αργότερα όμως δοκιμάστηκε από έναν καταστρεπτικό σεισμό και την εξέγερση [[Είλωτες|ειλώτων]] που τον ακολούθησε ([[465 π.Χ.]]).
=== Πελοποννησιακοί πόλεμοι ===
Ο [[Πρώτος Πελοποννησιακός Πόλεμος]] ([[431 π.Χ.]]) είχε ως σημεία καμπής την άλωση των [[Πλαταιές|Πλαταιών]] ([[427 π.Χ.]]) από τη Σπάρτη, την παράδοση της [[Πύλος|Πύλου]] ([[425 π.Χ.]]) στους Αθηναίους, τη [[Νικίειος Ειρήνη|Νικίειο Ειρήνη]] ([[421 π.Χ.]]) και τη [[μάχη της Μαντινείας (418 π.Χ.)]]. Η νίκη του ναύαρχου [[Λύσανδρος|Λύσανδρου]] στους [[Ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς|Αιγός ποταμούς]] ([[405 π.Χ.]]) θα δώσει τέλος στην πολύχρονη διαμάχη ([[404 π.Χ.]]) και θα οδηγήσει σε ταπεινωτική ήττα των Αθηνών. Ο πόλεμος, η είσοδος του περσικού χρυσού, οι κοινωνικές αλλαγές που συντελέστηκαν και η χρησιμοποίηση μισθοφόρων άλλαξαν αρκετά το τοπίο στη Σπάρτη.
Εν τω μεταξύ, η Σπάρτη θα στείλει στη [[Μικρά Ασία]] στρατό κατά των [[Πέρσες|Περσών]], του οποίου θα ηγηθεί, μετά το [[396 π.Χ.]], ο βασιλιάς [[Αγησίλαος Β΄ της Σπάρτης]]. Παράλληλα, οι [[Αρχαία Βοιωτία|Βοιωτοί]], η [[Αρχαία Κόρινθος|Κόρινθος]], το Άργος και η Αθήνα θα συνάψουν αντισπαρτιατική συμμαχία. Θα ακολουθήσει ο [[Κορινθιακός Πόλεμος]] ([[395 π.Χ.]]-[[387 π.Χ.]]), κατά τη διάρκεια του οποίου θα χάσει τη ζωή του ο Λύσανδρος και θα ανακληθεί ο Αγησίλαος. Το τέλος του πολέμου θα έρθει με την [[Ανταλκίδειος ειρήνη|Ανταλκίδειο]] ή Βασίλειο ειρήνη ([[387 π.Χ.]]) και τη συνεργασία Σπάρτης-Περσίας.
== Ιστορία ίδρυσης ==
| |||