Ταπητουργία στη Σπάρτη (Σπάρταλα) Μικράς Ασίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 12:
Οι ταπητουργοί της Σπάρτης επιχείρησαν να παρακάμψουν τη μεσολάβηση των εμπόρων της Σμύρνης και να συναλλαγούν κατ’ ευθείαν με την Αγγλία μέσω των οθωμανικών προξενικών αρχών, αλλά τα αποτελέσματα της προσπάθειάς τους ήταν απογοητευτικά. Τελικά αναγκάστηκαν να συνεργαστούν με τους εμπορικούς οίκους της Σμύρνης, οι οποίοι προέρχονταν από οικογένειες λεβαντίνων που είχαν πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές. Από το 1908, όταν οι εμπορικοί οίκοι της Σμύρνης συγκρότησαν την “OrientalCarpetManufacturers”και μέχρι την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, η ταπητουργική παραγωγή γνώρισε τη μεγαλύτερή της ανάπτυξη.▼
Η οργάνωση της παραγωγής στη Σπάρτη είναι ενδεικτική για την εκβιομηχάνιση της ταπητουργίας στη Μικρά Ασία. Η “OrientalCarpet” είχε δικό της εργοστάσιο, όπου δούλευαν ντόπιες εργάτριες, χριστιανές, αρμένισσες και μουσουλμάνες, ενώ είχε στην ιδιοκτησία της και αργαλειούς εγκατεστημένους σε μικρότερα εργαστήρια και σπίτια. Παράλληλα, συνεργαζόταν και με τους χριστιανούς ταπητοπαραγωγούς που με τη σειρά τους κατείχαν αργαλειούς σε δικά τους εργοστάσια και εργαστήρια ή τοποθετημένους σε σπίτια εργατριών. Οι σημαντικότεροι χριστιανοί ταπητοπαραγωγοί ήταν άλλωστε ανταποκριτές της εταιρείας στην πόλη. Έτσι η εταιρεία από τη μια ασκούσε έλεγχο στην παραγωγή και στις τιμές, ενώ από την άλλη άφηνε αρκετό περιθώριο κερδοφορίας στους ντόπιους ταπητοπαραγωγούς, πράγμα που εξασφάλιζε τη μονοπωλιακή της θέση ως αγοραστή. Ανάμεσα στους ανταποκριτές της εταιρείας στη Σπάρτη πριν από την έκρηξη του πολέμου ήταν ο Πρόδρομος Γρηγοριάδης και οι αδελφοί Ιορδάνης και Δαμιανός Στύλογλου.▼
Ο αριθμός των αργαλειών στη Σπάρτη κυμαίνεται, ανάλογα με την εκάστοτε πηγή, από τους 600 έως τους 4000. Ο τελευταίος βαθμός είναι σαφώς υπερβολικός, δεδομένου μάλιστα ότι σε 15.000 περίπου αργαλειούς υπολογίζεται από κάποιους ερευνητές ολόκληρο το δυναμικό της Μικράς Ασίας. Είναι πιθανό πως οι διογκωμένοι αριθμοί δεν αναφέρονται σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά αποτελούν άθροισμα από διαφορετικές περιόδους, και ως εκ τούτου δίνουν παραμορφωμένη εικόνα. Το εργατικό δυναμικό που ασχολείτο με την ταπητουργία για λογαριασμό της Oriental Carpets, τα κορίτσια δηλαδή και οι γυναίκες «άνευ διακρίσεως φυλής και θρησκεύματος», έφτανε τις 2500 εργάτριες, στις οποίες πρέπει σίγουρα να προστεθούν και άλλες, για τις οποίες η εταιρεία δεν είχε αναλυτικά στοιχεία, καθώς εργάζονταν με τη διαμεσολάβηση των ανταποκριτών της.▼
Σημαντικό επίσης είναι το ότι η γυναικεία εργασία, τόσο στο σπίτι, αλλά κυρίως στο εργαστήριο και στο εργοστάσιο, καθιέρωνε άλλες μορφές κοινωνικότητας και ιεραρχίας από εκείνες του σπιτιού και ενδυνάμωνε τις κοινοτικές σχέσεις εξουσίας, καθώς οι σπουδαιότεροι ταπητοπαραγωγοί της πόλης ήταν και μέλη των κοινοτικών ηγεσιών. Η έξοδος, λοιπόν, των γυναικών στην παραγωγή σε συνθήκες απαρχών της καπιταλιστικής ανάπτυξης σε μια περιοχή με ιδιαίτερα έντονα οικογενειακά και κοινοτικά πρότυπα κοινωνικής οργάνωσης δεν ήταν αναγκαστικά συνδεδεμένη με διαδικασίες χειραφέτησης.
Η ακμή της ταπητουργίας στη Σπάρτη ανακόπηκε το 1914. Από τη μια η έκρηξη του πολέμου επέφερε πλήγμα στη διακίνηση των εμπορευμάτων στην Ευρώπη, ενώ η είσοδος των Οθωμανών στον πόλεμο οδήγησε σε επιτάξεις και πολεμικές προετοιμασίες που απορρύθμισαν την οικονομία. Το δίκτυο των ανταποκριτών της “Oriental Carpet” στη Μικρά Ασία παρουσίασε σημάδια διάλυσης και δεν ανέκαμψε ποτέ. Παράλληλα, και ειδικά ως προς τη Σπάρτη, ο φονικός σεισμός που έπληξε την πόλη και την περιοχή την ίδια χρονιά οδήγησε σε καταστροφή υποδομών και σε ροή μετανάστευσης των χριστιανών κατοίκων προς τη Σμύρνη, με την οποία άλλωστε η επικοινωνία μέσω σιδηροδρόμου ήταν πια πολύ πιο εύκολη από ό,τι παλαιότερα, οπότε γινόταν κυρίως μέσω του λιμανιού της Αττάλειας.
Γραμμή 26 ⟶ 24 :
==Οργάνωση παραγωγής==
Η οργάνωση της παραγωγής στη Σπάρτη είναι ενδεικτική για την εκβιομηχάνιση της ταπητουργίας στη Μικρά Ασία. Ο Πρό Η παραγωγή ήταν κατά βάση οικοτεχνική και το κύριο εργατικό δυναμικό αποτελούνταν από γυναίκες ή ακόμη και κορίτσια από την ηλικία των 8 ετών. Η αμοιβή, γενικά χαμηλή, οριζόταν ανά ποσότητα "κόμβων" που παραδίνονταν (σε αντίθεση με τα κεντρικά εργοστάσια της Oriental Carpets, όπου υπήρχε και αμοιβή βάσει οκταώρου κατά τα πρότυπα των μεγάλων εργοστασίων της δύσης).
▲
▲Ο αριθμός των αργαλειών στη Σπάρτη κυμαίνεται, ανάλογα με την εκάστοτε πηγή, από τους 600 έως τους 4000. Ο τελευταίος βαθμός είναι σαφώς υπερβολικός, δεδομένου μάλιστα ότι σε 15.000 περίπου αργαλειούς υπολογίζεται από κάποιους ερευνητές ολόκληρο το δυναμικό της Μικράς Ασίας. Είναι πιθανό πως οι διογκωμένοι αριθμοί δεν αναφέρονται σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά αποτελούν άθροισμα από διαφορετικές περιόδους, και ως εκ τούτου δίνουν παραμορφωμένη εικόνα. Το εργατικό δυναμικό που ασχολείτο με την ταπητουργία για λογαριασμό της Oriental Carpets, τα κορίτσια δηλαδή και οι γυναίκες «άνευ διακρίσεως φυλής και θρησκεύματος», έφτανε τις 2500 εργάτριες, στις οποίες πρέπει σίγουρα να προστεθούν και άλλες, για τις οποίες η εταιρεία δεν είχε αναλυτικά στοιχεία, καθώς εργάζονταν με τη διαμεσολάβηση των ανταποκριτών της.
==Χαρακτηριστικά των χαλιών της Σπάρτης==
Τα χαλιά τύπου Σπάρτης δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας, συγκριτικά με άλλα ανατολίτικα χαλιά, ακόμη και για τα δεδομένα της Μικράς Ασίας. Ωστόσο η ποιότητά τους ήταν σταθερή, γεγονός που ενίσχυε την εμπορική τους αξία. Καθώς πολλά απο αυτά ανήκαν στον τύπο του μουσουλμανικού χαλιού προσευχής, κυριαρχούσαν τα τριγωνικά μοτίβα που θυμίζουν κόγχη προσευχής (μιχράμπ). Όπως και αλλού, τα παλαιότερα φυσικά χρώματα αντικαταστάθηκαν από χημικές βαφές, ενώ η αποκλειστική χρήση μαλλιού προβάτου έδωσε τη θέση της σε έναν συνδυασμό: για το υφάδι χρησιμοποιούσαν μαλλί, ενώ για τι στημόνι βαμβάκι ή λινάρι.
==Τεχνολογική καινοτομία==
Η παραγωγή των χαλιών στη Σπάρτη ακολούθησε τεχνολογικές λύσεις της εποχής, όπως η αντικατάσταση φυτικών βαφών από χημικές, οι οποίες ήταν φτηνότερες. Οι ανιλίνες που χρησιμοποιήθηκαν στην αρχή αποδείχθηκαν αστααθείς, σύντομα όμως η χημεία προόδευσε και οι νέες συνθετικές βαφές παρείχαν σταθερά και τυποποιημένα χρώματα, που εγγυώνταν την επανάληψη ενός σχεδίου με το ίδιο αισθητικό αποτέλεσμα. Τα σχέδια δίνονταν στις εργάτριες σε αρκετά μεγάλες λεπτομέρειες, ώστε να εξασφαλίζεται η ακρίβεια της απόδοσης. Μάλιστα γινόταν χρήση της αποτύπωσης του σχεδίου σε μιλιμετρέ χαρτί, τεχνική στην οποία διέπρεψε ο Ιορδάνης Στύλογλου.
==Εμπορικό δίκτυο==
▲Οι ταπητουργοί της Σπάρτης επιχείρησαν να παρακάμψουν τη μεσολάβηση των εμπόρων της Σμύρνης και να συναλλαγούν κατ’ ευθείαν με την Αγγλία μέσω των οθωμανικών προξενικών αρχών, αλλά τα αποτελέσματα της προσπάθειάς τους ήταν απογοητευτικά. Τελικά αναγκάστηκαν να συνεργαστούν με τους εμπορικούς οίκους της Σμύρνης, οι οποίοι προέρχονταν από οικογένειες λεβαντίνων που είχαν πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές. Από το 1908, όταν οι εμπορικοί οίκοι της Σμύρνης συγκρότησαν την “OrientalCarpetManufacturers”και μέχρι την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, η ταπητουργική παραγωγή γνώρισε τη μεγαλύτερή της ανάπτυξη.
==Η ταπητουργία μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή==
| |||