Όσμιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|year=1997|publisher=Blackie Academic & Professional|pages=1-78|url= }}</ref> : Αν συνυπάρχουν [[χρυσός]] (Au) ή/και [[άργυρος]] (Ag) πρέπει να απομακρυνθούν. Το μίγμα μετάλλων πρώτα κατεργάζεται με [[βασιλικό νερό]] στο οποίο διαλύονται ο [[λευκόχρυσος]] (Pt), το [[παλλάδιο]] (Pd) και ο Au. Τα άλλα μέταλλα δηλ.δηλαδή [[ρουθήνιο]] (Ru), όσμιο (Os), ρόδιο (Rh), [[ιρίδιο]] (Ir) και Ag μένουν ως αδιάλυτα χλωριούχα σύμπλοκα. Στη συνέχεια αυτά τα αδιάλυτα διαλύονται σε [[νιτρικό οξύ]] (HNO₃) και τήγμα [[μόλυβδος|μολύβδου]] (Pb) οπότε απομακρύνονται ο Ag και ο Pb με μορφή νιτρικών αλάτων (AgNO₃ και Pb(NO₃)₂). Τα αδιάλυτα που απομένουν είναι τα μέταλλα Ru, Os, Rh, Ir. Ακολουθεί σύντηξη με όξινο θειικό νάτριο (ΝaHSO₄) και διάλυση στο νερό, οπότε απομονώνεται το διαλυτό θειικό ρόδιο(ΙΙΙ), Rh₂(SO)₃, ενώ τα άλλα μέταλλα (Ru, Os, Ir) μένουν αδιάλυτα, συντήκονται με υπεροξείδιο του νατρίου (Na₂O₂) και πλένονται με νερό οπότε απομένει ένα υπόλειμμα που περιέχει IrO₂ από το οποίο θα απομονωθεί το ιρίδιο ενώ τα μέταλλα Ru και Os με μορφή ιόντων RuO₄^2- και OsO₄^2- απομακρύνονται με την πλύση. Ακολουθεί αντίδραση με αέριο χλώριο οπότε σχηματίζονται τα πτητικά οξείδια RuO₄ και OsO₄. Το RuO₄ διαλύεται με [[υδροχλωρικό οξύ]] οπότε σχηματίζεται χλωρορουθηνικό οξύ και το Ru απομακρύνεται με επίδραση NH₄Cl ως καθαρό χλωρορουθηνικό αμμώνιο. Σ' αυτό το σημείο μπορεί να απομονωθεί και να χρησιμοποιηθεί το OsO₄ αν είναι επιθυμητό, αλλιώς διαλυτοποιείται σε αλκοολικό διάλυμα [[υδροξείδιο του νατρίου|υδροξειδίου του νατρίου]] και μετατρέπεται σε Na₂[OsO₂(OH)₄]. Μετά με επίδραση χλωριούχου αμμωνίου (NH₄Cl) το όσμιο ανακτάται ως καθαρό OsCl₂O₂(NH₃)₄. Εξάτμιση μέχρι ξηρού και αντίδραση με αέριο [[υδρογόνο]] δίνει τελικά καθαρό όσμιο : OsCl₂O₂(NH₃)₄ + 3H₂ → Os + 2NH₄Cl + 2NH₃ + 2H₂O

Το Os έχει επτά φυσικά ισότοπα , πέντε από τα οποία είναι σταθερά : ¹⁸⁷Os, ¹⁸⁸Os, ¹⁸⁹Os, ¹⁹⁰Os και το πιο συχνό ¹⁹²Os. Τα άλλα δύο, ¹⁸⁴Os και ¹⁸⁶Os, έχουν τόσο μεγάλο χρόνο ημιζωής, που πρακτικά θεωρούνται σταθερά. Το ¹⁸⁷Os προκύπτει από το ¹⁸⁷Re (ημιζωή 4.56x10¹⁰ χρόνια) με β^--διάσπαση<ref>[http://www.periodictable.com/Isotopes/076.187/index.full.html The Photographic Periodic Table of the Elements]</ref> και μετριέται συνήθως από το λόγο ¹⁸⁷Os/¹⁸⁸Os. Αυτός ο λόγος, όπως και ο ¹⁸⁷Re/¹⁸⁷Os, χρησιμοποιείται για τη χρονολόγηση εξωγήινων αντικειμένων όπως οι μετεωρίτες. Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για τη μελέτη του παλαιοκλίματος δηλ.δηλαδή των καιρικών συνθηκών του παρελθόντος, αλλά και στον καθορισμό της ηλικίας του μανδύα της Γης.

Το όσμιο, το ρουθήνιο και το [[ξένο]] παρουσιάζουν, μεταξύ άλλων, το μεγαλύτερο αριθμό οξείδωσης από όλα τα χημικά στοιχεία : +8.<ref>{{cite journal|url=http://www.ingentaconnect.com/content/matthey/pmr/2004/00000048/00000004/art00003?token=006a178f6f892617630504c2a726e2d58464340592f713b672c57582a67232d45232b2f246c3853574b79737a28873d457f17d5f57|title=Oxidation States of Ruthenium and Osmium|year=2004|author=Barnard, C. F. J.|journal=Platinum Metals Review|volume=48|pages=157}}</ref> Οι συνηθέστερες βαθμίδες οξείδωσής του Os είναι +2 ([Os(CO)₆]²⁺), +3 (OsI₃), +4 (OsBr₄), +8 (OsO₄). Επίσης αναφέρονται και οι αριθμοί οξείδωσης +1 (OsI), +5 (OsF₅), +6 (OsF₆), +7(OsOF₅). Οι αριθμοί οξείδωσης −1 και −2 εμφανίζονται σε δύο δραστικές ενώσεις, Na₂[Os₄(CO)₁₃] και Na₂[Os(CO)₄] αντίστοιχα, οι οποίες χρησιμοποιούνται στη σύνθεση βοτρυοειδών (cluster) συμπλόκων δηλ.δηλαδή αυτών που έχουν τρία ή περισσότερα άτομα μετάλλου ενωμένα όλα μεταξύ τους.<ref>{{cite journal|doi = 10.1016/0022-328X(93)83250-Y|title = Preparation of [Os₃(CO)₁₁]²⁻ and its reactions with Os₃(CO)₁₂; structures of [Et₄N][HOs₃(CO)₁₁] and H₂OsS₄(CO)|year = 1993|last =Krause|first = J.|journal = Journal of Organometallic Chemistry|volume = 454|pages = 263–271}}</ref><ref>{{cite journal|doi = 10.1021/ic00141a019|title = Mononuclear hydrido alkyl carbonyl complexes of osmium and their polynuclear derivatives|year = 1982|first = Willie J.|last = Carter|coauthors = Kelland, John W.; Okrasinski, Stanley J.; Warner, Keith E.; Norton, Jack R.| journal = Inorganic Chemistry|volume = 21|pages = 3955–3960}}</ref> Με θέρμανση με [[θείο]] σχηματίζεται το θειούχο όσμιο(IV), OsS₂.<ref name="En"/><br />

Η πιο ενδιαφέρουσα ένωση του οσμίου είναι το '''οξείδιο του οσμίου(VIII)''', OsO₄, το οποίο ονομάζεται και "οσμικό οξύ".<ref name="Cath"/> Είναι ιδιαίτερα τοξική ένωση ακόμη και σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις και πρέπει να αντιμετωπίζεται με μεγάλη προσοχή.<ref>[http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0473.html NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards: Osmium tetroxide]</ref> Όταν είναι καθαρό είναι άχρωμο αλλά συνήθως είναι επιμολυσμένο με πολύ μικρές ποσότητες καφεκίτρινου οξειδίου του Os(IV) (OsO₂) οπότε αποκτά μια κιτρινωπή χροιά. Το OsO₄ εξαχνώνεται, περνάειπερνά δηλ.δηλαδή απευθείας από την στερεή στην αέρια φάση, σε θερμοκρασία δωματίου και έχει χαρακτηριστική δηκτική οσμή, παρόμοια με εκείνη του όζοντος. Είναι τόσο ισχυρή η τάση του να προστίθεται σε διπλούς δεσμούς, ώστε αντιδρά και με το μπακμινστερφουλλερένιο-C₆₀.<ref>{{cite book|title= The chemistry of fullerenes |edition = |chapter = |author= Taylor R.|editor=|year= 1998|publisher= World Scientific Publishing Co Pte Ltd

Το OsO₄ χρησιμοποιείται επίσης σε πολλές περιπτώσεις στην οργανική σύνθεση επειδή περιέχει το μέταλλο με το μέγιστο αριθμό οξείδωσης και επομένως αυτός μπορεί μόνο να ελαττωθεί δηλ.δηλαδή να υποστεί το οξείδιο [[οξειδοαναγωγή|αναγωγή]]. Επίσης, επειδή μετατρέπει τους ακόρεστους δεσμούς C-C σε κορεσμένους, χρησιμοποιείται ως παράγοντας χρώσης λιπιδίων σε βιολογικά παρασκευάσματα για το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο,<ref>{{cite book | isbn = | chapter = Specimin Preparation for Transmission Electron Microscopy | pages = 21–31 | url = http://books.google.de/books?id=RqSMzR-IXk0C&pg=PA21 | jirst = John J. | last = Bozzola | coauthor = Russell, Lonnie D.| year = 1999 | publisher = Jones and Bartlett | location = Sudbury, Mass. | title = Electron microscopy : principles and techniques for biologists}}</ref> το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης και το οπτικό μικροσκόπιο βελτιώνοντας σημαντικά την αντίθεση (contrast) της εικόνας καθώς και για την παρασκευή σκευασμάτων ανίχνευσης δακτυλικών αποτυπωμάτων.<ref>{{cite journal|title = The Use of Hydrogen Fluoride in the Development of Latent Fingerprints Found on Glass Surfaces|first = Herbert L.|last = MacDonell|journal = The Journal of Criminal Law, Criminology, and Police Science|volume = 51|issue = 4|year = 1960|pages = 465–470|url = http://www.jstor.org/stable/1140672|doi = 10.2307/1140672}}</ref> Μια άλλη ένωση του οσμίου, το σιδηρικυανιούχο όσμιο (OsFeCN), έχει παρόμοια δράση και χρησιμοποιείται στη βιολογία για τον ίδιο σκοπό.<ref>{{cite book|title = Role of the sarcoplasmic reticulum in smooth muscle| author = D. Chadwick| publisher = John Wiley and Sons| year = 2002| isbn = 0470844795| pages =259–264}}</ref>