Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αντικατάσταση παρωχημένου προτύπου με references tag
Ignoto (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 19:
Ο Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα, γνωστός στους συγχρόνους του ως '''Πιέρο ντι Μπενεντέττο ντε' Φραντσέσκι''' (Piero di Benedetto de’ Franceschi) γεννήθηκε στο Μπόργκο Σαν Σεπόλκρο (Borgo San Sepolcro) (σημερινό Σανσεπόλκρο), μια κωμόπολη κοντά στο [[Αρέτσο]] της [[Τοσκάνη]]ς<ref name=bss>[http://www.sansepolcro-info.com/piero_della_francesco.htm Ιστοσελίδα του Σαν Σεπόλκρο]</ref>. Η ακριβής ημερομηνία γέννησής του δεν έχει γίνει δυνατό να καθοριστεί, γι' αυτό διάφορες πηγές δίνουν έτη γεννήσεως κυμαινόμενα από το 1412 έως το 1422. Ο πατέρας του, Μπενεντέττο, ήταν έμπορος δερμάτων και μαλλιού, η μητέρα του, Ρομάνα, ήταν κόρη του Ρέντσο ντι Κάρλο ντα Μοντέρκι (Renzo di Carlo da Monterchi) από το παρακείμενο χωριό Μοντέρκι, επίσης εμπόρου μαλλιού. Πιστεύεται ότι οι γονείς του παντρεύτηκαν γύρω στα 1416, αν και δεν βρέθηκε κάποιο πιστοποιητικό γάμου στα αρχεία, αλλά βρέθηκε το προικοσύμφωνό τους με αυτή τη χρονολογία. Βασισμένος σε αυτό και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Πιέρο ήταν το τρίτο παιδί της οικογένειας, ο ιστορικός Τζέιμς Μπεκ (James Beck) δίνει ως πιθανότερη χρονολογία γέννησης τον Ιούνιο του 1420.<ref name=sa>[http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Francesca.html School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland]</ref>
 
Ο Πιέρο πιθανότατα έμαθε την τέχνη της ζωγραφικής από κάποιον από τους καλλιτέχνες της σχολής της [[Σιένα]], που εργάζονταν εκείνη την εποχή στην πόλη του.<ref>[http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/piero/ Nicholas Pioch, ''WebMuseum Paris'']</ref><ref name=uff/> και εργάστηκε στο Σανσεπόλκρο ως βοηθός του ζωγράφου [[Αντόνιο ντ' Ανγκιάρι]] (Antonio d'Anghiari), ο οποίος, καταγόμενος από το παρακείμενο ομώνυμο χωριό είχε εγκατασταθεί στο Σανσεπόλκρο προκειμένου να εκτελέσει κάποια παραγγελία.<ref name=sa/> Το 1439 εργάστηκε μαζί με τον Ντομένικο Βενετσιάνο (Domenico Veneziano) σε νωπογραφίες στην παρακείμενη εκκλησία ''Sant’ Egidio'' του Νοσοκομείου ''Santa Maria Nuova'' της [[Φλωρεντία]]ς. Η εργασία του Βενετσιάνο, ιδιαίτερα στην κατανομή του χώρου, επηρέασε το νεαρό Πιέρο.<ref name=nat>[http://nationalgallery.org.uk/artists/piero-della-francesca British National Gallery]</ref> Εργάστηκε σε πολλές πόλεις της Κεντρικής Ιταλίας, όπως [[Ρώμη]], [[Φερράρα]], [[Πέζαρο]], [[Ανκόνα]], Αρέτσο, [[Ρίμινι]], [[Ουρμπίνο]] και [[Περούτζια]], <ref name=abc>[http://www.abcgallery.com/P/piero/pierobio.html ABC Gallery]</ref> αλλά δεν έχασε την επαφή του με τη γενέτειρά του, την οποία απεικόνισε σε ορισμένα έργα του, όπως "Η Βάπτιση του Χριστού", ενώ οι λόφοι της απεικονίζονται και στη "Γέννηση". Με τις περιπλανήσεις του αυτές γνώρισε αρκετούς συναδέλφους του, μεταξύ των οποίων και τον [[Φρα Αντζέλικο]], ο οποίος τον συνέστησε σε πολλούς διάσημους ζωγράφους της εποχής, όπως ο Μαζάτσιο και ο ΜπρουνελέσκιΜπρουνελλέσκι.<ref name=uff/>
 
Το 1442 ο Πιέρο επέστρεψε στη γενέτειρά του, η οποία εκείνη την εποχή πέρασε στηστην δικαιοδοσίαεπικυριαρχία της Φλωρεντίας. Εκείνη την περίοδο (1445) έλαβε παραγγελία να ζωγραφίσει το "πολύπτυχοΠολύπτυχο του ελέουςΕλέους" (Polittico della Misericordia). Στη συνέχεια μετέβη στην [[Ανκόνα]] (1450) και από εκεί στο [[Λορέτο]] όπου έλαβε παραγγελία για μια νωπογραφία, όπως αναγράφει ο Βαζάρι, για το σκευοφυλάκιο του ναού της Παναγίας. Φαίνεται ότι η παραγγελία έμεινε ημιτελής, καθώς ο Πιέρο έφυγε από το Λορέτο λόγω επιδημίας πανώλους που ενέσκηψε εκείνη την εποχή στην περιοχή.<ref name=bss/> Πήγε στο Αρέτσο, όπου το 1452 άρχισε να εικονογραφεί το χοροστάσιο του ιερού ναού του Αγίου Φραγκίσκου με εικόνες (χωρίς χρονολογική σειρά) βασισμένες στο θρύλο του Τιμίου Σταυρού (La Legenda della vera Croce), τις οποίες ολοκλήρωσε το 1466.<ref name=brit>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/459853/Piero-della-Francesca Encyclopedia Britannica]</ref> Στις νωπογραφίες αυτές φαίνεται η γνώση του και επιμέλειά του στην προοπτική καθώς και στη χρήση των χρωμάτων, παράλληλα με τη γεωμετρική αρμονία και την ικανότητα στη σύνθεση των εικόνων του.<ref name=abc/>
 
Το 1455 ο Πιέρο βρίσκεται στην αυλή του Πάπα Νικολάου VΕ΄ όπου ζωγράφιζε νωπογραφίες στο Ανάκτορο του Βατικανού, παραμένοντας εκεί και υπό τον Πάπα Πίο ΙΙΒ΄. Δυστυχώς, οι νωπογραφίες αυτές καταστράφηκαν, προκειμένου να εξοικονομηθεί χώρος για αντίστοιχες νωπογραφίες του [[Ραφαήλ]]. Την εποχή αυτή συναντήθηκε με τον [[αρχιτεκτονική|αρχιτέκτονα]] Φραντσέσκο ντελ Μπόργκο (Francesco del Borgo), ο οποίος είχε αναλάβει τον εκσυγχρονισμό της εκκλησίας ''Santa Maria Maggiore''. Ο ντελ Μπόργκο ήταν γνωστός και ως μαθηματικός και αντάλλασσε με τον Πιέρο απόψεις σχετικές με τα μαθηματικά. Ο Πιέρο διακόσμησε εκεί το παρεκκλήσιο του Αγίου Μιχαήλ.
 
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες της ζωής του ο Πιέρο έζησε στη γενέτειρά του, όπου εκτέλεσε διάφορες παραγγελίες για λογαριασμό των τοπικών εκκλησιών. Κανένα από τα έργα του αυτά δεν επέζησε. Το 1480 ο Πιέρο ονομάστηκε επικεφαλής της ''Confraternita di San Bartolomeo'' και ζωγράφισε τη "Γέννηση" (σήμερα στην [[Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου|Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου]]) και τη "Μαντόνα" στην εκκλησία ''Santa Maria delle Grazie'' στη Σενιγκάλια (Senigallia). Τέλος, ζωγράφισε την Αγία Τράπεζα στην Περούτζια, ένα έργο που χαρακτηρίζεται αδέξιο, την "Θεοτόκο με το βρέφος και τους Αγίους".<ref name=brit/>
 
Λίγα χρόνια πριν το θάνατό του ο Πιέρο ασχολήθηκε με άλλα θέματα πλην της ζωγραφικής. Μεταξύ 1474 και 1482 συνέγραψε το έργο ''De prospectiva pingendi'' (περίΠερί της προοπτικής στη ζωγραφική), στα χνάρια του [[Ευκλείδης|Ευκλείδη]] και του [[Λέον Μπαττίστα Αλμπέρτι|Αλμπέρτι]]. Το πρωτότυπο κείμενο φυλάσσεται σήμερα στην ''Biblioteca Palatina'' στην [[Πάρμα]], είναι χειρόγραφο γραμμένο από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, αφιερωμένο στον προστάτη του Δούκα Guidobaldo da Montefeltro και εικονογραφημένο με σχέδιά του επί γεωμετρικών, προοπτικών και αναλογικών μελετών. Ακολούθησε δεύτερο έργο, ''De quinque corporibus regularibus'' (Περί των πέντε κανονικών σωμάτων), στο οποίο ασχολείται με την ιδέα της τέλειας προοπτικής, βασισμένο στις ιδέες του [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]] και του [[Πυθαγόρας|Πυθαγόρα]]. Το χειρόγραφο, εικονογραφημένο από τον καλλιτέχνη, φυλάσσεται σήμερα στη Φλωρεντία.<ref name=brit/> Η άποψη του Βαζάρι ότι ο καλλιτέχνης είχε τυφλωθεί λίγα χρόνια πριν το θάνατό του δεν φαίνεται να ευσταθεί, καθώς το δεύτερο χειρόγραφό του ολοκληρώθηκε το 1485.
 
Ο Πιέρο απεβίωσε στο σπίτι του στο Σανσεπόλκρο το 1492. Πέντε χρόνια πριν είχε κάνει διαθήκη με την οποία άφηνε τα υπάρχοντά του στην οικογένειά του και στην Εκκλησία.
 
==Επιλογή έργων==
==Έργα==
<br />
{{κύριο|Κατάλογος έργων του Πιέρο ντελλαντέλλα Φραντσέσκα}}
* Ο θρύλος του Τιμίου Σταυρού, 1452, Αρέτσο, Σαν Φραντσέσκο [https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B9%CE%AD%CF%81%CE%BF_%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B1_%CE%A6%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%83%CE%AD%CF%83%CE%BA%CE%B1#/media/File:Legende_vom_wahren_kreuz.jpg]
** 1. Ο θάνατος του Αδάμ [https://it.wikipedia.org/wiki/Morte_di_Adamo#/media/File:Piero_della_Francesca_033.jpg]
** 2. Ο προφήτης Ιεζεκιήλ [https://it.wikipedia.org/wiki/Storie_della_Vera_Croce#/media/File:Piero_della_Francesca_032.jpg]
** 3. Ο προφήτης Ιερεμίας [https://it.wikipedia.org/wiki/Storie_della_Vera_Croce#/media/File:Piero_della_Francesca_031.jpg]
** 4. Η λατρεία του Τιμίου Ξύλου και η συνάντηση του Σολομώντα με την βασίλισσα του Σαβά [https://it.wikipedia.org/wiki/Adorazione_del_sacro_legno_e_incontro_tra_Salomone_e_la_Regina_di_Saba#/media/File:Piero,_arezzo,_Adoration_of_the_Holy_Wood_and_the_Meeting_of_Solomon_and_the_Queen_of_Sheba_01.jpg]
** 5. Η ανύψωση του ξύλου του Σταυρού [https://it.wikipedia.org/wiki/Sollevamento_del_legno_della_Croce#/media/File:Piero,_arezzo,_Burial_of_the_Wood_01.jpg]
** 6. Ευαγγελισμός [https://it.wikipedia.org/wiki/Annunciazione_%28Piero_della_Francesca%29#/media/File:Piero,_arezzo,_Annunciation_01.jpg]
** 7. Το όνειρο του Κωνσταντίνου [https://it.wikipedia.org/wiki/Storie_della_Vera_Croce#/media/File:Piero_della_Francesca_017_a.jpg]
** 8. Η νίκη του Κωνσταντίνου επί του Μαξεντίου στην Μουλβία γέφυρα [https://it.wikipedia.org/wiki/Vittoria_di_Costantino_su_Massenzio#/media/File:Piero,_arezzo,_Battle_between_Constantine_and_Maxentius_01.jpg]
** 9. Το βασανιστήριο του Εβραίου [https://it.wikipedia.org/wiki/Tortura_dell'ebreo#/media/File:Piero,_arezzo,_Torture_of_the_Jew_01.jpg]
** 10. Η εύρεση των τριών σταυρών και η διαπίστωση του αληθούς Σταυρού [https://it.wikipedia.org/wiki/Storie_della_Vera_Croce#/media/File:Piero,_arezzo,_Discovery_and_Proof_of_the_True_Cross_01.jpg]
** 11. Μάχη μεταξύ Ηρακλείου και Χοσρόη [https://it.wikipedia.org/wiki/Storie_della_Vera_Croce#/media/File:Piero_della_Francesca_021.jpg]
** 12. Η ανύψωση του Σταυρού [https://it.wikipedia.org/wiki/Storie_della_Vera_Croce#/media/File:Exalt.jpg]
* ''Polittico della Misericordia'', 1444-1465 [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Misericorde.jpg], Σανσεπόλκρο, Δημοτικό Μουσείο
* Δίπτυχο των δουκών του Ουρμπίνο : ''Μπαττίστα Σφόρτσα'' και ''Φεντερίκο ντα Μοντεφέλτρο'' [https://en.wikipedia.org/wiki/Uffizi#/media/File:Piero,_Double_portrait_of_the_Dukes_of_Urbino_03.jpg], στην πίσω όψη : ''Ο θρίαμβος των δουκών του Ουρμπίνο'' [https://it.wikipedia.org/wiki/Doppio_ritratto_dei_duchi_di_Urbino#/media/File:Piero,_Double_portrait_of_the_Dukes_of_Urbino_06_480.jpg], [https://it.wikipedia.org/wiki/Doppio_ritratto_dei_duchi_di_Urbino#/media/File:Piero,_Double_portrait_of_the_Dukes_of_Urbino_05_480.jpg] [[Φλωρεντία]], [[Ουφίτσι]]
* ''Η Μαστίγωση'' [https://it.wikipedia.org/wiki/Flagellazione_di_Cristo_%28Piero_della_Francesca%29#/media/File:Piero,_flagellazione_11.jpg], Ουρμπίνο, Galleria Nazionale delle Marche
* ''Madonna di Senigallia'', [https://it.wikipedia.org/wiki/Madonna_di_Senigallia#/media/File:Madonna_di_Senigallia.jpg], Ουρμπίνο, Galleria Nazionale delle Marche
* ''Παρθένος και Βρέφος με αγίους και τον δωρητή Φεντερίκο ντα Μοντεφέλτρο'' (Pala di Brera) [https://it.wikipedia.org/wiki/Pala_di_Brera#/media/File:Piero_della_Francesca_046.jpg], [[Μιλάνο]], [[Πινακοθήκη Μπρέρα]]
* ''Ο Άγιος Ιερώνυμος και ο δωρητής Τζιρόλαμο Αμάντι [https://it.wikipedia.org/wiki/San_Girolamo_e_il_donatore_Girolamo_Amadi#/media/File:Piero,_San_Girolamo_e_il_donatore_Girolamo_Amadi,_venezia,_accademia,_1440-50_49x42.jpg], 1440-50, [[Πινακοθήκη της Ακαδημίας (Βενετία)]]
* ''Ο Σιγισμούνδος Μαλατέστα προσεύχεται στον Άγιο Σιγισμούνδο'', [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/58/Piero%2C_Sigismondo_Pandolfo_Malatesta_before_Saint_Sigismund_01.jpg], 1451,Ρίμινι, Tempio Malatestiano
* ''Προσωπογραφία του Σιγισμούνδου Μαλατέστα'', [https://it.wikipedia.org/wiki/Ritratto_di_Sigismondo_Pandolfo_Malatesta#/media/File:Piero,_ritratto_di_sigismondo_malatesta.jpg], 1451, Παρίσι, Λούβρο
* ''Ο Άγιος Ιερώνυμος στην έρημο'' [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Paintings_in_the_Gem%C3%A4ldegalerie,_Berlin_-_Room_39#/media/File:1450_Francesca_Landschaft_mit_b%C3%BC%C3%9Fendem_hl._Hieronymus_anagoria.JPG], [[Πινακοθήκη του Βερολίνου]]
* ''Αρχάγγελος Μιχαήλ'', [[Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου]]
* ''Η Βάπτιση'' [https://en.wikipedia.org/wiki/The_Baptism_of_Christ_%28Piero_della_Francesca%29#/media/File:Piero_della_Francesca_-_Baptism_of_Christ_-_WGA17595.jpg], [[Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου]]
* ''Η Γέννηση'' [https://commons.wikimedia.org/wiki/National_Gallery,_London#/media/File:Piero_della_Francesca_041.jpg], [[Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου]]
 
<gallery widths="200px" heights="200px" perrow="3" >
==Φωτοθήκη==
File:Misericorde.jpg|''Polittico della Misericordia'', μεταξύ 1444 και 1464, Sansepolcro, Museo Civico
<gallery>
File:Piero,_battesimo_di_cristo_04.jpg|''Η Βάπτιση'', 1448-1450, Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη
File:Madonna di Senigallia.jpg|''Μαντόνα ντι Σενιγκάλια''. Δουκικό ανάκτορο (Galleria Nazionale delle Marche), Ουρμπίνο
* File:Piero,_Sigismondo_Pandolfo_Malatesta_before_Saint_Sigismund_01.jpg|''Ο Σιγισμούνδος Μαλατέστα προσεύχεται στον Άγιο Σιγισμούνδο'', [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/58/Piero%2C_Sigismondo_Pandolfo_Malatesta_before_Saint_Sigismund_01.jpg]νωπογραφία, 1451, Ρίμινι, Tempio Malatestiano
File:Piero, hercules.jpg|''Ηρακλής''. Μουσείο [[Βοστώνη]]ς
File:Madonna_del_parto_piero_della_Francesca.jpg|''Madonna del Parto'', νωπογραφία, μεταξύ 1455 και 1465, Monterchi, μουσείο ειδικά για την εικόνα
File:Legende vom wahren kreuz.jpg|''Θρύλος του Τιμίου Σταυρού''. Αρέτσο
File:Resurrection.JPG|''Η Ανάσταση''., Σανσεπόλκρονωπογραφία, Δημοτικόμεταξύ 1450 και 1463, Sansepolcro, ΜουσείοMuseo Civico
File:Piero,_Double_portrait_of_the_Dukes_of_Urbino_03.jpg|''Δίπτυχο των δουκών του Ουρμπίνο Φεντερίκο ντα Μοντεφέλτρο και Μπαττίστα Σφόρτσα'', μεταξύ 1465 και 1472, Φλωρεντία, Ουφίτσι
File:Piero,_flagellazione_11.jpg|''Η Μαστίγωση'', 1453, Ουρμπίνο, Galleria Nazionale delle Marche
File:Piero_della_Francesca_046.jpg|''Pala di Brera'', μεταξύ 1469 και 1474, Μιλάνο, Πινακοθήκη Μπρέρα
File:Madonna_di_Senigallia.jpg|''Madonna di Senigallia'', μεταξύ 1470 και 1485, Ουρμπίνο, Galleria Nazionale delle Marche
File:Legende_vom_wahren_kreuz.jpg|''Ιστορίες του Αληθούς Σταυρού'', νωπογραφίες, μεταξύ 1452 και 1466, Αρέτσο, San Francesco
File:Piero,_arezzo,_Adoration_of_the_Holy_Wood_and_the_Meeting_of_Solomon_and_the_Queen_of_Sheba_01.jpg|''Ιστορίες του Αληθούς Σταυρού : Η λατρεία του Τιμίου Ξύλου και Η συνάντηση του Σολομώντα με την βασίλισσα του Σαβά'', Αρέτσο, San Francesco
File:Piero_della_Francesca_021.jpg|''Ιστορίες του Αληθούς Σταυρού : Μάχη μεταξύ Ηρακλείου και Χοσρόη'', Αρέτσο, San Francesco
</gallery>