Άμστερνταμ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον MysteriousAuthor (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό...
Γραμμή 41:
== Ιστορία ==
[[Αρχείο:Montelbaanstoren 04.jpg|thumb|left|Montelbaanstoren, περίπου 1512]]
Το Άμστερνταμ ιδρύθηκε γύρω στο [[1200]], σε μία βαλτώδη περιοχή με την ονομασία Αεμεστέλλε στις εκβολές του ποταμού [[Άμστελ]]. Αρχικά ήταν οικισμός ψαράδων. Οι πρώτες μόνιμες κατοικίες χτίστηκαν πάνω σε τεχνητά αναχώματα, αρκετά ψηλά, ώστε να εξασφαλίζουν προστασία από τις πλημμύρες. Καθώς ο οικισμός επεκτεινόταν, αυξάνονταν οι διαμάχες και οι ρήξεις μεταξύ των λόρδων βανφαν Άμστελ και των κόμητωνκομήτων της Ολλανδίας, οι οποίοι είχαν την υποστήριξη των παντοδύναμων επισκόπων της [[Ουτρέχτη]]ς. Οι διαμάχες συνεχίστηκαν και τον επόμενο αιώνα.
 
Κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα αποφασίστηκε η κατασκευή του πρώτου μεγάλου κάθετου φράγματος (dam), στο στόμιο του ποταμού Άμστελ. Από το «φράξιμο» του ποταμού Άμστελ πήρε η πόλη την ονομασία της (''Amstel(r)+dam''). Πιθανότατα, ένα τμήμα του Άμστελ όπως είναι σήμερα, είχε τότε επιχωματωθεί. Αυτό αποτέλεσε και τη βάση πάνω στην οποία οργανώθηκε και επεκτάθηκε ο οικισμός, με τελικό αποτέλεσμα, το Άμστερνταμ να αρχίζει να γίνεται εμπορική δύναμη. Όπως επίσης, το τμήμα εκείνο του Άμστελ που, σήμερα, είναι γνωστό ως [[Ντάμρακ]] (Damrak), ήταν η απαρχή του λιμένα του Άμστερνταμ. Πρόσφατες ανασκαφές, συνεχίζουν να παρέχουν νέα δεδομένα και να φέρνουν στο φως πληροφορίες για τις απαρχές της ιστορίας της πόλης.
 
Η πρώτη γραπτή αναφορά στο Άμστερνταμ, είναι ένα έγγραφο με ημερομηνία 27 Οκτωβρίου 1275, με το οποίο ο κόμης Φλόρις ο 5ος δίνει φοροαπαλλαγή στους κατοίκους. Η ακριβής ημερομηνία που το Άμστερνταμ απέκτησε Χάρτα Δικαιωμάτων δεν είναι γνωστή, αλλά μάλλον αυτό να συνέβη λίγο μετά το 1300, με πιθανή ημερομηνία το 1306. Αμέσως μετά, αναφέρεται η πρώτη φορολόγηση της μπίρας! Οι επαφές με το [[Αμβούργο]] για το εμπόριο του ποτού, αποτέλεσαν το εφαλτήριο για το Εμπόριο της Ανατολικής Θάλασσας (De Oostzeehandel), όπως ήταν τότε γνωστές οι διεθνείς συναλλαγές μεταξύ των κρατών της [[Χανσεατική Ένωση|Χανσεατικής Ένωσης]]. Ήδη από τον 15ο αιώνα, το Άμστερνταμ ήταν η σημαντικότερη εμπορική πόλη της [[Ολλανδία]]ς.
 
[[Αρχείο:AmsterdamDamsquar.jpg|thumb|right|Η Πλατεία Νταμ στα τέλη του 17ου αιώνα: ζωγραφικός πίνακας του Jan[[Γιαν Adriaensz. BerckheydeΜπερκχάιντε]] (Gemäldegalerie, Δρέσδη)]]
 
Επειδή, παρά ταύτα, η πόλη ήταν κτισμένη σε βαλτώδη περιοχή, τα αποστραγγιστικά έργα συνεχίζονταν με αμείωτη ταχύτητα και, η επέκτασή της δημιούργησε την ανάγκη κατασκευής των πρώτων ''χράχτεν'' (grachten), των αστικών καναλιών δηλαδή, για τα οποία το Άμστερνταμ είναι σήμερα παγκοσμίως γνωστό. Μέσω των χράχτεν επιτυγχανόταν η συνεχής και ολοκληρωμένη αποστράγγιση, ενώ τα φερτά υλικά από την κατασκευή τους, χρησιμοποιήθηκαν για την ανύψωση του εδάφους και την κατασκευή κατοικιών. Παρ'όλα αυτά, η μαλακή του φύση (άμμος και [[τύρφη]]), επέβαλε την στήριξη των σπιτιών πάνω σε ειδικές κατασκευές από ξύλινους πασσάλους κάτι που, με πιο προηγμένες τεχνικές, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Γραμμή 53:
Η πόλη, τότε, απέκτησε και ένα ιδιότυπο για την εποχή σύστημα διοίκησης. Η μεγάλη οικονομικά άνοδος της αστικής τάξης, δημιούργησε μία φατρία ισχυρών κοινωνικά πολιτών που αναφέρεται ως «φρούτσχαπ» (vroedschap). Η συγκεκριμένη ομάδα πολιτών απέκτησε τέτοια ισχύ, ώστε να έχει το αποκλειστικό προνόμιο διορισμού των διοικούντων την πόλη. Και, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντοτε σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν η πόλη ξεσηκώθηκε εναντίον των Ισπανών το 1578, έδειξε μεγάλη απροθυμία να συμμετάσχει. Μόνον όταν θίχτηκαν τα εμπορικά της συμφέροντα αποφάσισε τελικά να συναινέσει.
 
Με την προσάρτηση της [[Αμβέρσα]]ς στους Ισπανούς, το 1585, πολλοί κάτοικοί της, ήλθαν στο Άμστερνταμ, μεταφέροντας εκεί όλες τις εμπορικές τους δραστηριότητες. Η έλευσή τους, μαζί με εκείνη των Εβραίων της [[Πορτογαλία]]ς, έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο σε αυτό που έμεινε στην ιστορία ως οη ΧρυσόςΧρυσή ΑιώναςΕποχή (De Gouden Eeuw) του Άμστερνταμ και της Ολλανδίας.
 
Τότε ήταν που το Άμστερνταμ απέκτησε τη φήμη τής πιο ανεκτικής -θρησκευτικά και όχι μόνον- πόλης στον κόσμο. Θρησκευτικοί πρόσφυγες από τα μέρη των Κάτω Χωρών που ελέγχονταν ακόμα από την [[Ισπανία]], και [[Ουγενότοι]] από τη [[Γαλλία]] [[Γαλλικοί θρησκευτικοί πόλεμοι|διωκόμενοι για τη θρησκεία τους]], αναζήτησαν ασφάλεια στο Άμστερνταμ.
 
[[Αρχείο:Nationaal monument 07.jpg|thumb|left|Οβελίσκος στη μνήμη των νεκρών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου]]
Γραμμή 69:
Κατά τον 19ο αιώνα, υπήρξε περίοδος ανάκαμψης. Το Κανάλι Άμστερνταμ-Ρήνος χάρισε στο Άμστερνταμ άμεση πρόσβαση στον Ρήνο, ενώ το 1825 το [[Βορειοολλανδικό Κανάλι]] (Het Noordhollandsch Kanaal) συνέδεσε την πόλη με το [[Ντεν Χέλντερ]]. Επίσης, το 1839 κατασκευάστηκε η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή της Ολλανδίας, που συνέδεσε το Άμστερνταμ με το [[Χάαρλεμ]]. Τέλος, από το 1876 το [[Κανάλι της Βόρειας Θάλασσας]] (Ηet Noordzeekanaal), αποτέλεσε την απευθείας σύνδεση του λιμένα του Άμστερνταμ με τα κινητά υδατοφράγματα (sluizen) στο [[Άιμάουντεν]] (IJmuiden) και από εκεί διέξοδο στη [[Βόρεια Θάλασσα]]. Από το 1850 άρχισε να επεκτείνεται η πόλη έξω από το όριο του καναλιού Σίνγκελ (Singelgracht), που υπήρχε εκεί από τον 17ο αιώνα.
 
Στα τέλη του 19ου αιώνα, με τη [[Βιομηχανική Επανάσταση]], ξεκίνησε μία νέα περίοδος επέκτασης της πόλης στην περίφημη «''Ζώνη των Χράχτεν''». Το εμπόριο αναζωπυρώθηκε, νέες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν και ο πληθυσμός διπλασιάστηκε. Από τις 250.000 το 1850, έφτασε σχεδόν στις 510.000 το 1900. Οι κοινωνικές αναταράξεις που έφερε η Βιομηχανική Επανάσταση, έκαναν το Άμστερνταμ το κέντρο της ολλανδικής σοσιαλδημοκρατίας και οδήγησαν σε, μεγάλης κλίμακας, επέκτασή του (Σχέδιο Νότος, Σχέδιο Δύση κ.λ.π.). Οι κακές συνθήκες διαβίωσης στους χαμηλόμισθους εργάτες, οδήγησαν στα επεισόδια της συνοικίας Γιορντάαν (Ηet Jordaanoproer), κατά τα οποία έχασαν τη ζωή τους επτά άνθρωποι.
 
Κατά τη διάρκεια του [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] η Ολλανδία παρέμεινε ουδέτερη, αλλά το Άμστερνταμ υπέφερε λόγω της έλλειψης τροφίμων.