Βάσκοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αντικατάσταση παρωχημένου προτύπου με references tag
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 15:
 
== [[Ιστορία των Βάσκων]] ==
Οι ιστορικές αναφορές στους Βάσκους αρχίζουν από αρκετά αργά, δηλαδή από τον 1ο π.Χ. αιώνα με το Στράβωνα. Δυστυχώς δεν υπάρχουν πηγές για πρωτύτερα. Ανάλυση του γονιδιώματος των Βάσκων υποδηλώνει ότι πρέπει να ζούσαν εκεί από τη νεολιθική εποχή<ref>The Basque Paradigm: Genetic Evidence of a Maternal Continuity in the Franco-Cantabrian Region since Pre-Neolithic Times, έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2012 στην American Journal of Human Genetics</ref> Γύρω στο 50 π.Χ. η περιοχή είχε κατακτηθεί (αν όχι όλη, μεγάλο μέρος της) από τους Ρωμαίους, οι οποίοι πλέον θεωρούσαν ότι τους απομένει μόνον η δυτική Ιβηρική για να κατακτήσουν ολόκληρη την Ισπανία -άρα τα Πυρηναία είχαν κατακτηθεί. Στα μεταχριστιανικά χρόνια οι Βάσκοι θεωρούνταν ομάδα συγγενής με τους Γασκώνους και τους Ακουϊτανούς. Κατά το Μεσαίωνα η περιοχή μεταξύ των ποταμών [[Έβρος (Ισπανία)|Έβρου]] και [[Γαρούνας|Γαρούνα]] ονομαζόταν ''Βασκωνία[[Βασκονία]]'', χώρα που αγωνιζόταν να απωθήσει τους [[Βησιγότθοι|Βησιγότθους]] που ήδη είχαν συστήσει εκεί το [[Βησιγοτθικό βασίλειο]] και η οποία αργότερα αγωνιζόταν να σταματήσει την επέκταση των μωαμεθανών από το κέντρο και το νότο της [[Ισπανία]]ς. Η ΒασκωνίαΒασκονία επίσης αναφέρεται να προσπαθεί να απωθήσει και τους [[Φράγκοι|Φράγκους]] που επεκτείνονταν από το βορρά προς την [[Ιβηρική χερσόνησος|Ιβηρική]]. Παρουσία Βάσκων μαρτυρείται και στο ποταμό [[Λίγηρας|Λίγηρα]] που όμως βρίσκεται πολύ βορειότερα -αυτό κατά τον 7ο και 8ο αιώνα. Πιθανόν οι εκεί Βάσκοι να κατέβηκαν προς το νότο απωθούμενοι από άλλες φυλές ή να είναι εσφαλμένη η μαρτυρία.
[[Αρχείο:Harrespil Okabe.jpg|thumb]]
Στην ευρύτερη περιοχή (νότια Γαλλία και Πυρηναία) ιδρύθηκε το [[Δουκάτο της Γασκώνης|Δουκάτο της ΒασκωνίαςΒασκoνίας]] ή Γασκώνης (στα [[Βασκική γλώσσα|Βασκικά]] Baskoniako dukerria). Μέχρι τον 9ο αιώνα η περιοχή κατακερματίζεται λόγω του φεουδαρχικού συστήματος και σχηματίζονται [[κομητεία|κομητείες]] άλλες από αυτές καθαρά βασκικές άλλες καθόλου. Σχηματίζεται μεταξύ άλλων η κομητεία της ΒασκωνίαςΒασκoνίας και παράλληλα το [[Βασίλειο της ΚαστίλληςΠαμπλόνα]], τοη [[ΒασίλειοΚομητεία της ΠαμπλόναΚαστίλης]], η [[Κομητεία της Αραγωνίας]] κ.α. Το βασίλειο της Παμπλόνα, στην καρδιά της τότε βασκικής περιοχής (της [[Ναβάρρα|Ναβάρρας]]) κατακερματίζεται κι αυτό από τους φεουδάρχες και τελεί υπό την επιρροή και απειλή των πολύ μεγαλύτερων βασιλείων (της [[ΑραγωνίαΒασίλειο της Αραγωνίας|ΑραγώναΑραγώνας]]ς, της [[ΚαστίλληΒασίλειο της Καστίλης|Καστίλης]]ς αλλά και των [[Γάλλοι|Γάλλων]] από το βορρά).
 
Κατά τον 12ο αιώνα η ΚαστίλληΚαστίλη στερεί από τη Ναβάρρα την έξοδο προς τη θάλασσα, γιατί της αφαιρεί τις περιοχές Αλάβα[[Άλαβα]] (Álava), Μπισκάι (Biscay) και Χιπουθκόα (Gipuzkoa).
 
Η περιοχή των Βάσκων υποφέρει εν τω μεταξύ τα πάνδεινα και από τους πολέμαρχους των ισχυρών γαιοκτημόνων, οπότε αποδυναμωμένη υποκύπτει οριστικά στο Βασίλειο της ΚαστίλληςΚαστίλης -μετά από μια σειρά επιθέσεων (1512 έως 1524). Εντούτοις η συνέχεια της περιοχής της Ναβάρρας βόρεια των [[Πυρηναία|Πυρηναίων]] δεν περνάει στα χέρια της ΚαστίλληςΚαστίλης και γενικά της [[Ισπανία]]ς. Ενσωματώνεται το 1620 στη [[Γαλλία]].
Παρόλα τα προβλήματά τους, οι Βάσκοι σε αυτό το διάστημα έχουν σημαντική αυτονομία -γεγονός στο οποίο συμβάλλει και το δυσπρόσιτο, ορεινό στοιχείο της περιοχής. Εντούτοις η [[Γαλλική επανάσταση]] και όσα ακολουθούν επηρεάζουν πολύ τη Χώρα των Βάσκων. Στη συνέχεια έρχονται οι λεγόμενοι [[Καρλικοί Πόλεμοι]], που έγιναν με διαλείμματα, από το 1872 έως ουσιαστικά το 1876. Όταν λήγουν με ήττα των Βάσκων και των Καταλανών, σημαίνουν και το τέλος της αυτονομίας τους. Οι Καρλικοί πόλεμοι που στοίχισαν τόσο πολύ στους Βάσκους έγιναν για πολλούς λόγους και για αντικρουόμενα συμφέροντα. Τυπικά αφορούσαν την γραμμή διαδοχής στο θρόνο και οι Βάσκοι συντάχθηκαν κατά της αλλαγής ώστε το στέμμα να μην πάει σε γυναίκα, στην [[Ισαβέλλα Β΄ της Ισπανίας|Ισαβέλλα]], αλλά στον αδελφό του νεκρού βασιλιά, στον [[Κάρλος Μαρία|Κάρλος]]. Στις τάξεις των Καρλιστών μπήκαν πολλοί. Άλλοι γιατί εναντιώνονταν στην προοπτική της γυναίκας βασίλισσας από θρησκευτικό φανατισμό και συντηρητισμό, άλλοι από εθνικισμό (ώστε η βασίλισσα να μην παντρευτεί βασιλιά άλλου κράτους και χαθεί η πλήρης ανεξαρτησία της χώρας), άλλοι -όπως οι Βάσκοι- επειδή διέβλεπαν τον κίνδυνο από έναν τυχόν γάμο της Ισαβέλλας με Γάλλο βασιλιά. Σε αυτή την περίπτωση η χώρα τους θα βρισκόταν μεταξύ [[Συμπληγάδες|Συμπληγάδων]] και θα έχαναν σίγουρα την αυτονομία τους. Αυτό όμως τελικά δεν το απέφυγαν. Μια απο τις πρώτες ενέργειες της νέας βασίλισσας ήταν να εφαρμόσει συγκεντρωτικούς νόμους και να απολεσθεί έτσι πλήρως η αυτονομία που τυπικά και ουσιαστικά απολάμβαναν οι βόρειες περιοχές της Ισπανίας. Από τότε, και παρά τη σχετικά περιορισμένη αυτονόμηση τμήματος της περιοχής τους, ο βασκικός λαός δεν έπαψε με διάφορα μέσα να επιζητεί την πλήρη ανεξαρτησία του, χωρίς όμως να την επιτυγχάνει.
Γραμμή 35:
=== Πολιτική ===
=== Θρησκεία ===
Παραδοσιακά οι Βάσκοι ήταν κυρίως [[Καθολική Εκκλησία|Ρωμαιοκαθολικοί]]. Τον [[19ος αιώνας|19ο αιώνα]] και στα μέσα του [[20ός αιώνας|20ου]], οι Βάσκοι ως ομάδα έχουν παραμείνει ιδιαίτερα ευσεβείς και θρήσκοι. Στα τωρινάσύγχρονα χρόνια η παρουσία των ναών έχει μειωθεί, στην περισσότερη δυτική Ευρώπη. Η περιοχή έχει υπάρξει πηγή ιεραποστόλων σαν τον Francis Xavier και michel Garicoits. Ο Ignatiys[[Ιγνάτιος LoyolaΛογιόλα]], ο ιδρυτής της Society[[Εταιρία ofτου JesusΙησού|Εταιρίας του Ιησού]], ήταν ΒάσκοιΒάσκος. Ο [[Τάγμα των Φραγκισκανών|Φραγκισκανός]] Fermin Lasyen είχε γεννηθεί στην Vitoria[[Βιτόρια-Γκαστέις|Βιτόρια]]. O Lasuen ήταν ο διάδοχος του φραγκισκανού PadreΠατέρα juniperoJunipero Serra και ίδρυσε 9 από τις 21 εκτεταμένες ιεραποστολικές αποστολές κατά μήκος των ακτών της California[[Καλιφόρνια|Καλιφόρνιας]].
 
Ένα ξέσπασμα [[Προτεσταντισμός|προτεσταντισμού]] στην ηπειρωτική χώρα των Βάσκων παρήγαγε την πρώτη μετάφραση της Καινής Διαθήκης στους Βάσκους από τον Joanes Leizarraga. Αφού ο Henry[[Ερρίκος οΔ΄ τρίτοςτης από τηνΓαλλίας]] Γαλλία μετατράπηκε σε καθολικό για να γίνει βασιλιάς της Γαλλίας, ο Προτεσταντισμός σχεδόν εξαφανίστηκε.
Στη Bayonne υπήρχε Εβραϊκή κοινότητα που αποτελούνταν κυρίως από [[Σεφαρδίτες|Σεφαραδίτες]] Εβραίους που προέρχονταν από την Ισπανική και την Πορτογαλική Ιερά Εξέταση. Υπήρχαν επίσης σημαντικές Εβραϊκές και [[Μουσουλμάνος|Μουσουλμανικές]] κοινότητες στοστη Navarre[[Ναβάρρα]] πριν την εισβολή των Καστιλιανών το 1512-21. Οι ΒanuBanu Qasi, μια Μουλανδινή δυναστεία που προερχόταν από τον Count Cassius, ακόμα και κυριάρχησε σε ένα μικρό, κυρίως Muslimβασκικό Basqueμουσουλμανικό εμιράτο στην [[Έβρος (Ισπανία)|κοιλάδα του Έβρου]] για δύο αιώνες.
 
Στις μέρες μας, με βάση μίαμια ατομική άποψηδημοσκόπηση, λίγο περισσότεροι από το 50% των Βάσκων πρεσβεύουν κάποιο βαθμό πίστης στον θεό, την στιγμή που οι υπόλοιποι είναι είτε [[Αγνωστικισμός|αγνωστικιστές]] ήείτε [[Αθεϊσμός|άθεοι]]. ο αριθμός των πιστών σκεπτικιστών αυξάνεται αξιοσημείωτα στις νεότερες γενιές, όταν οι μεγαλύτερες είναι πιο πιστές.
 
=== Έθιμα, Παραδόσεις, Μυθολογία ===
Γραμμή 46:
=== Μουσική ===
=== Ποδόσφαιρο ===
Το μεγαλύτερο σύμβολο της Βασκικής ταυτότητας στο ποδόσφαιρο είναι η Athletic[[Αθλέτικ BilbaoΜπιλμπάο]]. Καθώς υπάρχουν και άλλες ομάδες μεταξύ του Βασκικού κράτους, όπως Realη Sociedad[[Ρεάλ Σοσιεδάδ]], Deportivoη [[Ντεπορτίβο Αλαβές]], η [[ΣΝ AlavésΈιμπαρ]] και η Osasuna[[Κλουμπ Ατλέτικο Οσασούνα|Οσασούνα]] (η μοναδική ομάδα στη La[[Πριμέρα LigaΝτιβισιόν]] η οποία έχει Βασκικό όνομα - osasuna σημαίνει "υγεία"),. ηΣύμφωνα πολιτικήμε τουτην bilibaoπολιτική γιατης τιςΑθλέτικ canteraΜπιλμπάο υποστήριζεή ότιομάδα αυτή ήυποστηρίζει ομάδαπως αρνείται να προσλάβει παίκτες που δεν είναι Βάσκοι. Στο παρελθόν και η Ρεάλ Σοσιεδάδ ακολουθούσε τέτοια πολιτική.
 
== Παραπομπές ==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Βάσκοι"