Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 101:
== Εθνική σύσταση ==
Το Σύνταγμα του [[1977]] διακήρυξε το σχηματισμό μιας νέας εθνικό-ιστορικής οντότητας, αυτής του Σοβιετικού λαού.
Οι [[Ρωσία|Ρώσσοι]] ήταν ο κυριότερος συστατικός λαός με πληθυσμό που υπερέβαινε τα 140 εκατ. Οι [[Ουκρανία|Ουκρανοί]] με 40 εκατ. και οι [[Λευκορωσία|Λευκορώσοι]] αποτελούσαν τους κυριότερους [[Σλάβοι|σλαβικούς]] λαούς της ΕΣΣΔ μαζί με τους Ρώσους φυσικά. Στη Μέση Ασία ζούσαν οι τουρανικοί λαοί των [[Ουζμπεκιστάν|Ουζμπέκων]], [[Καζαχστάν|Καζάχων]], [[Κιργισία|Κιργίζιων]], και των [[Τουρκμενιστάν|Τουρκμένων]]. Στη ίδια περιοχή κατοικούσαν και οι [[Τατζικιστάν|Τατζίκοι]] που είναι περσικό φύλο και παρουσιάζουν γλωσσικές ομοιότητες με τους λαούς του [[Αφγανιστάν]] και του [[Ιράν]] καθώς και με τους [[Κούρδοι|Κούρδους]]. Στην [[Καυκασία]] υπήρχε ένα μωσαϊκό λαών και εθνοτήτων (μόνο στο [[Νταγκεστάν]] της Ρωσίας ζουν περισσότερες από 100 εθνότητες). Οι κυριότεροι από αυτούς τους λαούς ήταν οι [[Γεωργία|Γεωργιανοί]], οι [[Αρμενία|Αρμένιοι]] και οι[[Αζερμπαϊτζάν| Αζέροι]]. Οι [[Λιθουανία|Λιθουανοί]], οι [[Εσθονία|Εσθονοί]] , οι [[Λετονία|Λετονοί]] και οι[[Καρελία| Καρελίοι]] (λαός κοντά στους [[Φινλανδία|ΦιλανδούςΦινλανδούς]] που κατοικεί στη Βορειοδυτική Ρωσία) αποτελούσαν τους [[Βαλτική|βαλτικούς]] λαούς της Σοβιετικής Ένωσης. Η ΣΣΔ της [[Μολδαβία]]ς αποσπάστηκε από τη [[Ρουμανία]] το [[1940]], με βάση το σύμφωνο [[Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης|Ρίμπεντροπ-Μολοτώφ]] και η εθνική σύσταση των κατοίκων της είναι αντικείμενο αντιπαραθέσεων ακόμα και σήμερα. Επίσης σημαντικός ήταν ο αριθμός των [[Εβραίοι|Εβραίων]], των [[Πολωνία|Πολωνών]] των Τατάρων και των [[Γερμανία|Γερμανών]]. Οι [[Έλληνες]] στην ΕΣΣΔ κατοικούσαν σε τρεις περιοχές κυρίως : Στην [[Ουκρανία]], στις περιοχές της Μαριούπολης και της [[Οδησσός|Οδησσού]], στην Καυκασία στην περιοχή της [[Γεωργία]]ς και στην [[Τασκένδη]] την Πρωτεύουσα του [[Ουζμπεκιστάν]]. Σύμφωνα με το βιβλίο «Ο Πληθυσμός της ΕΣΣΔ» (Население СССР; Национальный Состав Населения СССР. М 1991г.), το [[1959]] στην [[ΕΣΣΔ]] κατοικούσαν 309 χιλ. Έλληνες ενώ το [[1989]] ο αριθμός αυτός ήταν 359 χιλ. Στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονταν οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες που έφτασαν στην ΕΣΣΔ μετά τον [[Ελληνικός Εμφύλιος 1946 - 1949|Εμφύλιο Πόλεμο]].
 
=== Πληθυσμός ===
Το 1989, στην ΕΣΣΔ κατοικούσαν 293,.047,.571 πολίτες.
 
== Οι Σοβιετικές Δημοκρατίες ==
Γραμμή 140:
Η ΕΣΣΔ ήταν ένα κράτος βασισμένο σε μια κυβέρνηση όπου το Πανενωσιακό Κομμουνιστικό Κόμμα (Μπολσεβίκων), όπως τότε μετονομάστηκε το Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων, καθιερώθηκε ως η πολιτική δύναμη που συνένωνε πλατιές λαϊκές μάζες και κυβερνούσε.
 
Στον οικονομικό τομέα ο Λένιν αναγκάστηκε να εφαρμόσει αρχικά τη [[Νέα Οικονομική Πολιτική]] (ΝΕΠ, ''Новая экономическая политика - НЭП, νοβάγια εκονομιτσέσκαγια πολίτικα''), που προέβλεπε τη μη συμμετοχή του κράτους στην οικονομία και τη δημιουργία μια τάξης ευπόρων προερχομένων από τις τάξεις του [[Προλεταριάτο]]υ. Κύριος ιδεολόγος του οικονομικού αυτού σχεδίου ήταν ο [[ΝικολάϊΝικολάι Μπουχάριν]]. Η ΝΕΠ είχε ως αποτέλεσμα το [[1927]] η ΕΣΣΔ να έχει τους υψηλότερους δείκτες χρήσης και κατανάλωσης αγαθών για όλη τη μετα-επαναστατική και προπολεμική περίοδο (12-18/Июня/Огонёк/2006).
 
=== Η Περίοδος του Μεσοπολέμου στην ΕΣΣΔ ===
Γραμμή 163:
=== Από το [[1945]] ως τη διάσπαση της Ε.Σ.Σ.Δ. [[1991]] ===
 
Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, σε πρώτη φάση, η Σοβιετική Ένωση επανοικοδόμησε αρχικά και επέκτεινε έπειτα την οικονομία της, διατηρώντας αυστηρά συγκεντρωτικό έλεγχο. Η Σοβιετική Ένωση βοήθησε τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετατρέποντάς τες σε σοβιετικά δορυφορικά κράτη, ίδρυσε το [[Σύμφωνο της Βαρσοβίας]] το [[1955]], αργότερα Comecon, παρείχε ενίσχυση στους τελικά νικηφόρους κομμουνιστές στη [[Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας]], και είδε την επιρροή της ν’να αυξάνεται παγκοσμίως. Εν τω μεταξύ, η αυξανόμενη ένταση του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]] μετέτρεψε τους συμμάχους της εν καιρώ πολέμου, το [[Ηνωμένο Βασίλειο]] και τις [[ΗΠΑ|Ηνωμένες Πολιτείες]], σε εχθρούς.
 
Ο Στάλιν πέθανε στις 5 Μαρτίου [[1953]]. Εν τη απουσία ενός αποδεκτού διαδόχου, τα υψηλότερα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος επέλεξαν να κυβερνήσουν τη Σοβιετική Ένωση από κοινού. Ο [[Νικίτα Χρουστσόφ]] που είχε κερδίσει επιρροή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '50, κατήγγειλε τις σταλινικές μεθόδους ([[Αποσταλινοποίηση]]). Συγχρόνως, η σοβιετική στρατιωτική δύναμη χρησιμοποιήθηκε για να καταστείλει τις εθνικιστικές εξεγέρσεις στην [[Ουγγαρία]] και την [[Πολωνία]] το [[1956]]. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Σοβιετική Ένωση συνέχισε να πραγματοποιεί μια επιστημονική και τεχνολογική επανάσταση στέλνοντας σε τροχιά γύρω από τη γη τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο, [[Σπούτνικ]] 1, ένα σκυλί διαβίωσης, τη [[Λάικα]], και αργότερα, τον πρώτο άνθρωπο, [[Γιούρι Γκαγκάριν]]. Η [[Βαλεντίνα Τερέσκοβα]] ήταν η πρώτη γυναίκα στο διάστημα με το VostokΒοστόκ 6 στις 16 Ιουνίου 1963, και ο Αλεξέι Λεόνοφ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στο διάστημα στις 18 Μαρτίου 1965. Εντούτοις, οι μεταρρυθμίσεις του Χρουστσόφ στη γεωργία και τη διοίκηση ήταν γενικά μη παραγωγικές, και η εξωτερική πολιτική έναντι της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών συνάντησε δυσκολίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που οδήγησαν στη σινο-σοβιετική διάσταση. Ο Χρουστσόφ απομακρύνθηκε από την ηγεσία το 1964.
 
Μια ακόμη περίοδος συλλογικής ηγεσίας ακολούθησε, έως ότου καθιερώθηκε ο [[Λεονίντ Μπρέζνιεφ]] στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ως διαπρεπέστερος διάδοχος του Χρουστσόφ στη σοβιετική πολιτική ζωή. Ο Μπρέζνιεφ προήδρευσε σε μία περίοδο ύφεσης του Ψυχρού Πολέμου με τη δύση, ενισχύοντας συγχρόνως τη σοβιετική στρατιωτική δύναμη. Καθ' όλη τη διάρκεια της νέας περιόδου, η Σοβιετική Ένωση διατήρησε την ισότητα με τις Ηνωμένες Πολιτείες στον τομέα της στρατιωτικής τεχνολογίας, αλλά αυτό εξουθένωσε την σοβιετική οικονομία. Σε αντίθεση με το επαναστατικό πνεύμα που συνόδευσε τη γέννηση της Σοβιετικής Ένωσης, η επικρατούσα διάθεση της σοβιετικής ηγεσίας κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπρέζνιεφ ως το θάνατο του το 1982 ήταν αποστροφή στις μεγάλες αλλαγές.
Γραμμή 172:
Δύο εξελίξεις κυριάρχησαν τη δεκαετία που ακολούθησε: το όλο και περισσότερο προφανές θρυμμάτισμα των οικονομικών/πολιτικών δομών της Σοβιετικής Ένωσης, και οι προσπάθειες να γίνουν μεταρρυθμίσεις, ώστε να αντιστραφεί αυτή η διαδικασία. Μετά από τη γρήγορη διαδοχή του [[Γιούρι Αντρόπωφ]] και του [[Κονσταντίν Τσερνιένκο]], το 1985 αναλαμβάνει την ηγεσία ο [[Μιχαήλ Γκορμπατσώφ]] εξαγγέλλοντας σημαντικές αλλαγές στην οικονομία και την ηγεσία (δες [[Περεστρόικα]], [[Γκλάσνοστ]]). Η πολιτική Γκλάσνοστ απελευθέρωσε τη δημόσια πρόσβαση στις πληροφορίες μετά από πολλές δεκαετίες λογοκρισίας. Με τη Σοβιετική Ένωση σε κακή οικονομική κατάσταση και τα δορυφορικά κράτη της στην Ανατολική Ευρώπη να εγκαταλείπουν τον [[κομμουνισμός|κομμουνισμό]], ο Γκορμπατσώφ θέλησε να τελειώσει τον Ψυχρό Πόλεμο. Το [[1988]], η Σοβιετική Ένωση εγκατέλειψε τον εννεαετή πόλεμό της με το Αφγανιστάν και άρχισε να αποσύρει τις δυνάμεις από τη χώρα. Προς το τέλος της δεκαετίας του '80, ο Γκορμπατσώφ αρνήθηκε να στείλει στρατιωτική υποστήριξη για να υπερασπίσει τα προηγούμενα δορυφορικά κράτη της ΕΣΣΔ, με συνέπεια τα κομμουνιστικά καθεστώτα σε εκείνα τα κράτη να χάσουν τη δύναμή τους. Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ακολούθησε η ενοποίηση μεταξύ της [[Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας|Ανατολικής]] και [[Δυτική Γερμανία|Δυτικής Γερμανίας]]. Το 1989, η ρωσική συνομοσπονδία συγκάλεσε νέο συνέδριο λαϊκών αντιπροσώπων στο οποίο ο [[Μπορίς Γιέλτσιν]] εκλέχτηκε πρόεδρος και πέρασε νόμους που προσπάθησαν να εκτοπίσουν τη σοβιετική κυριαρχία. Η περίοδος νομικής αβεβαιότητας συνεχίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια του 1990-1, καθώς οι σοβιετικές δημοκρατίες έγιναν σταδιακά [[De facto|ντε φάκτο]] ανεξάρτητες.
 
Ένα δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε με αντικείμενο τη διατήρηση της ΕΣΣΔ στις 17 Μαρτίου 1991. Η πλειοψηφία του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της διατήρησης της ένωσης σε εννέα από τις δεκαπέντε δημοκρατίες. Το δημοψήφισμα έδωσε στον Γκορμπατσώφ μια δεύτερη ευκαιρία. Το καλοκαίρι του 1991, μια νέα συνθήκη σχεδιάστηκε και συμφωνήθηκε να συσταθεί μια χαλαρή ομοσπονδία οκτώ δημοκρατιών. Η υπογραφή της συνθήκης, εντούτοις, διακόπηκε από το πραξικόπημα του Αυγούστου - ήταν μια απόπειρα να απομακρυνθεί ο Γκορμπατσώφ από εκείνα τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, τα οποία επιδίωκαν να καταργήσουν τις μεταρρυθμίσεις του και να επαναφέρουν τον κεντρικό έλεγχο επί των δημοκρατιών. Το πραξικόπημα κατεστάλη, ο Γιέλτσιν θεωρήθηκε ήρωας, ενώ η εξουσία του Γκορμπατσώφ κατέρρευσε ολοκληρωτικά. Τον Αύγουστο του 1991, η Λετονία και η Εσθονία κήρυξαν άμεσα την αποκατάσταση της πλήρους ανεξαρτησίας τους (ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990), ενώ οι άλλες 12 δημοκρατίες συνέχισαν τη συζήτηση περί μιας όλο και πιο χαλαρής ένωσης ομόσπονδων κρατών.
 
Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι Πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας υπέγραψαν τις συμφωνίες Μπελοβέζα που κήρυξαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και σύστησαν την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ). Ενώ κάποιες αμφιβολίες παρέμειναν σχετικά με την αρχή των συμφωνιών Μπελοβέζα να διαλύσουν την Ένωση, στις 21 Δεκεμβρίου 1991, οι αντιπρόσωποι όλων των σοβιετικών δημοκρατιών εκτός από τη Γεωργία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των δημοκρατιών που είχαν υπογράψει τις συμφωνίες Μπελοβέζα, υπέγραψαν το πρωτόκολλο της Άλμα-Άτα, το οποίο επιβεβαίωσε τη διάλυση της ΕΣΣΔ και επαναδιατύπωσε τη σύσταση της ΚΑΚ. Η σύνοδος κορυφής της Άλμα-Άτα συμφώνησε επίσης διάφορα άλλα πρακτικά μέτρα, που ήταν απαραίτητο να ληφθούν, ως συνέπεια της διάλυσης της Ένωσης. Στις 25 Δεκεμβρίου 1991, ο Γκορμπατσώφ, το υψηλότερο κυβερνητικό στέλεχος της Σοβιετικής Ένωσης, αναγνώρισε την πτώχευση και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.