Γουλιέλμος Γ΄ της Αγγλίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 41:
Ο '''Γουλιέλμος Γ΄''' ([[14 Νοεμβρίου]] [[1650]] – [[8 Μαρτίου]] [[1702]]) ήταν πρίγκηπας της Οράγγης, κυβερνήτης της Ολλανδίας και βασιλιάς της Αγγλίας.
Από το [[1672]] κυβέρνησε την Ολλανδία, τη Ζηλανδία, την Ουτρέχτη, το Χέλντερλαντ και το Οφεράισσελ της [[Ολλανδική Δημοκρατία|Ολλανδικής Δημοκρατίας]]. Από το [[1689]] βασίλεψε ως Γουλιέλμος Γ΄ της Αγγλίας και της Ιρλανδίας και ως Γουλιέλμος Β΄ της Σκωτίας.<ref>{{cite web|url=http://www.parliament.uk/actofunion/01_03_revolution.html|title=Act of Union 1707, the Revolution in Scotland|publisher=UK Parliament|accessdate=8 August 2008| archiveurl = http://web.archive.org/web/20080615023245/http://www.parliament.uk/actofunion/01_03_revolution.html| archivedate = 15 June 2008}}</ref> Ανεπίσημα έχει μείνει γνωστός στη [[Βόρεια Ιρλανδία]] και τη [[Σκωτία]], ως ''«Βασιλιάς Μπίλλυ»''.<ref>{{cite book |title=Varieties of Cultural History |author=Peter Burke |publisher=Cornell University Press |year=1997 |page=51 |isbn=0-8014-8492-8}}</ref> Μέλος του [[Οίκος των Οράγγης-Νασσάου|Οίκου των Οράγγης-Νασσάου]], ο Γουλιέλμος κέρδισε το [[Αγγλία|αγγλικό]], [[Σκωτία|σκωτσέζικο]] και [[Ιρλανδία|ιρλανδικό]] στέμμα μετά την [[Ένδοξη Επανάσταση]], κατά την οποία απομακρύνθηκε από το θρόνο ο θείος και πεθερός του [[Ιάκωβος Β΄ της Αγγλίας|Ιάκωβος Β΄]]. Στα Βρετανικά Νησιά, ο Γουλιέλμος κυβέρνησε από κοινού με τη σύζυγό του, [[Μαρία Β΄ της Αγγλίας|Μαρία Β΄]], μέχρι το θάνατό της στις [[28 Δεκεμβρίου]] [[1694]]. Οι λαϊκές διηγήσεις συχνά αναφέρουν την περίοδο αυτή της συμβασιλείας τους, ως η «[[Γουλιέλμος και Μαρία|Βασιλεία του Γουίλιαμ και της Μαίρης]]». (Κατά σύμπτωσιν, υπήρξε ο τρίτος κυβερνήτης [stadhouder] της Ολλανδίας και ο τρίτος βασιλιάς της Αγγλίας με το όνομα αυτό).
Όντας [[Προτεσταντισμός|Προτεστάντης]] στο δόγμα, ο Γουλιέλμος συμμετείχε σε διάφορους πολέμους ενάντια στον ισχυρό [[Καθολικισμός|Καθολικό]] Βασιλιά της [[Γαλλία|Γαλλίας]], [[Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκο ΙΔ΄]], σε συμμαχία με τις Προτεσταντικές και τις Καθολικές δυνάμεις της [[Ευρώπη|Ευρώπης]]. Πολλοί Προτεστάντες τον αντιμετώπιζαν ως υπερασπιστή της πίστης τους. Ήταν αυτή του η φήμη που συνέβαλε τα μέγιστα στο να κερδίσει τα βρετανικά στέμματα, καθώς υπήρχαν πολλοί που φοβούνταν την αναβίωση του Καθολικισμού υπό τον Ιάκωβο. Η νίκη του Γουλιέλμου εναντίον του Ιακώβου στη [[Μάχη του Μπόιν]] το 1690 εξακολουθεί να μνημονεύεται από το [[Τάγμα της Οράγγης]]. Η βασιλεία του υπήρξε γέφυρα για την μετάβαση από την απολυταρχία των [[Οίκος των Στιούαρτ|Στιούαρτ]] στην κοινοβουλευτική επικράτηση επί [[Οίκος του Αννοβέρου|Αννοβεριανής δυναστείας]].
Γραμμή 53:
==Αρχιστράτηγος==
Η δύναμη του κόμματος των Οραγγιστών, των οπαδών δηλαδή του κληρονομικού ηγεμόνα, ήταν υπολογίσιμη και ο ντε Βιτ, παρ’ όλο που κατόρθωσε να αποκλείσει τον Γουλιέλμο από το αξίωμα του stadhouder, αναγκάστηκε να τον δεχτεί σαν αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων (kapitein-generaal) το 1670, παρά το νεαρόν της ηλικίας και την απειρία του. Αυτό ήταν αίτημα αρκετών επαρχιών λόγω επικειμένης γαλλοαγγλικής εισβολής.
Το 1672 ήταν καταστροφικό έτος για την Ολλανδική Δημοκρατία (Rampjaar). Οι Γάλλοι εισέβαλαν συνεπικουρούμενοι από τους Άγγλους και από δύο γερμανικές εκκλησιαστικές ηγεμονίες. Ο στόλος τους δεν κατόρθωσε κάτι το σημαντικό αλλά τον Ιούνιο τα γαλλικά στρατεύματα είχαν κατακλύσει τις επαρχίες του Γκέλντερλαντ και της Ουτρέχτης. Ο Γουλιέλμος αποσύρθηκε στην επαρχία της Ολλανδίας και άνοιξε τους υδατοφράκτες. Στην χώρα επικρατούσε μεγάλη αναταραχή και το δημόσιο αίσθημα στράφηκε εναντίον του ντε Βιτ και της παράταξής του.
== Stadhouder – Αγώνας κατά του Λουδοβίκου ΙΔ΄==
Στις αρχές Ιουλίου η επαρχία της Ολλανδίας ονόμασε τον Γουλιέλμο stadhouder. Την επομένη ο λόρδος Άρλινγκτον έφερε μήνυμα στον Γουλιέλμο από τον θείο του : αν αποδεχόταν τους όρους των εισβολέων, ο Κάρολος θα τον έκανε βασιλεύοντα πρίγκιπα της Ολλανδίας, αξίωμα πολύ σημαντικότερο από το αβέβαιο του stadhouder. Ο Γουλιέλμος αρνήθηκε και ο Άρλινγκτον απείλησε ότι εν τοιαύτη περιπτώσει θα έβλεπε το τέλος της Δημοκρατίας. «Υπάρχει τρόπος να το αποφύγω αυτό» απάντησε ο Γουλιέλμος. «Αν πεθάνω υπερασπιζόμενος και το τελευταίο χαντάκι». Στις 7 Ιουνίου η καταπλημμύρηση είχε ολοκληρωθεί και η προέλαση των Γάλλων ανακόπηκε. Στις 16 Ιουλίου η Ζηλανδία με την σειρά της έκανε τον Γουλιέλμο stadhouder της.
Στις 15 Αυγούστου ο Γουλιέλμος έδωσε στην δημοσιότητα μιαν επιστολή του Καρόλου όπου αυτός υποστήριζε ότι έκανε τον πόλεμο λόγω της επιθετικότητας της παράταξης ντε Βιτ. Ο λαός εξεμάνη. Στις 20 Αυγούστου, στην Χάγη, ο Γιόχαν ντε Βιτ και ο αδελφός το Κορνέλις δολοφονήθηκαν άγρια από την πολιτοφυλακή των Οραγγιστών. Από την εν συνεχεία στάση του Γουλιέλμου πιθανολογείται ανάμειξή του στην δολοφονία. <ref>Rowen, H. H. (1986) ''John de Witt: Statesman of the "true Freedom"'', Cambridge University Press, ISBN 0-521-52708-2, p. 222; Nijhoff, D. C. (1893) ''Staatkundige Geschiedenis van Nederland. Tweede Deel'', pp. 92–93, and fn.4 p. 92; [[Robert Fruin|Fruin, Robert]], [http://www.dbnl.org/tekst/_gid001186701_01/_gid001186701_01_0008.php "De schuld van Willem III en zijn vrienden aan den moord der gebroeders de Witt"], in ''De Gids'' (1867), pp. 201–218</ref>
Για την αντιμετώπιση της επίθεσης ο Γουλιέλμος συμμάχησε με την Ισπανία και το Βρανδεμβούργο. Παρά τις Ολλανδικές αποτυχίες σε χερσαίες επιχειρήσεις, η τρεις φορές καταναυμάχηση του αγγλογαλλικού στόλου ανάγκασε την Αγγλία να εγκαταλείψει τον πόλεμο. Σταδιακά αποσύρθηκαν και οι γαλλικές δυνάμεις. Οι επαρχίες της Ουτρέχτης, του Γκέλντερλαντ και του Όφεράισσελ όρισαν επίσης τον Γουλιέλμο ως stadhouder τους. Το 1674 οδήγησε αυτός 75.000 Ολλανδούς, Ισπανούς και Γερμανούς εναντίον του [[Λουδοβίκος Β΄ των Βουρβόνων-Κοντέ|Μεγάλου Κοντέ]] στο Σενέφ (Seneffe), σε αιματηρή και αμφίρροπη μάχη.
Το 1678 η Γαλλία αναγκάστηκε να ειρηνεύσει με την Συνθήκη του Nijmegen. Αλλά ο [[Λουδοβίκος ΙΔ΄]] δεν έπαψε να λέει για τον Γουλιέλμο «ο θανάσιμος εχθρός μου» κι ο τελευταίος να υποπτεύεται τις πανευρωπαϊκές βλέψεις του Γάλλου βασιλιά. Επί πλέον, η συμπεριφορά του Λουδοβίκου προς τους Ουγενότους και ιδίως η [[Έδικτο της Νάντης|ανάκληση του Διατάγματος της Νάντης]] το 1685, υποχρέωσαν τον Γουλιέλμο να πρωτοστατήσει στην ίδρυση της Ένωσης του Άουγκσμπουργκ, ένος αντιγαλλικού συνασπισμού που περιλάμβανε και την Ισπανία, την Σουηδία και διάφορα γερμανικά κράτη.
==Γάμος – Ιάκωβος Β΄==
Το 1677 ο Γουλιέλμος παντρεύτηκε την πρώτη του εξαδέλφη Μαρία, μεγαλύτερη κόρη του δούκα της Υόρκης , του μετέπειτα Ιακώβου Β΄ της Αγγλίας, αδελφού της μητέρας του. Υπήρχαν αντιρρήσεις από πλευράς Ολλανδών αλλά ο Γουλιέλμος πίστευε ότι ο γάμος αυτός ενίσχυε τις ελπίδες του για τον αγγλικό θρόνο και ότι θα τερμάτιζε την φιλογαλλική πολιτική των Καθολικών Στιούαρτ. Άλλωστε η Μαρία είχε λάβει αγγλικανική ανατροφή. Αντιρρήσεις υπήρχαν και από πλευράς Ιακώβου –ο Γουλιέλμος του φαινόταν ανυπόφορα Καλβινιστής– αλλά ο Κάρολος πίεσε τον αδελφό του θεωρώντας κι αυτός τον γάμο πολιτικώς συμφέροντα.
Αν και κατέλιπε στρατιά νόθων, ο Κάρολος δεν είχε νόμιμα τέκνα. Διάδοχός του ήταν ο Ιάκωβος αλλά ήταν πλέον γνωστό ότι αυτός είχε μεταστραφεί στον Καθολικισμό και συνεπώς αντιμετώπιζε έντονες αντιδράσεις. Εν πάση περιπτώσει η Αγγλικανή Μαρία ήταν πρώτη στην σειρά διαδοχής μετά τον πατέρα της και ο Γουλιέλμος ενέτεινε τις προσπάθειές του.
Το 1685 ο Κάρολος πέθανε και τον διαδέχτηκε τελικά ο Ιάκωβος. Ο Γουλιέλμος προσπάθησε να προσεγγίσει τον θείο και πεθερό του αποβλέποντας στην εξουδετέρωση της γαλλικής απειλής, αλλά το 1687 έγινε σαφές ότι ο Ιάκωβος δεν θα προσχωρούσε στην Ένωση του Άουγκσμπουργκ. Οι σχέσεις τους χειροτέρεψαν και τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου αναγγέλθηκε ότι η δεύτερη γυναίκα του Ιακώβου, η Μαρία της Μόντενα, ήταν έγκυος. Αν το παιδί ήταν αγόρι η Μαρία εκτοπιζόταν από την πρώτη θέση της διαδοχής. Και τώρα που δεν υπήρχε ο Κάρολος για να τον συγκρατεί, ο Ιάκωβος θα έδινε σίγουρα καθολική ανατροφή στο παιδί. Τον ίδιο μήνα Νοέμβριο, ο Γουλιέλμος απηύθυνε ανοικτή επιστολή προς τον αγγλικό λαό, με την οποία αποδοκίμαζε την πολιτική της θρησκευτικής ανεκτικότητας του Ιακώβου, ως ευνοούσα τον Καθολικισμό. Πολλοί Άγγλοι πολιτικοί, που είχαν ήδη μυστικές επαφές μαζί του, τον πίεζαν πλέον να εισβάλει στην Αγγλία.
Ο Γουλιέλμος αρχικά απέκλεισε την προοπτική της εισβολής, πιστεύεται όμως ότι αυτό ήταν μόνο κατά το φαινόμενον και ότι άρχισε να ετοιμάζει το εκστρατευτικό του σώμα από τον Απρίλιο του 1688 –εν αναμονή πάντα του τοκετού. Ήταν καλή στιγμή γιατί η Γαλλία ήταν απασχολημένη σε εκστρατείες στην Γερμανία και στην Ιταλία.
==Η Ένδοξη Επανάσταση==
Στις 10 Ιουνίου του 1688 η Μαρία της Μόντενα γέννησε γιο. Η σύζυγος του Γουλιέλμου δεν ήταν πια διάδοχος. Η κοινή γνώμη στην Αγγλία αναταράχτηκε απ’ αυτό κι από διάφορες υπέρ των Καθολικών ενέργειες του Ιακώβου. Η πίεση για επέμβαση αυξήθηκε. Ο Γουλιέλμος απαίτησε πρόσκληση από επιφανείς Άγγλους πολιτικούς. Στις 30 Ιουνίου επτά μεγιστάνες του απηύθυναν επίσημη πρόσκληση και στις 5 Νοεμβρίου ο Γουλιέλμος αποβιβάστηκε στην Αγγλία με τριάντα πέντε χιλιάδες ολλανδικό στρατό, απευθύνοντας διακήρυξη για τις ελευθερίες της Αγγλίας και για τον Προτεσταντισμό. Αντίσταση δεν υπήρξε. Οι Προτεστάντες αξιωματικοί εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και οι ευγενείς στις επαρχίες διακήρυσσαν την πίστη τους στον εισβολέα. Στον Ιάκωβο επετράπη να καταφύγει στην Γαλλία.
Μετά από μερικούς μήνες κοινοβουλευτικών συνεδριάσεων και διαπραγματεύσεων, ο Γουλιέλμος, ενίοτε απειλώντας με αποχώρηση και πάντοτε με την συμπαράσταση της συζύγου του, κατόρθωσε να επιβάλει την άποψή του : θα ήταν βασιλιάς ιδίω δικαίω, από κοινού με την Μαρία, και όχι βασιλικός σύζυγος. Θα παρέμενε δε βασιλιάς σε περίπτωση προαποβίωσης της συζύγου του. Την ίδια εποχή ο Γουλιέλμος και η Μαρία αναγνωρίστηκαν και ως βασιλείς της Σκωτίας.
==Βασιλιάς της Αγγλίας==
Τα σημαντικότερα νομοθετήματα της αρχής της βασιλείας του Γουλιέλμου ήταν η Toleration Act του 1869, με την οποία καθιερωνόταν η θρησκευτική ανοχή για τις περισσότερες προτεσταντικές τάσεις, όχι όμως και για τον Καθολικισμό –και ο Bill of Rights (Δεκ. 1689), ένα από τα σημαντικότερα συνταγματικά νομοθετήματα, που καθιέρωνε περιορισμούς στην άσκηση της βασιλικής εξουσίας. Ο Γουλιέλμος δυσφόρησε με τους περιορισμούς αλλά προτίμησε να αποφύγει την σύγκρουση.
Παρά την εύκολη επικράτηση της «Ένδοξης Επανάστασης», αρκετοί ήταν αυτοί στην Αγγλία και Σκωτία που δεν έδωσαν όρκο πίστεως στους νέους βασιλείς, παραμένοντας πιστοί στον Ιάκωβο. Στην Ιρλανδία τα πράγματα ήταν δυσκολότερα λόγω της κυριαρχίας των Καθολικών. Χρειάστηκε να μεταβεί εκεί ο ίδιος ο Γουλιέλμος για ν’ αντιμετωπίσει τον γαλλικό στρατό του Ιάκωβου στην [[Μάχη του Μπόιν]] και ν’ αναγκάσει τον πεθερό του να επιστρέψει στην Γαλλία.
Στην Σκωτία επίσης υπήρξαν εξεγέρσεις Ιακωβιτών, κατεστάλησαν όμως και τερματίστηκαν με την Σφαγή του Γκλένκο. Όπως και στην περίπτωση των ντε Βιτ, ο Γουλιέλμος καταδίκασε την σφαγή, αντάμειψε όμως γενναιόδωρα τους σφαγείς. <ref>Troost, Wout, William III, The Stadholder-king: A Political Biography (2005) (translation by J.C. Grayson) ISBN 0-7546-5071-5, 274–275</ref>
Ως προς το Κοινοβούλιο, κράτησε τακτική ισορροπιών, με την πλάστιγγα να γέρνει μάλλον προς την πλευρά των Ουίγων.
Καθ’ όλην την διάρκεια του Εννεαετούς Πολέμου κατά του Λουδοβίκου ΙΔ΄ (τον οποίο πόλεμο διεξήγε η Ένωσης του Άουγκσμπουργκ ως Grand Alliance πλέον –Μεγάλη Συμμαχία), ο Γουλιέλμος έφευγε από την Αγγλία την άνοιξη και επέστρεφε το φθινόπωρο. Η Μαρία ασκούσε την εξουσία κατά το διάστημα της απουσίας τους και μετά την αναλάμβανε ο Γουλιέλμος. Οι πολεμικές επιχειρήσεις πάντως του Γουλιέλμου σ’ αυτόν τον πόλεμο δεν ήταν επιτυχείς.
Στα τέλη του 1694 η Μαρία πέθανε από ευλογιά και ο Γουλιέλμος έμεινε μόνος βασιλιάς. Με την Συνθήκη του Rijswijk (1697) τερματίστηκε ο Εννεαετής Πόλεμος. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ αναγνώρισε τον Γουλιέλμο και υποσχέθηκε να μη βοηθά πλέον τον Ιάκωβο, ο οποίος πέθανε το 1701. Αυτό μέχρι το 1700 μόνο, οπότε ανέκυψε το θέμα της [[Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής |Ισπανικής Διαδοχής]] και ο Λουδοβίκος άλλαξε στάση αναγνωρίζοντας τον γιο του Ιακώβου ως νόμιμο βασιλιά της Αγγλίας.
Ο Γουλιέλμος πέθανε το 1702 συνεπεία πνευμονίας που προήλθε από κάταγμα της κλείδας του όταν έπεσε από το άλογο. Δεν είχε αποκτήσει τέκνα και τον διαδέχτηκε η αδελφή της Μαρίας Άννα. Ως πρίγκιπας της Οράγγης και stadhouder ορισμένων ολλανδικών επαρχιών τον διαδέχτηκε ο ανεψιός του Johan Willem Friso.
| |||