Οξιτανία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[uksiˈtanja] or [utsiˈtanjɔ]), γνωστή και ως ''País d’Òc'', «χώρα του Οκ», είναι η ιστορική περιοχή στη νότια Ευρώπη όπου παραδοσιακά ομιλείτοομιλούταν η [[οξιτανική γλώσσα]] και όπου σήμερα συνεχίζει να ομιλείται κυρίως ως δεύτερη, προφορική γλώσσα. Αυτή η πολιτισμική περιοχή συμπεριλαμβάνει σχεδόν το νότιο μισό της [[Γαλλία]]ς, το [[Μονακό]] και μικρά κομμάτια της [[Ιταλία]]ς (Οξιτανική Κοιλάδα, Γκουάρντια Πιεμοντέζε) και της [[Ισπανία]]ς ([[Κοιλάδα του Αράν]]). Η Οξιτανία αναγνωρίστηκε ως πολιτισμικά και γλωσσικά διακριτή περιοχή ήδη από τα χρόνια του Μεσαίωνα αν και ποτέ δεν έχει γίνει μέρος καμίας νομικής μα ούτε και πολιτικής οντότητας με αυτό το όνομα.

Το μεγαλύτερο κομμάτι της Οξιτανίας ήταν γνωστό ως ''Aquitania'' (Ακιτανία) κάτω από την Ρωμαϊκή εξουσία (μετά το 355 π.Χ.) και αποτελούσε μέρος των Επτά Επαρχιών που συμπεριελάμβαναν και μια διευρυμένη [[Προβηγκία]], ενώ αντίθετα οι βόρειες επαρχίες της σημερινής Γαλλίας αποκαλούντο ''Gallia'' ([[Γαλατία]]). Κατά τα μεσαιωνική περίοδο χρησιμοποιείτο επίσης το όνομα ''Gallia Aquitanica'' ή ''Aquitania'', που συμπεριελάμβανε την [[Λιμουζέν]], την [[Ωβέρνη]], το [[Λανγκντόκ]], την [[Γασκώνη]] και την [[Προβηγκία]] μέχρι τις αρχές του 7ου αιώνα). Το ιστορικό [[Δουκάτο της Ακουιτανίας|Δουκάτο της Ακουϊτανίας]] δεν πρέπει να συγχέεται με την σύγχρονο γαλλικό διαμέρισμα της [[Ακουιτανία (πρώην περιοχή)|Ακουιτανίας]] (''Aquitaine'').

*Η [[Κοιλάδα του Αράν]] στα [[Πυρηναία]] της [[Καταλωνία]]ς όπου η Οξιτανική χαίρει επίσημης αναγνώρισης από το 1990, καθεστώς που εντάσσεται στη μερική αυτονομία της Κοιλάδας, επιβεβαιωμένο και από το Καθεστώς Αυξημένης Αυτονομίας (Εστατούτ) της Καταλωνίας του 2006.

Τα πρώτα γραπτά κείμενα στην οξιτανική εμφανίστηκαν τον [[10ος αιώνας|10ο]] αιώνα. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τοπωνύμια και επηρεασμένες από τα οξιτανικά λέξεις που αποτυπώθηκαν σε λατινικά χειρόγραφα, οι οξιτανικές προφορικές διάλεκτοι προέκυψαν από την λαϊκή λατινική γλώσσα της περιοχής ήδη από τον 8ο αιώνα.

Μετά την πτώση της [[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] και την διάσπαση της ρωμαϊκής επαρχιακής διοίκησης, οι ρωμαϊκές Επτά Επαρχίες της Οξιτανίας επαναενώθηκαν κάτω από την εξουσία τόσο των [[Βησιγότθοι|Βησιγότθων]] όσο και διαφόρων [[Μεροβίγγειοι|Μεροβίγγειων]]και [[Καρολίγγειοι|Καρολίγγειων ηγεμόνων]]. Με την διαίρεση της [[Φραγκική ΑυτοκρατορίαΦραγκία|Φραγκικής Αυτοκρατορίας]] το 805 από τον [[Καρλομάγνος|Καρλομάγνο]] σε τρία αυτόνομα κομμάτια προέκυψε, δίπλα στην Φραγκογερμανική και την Ιταλική πλευρά, και μία κατεξοχήν Οξιτανική με την ενσωμάτωση της Προβηγκίας και της Ακουιτανίας. Ωστόσο στην πορεία η επικράτεια αυτή διασπάστηκε σταδιακά σε διάφορες κομητείες, δουκάτα και βασίλεια, περιτειχισμένες πόλεις-κράτη κι επισκοπές. Από εκείνη την στιγμή κι έπειτα η Οξιτανία δεν ξαναενώθηκε ποτέ πολιτικά, παρότι η κοινή οξιτανική κουλτούρα ξεπερνούσε εύκολα τα συνεχώς μεταβαλλόμενα σύνορα.

Από τον [[9ος αιώνας|9ο]] μέχρι τον [[13ος αιώνας|13ο]] αιώνα διάφορες σχετικά ισχυρές πλευρές διεκδίκησαν τον έλεγχό της, από τους Δούκες της Ακουϊτανίας, τους κόμητες του [[Φουά]], της [[Τουλούζη]]ς και της [[Βαρκελώνη]]ς ως τους [[Κατάλογος μοναρχών της Αραγωνίας|Βασιλείς της [[ΑραγονίαΑραγωνίας]]ς και της Γαλλίας.

Η οξιτανική κουλτούρα έζησε το απόγειο της κατά τον [[12ος αιώνας|12ο]] και 13ο αιώνα, όντας η πατρίδα του τροβαδουρικού κινήματος, πολύ αγαπητού στις μεσαιωνικές βασιλικές αυλές, γεγονός που μετέφερε την οξιτανική γλώσσα από άκρη σε άκρη της μεσαιωνικής Δυτικής Ευρώπης. Γλώσσες όπως η καταλανική, θα αργούσαν αρκετά να απαλλαχθούν από τις οξιτανικές (κυρίως προβηγκιανικές) επιρροές ενώ η ερωτική λογοτεχνία και λυρική θα έφερε τα στίγματα της οξιτανικής μέχρι τα τέλη του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]].

Η [[Συνθήκη των Πυρηναίων]] του 1667 παρέδωσε στο Γαλλικό Βασίλειο τα τελευταία κομμάτια του πρώην [[Στέμμα της Αραγωνίας|στέμματος της ΑραγόναςΑραγώνας]] στην Γαλλία (τις παραδοσιακά καταλανόφωνες περιοχές του [[Ρουσιγιόν]] και της [[Σερδάνια|Βόρειας Σερδάνια]]) αν και καταχώρησε την [[Κοιλάδα του Αράν]] στο Ισπανικό Στέμμα. Ήταν μια εποχή που ακόμη η οξιτανική κουλτούρα και ταυτότητα επιβίωνε σε πλήρη αντίθεση με την γαλλική, παρόλη την γενική συγκεντρωτική πολιτική των Γάλλων βασιλέων να επιβάλουν τα γαλλικά ως γλώσσα της διοίκησης και γραφειοκρατίας (διάταγμα του [[Φραγκίσκος Α’|Φραγκίσκου Α’]] το 1539). Ο Ζαν Ρασίν αποτύπωσε αυτήν την πραγματικότητα σε μια χαρακτηριστική περιγραφή της επιβίωσης της οξιτανικής ταυτότητας όταν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στο Ουζέ (Uzès) ανέφερε: «Γαλλία γι’ αυτούς εδώ είναι μόνο η γη που βρίσκεται πέραν του Λίγηρα, και την θεωρούν ξένη χώρα».

Μια σχετική αναγέννηση των οξιτανικών γραμμάτων επήλθε στον 19ο αιώνα, με τον [[Φρεντερίκ Μιστράλ]], βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας του 1904. Ωστόσο μετά από το 1881 τα παιδιά που στο σχολείο μιλούσαν οξιτανικά τιμωρούνταν, σύμφωνα με συμβουλές του Υπουργού Παιδείας Ζυλ Φερί. Τέτοιες πολιτικές οδήγησαν στην περιθωριοποίηση της γλώσσας, γνωστής ως ''la vergonha'' («η ντροπή») που είχε ως αποτέλεσμα την σταδιακή υποχώρηση της οξιτανικής κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα (που στις αρχές του αιώνα ομιλείτοομιλούταν από ολόκληρο τον πληθυσμό) και που χειροτέρευσε με τον αποκλεισμό της οξιτανικής από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας.