Σεισμός της Βαλδίβια (1960): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ επιμέλεια
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:1960 05 22 loc.png|μινιατούρα|200px225px|Το επίκεντρο του σεισμού]]
Ο '''μεγάλοςΜεγάλος σεισμός της Χιλής''' ([[ισπανικά]]: ''Gran terremoto de Chile'') συνέβη στις [[22 Μαΐου]] του [[1960]] και είναι ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα, με μέγεθος 9,5 στην [[κλίμακα μεγέθους ροπής]] (''moment magnitude scale'', ''MMS'').<ref name="usgs9.5">U.S. Geological Survey (7 MarchΜαρτίου 2006). [http://earthquake.usgs.gov/regional/world/events/1960_05_22.php Historic Earthquakes - Chile - 1960 May 22 19:11:14 GMT- Magnitude 9.6: The Largest Earthquake in the World.] Retrieved on 2007-01-09</ref> Ο σεισμός έγινε τις απογευματινές ώρες (19:11 GMT, 14:11 τοπική ώρα) και το [[τσουνάμι]] που προκάλεσε έγινε αισθητό στηνστη νότια [[Χιλή]], τη [[Χαβάη]], την [[Ιαπωνία]], τις [[Φιλιππίνες]], την ανατολική [[Νέα Ζηλανδία]], τη νοτιοανατολική [[Αυστραλία]], καθώς και στα Αλεούτια νησιά της [[Αλάσκα]]ς.
 
Το επίκεντρο του σεισμού καταγράφηκε κοντά στην περιοχή Κανιέτε, 900 [[Χιλιόμετρο|χιλιόμετρα]] (km) νότια από το [[Σαντιάγο]]. Αν και η μεγαλύτερη εγγύτερη πόλη ήταν το [[Τεμούκο]], η πόλη με τις μεγαλύτερες καταστροφές ήταν η [[Βαλδίβια]]. Ο σεισμός προκάλεσε τοπικά [[τσουνάμι]] που επεκτάθηκαν κατά μήκος της χιλιανής ακτογραμμής με ύψος κυμάτων ως και 25 μέτρα. Το κύριο τσουνάμι ταξίδεψε στον [[Ειρηνικός ωκεανός|Ειρηνικό ωκεανό]] και έπληξε το Χίλο στη [[Χαβάη]], ενώ σε απόσταση 10.000 χλμ.km από το επίκεντρο (στην [[Ιαπωνία]] και στις [[Φιλιππίνες]]) καταγράφηκαν κύματα με ύψος 10,7 μέτρα.
Ο '''μεγάλος σεισμός της Χιλής''' ([[ισπανικά]]: ''Gran terremoto de Chile'') συνέβη στις 22 Μαΐου του [[1960]] και είναι ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα, με μέγεθος 9,5 στην [[κλίμακα μεγέθους ροπής]] (''moment magnitude scale'', ''MMS'').<ref name="usgs9.5">U.S. Geological Survey (7 March 2006). [http://earthquake.usgs.gov/regional/world/events/1960_05_22.php Historic Earthquakes - Chile - 1960 May 22 19:11:14 GMT- Magnitude 9.6: The Largest Earthquake in the World.] Retrieved on 2007-01-09</ref> Ο σεισμός έγινε τις απογευματινές ώρες (19:11 GMT, 14:11 τοπική ώρα) και το [[τσουνάμι]] που προκάλεσε έγινε αισθητό στην νότια [[Χιλή]], τη [[Χαβάη]], την [[Ιαπωνία]], τις [[Φιλιππίνες]], την ανατολική [[Νέα Ζηλανδία]], τη νοτιοανατολική [[Αυστραλία]], καθώς και στα Αλεούτια νησιά της [[Αλάσκα]].
 
Το επίκεντρο του σεισμού καταγράφηκε κοντά στην περιοχή Κανιέτε, 900 χιλιόμετρα νότια από το [[Σαντιάγο]]. Αν και η μεγαλύτερη εγγύτερη πόλη ήταν το [[Τεμούκο]], η πόλη με τις μεγαλύτερες καταστροφές ήταν η [[Βαλδίβια]]. Ο σεισμός προκάλεσε τοπικά [[τσουνάμι]] που επεκτάθηκαν κατά μήκος της χιλιανής ακτογραμμής με ύψος κυμάτων ως και 25 μέτρα. Το κύριο τσουνάμι ταξίδεψε στον [[Ειρηνικός ωκεανός|Ειρηνικό ωκεανό]] και έπληξε το Χίλο στη [[Χαβάη]], ενώ σε απόσταση 10.000 χλμ. από το επίκεντρο (στην [[Ιαπωνία]] και στις [[Φιλιππίνες]]) καταγράφηκαν κύματα με ύψος 10,7 μέτρα.
 
Ο συνολικός απολογισμός σε ανθρώπινες απώλειες και οικονομική καταστροφή δεν είναι ακριβής. Έχουν δημοσιευτεί διάφορες εκτιμήσεις για τον αριθμό των νεκρών από τον σεισμό και τα τσουνάμι ενώ το [[United States Geological Survey|USGS]] αναφέρει μελέτες με αριθμούς νεκρών από 2.231, 3.000, ή 5.700 άτομα.<ref name="USGS_articles">{{cite web | url = http://neic.usgs.gov/neis/eq_depot/world/1960_05_22_articles.html | accessdate = 2007-01-11 | publisher = U.S. Geological Survey |title= The Largest Earthquake in the World - Articles}}</ref> Ενώ μια άλλη πηγή αναφέρει εκτίμηση για 6.000 νεκρούς.<ref name="CRED">{{cite web | url = http://www.em-dat.net | accessdate = 2007-01-09 | publisher = Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED) |title= Emergency & Disasters Data Base}}</ref> Το κόστος της καταστροφής έχει εκτιμηθεί από διάφορες πηγές μεταξύ 400 εκατομμύρια έως 800 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ<ref name="USGS_articles"/> ή 2,9 έως 5,8 δισεκατομμύρια [[Δολάριο ΗΠΑ|δολάρια ΗΠΑ]] με προσαρμογή σε τιμές του [[2010]].
Γραμμή 9 ⟶ 8 :
== Σεισμική ανάπτυξη ==
[[Αρχείο:Graph of largest earthquakes 1906-2005.png|thumb|right|Παγκόσμια σεισμική έκλυση ενέργειας από το 1906 έως το 2005, το γράφημα δείχνει ότι σχεδόν το 25% της ενέργειας προέρχεται μόνο από τον Μεγάλο σεισμό της Χιλής.]]
[[Αρχείο:Valdivia after earthquake, 1960.jpg|thumb|250px|Ένας δρόμος στηνστη [[Βαλδίβια]] μετά τον σεισμό στις 22 Μαΐου 1960]]
 
Ο μεγάλος σεισμός της Χιλής ακολούθησε έναν μικρότερο σεισμό στην [[επαρχία Αράουκο]], ο οποίος έγινε στις 21 Μαΐου του [[1960]] στις 6:02 το πρωί. Οι τηλεπικοινωνίες στη νότια χώρα διακόπηκαν και ο πρόεδρος [[Χόρχε Αλεσάντρι]] ακύρωσε την παραδοσιακή γιορτή της μάχης του [[Ικίκε]], ώστε να επιβλέψει τις προσπάθειες παροχής βοήθειας. Η κυβέρνηση είχε μόλις αρχίσει να οργανώνει την υποστήριξη στις πληγείσες περιοχές, όταν ο δεύτερος σεισμός συνέβη στις 22 Μαΐου το μεσημέρι, 14:11 τοπική ώρα.
 
Μία αλληλουχία σεισμών, εκρήξεων ηφαιστείων και παλιρροϊκών κυμάτων είχαν ως αποτέλεσμα κοσμογονικές και απερίγραπτες καταστροφές. Ο σεισμός επηρέασε όλη τη Χιλή μεταξύ της [[Τάλκα]] και του [[νήσοςΝήσος Τσιλοέ|νησιού Τσιλοέ]], έκταση μεγαλύτερη από 400.000 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετρ.χλμ km]]. Παράκτια χωριά, όπως το Τολτέν, εξαφανίστηκαν. Στα αλλεπάλληλα [[φιόρδ]] που σχηματίζουν τις ανατολικές ακτές του [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικού]] εκατοντάδες μικρά νησιά καταποντίστηκαν, ενώ άλλα ξεπήδησαν από τον βυθό του ωκεανού. Νέα ηφαίστεια γεννήθηκαν. Λίμνες εξαφανίστηκαν για πάντα στα έγκατα της γης.
 
Μετέπειτα μελέτες υποστήριξαν ότι ο σεισμός είχε στην πραγματικότητα 37 επίκεντρα κατά μήκος μίας γραμμής 1.350 χλμ.km μήκους μεταξύ βορρά και νότου και διήρκεσε από τις 22 Μαΐου ως και τις 6 Ιουνίου.<ref name="La Tercera">[http://www.tercera.cl/medio/articulo/0,0,3255_5666_106009196,00.html La Tercera]{{Dead link|date=September 2009|bot=WebCiteBOT}} Retrieved on 2008-01-14</ref> Στην περιοχή Κοράλ, το βασικό λιμάνι της Βαλδίβια, η στάθμη των υδάτων ανέβηκε κατά 4 μέτρα πριν αρχίσει να κατέρχεται, ενώ στις 16:20 της ημέρας του σεισμού η ακτογραμμή μεταξύ της [[Κονσεπσιόν]] και της Τσιλοέ χτυπήθηκε από ένα κύμα ύψους 8 μέτρων. Δέκα λεπτά αργότερα καταγράφηκε κύμα ύψους 10 μέτρων.
 
Εκατοντάδες άνθρωποι είχαν ήδη αναφερθεί ως νεκροί όταν χτύπησε το τσουνάμι. Το πλοίο ''Ελ Κανέλο'' βυθίστηκε μετά από μία διαδρομή 1,5 χλμ.km στον ποταμό Βαλδίβια. Ιστορικά ισπανικά οχυρά της αποικιοκρατικής περιόδου καταστράφηκαν ολοσχερώς, ενώ οι καθιζήσεις κατέστρεψαν κτίρια, βάθυναν τις κοίτες των ποταμών, και δημιούργησαν βάλτους στις περιοχές [[Ρίο Κρούσες]] και [[Τσοροκομάγιο]]. Εκτεταμένες περιοχές της πόλης Βαλδίβια πλημμύρισαν, ενώ τα ηλεκτρικά δίκτυα και τα δίκτυα ύδρευσης της πόλης καταστράφηκαν. Μαρτυρίες ανέφεραν ότι υπόγεια νερά ανάβλυζαν στην επιφάνεια μέσα από το έδαφος. Ο ποταμός μετέφερε τις επόμενες μέρες ιζήματα από κατολισθήσεις και στα νερά επέπλεαν υπολείμματα της καταστροφής, ακόμα και ολόκληρα σπίτια. Η έλλειψη πόσιμου νερού αποτέλεσε βασικό πρόβλημα.
 
Ο σεισμός δεν ήταν αισθητός σε όλη την περιοχή με την ίδια ένταση. Με βάση την [[κλίμακα Μερκάλι]], περιοχές με τεκτονικές πιέσεις είχαν μεγαλύτερες καταστροφές. Οι δύο πιο έντονα πληγείσες περιοχές ήταν αυτές της Βαλδίβια και του Πουέρτο Οκτάι κοντά στη βορειοδυτική ακτή της λίμνης Γιανκίουε. Η συνολική εικόνα των καταστροφών δείχνει ότι το Πουέρτο Οκτάι ήταν το κέντρο μίας ελλειπτικής περιοχής στον άξονα βορρά-νότου, στην οποία η ένταση του σεισμού ήταν μέγιστη, αν δεν συνυπολογιστεί η λεκάνη του ποταμού Βαλδίβια.
Γραμμή 26 ⟶ 25 :
 
=== Τεκτονική ερμηνεία ===
Ο σεισμός θεωρείται σεισμός ώθησης ως συνέπεια της απελευθέρωσης των μηχανικών τάσεων της υποβυθιζόμενης τεκτονικής πλάκας Νάσκα κάτω από τη Νότια Αμερικανική τεκτονική πλάκα. Το εστιακό βάθος ήταν σχετικά ρηχό, υπολογιζόμενο στα 33 χλμ.km, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα βάθη σεισμών της περιοχής της βόρειας Χιλής και της Αργεντινής που υπολογίζονται στα 70 χλμkm. Η ζώνη διάρρηξης του σεισμού είχε μήκος 800 χλμ.km, από την Τάλκα (σε 35° γ.π.) ως το αρχιπέλαγος της Τσιλοέ (στις 43° γ.π.). Η ταχύτητα διάρρηξης έχει υπολογιστεί σε 3,5 χλμkm ανά δευτερόλεπτο.<ref>Hiroo Kanamori and Jogn J. Cipar. [http://www.gps.caltech.edu/uploads/File/People/kanamori/HKpepi74.pdf Focal process of the great Chilean earthquake May 22, 1960] Physics of the Earth and Planetary Interiors. 1974.</ref>
 
== Συνοδά φυσικά φαινόμενα ==
Γραμμή 33 ⟶ 32 :
 
=== Τσουνάμι ===
[[Τσουνάμι]] με ύψος ακόμα και τα 25 μέτρα χτύπησαν τις ακτές της Χιλής, ενώ το κύριο τσουνάμι με ταχύτητα 400 μιλίων / 640 χλμ.km την ώρα διέσχισε μέσα σε 15 ώρες τον Ειρηνικό ωεκανό, για να πλήξει τη δυτική ακτή των [[ΗΠΑ]], τη [[Χαβάη]], όπου βρήκαν το θάνατο 61 άνθρωποι στο Χίλο της Χαβάης, τη [[Νέα Ζηλανδία]], τις [[Φιλιππίνες]], τη [[Σιβηρία]] και την [[Ιαπωνία]]. Ακόμα και σε απόσταση 10.000 χλμ.km από το επίκεντρο (στην Ιαπωνία και στις Φιλιππίνες) καταγράφηκαν κύματα με ύψος ως και 11 μέτρα. Στην Ιαπωνία, το διήμερο [[23 Μαΐου|23]]-[[24 Μαΐου]], εκατό άτομα έχασαν τη ζωή τους και 50.000 έμειναν άστεγα.
 
=== Υπερχείλιση της λίμνης Ρινίουε ===
Γραμμή 41 ⟶ 40 :
 
=== Ηφαιστειακή έκρηξη στο Κορδόν Κάουγιε ===
Στις 24 Μαίου, 38 ώρες μετά το σεισμό, η ηφαιστειακή εστία του [[Πουγέγουε-Κορντόν Κάουγε|Κορδόν Κάουγιε]] ξεκίνησε να εκρήγνυται. Η εστία βρίσκονταν μεταξύ δύο αραιοκατοικημένων και απομονωμένων κοιλάδων των Άνδεων, και η έκρηξη δεν είχε ιδιαίτερα πολλούς μάρτυρες, ενώ δε δόθηκε ιδιαίτερη δημοσιότητα λόγω των καταστροφικών συνεπειών του σεισμού. Η έκρηξη δημιούργησε μία ρηγματική σχισμή μήκους 5,5 χλμ.km με 21 ανεξάρτητες εστίες ροών λάβας και τέφρας. Η έκρηξη ολοκληρώθηκε στις 22 Ιουλίου.
 
== Συνέπειες ==
Γραμμή 56 ⟶ 55 :
Ο σεισμός και η υποβάθμιση της πόλης σε ένα επαρχιακό κέντρο από πρότερη μητρόπολη της νότιας χώρας παρουσιάζονται στο βάθος της ιστορίας της περιοχής ως η ολοκλήρωση της παρακμής μίας μακρόχρονης παράλληλα οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε από τις αλλαγές στις θαλάσσιες εμπορικές διαδρομές λόγω της επέκτασης των σιδηροδρόμων στη νότια χώρα και τη διάνοιξης της [[Διώρυγα του Παναμά|διώρυγας του Παναμά]] το [[1911]]. Η βιομηχανική δραστηριότητα στη Βαλδίβια, η οποία κυριαρχούνταν από τους Γερμανούς, υποβαθμίστηκε περισσότερο με τη διαφυγή κεφαλαίων και μετανάστευση ανθρώπινου δυναμικού μετά τον σεισμό. Οι εγκαταστάσεις πολλών βιομηχανικών μονάδων καταστράφηκαν και δεν επαναλειτούργησαν ποτέ.
 
Συνολικά οι υλικές ζημιές άγγιξαν τα 500.000.000 δολάρια, περίπου το ήμισυ του κρατικού προϋπολογισμού του 1960. Το [[1974]] η έδρα της επαρχιακής πρωτεύουσας μεταφέρθηκε από τη [[Βαλδίβια]] στο [[Πουέρτο Μοντ]] κατά την αναδιοργάνωση της διοικητικής δομής όλης της χώρας από τη νεοσύστατη στρατιωτική κυβέρνηση του [[Αουγούστο Πινοσέτ]]. Μέχρι τότε η [[Βαλδίβια]] είχε πρωταρχικό διοικητικό ρόλο ως επαρχιακό κέντρο από το 16ο αιώνα. Το [[2007]] όμως, με τη δημιουργίασυρρίκνωση της περιφέρειας [[Λος Λάγος]], η πόλη επανέκτησε τον τίτλο της επαρχιακής πρωτεύουσας και έδρας των τοπικών διοικητικών υπηρεσιών.
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
 
[[Κατηγορία:Σεισμοί|Βαλδιβια 1960]]
[[Κατηγορία:Ιστορία της Χιλής|Σεισμος Βαλδιβια]]