Αίγυπτος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
CHE (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 2:
{{άλλεςχρήσεις4|το σύγχρονο κράτος|τον αρχαίο πολιτισμό|Αρχαία Αίγυπτος}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα
| προφορά_ονόματος = Τζουμχουρίγια Μισρ αλ-
| εθνικό όνομα ελληνικά = Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου
| παλαιότερη ονομασία = Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία (1958—71)
Γραμμή 72:
== Ετυμολογία ==
{{Ιερο|Αίγυπτος<br />|<hiero>km-t:niwt</hiero>|align=left|era=egypt}}
Στα
▲Στα Αρχαία Αιγυπτιακά το όνομα της χώρας ήταν Kemet (km.t), που σημαίνει «Μαύρη γη», αναφερόμενο στα εύφορα μαύρα ιζήματα του Νείλου, στα ετήσια πλημμυρισμένα από το [[Νείλος|Νείλο]] χωράφια, διαφοροποιούμενο έτσι από την «Κόκκινη γη» (dsr.t) της [[έρημος|ερήμου]]<ref>Rosalie, David (1997). Pyramid Builders of Ancient Egypt: A Modern Investigation of Pharaoh's Workforce. Routledge. p. 18.</ref>. Το όνομά άλλαξε από «kīmi» σε «kīmə» στην Κοπτική Περίοδο της Αιγυπτιακής Γλώσσας και εμφανίστηκε στα (πολύ) Αρχαία [[Ελλάδα|Ελληνικά]] σε «Χημία» («Khēmía»)<ref>"A Brief History of Alchemy". UNIVERSITY OF BRISTOL SCHOOL OF CHEMISTRY. http://www.chm.bris.ac.uk/webprojects2002/crabb/history.html. Retrieved 2008-08-21.</ref>. Ένα άλλο όνομα ήταν το «t3-mry», που σημαίνει «χώρα της όχθης του ποταμού»<ref>Breasted, James Henry; Peter A. Piccione (2001). Ancient Records of Egypt. University of Illinois Press. pp. 76;40. ISBN 978-0-252-06975-8. http://books.google.com/books?id=bT0q7nt1-gUC&client=firefox-a.</ref>. Τα ονόματα της Άνω και Κάτω Αιγύπτου ήταν «Ta-Sheme'aw» («t3-šmˁw»), δηλαδή «χώρα σπαρτών», και «Ta-Mehew» («t3 mḥw»), δηλαδή «βόρεια χώρα», αντίστοιχα.
Η ελληνική ονομασία «Αίγυπτος» προέρχεται από την αρχαιότερη [[Γραμμική Β΄]] (μυκηναϊκή ελληνική) «ai-ku-pi-ti-jo», που μεταφέρθηκε στα μεταγενέστερα Αρχαία Ελληνικά με τη σύγχρονη μορφή του. Το επίθετο «αιγύπτιος» μετατράπηκε στα Κοπτικά ως «γύπτιος», «κύπτιος» και από εκεί στα [[Αραβία|Αραβικά]] ως «qubṭī» και μετά σε «qubṭ» στα Αγγλικά Κοπτικά. Η ελληνική ονομασία φέρεται ότι προερχόταν από τη νεώτερη αρχαίας Αιγυπτιακή φράση ([[Αμάρνα]]) «Hikuptah», που προερχόταν με τη σειρά της από την παραφθορά της αρχαιότερης «Hwt-ka-Ptah» («ḥwt-k3-ptḥ»), η οποία σήμαινε «οίκος της ψυχής (ka) του Πτα», ονομασία ενός ναού του θεού [[Πτα]] στη [[Μέμφις (Αίγυπτος)|Μέμφιδα]]<ref>Hoffmeier, James K (October 1, 2007). "Rameses of the exodus narratives is the 13th B.C. Royal Ramessid Residence". Trinity Journal: 1. http://findarticles.com/p/articles/mi_qa3803/is_200710/ai_n21137941/pg_2.</ref>. Πάντως, ο [[Στράβων]] είχε δώσει την ετυμολογική εκδοχή, σύμφωνα με την οποία το ''Αίγυπτος'' προέρχονταν από το συνδυασμό των λέξεων «Αιγαίο» και «υπτίως», δηλαδή «κάτω (νότια) από το [[Αιγαίο]] (Πέλαγος)».
Γραμμή 81 ⟶ 80 :
== Ιστορία ==
{{επέκταση ενότητας}}
[[File:All Gizah Pyramids.jpg|thumb|260px|Οι [[πυραμίδες της Γκίζας]] είναι το παλαιότερο από τα [[επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου]] και το μόνο που εξακολουθεί να υπάρχει.]]
Η χώρα που είναι γνωστή ως «Αίγυπτος» έχει μια μακριά και πολύπλοκη, πληθυσμιακή ιστορία. Αυτό συνέβη εν μέρει λόγω της γεωγραφικής της χωροθέτησης στα σταυροδρόμια πολλών κύριων πολιτιστικών περιοχών: της [[Μεσόγειος|Μεσογείου]], της [[Μέση Ανατολή|Μέσης Ανατολής]], της [[Σαχάρα]]ς και της Ανατολικής [[Αφρική]]ς. Επιπρόσθετα η Αίγυπτος δέχθηκε πολλές μαζικές εισβολές κατά τη διάρκεια της μακράς της ιστορίας, περιλαμβάνοντας τους [[Χαναάν|Χαναανίτες]], τους [[Λιβύη|Λίβυους]], τους [[Νουβία|Νούβιους]], τους [[Ασσυρία|Ασσύριους]], τους [[Κους|Κουσίτες]], τους [[Ιράν|Πέρσες]], τους [[Έλληνες]]<ref>Αν και η κατάκτησή της από το [[Μ. Αλέξανδρο]] θεωρήθηκε τότε ως απελευθέρωση.</ref>, τους [[Αρχαία Ρώμη|Ρωμαίους]], τους [[Αραβία|Άραβες]], τους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]], τους [[Γαλλία|Γάλλους]] και τους [[ΗΒ|Βρετανούς]]. Οι πολλές κατακτήσεις μέσα στο χρόνο κάνουν ερευνητική τη σχέση μεταξύ
Η οριοθέτηση των Ανατολικών συνόρων είναι συνδεδεμένη με τη δημιουργία στην Παλαιστίνη, μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, του κράτους του Ισραήλ. Με τις συμφωνίες ανακωχής του 1949, η Αίγυπτος καθόριζε τη διοίκησή της στο τμήμα της Παλαιστίνης (βρετανική εντολή) που λεγόταν ''Λωρίδα της Γάζας'', η οποία είχε παραχωρηθεί στο αραβό-παλαιστινιακό κράτος από το σχέδιο διαμελισμού του ΟΗΕ το 1947, το οποίο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Τις λωρίδες της Γάζας και του Σινά κατέλαβαν όμως οι δυνάμεις του Ισραήλ στη διάρκεια της αραβοϊσραηλινής σύρραξης του 1967. Το 1973, οι Αιγύπτιοι προσπάθησαν να επανακτήσουν τη χερσόνησο του Σινά, αλλά απέτυχαν. Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ που κατέληξαν (ύστερα από ενδιάμεσες συμφωνίες) στη συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ (1979) και στην οριστική αποχώρηση του Ισραήλ από τις περιοχές που κατείχε από το 1967 έως το 1982. Το 2001-2 η ένταση αναζωπυρώθηκε και οι Ισραηλινοί αναπτύχθηκαν στρατιωτικά σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη.▼
Το περιβάλλον έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ιστορία της Αιγύπτου. Όταν η ανομβρία ανάγκασε τους πρώτους νομάδες κατοίκους να μεταναστεύσουν προς την κοιλάδα του Νείλου, η εύφορη πεδιάδα γέννησε ένα λαό ο οποίος έδωσε κάποια από τα σημαντικότερα επιτεύγματα στην ιστορία του ανθρώπου και δημιούργησε έναν πολιτισμό που θα παρέμενε σχεδόν αναλλοίωτος επί 3000 χρόνια.
Μολονότι ως αρχή της αιγυπτιακής ιστορίας θεωρείται το 3100 π.Χ., ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας εντοπίζονται κατά την [[Προδυναστική περίοδος της Αιγύπτου|προδυναστική περίοδο]], χιλιάδες χρόνια πριν από αυτή την ημερομηνία. Η Σαχάρα ήταν κάποτε μία καταπράσινη, εύφορη σαβάνα, οι νομάδες κάτοικοι της οποίας κυνηγούσαν ζώα και τα σχεδίαζαν στους βράχους (πετρογλυφικά). Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ότι οι βοσκοί της Νάμπτα Πλάγια στη Δυτική Έρημο κατασκεύαζαν πέτρινα κυκλικά ημερολόγια ήδη από το 8000 π.Χ.
[[File:Denderah3 Cleopatra Cesarion.jpg|thumb|upright|Η πτολεμαϊκή βασίλισσα [[Κλεοπάτρα Ζ΄ της Αιγύπτου]] και ο γιος της από τον Ιούλιο Καίσαρα, [[Πτολεμαίος ΙΕ΄ Καισαρίων]].]]
Ο τρόπος ζωής αυτών των λαών παρέμεινε ο ίδιος επί 4000 χρόνια, όμως καθώς το κλίμα γινόταν όλο και ξηρότερο εγκατέλειψαν την έρημο (ντεσρέτ ή κόκκινη γη) για τις όχθες του Νείλου, όπου οι ετήσιες πλημμύρες έκαναν γόνιμο το έδαφος (κεμέτ ή μαύρη γη)<ref>[https://web.archive.org/web/20090214084636/http://www.worldtimelines.org.uk/world/africa/nile_valley/6000-4000BC The Nile Valley] The British Museum</ref>. Οι ανασκαφές στους οικισμούς τους αποκάλυψαν έναν εκλεπτυσμένο πολιτισμό, με σπίτια και εργαστήρια από πλίνθους και πρωτόγονους ναούς.
Η ανάγκη οργάνωσης των οικισμών αυτών οδήγησε στην επινόηση του πρώτου "αλφαβήτου" στον κόσμου, των ιερογλυφικών. Ανασκαφές στην [[Άβυδος Αιγύπτου|Άβυδο]] έδειξαν ότι η γραφή αυτή χρησιμοποιείτο από το 3250 π.Χ., αρκετούς αιώνες πριν από τα πρώτα γραπτά κείμενα της Μεσοποταμίας. Με την επέκτασή τους, οι κοινότητες αναπόφευκτα ήρθαν σε σύγκρουση. Η χώρα διαιρέθηκε σε δύο αντίπαλα βασίλεια, του βορρά (Κάτω Αίγυπτος) και του νότου (Άνω Αίγυπτος). Γύρω στο 3100 π.Χ. ενώθηκαν για πρώτη φορά, σχηματίζοντας ενιαίο κράτος. Το γεγονός αυτό μνημονεύεται στον τελετουργικό χρωματοτρίπτη του βασιλιά [[Μήνης|Μήνη]] (γνωστός και ως Ναρμέρ) που βρέθηκε στην [[Ιεράκων πόλις|Ιεράκων πόλη]]. Πρόκειται ίσως για το σημαντικότερο ιστορικό μνημείο ολόκληρης της αιγυπτιακής ιστορίας, αφού καταγράφει τη δημιουργία του πρώτου έθνους-κράτους. Η στάση του, καθώς είναι έτοιμος να συντρίψει το κρανίο του νικημένου εχθρού του, καθιερώθηκε ως ο τρόπος απεικόνισης των Αιγύπτιων βασιλιάδων για τα επόμενα 3000 χρόνια. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του πολιτισμού της αρχαίας Αιγύπτου και η πραγματική απαρχή της αιγυπτιακής ιστορίας και του αιγυπτιακού πολιτισμού συμπίπτει με την αρχή αυτής της περιόδου.
▲Η οριοθέτηση των Ανατολικών συνόρων είναι συνδεδεμένη με τη δημιουργία στην Παλαιστίνη, μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, του κράτους του Ισραήλ. Με τις συμφωνίες ανακωχής του 1949, η Αίγυπτος καθόριζε τη διοίκησή της στο τμήμα της Παλαιστίνης (βρετανική εντολή) που λεγόταν ''Λωρίδα της Γάζας'', η οποία είχε παραχωρηθεί στο αραβό-παλαιστινιακό κράτος από το σχέδιο διαμελισμού του ΟΗΕ το 1947, το οποίο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Τις λωρίδες της Γάζας και του Σινά κατέλαβαν όμως οι δυνάμεις του Ισραήλ στη διάρκεια της αραβοϊσραηλινής σύρραξης του 1967.
[[File:Nasser in Mansoura, 1960.jpg|thumb|right|Ο Αιγύπτιος πρόεδρος [[Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ]] στη [[Μανσούρα (Αίγυπτος)|Μανσούρα]], 1960]]
Από τον Μάιο μέχρι το τέλος Οκτωβρίου του [[1969]], σχεδόν επί καθημερινής βάσεως αιγυπτιακές μονάδες συγκρούονταν με ισραηλινές δυνάμεις κατά μήκος της [[Διώρυγα Σουέζ|διώρυγας του Σουέζ]]. Η σημαντικότερη από τις αιγυπτοϊσραηλινές συγκρούσεις σημειώθηκε στις [[20 Ιουλίου]]. Η επίθεση άρχισε τα χαράματα με την κατάληψη από τους Ισραηλινούς, ύστερα από σκληρή μάχη σώμα με σώμα, αιγυπτιακού φρουρίου ενώ διεξαγόταν σφοδρή μονομαχία πυροβολικού και στον ουρανό πάνω από το [[Σουέζ]] συγκρούονταν δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη αμφοτέρων των πλευρών. Ο τελικός απολογισμός της σύγκρουσης είναι ζήτημα υποκειμενικό, καθώς κάθε πλευρά έδωσε στη δημοσιότητα τα δικά της στοιχεία για νεκρούς, τραυματίες και καταρρίψεις<ref>Ιστορικό Λεύκωμα 1969, σελ. 123, Καθημερινή (1998)</ref>.
Το 1973, οι Αιγύπτιοι προσπάθησαν να επανακτήσουν τη χερσόνησο του Σινά, αλλά απέτυχαν. Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ που κατέληξαν (ύστερα από ενδιάμεσες συμφωνίες) στη συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ (1979) και στην οριστική αποχώρηση του Ισραήλ από τις περιοχές που κατείχε από το 1967 έως το 1982. Το 2001-2 η ένταση αναζωπυρώθηκε και οι Ισραηλινοί αναπτύχθηκαν στρατιωτικά σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη.
=== Παραίτηση Μουμπάρακ 2011 ===
| |||