Χαλανδρίτσα Αχαΐας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την ονομασία της Χαλανδρίτσας. Σύμφωνα με τον [[Φρανσουά Πουκεβίλ|Πουκεβίλ]], η ονομασία προέρχεται από τις λέξεις "Χαλασμένη Τριταία" εννοώντας το άσχημο κλίμα. Ο [[Κώστας Τριανταφύλλου|Τριανταφύλλου]]<ref name="triantafiloy">Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Χαλανδρίτσα.</ref> αναφέρει ότι προέρχεται είτε από την κωμόπολη που υπήρχε σε κοντινή τοποθεσία με την ονομασία [[Χαλαμπρέζα Αχαίας|Χαλαμπρέζα]] και εγκαταλείφτηκε στις αρχές του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]] περίπου, είτε από την βυζαντινή λέξη ''Χάλανδρα''<ref name="triantafiloy"/>. Αναφέρεται με πολλά ονόματα, όπως Καλαμπρέζα, Χαλαντρίτζα και Χαλαουρίτζα<ref name="triantafiloy"/>. Ο [[Στέφανος Θωμόπουλος|Θωμόπουλος]] αναφέρει ότι ονομάστηκε έτσι επειδή επί [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] εδώ σκότωσαν τον περίφημο ληστή Ανδρίτσο, από τον θάνατο του οποίου (Χάλασμα του Ανδρίτσου) ονομάστηκε Χαλανδρίτσα<ref>Θωμόπουλος, ''Ιστορία της Πόλεως Πατρών'', 1888, σελ. 311.</ref>.

Η Χαλανδρίτσα κατοικείται από την παλαιολιθική εποχή. Στην θέση ''Σταυρός'', μέσα στην Χαλανδρίτσα, το [[1985]] κατά τις εκσκαφές για την ανέγερση κέντρου υγείας βρέθηκαν λείψανα προϊστορικού οικισμού. Οι οικίες βρίσκονται περιμετρικά του λόφου και στο κέντρο πιστεύετε ότι υπήρχε κάποιο δημόσιο κτίριο ή ναός. Επίσης σε πολύ μικρή απόσταση στην θέση ''Άγιος Βασίλειος'' έγιναν ανασκαφές και βρέθηκε μυκηναϊκό νεκροταφείο<ref name="triantafiloy"/>, που πιστεύεται ότι ήταν το νεκροταφείο του οικισμού. Η ονομασία του οικισμού μας είναι άγνωστη καθώς δεν βρέθηκαν επιγραφές αλλά κεραμικά και λίθινα εργαλεία που χρονολογούνται στον 11ο π.Χ. αιώνα. Οι οικίες έχουν θεμέλια που θα μπορούσαν να συγκρατήσουν και δεύτερο πάτωμα και σε τέσσερις από αυτές κάτω από το δάπεδο τους βρέθηκαν παιδικές ταφές. Όλα τα ευρήματα φυλάσσονται στο [[Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας]] που εκθέτει αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Αχαΐας.

Κατά την [[Ενετοκρατία]] ήταν αρχικά τμήμα της [[Βαρωνία της Πάτρας|Βαρωνίας της Πάτρας]] από όπου και αποσπάστηκε νωρίς ανεξαρτητοποιήθηκε και ιδρύθηκε η [[Βαρωνία της Χαλανδρίτσας]], η οποία διοικήθηκε από την οικογένεια Τρεμουίγ και μετά από την οικογένεια Ζαχαρία<ref name="triantafiloy"/>. Πρώτος βαρώνος ήταν ο [[Ωδεβέρτος ντε Τρεμουϊγ]]. Από τα φέουδα της Χαλανδρίτσας πιο γνωστά ήταν της [[Άρλα Αχαΐας|Άρλας]] και της [[Μιτόπολη Αχαΐας|Μιτόπολης]]. Η δύναμη και η αίγλη της Βαρωνείας της Χαλανδρίτσας φθάνει στο υψηλότερο σημείο της ιστορίας επί της οικογένειας Ζαχαρία από το 1324 και αργότερα. Η δυναμικότητα των Ζαχαρία διαπιστώνεται από το ότι η [[Αικατερίνη Βαλουά]], ηγεμονίδα της Αχαΐας, κατόρθωσε δια του επιτρόπου της [[Gandino Romano da Scalea]] να επιτύχει την αναγνώριση της Χαλανδρίτσας ως ηγέτιδας του [[Πριγκιπάτο της Αχαΐας|Πριγκιπάτου της Αχαΐας]] απο΄όλεςαπό όλες τις άλλες βαρωνείες. Στη γαλλική παραλλαγή του [[Χρονικόν του Μορέως|Χρονικού του Μορέως]] αναφέρεται ως '''Calandrice'''.

Στο [[Κίνημα Λεοναρδόπουλου-Γαργαλίδη|κίνημα του 1923]] εδώ μετακινήθηκε από την Πάτρα το 12ο σύνταγμα πεζικού το οποίο βομβαρδίστηκε από το θωρηκτό "Λήμνος"<ref name="triantafiloy"/>. Τον Ιούλιο του 1943 ο Ιταλικός στρατός κατοχής πυρπόλησε την Χαλανδρίτσα σαν αντίποινα μετά από [[Μάχη της Χαλανδρίτσας (1943)|μάχη]] που είχαν με αντάρτες. Κατά τον Ελληνικό εμφύλιο η Χαλανδρίτσα ήταν στα χέρια των κυβερνητικών δυνάμεων μέχρι τις [[5 Ιουλίου]] [[1948]], όταν δέχτηκε την οργανωμένη επίθεση του δημοκρατικού στρατού. Η κωμόπολη μετά από ιδιαίτερα [[Μάχη της Χαλανδρίτσας (1948)|φονική μάχη]] καταλήφθηκε από τους αντάρτες για να ανακαταληφθεί από τις κυβερνητικές δυνάμεις και μετά από έξι ημέρες να ξανά περάσει στην κατοχή των ανταρτών μέχρι το τέλος του εμφυλίου.

Στην κωμόπολη υπάρχει μυκηναϊκός οικισμός και μυκηναϊκό νεκροταφείο στην τοποθεσία "Άγιος Βασίλειος", επίσης ο φράγκικος πύργος, που χρονολογείται από την εποχή που το χωριό ήταν έδρα βαρόνου, το μουσείο λαϊκής τέχνης και τοπικής ιστορίας (αναπαλαιωμένα κτίρια νερόμυλου και νεροτριβής). Η Χαλανδρίτσα έχει δύο βυζαντινούς ναούς, τον Ι.Ν. [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας|Αγ. Αθανασίου]], του 13ου αιώνα, και τον Ι.Ν. [[Κοίμηση της Θεοτόκου|Κοιμήσεως της Θεοτόκου]], επίσης του [[13ος αιώνας|13ου αιώνα]]<ref name="triantafiloy"/>. Ακόμα αξίζει κανείς να θαυμάσει τις παραδοσιακές βρύσες, τα πέτρινα γεφύρια και τα πανύψηλα πλατάνια, καθώς και την θέα που προσφέρει η περιοχή.