Ηράκλειο Κρήτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τα οικιστικά λείψανα, καθώς και από άλλα ευρήματα, γνωρίζουμε ότι η μικρή πόλη του Ηρακλείου συνεχίζει, με σταδιακές επεκτάσεις, να κατοικείται σε όλη την αρχαιότητα. Τα όριά της ξεκινούν από την περιοχή που περικλείουν οι δρόμοι Δαιδάλου, Ξανθουδίδου, Μεραμβέλλου και Αρετούσας, για να καλύψει μια έκταση μέχρι και την οδό 25ης Αυγούστου και την παραλιακή λεωφόρο Σ. Βενιζέλου κατά τη Ρωμαϊκή εποχή.

 

Τη Βυζαντινή περίοδο, το Ηράκλειο ήταν γνωστό με το όνομα Κάστρο. Ήταν μία μικρή αλλά περιτειχισμένη πόλη, όμως δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Το 823 που [[Άραβες]] [[Σαρακηνοί]] υπό τον [[Αμπού Χαφέζ]] (Απόχαψις των Βυζαντινών), καταγόμενοι από την Κόρδοβα της σημερινής Ισπανίας κατέλαβαν τη Κρήτη και κατέστρεψαν την μέχρι τότε πρωτεύουσα της νήσου [[Γόρτυνα Κρήτης|Γόρτυνα]]. Αναζητώντας τότε μια νέα παράλια πόλη για πρωτεύουσα, επέλεξαν το Ηράκλειο, το οποίο και άρχισαν να οχυρώνουν το επόμενο έτος, 824, επί των προγενέστερων βυζαντινών και ελληνιστικών τειχών και το όρισαν ως πρωτεύουσα του κράτους τους, το [[Εμιράτο της Κρήτης]]. Έχτισαν μεγάλο οχυρό, τμήμα του οποίου σώζεται μέχρι σήμερα, εντός της πόλης, πίσω από νεότερες κατασκευές επί τμημάτων των οδών Χάνδακος, Δαιδάλου και λιμένα<ref>Κάλλια Νικολιδάκη [http://www.heraklion.gr/ourplace/new-venetian-walls/new-venetian-walls.html Νέα ενετικά τείχη] Δήμος Ηρακλείου</ref>, με μια περιμετρική μεγάλη τάφρο. Από την οχυρωματική εκείνη τάφρο, που εκτεινόταν από θάλασσα σε θάλασσα, οι Σαρακηνοί ονομάτισαν την πόλη αυτή بض الخندق ''rabḍ al-ḫandaq'' (Φρούριο της Τάφρου), ή απλούστερα ''Χάντακ'' ([[Χάνδακας (αποσαφήνιση)|Χάνδακας]] εξελληνισμένο), δημιουργώντας μία περίοδο μεγάλης ευμάρειας και πολιτισμού. Όμως, παράλληλα, επέτρεπαν στο λιμάνι να στρατοπεδεύουν Πειρατές, κάτι που δημιούργησε πολλά προβλήματα και ενόχλησε τα γειτονικά κράτη.

 

Η συνεχής πειρατική δραστηριότητα των Σαρακηνών που μαζί με πειρατές της [[Κιλικία]]ς λυμαίνονταν τα νησιά και τις ακτές του Αιγαίου και της Μεσογείου γενικότερα, έχοντας καταστήσει τον [[Χάνδακας (αποσαφήνιση)|Χάνδακα]] (Ηράκλειο) αποθήκη πειρατικής λείας και κέντρο αγοραπωλησίας αιχμαλώτων, ιδίως γυναικών και παιδιών εξόργισε και φόβισε τη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινή Αυτοκρατορία.]] (ειδικά μετά την κατάληψη και άλωση της Θεσσαλονίκης και άλλων πόλεων από τους Άραβες και το γεγονός ότι έφτασαν έως τα τείχη της Κωσταντινούπολης απειλώντας την). Φυσικό ήταν η Βυζαντινή πολιτική να επικεντρώσει το ενδιαφέρον της στην ανακατάληψη της Κρήτης. Μετά από κάποιες αποτυχημένες απόπειρες, όπως π.χ. εκείνη του Γογγύλη, η Βασιλεύουσα αποφάσισε να τελειώνει με την υπόθεση της Κρήτης. Επί βασιλείας [[Ρωμανός Β΄|Ρωμανού Β΄]], με [[παραδυναστεύων|παραδυναστεύοντα]] και [[παρακοιμώμενος|παρακοιμώμενο]] τον [[Ιωσήφ Βρίγγας|Ιωσήφ Βρίγγα]], ανατέθηκε στον Μάγιστρο και στρατηγό [[Νικηφόρος Φωκάς|Νικηφόρο Φωκά]], τον μετέπειτα Αυτοκράτορα, η προετοιμασία και ηγεσία της εκστρατείας.<ref>"Νικηφόρος Φωκάς (Ελ) Νικφούρ", έκδ. 3η, τομ. 1ος, σελ.50 κ.ά., Ιωάννη Α. Μελισσείδη & Πουλχερίας Ζαβολέα Μελισσείδη ISBN 9789608280472 </ref>

 

=== Δεύτερη Βυζαντινή Περίοδος (961 - 1204) ===