Ειρηνοδικείο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το Ειρηνοδικείο είναι δικαστήριο εκδίκασης πολιτικών υποθέσεων πρώτου βαθμού.

 

Τα ειρηνοδικεία ήταν αρχικώς δικαστήρια γαλλικής καταγωγής. Συστήθηκαν στη Γαλλία, κυρίως από το 1790, με βασικό σκοπό να διαφυλάσσουν την ειρήνη και την ομόνοια μεταξύ των πολιτών και να καταπαύουν τις ήσσονος σημασίας έριδες με ταχύτητα και χωρίς πολύπλοκες διατυπώσεις. Γι’ αυτό στον ειρηνοδίκη είχαν ανατεθεί, εκτός από τα αμιγώς δικαιοδοτικά, και συμβιβαστικά καθήκοντα (βλ. σχετικώς Οικονομίδου / Λιβαδά, Εγχειρίδιον πολιτικής δικονομίας, 7η έκδ., α’ τόμ., 1924, ανατ. 1988, σ. 131-132 Ευκλείδου / Παπαδοπούλου, Ερμηνεία της πολιτικής δικονομίας, 3η έκδ., α’ τόμ., σ. 99-100). Από την σύσταση του νέου Ελληνικού Κράτους κρίθηκε απαραίτητη η δημιουργία Δικαστηρίων, στα οποία θα μπορούσε εύκολα να προσφύγει ο πολίτης και τα οποία θα απέδιδαν άμεση, ανάλογη των αναγκών και σε κάθε περίπτωση Ειρηνοποιό Δικαιοσύνη. 'Έτσι μετά την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως Κυβερνήτη, εκδίδεται το Ψήφισμα ΙΘ' της Ι5ης Δεκεμβρίου 1828 «Περί του Διοργανισμού των Δικαστηρίων» με το οποίο, μεταξύ άλλων ιδρύονται ειρηνοδικεία ένα ανά κάθε χωριό. κωμόπολη και πόλη. 'Εργα ειρηνοδίκη ασκεί ο δημογέροντας του χωριού, της κωμοπόλεως ή της πόλεως και αν υπάρχουν περισσότεροι, ο ειρηνοδίκης διορίζεται από την κυβέρνηση. Το ως άνω Ψήφισμα τροποποιείται και συμπληρώνεται με το Ψήφισμα 152 της 15/27ης Αυγούστου 1830. Με το άρθρο 4 του άνω ψηφίσματος ορίζεται ότι τα τακτικά δικαστήρια της Ελληνικής Επικράτειας είναι: το Των Ειρηνοδικών, το Πρωτόκλητον, το Έκκλητον, το Ανώτατον ή Ακυρωτικάι'. Με τα άρθρα 8 - 15 του άνω ψηφίσματος προσδιορίζεται ο τρόπος διορισμού του κάθε Ειρηνοδίκη και οι αρμοδιότητες αυτού.<ref>{{Cite web|url=http://molospolitistiko.blogspot.gr/2017/06/1868-2012.html|title=Η ιστορία του Ειρηνοδικείου Θερμοπυλών (Ιστορική Αναδρομή 1868-2012)|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>

 

Η κοινωνική ανάγκη να είναι η πολιτική δικαιοσύνη εύκολα προσιτή οπουδήποτε (βλ. Κεραμέα, Αστικό δικονομικό δίκαιο Ι, 2η έκδ., 1983, σ. 62 και σημ. 6, 78) οδήγησε σταδιακά στην αύξηση του αριθμού των ειρηνοδικείων, ο αριθμός των οποίων το έτος 1969 έφθανε τα 360. Με το ν.δ. 100/1969, και τη συγχώνευση την οποία προέβλεψε, τα ειρηνοδικεία συγχωνεύθηκαν σε 155. Όμως η ανάγκη ευχερούς προσπελάσεως στην πρωτοβάθμια δικαιοσύνη επέβαλε την τάση σταδιακής διαδοχικής επαυξήσεώς τους (β.δ. 806/1972, ν. 196/1975, ν. 949/1979, ν. 1071/1980, ν. 1183/1981, ν. 1330/1983). Μέχρι και το 2012 λειτουργούσαν συνολικά 301 Ειρηνοδικειακά Καταστήματα στην Επικράτεια, κάποια από τα οποία κρίθηκε επιβεβλημένο να συγχωνευθούν καθώς κατά την τελευταία δεκαετία είτε υπολειτουργούσαν είτε είχαν καταστεί ανενεργά. Έτσι μετά το π.δ. 110/2012 (ΦΕΚ 193 Α΄ 10-10-2012) "Συγχώνευση ανενεργών ή υπολειτουργούντων Ειρηνοδικείων της Χώρας" τα Ειρηνοδικεία που πλέον λειτουργούν στην Ελλάδα ανέρχονται σε 154 [http://www.ministryofjustice.gr/site/el/%CE%91%CE%A1%CE%A7%CE%99%CE%9A%CE%97/%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1/%CE%A4%CE%97%CE%9B%CE%95%CE%A6%CE%A9%CE%9D%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A3%CE%9A%CE%91%CE%A4%CE%91%CE%9B%CE%9F%CE%93%CE%9F%CE%A3%CE%94%CE%99%CE%9A%CE%91%CE%A3%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%A9%CE%9D%CE%A5%CE%A0%CE%97%CE%A1%CE%95%CE%A3%CE%99%CE%A9%CE%9D/%CE%9A%CE%91%CE%A4%CE%91%CE%A3%CE%A4%CE%91%CE%A3%CE%97%CE%95%CE%99%CE%A1%CE%97%CE%9D%CE%9F%CE%94%CE%99%CE%9A%CE%95%CE%99%CE%A9%CE%9D%CE%9C%CE%95%CE%91%CE%9B%CE%A6%CE%91%CE%92%CE%97%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%97%CE%A3%CE%95%CE%99%CE%A1%CE%91.aspx].

 

Το Ειρηνοδικείο ανήκει στα Πολιτικά και Ποινικά Δικαστήρια, τα οποία είναι μια από τις Δημόσιες Αρχές της Δικαστικής Λειτουργίας του Κράτους (βλέπε νέο Μητρώο Υπηρεσιών και Φορέων 2017 του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης)[http://www.minadmin.gov.gr/?p=23149]

 

[[Αρχείο:Οργανωτική_Δομή_Ειρηνοδικείων.png|κέντρο|μικρογραφία|380x380εσ]]

 

Κατ΄άρθρο 14 ΚΠολΔ '''('''<u>''Αρμοδιότητα ειρηνοδικείων και μονομελών πρωτοδικείων λόγω ποσού'')</u> στην αρμοδιότητα του υπάγονται :

# όλες οι διαφορές που μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήματα και που η αξία του αντικειμένου τους δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000,00) ευρώ

Από 1 Μαρτίου 2013 το Ειρηνοδικείο είναι πλέον αρμόδιο για τη δημοσίευση των διαθηκών και την έκδοση κληρονομητηρίων (αρ. 1769 και 1956 ΚΠολΔ άρθρα 4 και 5 του ν. 4055/2012 (ΦΕΚ Α' 51/12-03-2012) καθώς και για την εγγραφή ή άρση προσημείωσης υποθήκης.

 

Σύμφωνα με το άρθρο 4 Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων (''Συγκρότηση δικαστηρίων-τμήματα''): το ειρηνοδικείο συγκροτείται από ειρηνοδίκη συνεπικουρούμενο από γραμματέα. Με το άρθρο 15 του ίδιου ως άνω Κώδικα ( ''Διοίκηση των Δικαστηρίων και Εισαγγελιών'') το ειρηνοδικείο διευθύνεται από τον Ειρηνοδίκη και, αν αυτοί είναι περισσότεροι, από τον αρχαιότερο, με εξαίρεση τα Ειρηνοδικεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης τα οποία διευθύνονται από τριμελές συμβούλιο (παρ.2 άρθρου 15 Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων).

 

Ο [[Ειρηνοδίκης]] είναι ο Δικαστής που εκδικάζει τις υποθέσεις στα Ειρηνοδικεία και έχει τον κατώτερο βαθμό της δικαστικής ιεραρχίας. Εκδικάζει και τις ποινικές υποθέσεις του [[πταισματοδικείο|Πταισματοδικείου]], καθόσον κάθε Ειρηνοδικείο είναι ταυτόχρονα και Πταισματοδικείο, εκτός αν έχει συσταθεί σε ορισμένη περιφέρεια ειδικό Πταισματοδικείο. Επίσης ο Ειρηνοδίκης μπορεί να συμμετάσχει και στη σύνθεση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου, αναπληρώνοντας έναν Πρωτοδίκη, όταν κωλύεται ή δεν υπάρχει άλλος.

 

Το νέο άρθρο 94  του ΚΠολΔ όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο 4335/2015 ορίζει τα εξής: