[[Αρχείο:Essig-1.jpg|thumb|Από τα αριστερά προς τα δεξιά: ξίδι βαλσάμικο, κόκκινο ξίδι και λευκό ξίδι]]
Το '''ξίδι''' ή '''ξύδι'''<ref>H μορφή ''ξύδι'' είναι λανθασμένη γραφή του ορθού ''ξίδι''. Βλ. {{cite book|editor-last=Δημητράκος|editor-first=Δημ.|title=[[Μεγάλο λεξικό όλης της ελληνικής γλώσσας|Μέγα λεξικόν όλης της Ελληνικής γλώσσης]]|year=1974|origyear=1936-50|publisher=Εκδόσεις Δομή|location=Αθήνα
|volume=10|page=5001|editor-link=Δημήτριος Δημητράκος}}</ref> είναι όξινο υγρό που προέρχεται από τη ζύμωση της [[αιθανόλη|αιθανόλης]] του [[κρασί|κρασιού]] σε [[αιθανικό οξύ]], μετά από χρόνια, χωρίς την προσθήκη ζάχαρης και με τη βοήθεια κάποιων χρήσιμων βακτηρίων. Η αντίδραση που σχηματίζεται είναι η εξής: CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OH + O<sub>2</sub> → CH<sub>3</sub>COOH + H<sub>2</sub>O. Το [[pH]] του ξυδιού διαφέρει από ξύδι σε ξύδι και κυμαίνεται μεταξύ των τιμών 2,4 έως 3,4. Υπάρχουν διάφορα είδη ξυδιού, όπως το βαλσάμικο, το κόκκινο και το άσπρο. Το ξύδι χρησιμοποιείται σαν βασικό συστατικό στην Ανατολίτικη και Μεσογειακή κουζίνα και σαν όχι τόσο βασικό συστατικό στην Ευρωπαϊκή.
== Ιστορία ==
Το ξύδι ως παραπροϊόν του [[Κρασί|κρασιού]] κατά πάσα πιθανότητα εμφανίστηκε την ίδια χρονική περίοδο με αυτό, δηλαδή τουλάχιστον από τις αρχές της [[6η χιλιετία π.Χ.|6ης χιλιετίας π.Χ.]] <ref>{{cite journal|authors=P. McGovern et al.|first=http://www.bbc.com/news/world-europe-41977709|date=November 13, 2017|title='World's oldest wine' found in 8,000-year-old jars in Georgia|url=|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=|pages=|doi=10.1073/pnas.1714728114|via=}}</ref> Επίσης, το ξύδι αναφέρεται και στην Βίβλο και συγκεκριμένα στο σημείο όπου ο [[Ιησούς]] διψασμένος ζητάει από τους Ρωμαίους νερό και αυτοί του βάζουν στο στόμα ένα [[σφουγγάρι]] εμποτισμένο με ξύδι.
== Ποικιλίες ==
Το ξύδι φτιάχνεται κυρίως από κρασί, αλλά μπορεί και να φτιαχτεί και από φρούτα όπως [[μήλο|μήλα]], [[ντομάτα]] και [[καρύδα]], από όσπρια όπως [[ρύζι]] και από [[μπίρα]].
