Κοσμάς ο Αιτωλός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο άγιοςΆγιος '''Κοσμάς ο Αιτωλός''' ([[1714]] - [[24 Αυγούστου]] [[1779]]), γνωστός και ως '''Πατροκοσμάς''', ήταν Ελληνορθόδοξος [[μοναχός]]. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Κώνστας, ενώ το επώνυμό του παραμένει άγνωστο.{{πηγή}} Το [[1961]] ανακηρύχθηκε [[άγιος]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξης Εκκλησίας]] και εορτάζεται στις 24 Αυγούστου. {{ασαφές|Η δράση του συνδέεται με τον παλιότερο θρησκευτικό ουμανισμό.<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς]], «Κοσμάς ο Αιτωλός», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.74</ref>|σχόλιο=Ποιά σχέση έχει ο Κ.Α., που έλεγε ''δεν είστενε Έλληνες, δεν είστενε ασεβείς, αιρετικοί, άθεοι, αλλά είστενε ευσεβείς ορθόδοξοι χριστιανοί'' με το Διαφωτισμό;}}

Μαθήτευσε στα διδασκαλεία της Παρνασσίδας και της [[Ναυπακτία|Ναυπακτίας]] πλάι σε ονομαστούς ιεροδιδασκάλους: τα στοιχειώδη γράμματα τα έμαθε από τον ιεροδιάκονο Γεράσιμο Λύτσικα, ενώ γύρω στα είκοσι, τα ''γραμματικά'', δηλαδή την εγκύκλιο παιδεία την έλαβε από τον ιεροδιάκονο Ανανια, ενώ δίδασκε συγχρόνως και ως ''υποδιδάσκαλος''.<ref> Ι. Μενούνου, Κοσμά του Αιτωλού Διδαχές και Βιογραφία, Ζ' έκδοση, Εκδόσεις "Ακρίτας", Αθήνα, σελ. 231</ref> Το [[1749]] πήγε στην [[Αθωνιάδα Σχολή]] του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]] (χερσόνησος του Άθω), όπου έκανε σπουδές ανωτέρου επιπέδου στη [[θεολογία]] και τη [[φιλοσοφία]]. Εκεί υπήρξε μοναχός για δύο περίπου χρόνια στη [[μονή Φιλοθέου]] του Αγίου Όρους. Στα [[1759]] εγκατέλειψε το μοναστήρι και με εντολή του [[Σεραφείμ Β΄|Πατριάρχη Σεραφείμ]] ξεκίνησε τις περιοδείες του στη Δυτική και Βόρεια [[Ελλάδα]] και την Ήπειρο προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο τότε εξισλαμισμό των Χριστιανών<ref>Πατσέλης Β. Νικόλαος (1967) Οι Μωαμεθανοί εις Ήπειρον, ''Ηπειρωτική Εστία'', τεύχ. 717-178, σελ. 1-20</ref>. Παρακινούσε με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία που θα διδάσκουν την ορθοδοξία. Το σχολείο αντιμετωπίζεται από τον Άγιο Κοσμά σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ορθοδοξίας και η εκπαίδευση σαν ένα εργαλείο κατήχησης στην ορθοδοξία<ref>[http://www.pare-dose.net/?p=2945 Η Ζωή και το Έργο του Κοσμά του Αιτωλού]</ref>. Εκτός από τη σημασία της Ελληνικής γλώσσας αναφέρεται συχνά και στο "ποθούμενο" που ήταν η απελευθέρωση του γένους. {{πηγή}} Η αποδοχή του κηρύγματός του συνδέεται με την αναβίωση των χιλιαστικών δοξασιών στα μέσα του 18ου αιώνα.<ref name="Kitrom2013-126">{{cite book|title=Enlightenment and Revolution: The Making of Modern Greece|last=Kitromilides|first=Paschalis M.|year=2013|location=Harvard|publisher=Harvard University Press|page=126}}</ref> Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η απόλυτη αφιλοχρηματία. Έλεγε επί λέξει: «''Δεν έχω άλλο ράσο από αυτό που φορώ''».

Καθώς το κήρυγμά του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού διασώθηκε μέσω της προφορικής παράδοσης, η ακρίβεια του είναι σχεδόν αδύνατο να βεβαιωθεί.