Βικιπαίδεια

Μίλτον Φρίντμαν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ + νέα κατηγορία, μ.επιμ.(π.χ.μικρή σύμπτυξη)
μ μ.επιμέλεια
Γραμμή 1:
{{πληροφορίες επιστήμονα}}
Ο '''Μίλτον Φρίντμαν''' (''Milton Friedman'', [[31 Ιουλίου]] [[1912]] – [[16 Νοεμβρίου]] [[2006]]), ήταν επιφανής [[ΗΠΑ|Αμερικανός]] οικονομολόγος, στατιστικολόγος και συγγραφέας που δίδαξε στο [[Πανεπιστήμιο του Σικάγο|Πανεπιστήμιο του Σικάγου]] για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Τιμήθηκε το [[1976]] με το [[Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών|Βραβείο Νόμπελ για τις Οικονομικές Επιστήμες]] και είναι γνωστός για την έρευνά του στην ανάλυση της συμπεριφοράς και τη νομισματική ιστορία και θεωρία, και για την πολυπλοκότητα της σταθεροποιητικής πολιτικής<ref name=nobel1>{{cite web |title=Milton Friedman on nobelprize.org |url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1976/ |year=1976 |publisher=Nobel Prize |accessdate=20 Φεβρουαρίου 2008}}</ref>. Ως ηγέτης της [[Οικονομική σχολή Σικάγου|Οικονομικής Σχολής του Σικάγου]] και των [[Μονεταρισμός|μονεταριστών]] και υπέρμαχος του [[Φιλελευθερισμός|φιλελευθερισμού]], επηρέασε πάρα πολύ τις ερευνητικές κατευθύνσεις του επαγγέλματος των οικονομολόγων. Στους ακαδημαϊκούς κύκλους ήταν γνωστός για την συνεισφορά του στην μακροοικονομία, οικονομική ιστορία και στατιστική. Στους ευρύτερους κύκλους ήταν γνωστός ως μεγάλος υπέρμαχος της οικονομικής και κοινωνικής ελευθερίας. Μια έρευνα μεταξύ των οικονομολόγων κατέταξε τον Φρίντμαν ως τοτον δεύτερο πιο δημοφιλή οικονομολόγο του εικοστού αιώνα, πίσω από τον [[Τζων Μέυναρντ Κέυνς]]<ref>Davis, William L, Bob Figgins, David Hedengren, και Daniel B. Klein. [http://econjwatch.org/articles/economics-professors-favorite-economic-thinkers-journals-and-blogs-along-with-party-and-policy-views "Economic Professors' Favorite Economic Thinkers, Journals, and Blogs"], ''Econ Journal Watch 8(2): 126–146'', Μάιος 2011.</ref>, και ο [[The Economist|Εκόνομιστ]] τον περιέγραψε ως τον οικονομολόγο με τη μεγαλύτερη επιρροή στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα – ενδεχομένως σε όλο τον 20ό αιώνα<ref>{{cite news|title=Milton Friedman, a giant among economists|url=http://www.economist.com/business/displaystory.cfm?story_id=8313925|date=23 Νοεμβρίου 2006|work=The Economist|accessdate=20 Φεβρουαρίου 2008}}</ref>.
 
Οι αντιρρήσεις του Φρίντμαν κατά αυτού που αργότερα απεκάλεσε «αφελή Κεϋνσιανισμό» (σε αντίθεση με τοτον Νέο-Κεϋνσιανισμό)<ref name=pbsinterview>{{cite web | title = Milton Friedman | work = Commanding Heights | publisher = PBS | date = 1 Οκτωβρίου 2000 | url = http://www.pbs.org/wgbh/commandingheights/shared/minitext/int_miltonfriedman.html#7 | accessdate =19 Σεπτεμβρίου 2011 }}</ref> ξεκίνησαν με την επανερμηνεία του, τη δεκαετία του 1950, της λειτουργίας της κατανάλωσης που τον ανέδειξε σε βασικό αντίπαλο των κεϋνσιανών κυβερνητικών πολιτικών<ref>[http://www.dallasfed.org/research/ei/ei0202.html Milton Friedman—Economist as Public Intellectual]{{dead link|date=June 2015}}</ref>. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 περιέγραψε τη δική του προσέγγιση (μαζί με αυτήν των περισσότερων συστημικών οικονομολόγων) ως ποιούμενη χρήση της «κεϋνσιανής γλώσσας και μηχανισμού», αλλά απέρριπτε τα «αρχικά» της συμπεράσματα<ref>{{cite book | title = The Making of Modern Economics: The Lives and Ideas of the Great Thinkers | author = Mark Skousen | page=407 | publisher = M.E. Sharpe | isbn = 0-7656-2227-0 | url=http://books.google.com/books?id=6sisXMv_AecC&lpg=PA407&dq=friedman%20we.are.all.keynesians.now&pg=PA407#v=onepage&q=friedman%20we.are.all.keynesians.now&f=false | date = 2009-02-28 }}</ref>.
 
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 προώθησε μια εναλλακτική μακροοικονομική πολιτική που έγινε γνωστή ως «[[μονεταρισμός]]». Προέβαλε τη θεωρία ότι υπήρχε ένα «φυσικό» επίπεδο ανεργίας και υποστήριξε ότι τα κράτη δεν θα μπορούσαν να αυξήσουν την εργασία πάνω από αυτό το όριο, π.χ. με την αύξηση της συνολικής ζήτησης, παρά μόνο για όσο χρονικό διάστημα θα υπήρχε επιτάχυνση του πληθωρισμού<ref>Μεταξύ των μακροοικονομολόγων, το «φυσικό» επίπεδο αντικαταστάθηκε σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό από το NAIRU του James Tobin, το επίπεδο της ανεργίας σε καθεστώς μη επιταχυνόμενου πληθωρισμού, το οποίο θεωρήθηκε ότι δημιουργεί λιγότερες συγχύσεις.</ref>. Αργότερα μάλιστα υποστήριξε ότι η αγορά θα προσαρμοστεί ακόμα και στην επιτάχυνση και θα απαιτείται θετική 3η, ίσως και 4η, παράγωγος προκειμένου να διατηρηθεί το επίπεδο της απασχόλησης. Ουσιαστικά υποστήριξε ότι η [[καμπύλη Φίλλιπς]] είναι μακροπρόθεσμα σταθερή και κατακόρυφη και προέβλεψε το φαινόμενο που έμελλε να γίνει γνωστό ως [[στασιμοπληθωρισμός]]<ref>Ο νομπελίστας οικονομολόγος [[Πωλ Κρούγκμαν]] δήλωσε ότι «το 1968 σε ένα από τα πιο σημαντικά κατορθώματα των μεταπολεμικών οικονομικών, ο Φρίντμαν όχι μόνο απέδειξε γιατί τα προφανή συγκοινωνούντα δοχεία που ενσωμάτωνε η καμπύλη Φίλλιπς ήταν λάθος, αλλά προέβλεψε και την ανάδυση του συνδυασμού πληθωρισμού και υψηλής ανεργίας, αυτού που ονομάστηκε στασιμοπληθωρισμός» Paul Krugman, [http://books.google.com/books?id=GcmvijkDrEcC&pg=PA43&lpg=PA43&dq=friedman+stagflation+krugman+decisive&source=bl&ots=S6Xzh9k7Ed&sig=fhh8I_YV3OWf8qlVl5n3QYxcU4E&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=1&ct=result ''Peddling Prosperity: Economic Sense and Nonsense in an Age of Diminished Expectations'' (1995) σελ. 43 online]</ref> . Παρ’ όλο που ήταν αντίθετος στην ύπαρξη του συστήματος της Ομοσπονδιακής (Κεντρικής) Τράπεζας, ο Φρίντμαν υποστήριξε ότι, δεδομένης της ύπαρξής της, μια σταθερή, μικρή επέκταση της προσφοράς χρήματος θα ήταν η μόνη σοφή πολιτική<ref name=bestofbothworlds/>.
Γραμμή 132:
Ο Τζωρτζ Νας, ένας από τους σημαντικούς ιστορικούς του αμερικανικού συντηρητικού κινήματος, είπε ότι από «το τέλος της δεκαετίας του '60, θεωρούνταν ως ο πιο αξιόλογος και εμβληματικός συντηρητικός ακαδημαϊκός στην χώρα, και ένας από τους ελάχιστους που τύγχαναν διεθνούς αναγνώρισης<ref>{{cite book|author=Lanny Ebenstein|title=Milton Friedman: A Biography|url=http://books.google.com/books?id=0mdWW-z1OPcC&pg=PA260|year=2007|publisher=Palgrave Macmillan|page=260}}</ref>». Ο Φρίντμαν επέτρεψε στη φιλελεύθερη [[δεξαμενή σκέψης]] ''Cato Institute'' τη χρήση του ονόματός του για το διετές Βραβείο Μίλτον Φρίντμαν για την Προώθηση της Ελευθερίας από το 2001. Τέτοια βραβεία έλαβαν ο εκλιπών [[Μεγάλη Βρετανία|Βρετανός]] οικονομολόγος Πήτερ Μπάουερ το 2002, ο [[Περού|Περουβιανός]] οικονομολόγος Χερνάντο ντε Σότο το 2004, ο τ. Πρωθυπουργός της [[Εσθονία|Εσθονίας]], [[Μαρτ Λάαρ]], το 2006, και ένας νεαρός φοιτητής από τη [[Βενεζουέλα]], ο Γιον Γκοϊκοϊτσέα, το 2008. Η γυναίκα του, [[Ρόουζ Φρίντμαν|Ρόουζ]], αδερφή του Άαρον Ντιρέκτορ, με την οποία ίδρυσε το «Ίδρυμα Φρίντμαν για την Εκπαιδευτική Επιλογή», υπηρέτησε στην επιτροπή διεθνών υποψηφιοτήτων για το βραβείο Φρίντμαν<ref>"[http://www.cato.org/news-releases/2007/9/5/selection-committee-announced-2008-milton-friedman-prize-advancing-liberty Selection Committee Announced for the 2008 Milton Friedman Prize for Advancing Liberty]," ''Cato Institute,'' 5 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε 4 Ιανουαρίου 2014.</ref><ref>[http://www.cato.org/friedman-prize Milton Friedman Prize page] στην ιστοσελίδα του Cato Institute. Ανακτήθηκε 5 Ιανουαρίου 2014.</ref>. Επίσης, ο Φρίντμαν ήταν αποδέκτης και του βραβείου [[Νόμπελ Οικονομίας]].
 
Μετά τοτον θάνατο του Φρίντμαν, ο πρόεδρος του [[Χάρβαρντ]], Λόρενς Σάμερς, απόκαλεσε τον Φρίντμαν ως τον «Μεγάλο Απελευθερωτή» λέγοντας «...κάθε τίμιος δημοκρατικός θα παραδεχτεί ότι όλοι μας είμαστε Φριντμανικοί». Επίσης, είπε ότι η μεγάλη και λαοφιλής προσφορά του Φρίντμαν ήταν ότι «έπεισε τους ανθρώπους για την αναγκαιότητα της λειτουργίας των ελεύθερων αγορών<ref>{{cite news
| last = Summers
| first = Larry
Γραμμή 146:
Ο Φρίντμαν είπε κάποτε: «Αν θες να δεις τον καπιταλισμό σε δράση, πήγαινε στο [[Χονγκ Κονγκ]]»<ref>{{cite web |first=Waldemar|last=Ingdahl|date=March 22, 2007|title=Real Virtuality|url=http://www.american.com/archive/2007/march-0307/real-virtuality/|publisher=The American|accessdate=February 20, 2008}}</ref>. Το 1990 έγραψε ότι η οικονομία του Χονγκ Κονγκ ήταν κατά πάσα πιθανότητα το καλύτερο παράδειγμα της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς<ref>{{cite book | last = Friedman | first = Milton | last2 = Friedman | first2 = Rose | title = Free to Choose: A Personal Statement | page = 34 | publisher = Harvest Books | year = 1990 | isbn = 0-15-633460-7}}</ref>.
 
Ένα μήνα πριν τοτον θάνατό του έγραψε στην Wall Street Journal το άρθρο «Χονγκ Κονγκ Λάθος - Τι θα έλεγε ο Κόπερθγουάιτ;», ασκώντας κριτική στον Ντόλαντ Τσανγκ, τον επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας του Χονγκ Κονγκ, για την εγκατάλειψη του δόγματος της «θετικής μη-παρεμβατικότητας<ref name=wsj_20061006>{{cite web |author=Friedman, Milton|date=6 Οκτωβρίου 2006|title=Dr. Milton Friedman|url=http://www.opinionjournal.com/editorial/feature.html?id=110009051|publisher=Opinion Journal|accessdate=20 Φεβρουαρίου 2008}}</ref>». Ο Τσανγκ αργότερα δήλωσε ότι απλώς μετέτρεψε το σλόγκαν της θετικής μη-παρεμβατικότητας σε «μεγάλες αγορές, μικρό κράτος», όπου το μικρό κράτος ορίζεται ως μικρότερο του 20% του ΑΕΠ. Κατά τη διάρκεια μιας αντιλογίας μεταξύ του Τσανγκ και του αντιπάλου του, Άλαν Λιονγκ, πριν τις εκλογές του 2007, ο Λιονγκ αναφέρθηκε στην αντιπαράθεση και αστειευόμενος κατηγόρησε τον Τσανγκ ότι εκνεύρισε τον Φρίντμαν μέχρι θανάτου.
 
===Χιλή===
Το [[1975]], δύο χρόνια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα που έφερε τοτον στρατιωτικό δικτάτορα [[Αουγκούστο Πινοσέτ]] στην εξουσία και κατέλυσε την κυβέρνηση του [[Σαλβαδόρ Αγιέντε]], η οικονομία της [[Χιλή|Χιλής]] βίωσε μια πολύ έντονη κρίση. Ο Φρίντμαν και ο Άρνολντ Χάρμπεργκερ αποδέχθηκαν μια πρόσκληση από ένα ιδιωτικό χιλιανό ίδρυμα να επισκεφθούν τη Χιλή και να μιλήσουν για τις αρχές της [[Οικονομικός φιλελευθερισμός|οικονομικής ελευθερίας]]<ref>Γράμμα του Arnold Harberger στον Stig Ramel όπως αναδημοσιεύτηκε στην Wall Street Journal στις 12/10/1976 και στο Two Lucky People: Memoirs By Milton Friedman, Rose D. Friedman. Παράρτημα A, σελ. 598–599. Προσβάσιμο στο books.google.com</ref>. Πέρασε επτά ημέρες στη Χιλή δίνοντας μια σειρά διαλέξεων στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Χιλής και στο (Εθνικό) Πανεπιστήμιο της Χιλής. Μία από τις διαλέξεις είχε τον τίτλο «Η εύθραυστη ελευθερία» και, σύμφωνα με τον Φρίντμαν, «είχε ως αντικείμενο ακριβώς την απειλή της ελευθερίας από ένα συγκεντρωτικό στρατιωτικό καθεστώς»<ref name=icelandtv>{{Cite AV media
| people = Milton Friedman
| date = 31 Αυγούστου 1984
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Μίλτον_Φρίντμαν"