Μανδραγόρας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Μανδραγόρας''' είναι [[φυτό]] του γένους των [[Δικοτυλήδονα|δικοτυληδόνων]] της οικογένειας των [[Σολανίδες|σολανιδών]]. Περιλαμβάνει λίγα είδη πολυετών ποοδών φυτών με τοξικές και φαρμακευτικές ιδιότητες, ιθαγενή των παραμεσογείων περιοχών.<ref>Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμ. 17, σ. 768 ΙΣΒΟ 968-8177-67-7</ref> Στην Ελλάδα βρίσκεται σε περιοχές της [[Θεσσαλία]]ς, της Πελοποννήσου, στη Στερεά, στην Κρήτη και στα νησιά του [[Αιγαίο]]υ, όπου είναι γνωστά με διάφορες κοινές ονομασίες, όπως ''καλάνθρωπος'', ''αρκάνθρωπος'', ''μανδραγούδα'', ''αβγουδάτσα'' ''μεγαλοβοτάνι, ελεούσα (Κρήτη), πεθαμός (Ρόδος)'' και άλλες.

Έχουν κοντό [[Βλαστός|βλαστό]], ύψος 10-25 εκ. με παράριζο ρόδακα από μεγάλα, ωοειδή, ακέραια [[Φύλλο (βοτανική)|φύλλα]], με κυματοειδές κράσπεδο. Τα [[Άνθος|άνθη]] τους είναι κωνοειδή, λευκοπράσινα, ιώδη, μοβ ή πορφυρόχρωμα, τοποθετημένα πάνω σε κοντούς μίσχους. Ο μανδραγόρας χαρακτηρίζεται κυρίως από τη μεγάλη σαρκώδη ρίζα του, η οποία μπορεί να φτάσει το 1 μ. μέσα στο έδαφος και συχνά μοιάζει με ανθρωπόμορφο [[ξόανο]]· κικαι αυτό συνετέλεσε στην δημιουργία διαφόρων παραδόσεων και μύθων σχετικά με το φυτό αυτό. Η μορφή και η υφή της ρίζας ωστόσο, μπορεί να διαφέρει από φυτό σε φυτό όντας ενιαία ή διαχωρισμένη που μας επιτρέπει να τα διαχωρίζουμε σε 'αρσενικό' και 'θηλυκό'. Το χρώμα είναι από καστανό έως μαύρο, ενώ το εσωτερικό είναι λευκό και κολλώδες με πικρή γεύση<ref name="Botanics" />.Ο καρπός είναι σφαιρική σαρκώδης ράγα, κίτρινου ή πορτοκαλί χρώματος, όταν ωριμάσει.

Γνωστότερα είναι τα είδη Μανδραγόρας ο φθινοπωρινός ( Mandragora autumnalis), με μοβ άνθη τα οποία εμφανίζονται το φθινόπωρο και Μανδραγόρας ο φαρμακευτικός ( Mandragora officinarum), με λευκοπράσινα άνθη τα οποία εμφανίζονται τητην άνοιξη.<ref name="Botanics">Medical Botany, William Woodville, Τόμος 1, London 1810 , σελίδα 234-6</ref>.

Η τοξικότητά του οφείλεται στην παρουσία των [[Αλκαλοειδή|αλκαλοειδών]] [[σκοπολαμίνη]], [[υοσκαμίνη]] και [[ατροπίνη]]. Οι ουσίες αυτές που περιέχονται σε μεγαλύτερο ποσοστό στη [[Ρίζα (βοτανική)|ρίζα]] είναι πολύτιμες από φαρμακευτική άποψη. Οι αρχαίοι ανατολικοί λαοί (Σουμμέριοι, Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Αιγύπτιοι) γνώριζαν από πολύ ενωρίς τις φαρμακευτικές ιδιότητες του Μανδραγόρα και τον χρησιμοποιούσαν αναλόγως. Οι [[Αρχαία Ελλάδα|αρχαίοι Έλληνες]] και οι [[Ρωμαίοι]] χρησιμοποιούσαν τον μανδαγόρα ως υπνωτικό, αναλγητικό και ηρεμιστικό, ενώ κατά τον μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε ως [[αναισθητικό]] σε [[Εγχείριση|εγχειρήσεις]]. Βρέθηκε στους τάφους των βασιλέων των [[Θήβαι Αιγύπτου|Θηβών της Αιγύπτου]] ([[1800 π.Χ.]]) και αναφέρεται από τον [[Θεόφραστος|Θεόφραστο]] και τον [[Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος|Διοσκουρίδη]].<ref>[[Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος|Διοσκουρίδης]] «Περί ύλης ιατρικής», εκδ. Ζήτρος, 2000 ISBN 960-8437-61-X</ref> Στη [[Βίβλος|Βίβλο]] επίσης αναφέρονται οι γονιμοποιές και αφροδισιακές ιδιότητές του.<ref>Φυτολογία, τόμ. 10, σ. 189, εκδ. Αθηνών, 1983</ref> Έχει χρησιμοποιηθεί κατά τον 18^ο αιώνα έναντι της κατάθλιψης, των σπασμών των ρευματικών πόνων και των χοιραδικών όγκων. Σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να διεγείρει μανία και παραλήρημα στον ασθενή, καθώς πρόκειται για [[Όπιο|οπιούχο]] φυτό με θανατηφόρο δράση σε μη ελεγμένες δόσεις<ref name="Botanics" />.

Γι΄αυτόΓι΄ αυτό ξερίζωναν τους μανδραγόρες νύχτα με πανσέληνο, με τη συνοδεία προσευχών και ιεροτελεστιών και με τη βοήθειβοήθεια ενός μαύρου σκύλου δεμένου πάνω στο φυτό με σκοινί.