Σαρλ ντε Γκωλ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από νωρίς υποστήριξε την προσέγγιση της [[Ελλάδα|Ελλάδος]] στην (τότε) ΕΟΚ, πράγμα που τόνισε και κατά την διάρκεια τις επίσκεψης του [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Κωνσταντίνου Καραμανλή]] στο [[Παρίσι]]. Επίσης ήταν υπέρ της προστασίας της Ελλάδος από τους επικίνδυνους γείτονές της.<ref> Charles de Gaulle, Mémoires d'Espoir - Le renouveau 1958-1962, Librairie Plon 1970.</ref> Ο ντεΝτε Γκωλ δέχτηκε και πρόσκληση από τον [[Παύλος Α΄ της Ελλάδας|Βασιλιά Παύλο]] να επισκεφθεί την Ελλάδα. Έτσι, στις [[16 Μαΐου]] του [[1963]] έφτασε στην [[Αθήνα]] ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας στρατηγός ντεΝτε Γκωλ, συνοδευόμενος από τον υπουργό Εξωτερικών Κουβ ντε Μιρβίλ. Η υποδοχή που του έγινε ήταν εντυπωσιακή. Η [[Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή 1961|κυβέρνηση Καραμανλή]] έπαιξε με μεγάλη προσοχή το ευρωπαϊκό χαρτί, προκειμένου να επωφεληθεί από τη [[Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας-ΕΟΚ|σύνδεση με την Ε.Ο.Κ.]], φροντίζοντας ταυτόχρονα να μην υπάρξει η παραμικρή αμφιβολία για τον σταθερό προσανατολισμό της στην [[ΝΑΤΟ|Ατλαντική Συμμαχία]], δεδομένου ότι ο ντεΝτε Γκωλ την εποχή εκείνη συμβόλιζε την τάση χειραφέτησης της [[Ευρώπη|Ευρώπης]] από την [[Η.Π.Α.|αμερικανική]] κηδεμονία. Το σημαντικότερο όφελος από την επίσκεψη ντεΝτε Γκωλ για την κυβέρνηση Καραμανλή ήταν η απόκτηση ενός πολιτικού κεφαλαίου, το οποίο όμως εξανεμίστηκε αμέσως από την θύελλα που προκάλεσε η δολοφονία του βουλευτή της [[Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά|Ε.Δ.Α.]] [[Γρηγόρης Λαμπράκης|Γρηγόρη Λαμπράκη]], τρεις μόλις ημέρες μετά την αναχώρηση του ντεΝτε Γκωλ από την [[Θεσσαλονίκη]]. Εκεί, απαντώντας σε σχετική προσφώνηση του Καραμανλή, ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε για την [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονία]]: "''Είναι διαδιά την χώραν σας μια περιοχή υψίστης σημασίας, από απόψεως εθνικής, οικονομικής, πολιτικής, στρατιωτικής ως και από απόψεως της αμύνης σας και της ιδικής μας αμοιβαίως''". Στις δημόσιες τελετές κυριάρχησε η επιβλητική, λιτή φιγούρα του στρατηγού, όπως και κατά την ομιλία του στη [[Βουλή των Ελλήνων]] την οποία παρακολούθησε και ο Κ. Καραμανλής ή στην επίσκεψή του στον [[Μνημείο του άγνωστου στρατιώτη (Ελλάδα)|Άγνωστο Στρατιώτη]], με την αντίθεση ανάμεσα στα πολλά παράσημα των [[Έλληνες|Ελλήνων]] αξιωματικών που τον συνόδευαν και στο μοναδικό που εκείνος έφερε, τον Σταυρό της Λορένης<ref>''Ο Ντε Γκολ στην Αθήνα'', Ιστορικό Λεύκωμα 1963, σελ. 84-85, Καθημερινή (1997)</ref>.

Σημείο των καιρών, οι προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στη Γαλλία στις [[5 Δεκεμβρίου|5]] και [[19 Δεκεμβρίου]] του [[1965]] αποδείχθηκαν για τον στρατηγό ντεΝτε Γκωλ εξαιρετικά δύσκολες. Οι εκλογές του 1965 εισήγαγαν δύο σημαντικές καινοτομίες στη γαλλική πολιτική ζωή. Ήταν οι πρώτες που διεξήχθησαν με το νέο σύστημα της απευθείας εκλογής προέδρου από τον λαό και ήταν επίσης οι πρώτες στις οποίες τα ηλεκτρονικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο, ανοίγοντας εντελώς νέους ορίζοντες για την αντιπολίτευση. Την επομένη του πρώτου γύρου, η γαλλική και διεθνής κοινή γνώμη πληροφορήθηκε έκπληκτη ότι ο ντεΝτε Γκωλ, ο οποίος απαξίωσε να διεξαγάγει την έντονη προεκλογική εκστρατεία που απαιτούσαν οι περιστάσεις, δεν απέσπασε την απόλυτη πλειοψηφία και ότι θα υποχρεωνόταν να αντιμετωπίσει σε δεύτερο γύρο τον κοινό υποψήφιο σοσιαλιστών-κομμουνιστών, [[Φρανσουά Μιτεράν]]. Ο Μιτεράν εκμεταλλεύτηκε άλλωστε επιδέξια τόσο την οικονομική κρίση που μάστιζε τη χώρα όσο και τη διαφορά ηλικίας του από τον δύστροπο στρατηγό, ο αυταρχισμός του οποίου άρχισε να εξοργίζει ολοένα και περισσότερους Γάλλους. Στον δεύτερο γύρο, ο στρατηγός δεν ηττήθηκε. Οι συνθήκες δεν ήταν ακόμη ώριμες για μία τέτοια έκπληξη. Ωστόσο, ούτε ο δεύτερος γύρος τού έδωσε τον θρίαμβο στον οποίο ήλπιζε. Το 55,2% που έλαβε ήταν πολύ χαμηλό ποσοστό και ο Μιτεράν αναδείχθηκε πλέον σε αδιαμφισβήτητο ηγέτη της γαλλικής κεντροαριστεράς<ref>''Οριακή νίκη του ντε Γκολ'', Ιστορικό Λεύκωμα 1965, σελ. 100-101, Καθημερινή (1997)</ref>.

Το άδοξο αλλά όχι και πρόωρο τέλος της ιστορικής πολιτικής πορείας του Σαρλ ντε Γκωλ γράφτηκε τον Απρίλιο του 1969, με την απόσυρσή του από τον γαλλικό δημόσιο βίο. Πιστός μέχρι τέλους στην δική του προσέγγιση στην άσκηση της εξουσίας αλλά και βαθύτατα επηρεασμένος από τα γεγονότα του [[Μάης του '68|Μάη του 1968]] και τις απεργίες που συντάραξαν έκτοτε τη Γαλλία, ο ντεΝτε Γκωλ αποφάσισε να προχωρήσει σε αναθεώρηση του συντάγματος, η οποία θα αποτελούσε βαθύτατη τομή στην πολιτική και πολιτειακή δομή της Γαλλίας και να νομιμοποιήσει, όπως συνήθιζε, την απόφασή του με απ' ευθείας προσφυγή στον λαό, μέσω δημοψηφίσματος.

Στο επίκεντρο της αναθεώρησης βρισκόταν ο περιορισμός της Γερουσίας σε απλό συμβουλευτικό σώμα με την αφαίρεση και των τελευταίων ουσιαστικών αρμοδιοτήτων της και, κυρίως, η αναδιοργάνωση των περιφερειών με την παραχώρηση, σε εκλεγμένα όργανά τους, αυξημένων διοικητικών και οικονομικών αρμοδιοτήτων. Δηλαδή εκτεταμένη αποκέντρωση, πολιτική ριζοσπαστική για ένα παραδοσιακά συγκεντρωτικό κράτος όπως η Γαλλία. Από τον Φεβρουάριο, ωστόσο, ο ντεΝτε Γκωλ κατέστησε σαφές στους Γάλλους ότι το δημοψήφισμα θα αποτελούσε και μία γενική δοκιμασία της ίδιας του της πολιτικής. Στις [[11 Μαρτίου]] ο στρατηγός απηύθυνε, όπως το συνήθιζε σε τέτοιες περιπτώσεις, διάγγελμα προς το λαό. Θεωρητικά αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στα προβλεπόμενα από την αναθεώρηση, το διάγγελμα απέκτησε τελικά εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα, καθώς ο στρατηγός διεύρυνε δραματικά το πεδίο της ομιλίας του. Το πρόβλημα, εξήγησε, δεν είναι άλλο από την αποτροπή μιας κοινωνικής έκρηξης, χωρίς, παράλληλα, να κινδυνεύσει ο δημοκρατικός χαρακτήρας του καθεστώτος: ''"Από την φύση των πραγμάτων και των σημερινών γεγονότων... το δημοψήφισμα θα είναι μια επιλογή ανάμεσα στην πρόοδο και την αναστάτωση"''. Στις [[10 Απριλίου]], στο δεύτερο διάγγελμά του, το οποίο έλαβε τη μορφή τηλεοπτικής συνέντευξης, ο Σαρλ ντε Γκωλ έγινε πλέον απολύτως σαφής. Ερωτηθείς εάν το δημοψήφισμα θα κρίνει και την παραμονή του στην προεδρία, ο στρατηγός απάντησε χωρίς δισταγμό: ''"Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει η παραμικρή αμφιβολία... Εάν ο γαλλικός λαός αντισταθεί στην μεταρρύθμιση, τι είδους άνθρωπος θα ήμουν εάν δεν αντλούσα αμέσως το σωστό συμπέρασμα από μια τόσο βαθεία ρήξη και επιχειρούσα ανοήτως να διατηρήσω τη θέση που κατέχω;"''. Ο γαλλικός λαός ωστόσο είχε πλέον κουραστεί από τον Σαρλ ντε Γκωλ και την πολιτική του, η οποία δεν ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις της εποχής. Τα γεγονότα του Μάη του 1968 και η μετέπειτα διαρκής κοινωνική αναταραχή είχαν μειώσει δραματικά το γόητρο του στρατηγού-προέδρου.

Η υπόμνηση, δύο μόλις ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, της απόφασής του να παραιτηθεί εάν οι μεταρρυθμίσεις του απορριφθούν, δεν μπόρεσε να αλλάξει τα δεδομένα. Στις [[27 Απριλίου]], οι Γάλλοι καταψήφισαν τον ντεΝτε Γκωλ αποφασιστικά. Στο Παρίσι, τη [[Μασσαλία]], τη [[Λυών]], την [[Τουλούζη]] και όλες τις άλλες μεγάλες πόλεις, το "όχι" υπερίσχυσε, όπως υπερίσχυσε και σε 71 από τα 95 διαμερίσματα της μητροπολιτικής Γαλλίας. Τα τελικά, συνολικά αποτελέσματα ήταν: "Ναι" 47,6%, "Όχι" 52,4%<ref>{{cite web| url = http://www.upi.com/Audio/Year_in_Review/Events-of-1969/Charles-DeGaulle-Defeated/12303189849225-8/|title = Charles de Gaulle Defeated|accessdate = 2010-05-20|year = 1969|publisher = UPI.com}}</ref>.

Στις [[28 Απριλίου]], λίγα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, ο ντεΝτε Γκωλ εξέδωσε την τελευταία ανακοίνωσή του, από το χωριό του, στο οποίο είχε αποτραβηχτεί για την ψηφοφορία. Η ανακοίνωσή του ήταν λακωνική: ''"Παύω να εκτελώ τα καθήκοντά μου ως πρόεδρος της Δημοκρατίας. Η απόφαση τίθεται εν ισχύ από σήμερα το μεσημέρι"''<ref>{{cite web|url=http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-constitutionnel/francais/les-decisions/depuis-1958/decisions-par-date/1969/declaration-de-vacance-1969/decision-declaration-de-vacance-1969-du-28-avril-1969.7153.html|title=Déclaration du Conseil constitutionnel suite à la démission du Général de Gaulle, Président de la République|year=1969|publisher=[[Συνταγματικό Συμβούλιο της Γαλλίας]]}}</ref><ref>{{cite web|title=Press Release re Resignation|publisher=Fondation Charles de Gaulle|year=2008|url=http://www.charles-de-gaulle.org/article.php3?id_article=532|accessdate=2008-11-02}}</ref>. Πράγματι, το μεσημέρι της 28ης Απριλίου, καθήκοντα προέδρου της Δημοκρατίας ανέλαβε, όπως όριζε το σύνταγμα, ο πρόεδρος της Γερουσίας, [[Αλαίν Ποέρ]], φανατικός πολέμιος των μεταρρυθμίσεων. Στο πρώτο διάγγελμά του, ο Ποέρ αρκέστηκε να εκφράσει ''"τα αισθήματα σεβασμού όλων εκείνων για τους οποίους οι δυσκολίες του παρόντος ουδέποτε θα επιτρέψουν να ξεχαστεί η μεγάλη προσφορά του παρελθόντος"''.

Στις [[15 Ιουνίου]], στις πρόωρες προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν λόγω της παραίτησης του ντεΝτε Γκωλ, πρόεδρος εκλέχθηκε ο πιστός του σύμμαχος και επί χρόνια πρωθυπουργός του, [[Ζωρζ Πομπιντού]]<ref>''Το πολιτικό τέλος του Ντε Γκολ'', Ιστορικό Λεύκωμα 1969, σελ. 98-99, Καθημερινή (1998)</ref>.

Ο ντεΝτε Γκωλ αποσύρθηκε για ακόμα μια φορά στο [[Κολομπέ λε ντεζ Εγκλίζ]]. Όταν αποσύρθηκε, δεν δέχθηκε τις συντάξεις τις οποίες δικαιούνταν ως πρόεδρος και ως στρατηγός. Αντ' αυτού, δέχθηκε μόνο μια σύνταξη συνταγματάρχη. Ήταν σχολαστικός με τα χρήματα, φροντίζοντας να διαχωρίσει τις ιδιωτικές δαπάνες τους από αυτές των επίσημων καθηκόντων του. Πλήρωνε για τα δικά του κουρέματα, τα γραμματόσημα για ιδιωτική αλληλογραφία και είχε ένα μετρητή ηλεκτρικού εγκατεστημένο στο ιδιωτικό κατάλυμα της επίσημης κατοικίας του.<ref name="Mahrane">{{Cite journal| title = de Gaulle 1958 – 1970|journal = Le Point (Grand Angle) |date = 2010-06| first = Said|last = Mahrane|issue = 8|accessdate = 2010-06-23}}</ref>

Ο ντεΝτε Γκωλ είχε κάνει ετοιμασίες και επέμεινε η κηδεία του να γινόταν στο Κολομπέ, και ότι κανένας πρόεδρος ή υπουργός θα παραστεκόταν -μόνο οι σύντροφοί του της [[Τάξη της Απελευθέρωσης|Τάξης της Απελευθέρωσης]]<ref>{{cite web| title = Testament de Charles de Gaulle, 16 janvier 1952| publisher = Histoire de France et d'ailleurs| url = http://www.histoire-de-france-et-d-ailleurs.com/articles/Testaments/TestamentdeGaulle.htm| accessdate = 2009-02-03}}</ref>. Οι αρχηγοί κρατών έπρεπε να ικανοποιηθούν με μια ταυτόχρονη λειτουργία στην [[Παναγία των Παρισίων]]. Μεταφέρθηκε στον τάφο του σε ένα θωρακισμένο όχημα αναγνώρισης, και καθώς καταβιβαζόταν στο έδαφος όλες οι καμπάνες όλων των εκκλησιών της Γαλλίας κτύπησαν ξεκινώντας από την Νοτρ Νταμ. Τάφηκε στις 12 Νοεμβρίου.<ref>{{cite web| url = http://www.upi.com/Audio/Year_in_Review/Events-of-1970/DeGaulle-and-Nasser-Die/12303235577467-8|title = 1970 – Year in Review. De Gaulle and Nasser die|accessdate = 2010-05-20|publisher = UPI.com}}</ref>

* ''Histoire des Troupes du Levant'' (1931) Γραμμένο από τον ντεΝτε Γκωλ και τον Στρατηγόστρατηγό ΙβόνΥβόν, με τον Επιτελικόσυνταγματάρχη Συνταγματάρχητου ντεΕπιτελείου Ντε Μιερί συνεργαζόμενο στην προετοιμασία του τελικού κειμένου.