Σαράγεβο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 20:
}}
Το '''Σαράγεβο''' ή '''Σεράγεβο''' ([[Λατινικό αλφάβητο|λατινικό]]: Sarajevo, [[κυριλλικά|κυριλλικό]]: ''Сарајево''), είναι η πρωτεύουσα<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/print/country/countrypdf_bk.pdf |title=Bosnia and Herzegovina: CIA World Factbook |publisher=CIA World Factbook |date=23 June 2014 |accessdate=10 November 2014}}</ref> και μεγαλύτερη πόλη της [[Βοσνία και Ερζεγοβίνη|Βοσνίας και Ερζεγοβίνης]], της Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και η
Το Σαράγεβο είναι το πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό κέντρο της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, ξεχωριστό κέντρο πολιτισμών στα [[Βαλκάνια]], με την περιφερειακού εύρους επιρροή του στην ψυχαγωγία, τα μέσα ενημέρωσης, τη μόδα και τις τέχνες.<ref>{{cite web|url=http://www.mediterraneanews.com/index/2011/05/sarajevo-the-economic-administrative-cultural-and-educational-center-of-bosnia-and-herzegovina/ |title=Sarajevo: The economic, administrative, cultural and educational center of Bosnia and Herzegovina |publisher=Mediterranea News |date=12 May 2011 |accessdate=5 April 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120424230137/http://www.mediterraneanews.com/index/2011/05/sarajevo-the-economic-administrative-cultural-and-educational-center-of-bosnia-and-herzegovina/ |archivedate=24 April 2012 }}</ref><ref>{{cite web|author=daenet d.o.o. |url=http://www.sarajevo.ba/en/stream.php?kat=144 |title=Sarajevo Official Web Site : Economy |publisher=Sarajevo.ba |accessdate=5 April 2012}}</ref>
Λόγω της μακράς και πλούσιας ιστορίας του θρησκευτικής και πολιτιστικής ποικιλομορφίας, το Σαράγεβο αποκαλείται συχνά
Αν και ο οικισμός στην περιοχή χρονολογείται από την προϊστορική εποχή, η σύγχρονη πόλη δημιουργήθηκε ως [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικό]] οχυρό το 15ου αιώνα.<ref>Valerijan, Žujo; Imamović, Mustafa; Ćurovac, Muhamed. ''Sarajevo''.</ref> Το Σαράγεβο έχει προσελκύσει τη διεθνή προσοχή αρκετές φορές καθ
== Eτυμολογία ==
Το παλαιότερο γνωστό όνομα για τη μείζονα περιοχή της κεντρικής Βοσνίας του σημερινού Σαράγεβο είναι ''Βρχμπόσνα''.
Το Σαράγεβο είναι εκσλαβισμένη λέξη με βάση το ''σαράι'', την [[Τουρκική γλώσσα|Τουρκική]] λέξη για το ''ανάκτορο''<ref>{{cite web|url=https://translate.google.com/#tr/en/saray|title=Google Translate|publisher=|accessdate=25 September 2014}}</ref> Η κατάληξη ''εβο'' μπορεί να προέρχεται από τον όρο ''σαράι οβασί'' που πρωτοεμφανίζεται το 1455,<ref>{{cite book | url = https://books.google.com/books?id=kkQQAAAAIAAJ | language = Serbo-Croatian | title = Bosanski pašaluk: postanak i upravna podjela | author = Hazim Šabanović | publisher = Naučno društvo NR Bosne i Hercegovine | year = 1959 | id = UDC 94(497.6)"14/17" | pages = 28–37 | accessdate =11 September 2012}}</ref> και σημαίνει
Εντούτοις, στο Λεξικό του Τουρκικών δανικών λέξεων, ο Aμπντουλάχ Σκάλιτς υποστηρίζει ότι η κατάληξη ''εβο'' είναι πιθανότερα το διαδεδομένο σλαβικό επίθεμα που χρησιμοποιείται για να δηλώσει τοπωνύμια, παρά από την τουρκική κατάληξη ''οβα'', όπως προτείνουν ορισμένοι.<ref>Škaljić, Abdulah. Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku, Svjetlost, Sarajevo, 1989, šesto izdanje</ref> Η πρώτη αναφορά του ονόματος Σαράγεβο έγινε σε επιστολή του 1507 του Φιρούζ Μπέη.{{Sfn|Longoria|2007|p=272}} Το επίσημο όνομα κατά την 400χρονη Οθωμανική περίοδο ήταν ''Σαραϊμποσνά'' (Ανάκτορο της Βοσνίας), όπως είναι και στη σημερινή [[Τουρκική γλώσσα|Τουρκική]].
Το Σαράγεβο είχε πολλά προσωνύμια. Το παλαιότερο είναι ''Σεχέρ'', που είναι ο όρος που χρησιμοποίησε ο Ισα-Μπεγκ Ισάκοβιτς για να περιγράψει την πόλη που επρόκειτο να χτίσει. Πρόκειται για μια τουρκική λέξη που σημαίνει μια ανώτερη πόλη βασικής σημασίας (''σεχίρ''), που με τη σειρά της προέρχεται από την [[Περσική γλώσσα|Περσική]]: شهر ''σαχρ'' (πόλη). Καθώς αναπτύχθηκε το Σεράγεβο, πολλά προσωνύμια προέκυψαν από συγκρίσεις με άλλες πόλεις του ισλαμικού κόσμου, όπως
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μια πιο σωστή μετάφραση του ''σαράι'' είναι κυβερνητικό γραφείο ή κατοικία. ''Σαράι'' είναι συνηθισμένη λέξη στα τουρκικά για ένα ανάκτορο ή ένα αρχοντικό (από την περσική λέξη سرای ''σαράι'', που σημαίνει
<gallery mode="packed">
File:Sarajevo City Center from Trebevic.JPG|Κέντρο του Σαράγεβο
Γραμμή 50:
=== Γεωγραφία ===
Το Σεράγεβο βρίσκεται κοντά στο γεωμετρικό κέντρο της τριγωνικής Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και στην ιστορική περιοχή της [[Βοσνία (περιοχή)|κυρίως Βοσνίας]]. Βρίσκεται 518 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, στην κοιλάδα του Σαράγιεβο, στο μέσο των [[Δειναρικές Άλπεις|Δειναρικών Άλπεων]]<ref>{{cite web|url=http://www.sarajevo.ba/en/stream.php?kat=78|title=
About Sarajevo – Official Sarajevo statistics|date=6 September 2015|publisher=sarajevo.ba}}</ref>.Η ίδια η κοιλάδα αποτελούσε άλλοτε μια τεράστια έκταση πράσινου, αλλά έδωσε τη θέση της στην αστική επέκταση και ανάπτυξη των πόλεων στην εποχή μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πόλη περιβάλλεται από έντονα δασωμένους λόφους και πέντε μεγάλα βουνά. Η υψηλότερη από τις γύρω κορυφές είναι η Tρεσκάβιτσα στα 2,088 μέτρα, στη συνέχεια το βουνό [[Μπιελάσνιτσα]] στα 2.067 μέτρα, το [[Τζαχορίνα]] στα 1.913 μέτρα, το Tρέμπεβιτς στα 1.627 μέτρα και 1.502 μέτρα το [[Ίγκμαν]], που είναι το χαμηλότερο. Τα τελευταία τέσσερα είναι επίσης γνωστά ως Ολυμπιακά Όρη του Σεράγεβο (λόγω των [[Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 1984|
Ο ποταμός Mίλιατσκα είναι ένα από τα κύρια γεωγραφικά χαρακτηριστικά της πόλης. Διαρρέει την πόλη από τα ανατολικά μέσω του κέντρου του Σαράγεβο προς το δυτικό τμήμα της πόλης, όπου τελικά συναντά τον ποταμό [[Μπόσνα (ποταμός)|Μπόσνα]]. Ο ποταμός Mίλιατσκα είναι ο
===Αστικό τοπίο===
Το Σαράγεβο βρίσκεται κοντά στο κέντρο της τριγωνικής Βοσνίας και Ερζεγοβίνης στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Η κυρίως πόλη του Σαράγεβο αποτελείται από τέσσερις δήμους: ''Centar'' (Κέντρο), ''Novi Grad'' (Νέα Πόλη), ''Novo Sarajevo'' (Νέο Σαράγεβο) και ''Stari Grad'' {Παληά Πόλη), ενώ η Μητροπολιτική περιοχή του Σαράγεβο (περιοχή του Μείζονος Σαράγιεβο) περιλαμβάνει αυτούς και τους γειτονικούς δήμους Iλιτζα, Χάτζιτσι, Βόγκοστσα και Iλιγιας (πριν από τον πόλεμο και τη νέα διοικητικη διαίρεση (που επιβλήθηκε με τη συμφωνία του Ντέιτον), η Μητρόπολη του Σράγεβο αποτελείτο επίσης, εκτός από τους προαναφερθέντες, και από τρις δήμους, σήμερα διαιρεμένους μεταξύ της [[Ομοσπονδία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης|Ομοσπονδία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης]] και της [[Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας|Σερβικής Δημοκρατίας]] - Τρνόβο, Λουκάβιτσα και Πάλε. Η πόλη έχει μια αστική περιοχή 1.041,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το ''Veliki Park'' (Μεγάλο Πάρκο) είναι η μεγαλύτερη
=== Κλίμα ===
Γραμμή 247:
Από τα αρχαιότερα ευρήματα κατοίκησης στην περιοχή του Σαράγεβο είναι εκείνα του [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθικού]] πολιτισμού Μπούτμιρ. Οι ανακαλύψεις στο Μπούτμιρ έγιναν στο σημερινό προάστιο Ιλιτζα του Σαράγεβο το 1893 από τις [[Αυστροουγγαρία|Αυστροουγγρικές]] αρχές κατά την κατασκευή μιας γεωργικής σχολής. Ο πλούτος της περιοχής σε [[Μικρόλιθοι|πυριτόλιθο]] ήταν ελκυστικός για τους νεολιθικούς ανθρώπους και ο οικισμός άκμασε. Ο οικισμός ανέπτυξε μοναδικά σχέδια κεραμικής και αγγείων, που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους του Μπούτμιρ ως μοναδικό πολιτισμό, όπως περιγράφεται στο Διεθνές Συνέδριο Αρχαιολόγων και [[Ανθρωπολογία|Ανθρωπολόγων]], που συνήλθε στο Σεράγεβο το 1894.<ref>[http://www.sarajevo-tourism.com/eng/sarajevothroughhistory.wbsp "The Culture & History"], Tourism Association of Sarajevo Canton, Retrieved on 3 August 2006.</ref>
Ο επόμενος σημαντικός πολιτισμός στο Σαράγεβο ήταν οι [[Ιλλυρία|Ιλλυριοί]]. Οι αρχαίοι, που θεωρούσαν
===Μεσαίωνας===
Οι [[Σλάβοι]] ήρθαν στη Βοσνία τον 7ο αιώνα, αλλά οι λεπτομέρειες των μετακινήσεων και της εγκατάστασής τους στη χώρα παραμένουν άγνωστες. Πάντως ορισμένα σλαβικά τεχνουργήματα σώζωνται από τότε και είναι αρκετά σίγουρο ότι εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του Σαράγεβο, αντικαθιστώντας τους [[Ιλλυρία|Ιλλυριούς]]. Η ''Κατερά'', μία από τις δύο αρχικές Βοσνιακές πόλεις που αναφέρθηκε από τον [[Κωνσταντίνος Ζ΄|Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο]] στο ''Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν'', βρέθηκε στα νοτιοανατολικά του Σεράγεβο. Από την εποχή πριν την Οθωμανική κατάκτηση ελάχιστοι οικισμοί έχουν απομείνει στην περιοχή, μην επιτρέποντας την κατανόηση της ιστορίας της περιοχής του Σαράγεβο κατά το Μεσαίωνα.
Οι πρώτες αναφορές για τη Βοσνία περιγράφουν μια [[Βοσνία (περιοχή)|μικρή περιοχή]], που ήταν βασικά η κοιλάδα του ποταμού [[Μπόσνα (ποταμός)|Μπόσνα]], που εκτεινόταν από τη σημερινή Ζένιτσα μέχρι το Σαράγεβο. Το 12ο αιώνα, όταν η Βοσνία έγινε υποτελής της [[Ουγγαρία]]ς, ο πληθυσμός αποτελείτο κυρίως από μέλη της Βοσνιακής Εκκλησίας. Η περιοχή του σημερινού Σαράγεβο ήταν τμήμα της βοσνιακής επαρχίας ''Βρχμπόσνα'', κοντά στο παραδοσιακό κέντρο του βασιλείου. Αν και υπήρχε ένας οικισμός με το όνομα Βρχμπόσνα, η ακριβής θέση του Σαράγεβο της εποχής είναι υπό συζήτηση. Κατά το Μέσο Μεσαίωνα (1000 - 1250) διάφορα έγγραφα αναφέρονται σε ένα τόπο στην περιοχή ονόματι
Άλλοι υποστηρίζουν ότι η Βρχμπόσνα ήταν μεγάλος οικισμός, που βρισκόταν στη μέση του σύγχρονου Σαράγεβο. [[Αγία Έδρα|Παπικά]] έγγραφα δείχνουν ότι το 1238 χτίστηκε στην πόλη ένας ναός αφιερωμένος στον [[Απόστολος Παύλος|Άγιο Παύλο]]. Οι μαθητές των σημαντικών αγίων [[Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος|Κύριλλου και Μεθόδιου]] σταμάτησαν στην περιοχή, ιδρύοντας εκκλησία στο Βρέλο Μπόσνε. Είτε η πόλη βρισκόταν ή όχι στο σημερινό Σαράγεβο, τα έγγραφα επιβεβαιώνουν τη σημασία αυτής και της περιοχής. Ίσως υπήρχε ένα χωριό
<gallery mode="packed" heights="125px">
Γραμμή 264:
===Οθωμανική περίοδος===
[[File:Sebilj, Sarajevo.jpg|thumb|Tο ΄΄Σέμπιλι'' είναι ένα [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|ψευδοοθωμανικού]] ρυθμού ξύλινο συντριβάνι στο κέντρο της πλατείας Μπαστσάρσιγια.]]
Το Σαράγεβο ιδρύθηκε από την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] τη δεκαετία του 1450 με την κατάκτηση της περιοχής, με το 1461 να χρησιμοποιείται ως ημερομηνία ίδρυσης της πόλης. Ο πρώτος οθωμανικός κυβερνήτης της [[Εγιαλέτι της Βοσνίας|Βοσνίας]], Ισά-Μπεγκ Ισάκοβιτς, μετέτρεψε το σύμπλεγμα χωριών σε
Μετά την απέλαση των Εβραίων από την Ισπανία στα τέλη του 15ου αιώνα και την πρόσκληση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για μετεγκατάσταση του πληθυσμού τους, έφτασαν στο Σαράγεβο [[Σεφαρδίτες
Πολλοί ντόπιοι Χριστιανοί προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ εκείνη την εποχή. Για να φιλοξενεί τους νέους προσκυνητές στο δρόμο προς τη [[Μέκκα]] το 1541 ο επιμελητής του Γαζή Χουσρέβ Μπέη Βεκίλ Χαράτς έχτισε ένα τζαμί Προσκυνητών, που μέχρι σήμερα είναι γνωστό ως Τζαμί Χάτζισκα.
Υπό ηγέτες όπως ο δεύτερος κυβερνήτης Γαζή Χουσρέβ Μπεγκ, το Σαράγεβο αναπτύχθηκε με ταχύ ρυθμό. Ο Χουσρέβ έδωσε σε μεγάλο βαθμό στην πόλη το σχήμα της, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής Παλιάς Πόλη χτίστηκε επί της διοίκησής του. Το Σαεράγεβο έγινε γνωστό για τη μεγάλη αγορά
Το 1697, κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Τουρκικού Πολέμου, ο Πρίγκιπας [[Ευγένιος της Σαβοΐας-Καρινιάν|Ευγένιος της Σαβοΐας]] ηγήθηκε μιας επιδρομής της [[Μοναρχία των Αψβούργων|Μοναρχίας των Αψβούργων]] κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με την οποία κατέλαβε το Σεράγεβο και το άφησε μολυσμένο από την πανώλη και ισοπεδωμένο από τη φωτιά. Αφού οι άντρες του το λεηλάτησαν τελείως, πυρπόλησαν την πόλη και την κατέστρεψαν σχεδόν όλη σε μια μέρα. Μόνο ελάχιστες γειτονιές, μερικά τζαμιά και μια ορθόδοξη εκκλησία έμειναν όρθια. Πολλές άλλες πυρκαγιές κατέστρεψαν την πόλη, που αργότερα ανοικοδομήθηκε, αλλά ποτέ δεν ανέκαμψε πλήρως από την καταστροφή. Το 1807 είχε περίπου 60.000 κατοίκους.
Γραμμή 290:
[[File:Minutos previos al atentado en Sarajevo.jpg|right|thumb|Ο [[Φραγκίσκος Φερδινάνδος της Αυστρίας|Αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος της Αυστρίας]] φθάνει στο δημαρχείο την ημέρα της δολοφονίας του, 28 Ιουνίου 1914]]
[[File:The Bridge, site of the beginning of world war I.jpg|thumb|right|Η Λατινική Γέφυρα, όπου [[Δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας|δολοφονήθηκε ο Φραγκίσκος Φερδινάνδος]].]]
Η κατοχή από την Αυστροουγγαρία της Βοσνία και Ερζεγοβίνης έγινε το 1878 στο πλαίσιο της [[Συνθήκη του Βερολίνου (1878)|Συνθήκης του Βερολίνου]] και η πλήρης προσάρτηση ακολούθησε το 1908, εξοργίζοντας τους Σέρβους. Το Σαράγεβο εκβιομηχανίστηκε από την Αυστροουγγαρία, που
Η αυστροουγγρική περίοδος ήταν μεγάλης ανάπτυξης για την πόλη, καθώς η Δυτική δύναμη αναβάθμισε το νέο της απόκτημα στα πρότυπα της [[Βικτωριανή εποχή|Βικτωριανής εποχής]]. Στα χρόνια αυτά κατασκευάστηκαν διάφορα εργοστάσια και άλλα κτίρια<ref>{{cite web|url=http://www.bhtourism.ba/eng/history_city.wbsp?wbf_mjesto=;1;|title=BH Tourism – History|publisher=}}</ref>και ένας μεγάλος αριθμός ιδρυμάτων τόσο δυτικοποιήθηκαν όσο και εκσυγχρονίσθηκαν. Για πρώτη φορά στην ιστορία ο πληθυσμός του Σαράγιεβο άρχισε να γράφει στη [[Λατινικό αλφάβητο|Λατινική γραφή]]<ref name=Brit /><ref>FICE (International Federation of Educative Communities) Congress 2006. [http://www.fice-congress2006.org/french/index.php?option=com_content&task=view&id=33&Itemid=6 Sarajevo – History.]{{dead link|date=February 2016}} Congress in Sarajevo. Retrieved on 3 August 2006.</ref>. Για πρώτη φορά
Η αρχιτεκτονική στο Σαράγεβο αναπτύχθηκε γρήγορα με ένα ευρύ φάσμα ρυθμών και κτιρίων. Ο καθεδρικός ναός της Ιερής Καρδιάς, για παράδειγμα, κατασκευάστηκε χρησιμοποιώντας στοιχεία [[Νεογοτθική αρχιτεκτονική|νεογοτθικής]] και ρωμανικής αρχιτεκτονικής. Το Εθνικό Μουσείο, η ζυθοποιοία του αεράγεβο και το Δημαρχείο κατασκευάστηκαν επίσης αυτή την περίοδο. Επιπλέον οι Αυστριακοί αξιωματούχοι έκανα ν το Σαράγεβο την πρώτη πόλη με τραμ σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης
Γραμμή 298:
Παρόλο που το Βιλαέτι της Βοσνίας ''[[de jure]]'' παρέμεινε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ''[[de facto]]'' κυβερνιόταν ως αναπόσπαστο τμήμα της Αυστροουγγαρίας, με τους Οθωμανούς να μην έχουν λόγο στην καθημερινή διακυβέρνησή της. Αυτό διήρκεσε μέχρι το 1908, όταν προσαρτήθηκε επισήμως και μετατράπηκε σε συγκυριαρχούμενο, ελεγχόμενο από κοινού από την Αυστριακή Αυτοκρατορία και από το Βασίλειο της Ουγγαρίας.
Κατά το γεγονός, που πυροδότησε τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο,
Στον πόλεμο που ακολούθησε όμως οι περισσότερες συγκρούσεις στα Βαλκάνια έλαβαν χώρα κοντά στο Βελιγράδι και το Σαράγεβο απέφυγε σε μεγάλο βαθμό ζημιές και καταστροφές. Μετά τον πόλεμο, μετά την ίδρυση του [[Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας|Βασίλειου της Γιουγκοσλαβίας]], το Σαράγεβο έγινε η πρωτεύουσα της [[Μπανόβινες του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας|Επαρχίας του Δρίνου]].
|