Σάμος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 273:
| colspan="3" |Περιγράφει μέσω εκθεμάτων όλη την ιστορική και κοινωνικοπολιτιστική διαδρομή του σαμιώτικου κρασιού. Είναι επισκέψιμο στο κοινό μαζί με οινογευστικές δοκιμές.
| colspan="5" |
|}
== Μουσική παράδοση ==
{|
|Η πρώτη καταγραφή παραδοσιακών τραγουδιών της Σάμου, φαίνεται να είναι αυτή που υπάρχει στον Ε' τόμο των Σαμιακών του Επαμεινώνδα Σταματιάδη που εκδόθηκε από το Ηγεμονικό Τυπογραφείο της Σάμου το 1887. Στον τόμο αυτό ο Ε. Σταματιάδης περιγράφει τα ήθη και έθιμα των Σαμίων της εποχής και καταγράφει με τα σημαδόφωνα της βυζαντινής σημειογραφίας τα τραγούδια τους. Επίσης, μας δίνει πληροφορίες για τους χορούς και τα όργανα που χρησιμοποιούνται στην εποχή του. Στο άλλο μεγάλο έργο της σαμιακής λαογραφίας, ο Νικόλαος Δημητρίου δίνει πληροφορίες για τα μουσικά δρώμενα, για τα όργανα και εν γένει για την μουσική παράδοση της Σάμου. Με βάση κυρίως τις δημοσιευμένες καταγραφές του Σταματιάδη, η έρευνα για το παραδοσιακό σαμιώτικο τραγούδι συνεχίστηκε, αλλά όχι συστηματικά. Κατά τον 20ο αιώνα διάφορες δημοσιεύσεις σαμιακών τραγουδιών εμφανίστηκαν σε περιοδικά. Το Πνευματικό Ίδρυμα Σάμου «Νικόλαος Δημητρίου» αναγνωρίζοντας την σημασία της μουσικής παράδοσης της Σάμου συνεχίζει την έρευνα, προχωρώντας πρόσφατα στην έκδοση του μουσικού CD: «Σάμος», Παιχνίδια και παιχνιδιάτορες. Τα κείμενα καθώς και τα μουσικά αποσπάσματα αυτής της ενότητας προέρχονται από την έρευνα του Σαμιώτη Μουσικολόγου Δημήτρη Ζαχαρίου, που περιλαμβάνονται στο μουσικό CD.
'''• 1834-1912'''
Από το 1834 μέχρι το 1912 πολιτικά η Σάμος χαρακτηρίζεται από το καθεστώς της ημιαυτόνομης Ηγεμονίας. Ειδικότερο, μετά το 1860 η Σάμος εισέρχεται σε μια περίοδο αστικής ανάπτυξης. Τα χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου είναι η μεγάλη εμπορική και οικονομική πρόοδος και η διαμόρφωση μιας πλούσιας και καλλιεργημένης πνευματικά αστικής τάξης, στα δύο εμπορικά κέντρα του νησιού, το Βαθύ και το Καρλόβασι, που έιχε άμεση σχέση με την αστική τάξη της Σμύρνης. Την εποχή αυτή έζησε στη Σάμο ο εξέχων τοπικός λόγιος ο Επαμεινώνδας Σταματιάδης. Το 1887 εξέδωσε στο Ηγεμονικό Τυπογραφείο το πεντάτομο έργο 'Σαμιακά'. Στους τέσσερις πρώτους τόμους αναφέρεται στην ιστορία του νησιού, ενώ ο πέμπτος αναφέρεται στη λαογραφία. Ο Σταματιάδης, εκτός από την καταγραφή συγκεκριμένων τραγουδιών και εθίμων και τις αναφορές του σε όργανα μας πληροφορεί και για το ρεπερτόριο των χορών της εποχής. Αυτοί ήταν: ο Σαμιώτικος, ο Πλατανιώτικος, ο Σμυρνιός, ο Συρτός ή Πολιτικός, η Σούστα ή Νησιώτικος, ο Μπαλός, ο Καλαματιανός, ο Καρπάθιος, ο Κρητικός, ο Τσάμικος, ο Αράπικος, ο Χασάπικος, ο Τούρκικος, ο Μπράφος ή Βλάχικος, ο Αρκουδιάρικος. Επίσης με την ίδρυση της Ιερατικής Σχολής Μαλαγαρίου, το 1875 καλλιεργηθηκε συστηματικά στη Σάμο η εκκλησιαστική μουσική, ενώ στα πλαίσια της αστικής ανάκαμψης του νησιού ιδρύονται προς το τέλος του 19ου αιώνα δύο φιλαρμονικές, στο Βαθύ και το Καρλόβασι.
'''• 1912- Δεκαετία 1950'''
Η δεύτερη περίοδος ξεκινά από το 1912 μέχρι τη δεκαετία του 1950. Το 1912 με την ενσωμάτωση της Σάμου στο Ελληνικό κράτος, άλλαξε το σημείο αναφοράς των Σαμίων από τη Σμύρνη, στην Αθήνα. Αυτό βέβαια οριστικοποιήθηκε μετά τη μικρασιατική καταστροφή, το 1922. Από τώρα και στο εξής οι Σαμιώτες μέσα από τα γραμμόφωνα, τα πικ άπ και το ραδιόφωνο παρακολουθούν όλη την πορεία του ελληνικού τραγουδιού (ρεμπέτικου, δημοτικού, ελαφρού, λαϊκού) αλλά και του ξένου και προσαρμόζουν ανάλογα το ρεπερτόριο τους.
Έτσι, φτάνουμε στη δεκαετία τρυ 1950 που στα πανηγύρια παιζόταν: ευρωπαϊκά, βαλς, ταγκό, μαρς, ελαφρά τραγούδια και καντάδες, συρτά, καλαματιανά, μπάλοι, τσάμικα, κλέφτικα, απτάλικα, ζεϊμπέκικο, σμυρναίικα, ρεμπέτικα, μινόρια και αμανέδες κατά τις πρώτες πρωινές ώρες. Ο τρόπος πληρωμής των 'οργάνων' ήταν η λεγόμενη 'χαρτούρα' ή αλλιώς τα 'κολλήματα'. Παράλληλα, κατά την περίοδο αυτή η χρήση της τσαμπούνας ολοένα και περιορίζεται μόνο κατά την περίοδο των απόκρεω, ενώ οι 'τραγουδιστοί' χοροί στα χωριά, περιορίζονται μόνο στους γάμους και με το πέρασμα του χρόνου εγκαταλείπονται. Μια ιδιαίτερη πτυχή της μουσικής κατάστασης στη Σάμο κατά την δεύτερη αυτή περίοδο αποτελεί η ίδρυση συλλόγων όπως ο 'Φιλοτεχνικός Όμιλος Νέων' και ο 'Μουσικός Σύλλογος Σάμου' με σημαντική δράση στο χώρο της μουσικής. Σημαντικό ρόλο στην καλλιτεχνική αυτή κίνηση της εποχής, έπαιξαν και οι Καλτάκηδες, μικρασιάτες μουσικοί εγκατεστημένοι μόνιμα στη Σάμο, άριστοι γνώστες της ευρωπαϊκής μουσικής. Μάλιστα, δημιούργησαν το 'Σαμιώτικο Κουαρτέτο' και το 1939 έκαναν περιοδεία με συναυλίες σε πόλεις της Μακεδονίας.
'''• Δεκαετία 1960-Σήμερα'''
Από τη δεκαετία του 1960 άρχισε σιγά-σιγά να αλλάζει ο τρόπος διασκέδασης των Σαμιωτών. Τα πανηγύρια με το πέρασμα του χρόνου χάνουν την αίγλη τους. Επίσης, στις αρχές της δεκαετίας του 1960 άνοιξαν τα πρώτα νυχτερινά κέντρα διασκεδάσεως στο Κοκκάρι, το Λιμάνι Καρλοβάσου, το Βαθύ και τη Βλαμαρή και τα οποία έφερναν λαϊκές τραγουδίστριες από την Αθήνα. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν ορχήστρες όπως η 'Παντσίτο' και αργότερα τα 'Δειλινά' που έπαιζαν κυρίως σε χορούς και συνεστιάσεις που οργάνωναν οι διάφοροι σύλλογοι. Κατά τις δεκαετίες 1980 και 1990 ήταν ελάχιστοι οι παλαιοί παραδοσιακοί οργανοπαίχτες που είχαν απομείνει. Ενδεικτικό είναι ότι δεν υπήρχαν βιολιά και σαντούρια. Ωστόσο, ήδη από τη δεκαετία του 1970 δεσπόζουν στα πανηγύρια, τους γάμους, τους χορούς και στα νυχτερινά κέντρα, συμμετέχοντας οε διάφορες ορχήστρες, ο Κώστας Σεβαστάκης (στο κλαρίνο και το σαξόφωνο), ο Γρηγόρης Μάρκου ή Τσαμπαλάς (στο κλαρίνο) και ο Νίκος Σαράντου (στο τραγούδι και το αρμόνιο).
|}
| |||