Από την εποχή του αποικισμού στην αρχαιότητα είναι γνωστές δύο ομώνυμες πόλεις: η Κύμη της Αιολίδας και η Κύμη (''Cuma'') της [[Καμπανία (Ιταλία)|Καμπανίας]]. Η δεύτερη, πουστις ακτές της [[Τυρρηνική θάλασσα|Τυρρηνικής θάλασσας]], θεωρείται η πρώτη ελληνική αποικία στη Δύση και ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ.<ref>Ο [[Ευσέβιος της Καισαρείας]] χρονολογεί την ίδρυση της αποκίας στα 1050 ΠΧ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρχαιολογικά τεκμήρια από τους τάφους των πρώτων αποίκων, ενώ έχουν βρεθεί ίχνη ελληνικής κεραμικής από περίπου την περίοδο 750-40 ΠΧ στα τείχη της πόλης ([[Robin Lane Fox]], ''Travelling Heroes in the Epic Age of Homer'', 2008:140).</ref> από τον Μεγασθένη τον Χαλκιδέο και τον [[Ιπποκλής ο Κυμαίος|Ιπποκλή τον Κυμαίο]]. Οι άποικοι είχαν καταγωγή από την [[Ερέτρια]] και την [[Χαλκίδα]] και η πόλη πήρε το όνομά της από την Κύμη Ευβοίας.<ref>Η Lane Fox 2008:140 σημείωνει ότι είναι υπό συζήτηση εάν οι Ευβοείς έφτασαν στην Κύμη από την αποικία της Ισχίας ή από τις πόλεις τους. </ref> Η αποικία αυτή λειτούργησε σαν σημείο εισόδου στην ιταλική χερσόνησο του ευβοϊκού αλφαβήτου, το οποίο ήταν μια εκδοχή του ελληνικού που ήδη χρησιμοποιούσαν οι άποικοι. Αυτό ήταν το αλφάβητο που προσάρμοσαν οι [[Ετρούσκοι]] και έπειτα οι Ρωμαίοι και που έτσι μετεξελίχθηκε στο [[λατινικό αλφάβητο]] που χρησιμοποείται παγκοσμίως μέχρι και σήμερα. Γεγονός που αποδεικνύει την ακμή της δεύτερης αυτής αποικιακής πόλης είναι ότι όταν καταστράφηκε, από την έκρηξη του [[Βεζούβιος|Βεζούβιου]], ξαναχτίστηκε ως νέα Πόλη, η γνωστή [[Νάπολη]] της [[Ιταλία|Ιταλίας]] το 470 π.Χ. Η πρώτη σύντομη ιστορική αναφορά της Κύμης γίνεται στον Θουκυδίδη. Χαρακτηριστικό της πολιτιστικής ακμής της είναι η ύπαρξη της αρχαίας μάντισσας Κυμαίας Σίβυλλας, που έχει απαθανατίσει ο [[Μιχαήλ Άγγελος]] στις περίφημες τοιχογραφίες του στην οροφή της [[Καπέλα Σιξτίνα|Καπέλα Σιστίνα]]. Η ελληνική περίοδος στην Κύμη έληξε το 421 π.Χ.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα ως τις αρχές του 20ου είναι η εποχή που η Κύμη γνώρισε μέρες νεότερης ακμής στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα, εξαιτίας του διαμετακομιστικού εμπορίου που διεξήγαγε με εμπορικά κέντρα του Εύξεινου Πόντου και της Γαλλίας. Κυμαίοι καραβοκύρηδες μεταφέρουν τα προϊόντα της Κύμης και ιδιαίτερα το φημισμένο μαύρο κρασί της στα λιμάνια αυτά και κυρίως στη Μασσαλία, όπου το αγοράζουν οι Γάλλοι για να χρωματίζουν τα δικά τους κρασιά. Στην Κύμη αρχίζει να εισρέει χρήμα, έρχονται νέες αντιλήψεις με τη διεύρυνση του νου από την επαφή με τα αναπτυγμένα ευρωπαϊκά κέντρα, και αναπτύσσεται αστική συνείδηση. Αυτό φαίνεται καθαρά στα κτήρια, στην κουμιώτικη φορεσιά με τις αναγεννησιακές επιδράσεις που φέρει, στην οικοτεχνία, στον τρόπο ζωής. Σε αυτή την ιστορική περίοδο αναφέρεται το Λαογραφικό Μουσείο Κύμης.
